8 Ιανουαρίου 2021, προσφυγική δομή Μαλακάσας. Ένα πεντάχρονο αγοράκι από το Αφγανιστάν, ο Χασιβολάχ Φαγκίρι, βρίσκει τραγικό θάνατο όταν ο οδηγός ενός φορτηγού που εκτελούσε εργασίες επέκτασης (χωρίς άδεια για κατοικημένη περιοχή, όπως καταγγέλλεται) κοντά στην πύλη δεν το αντιλήφθηκε, με αποτέλεσμα να το παρασύρει και να το τραυματίσει θανάσιμα.
Το θέμα παίρνει μια χλιαρή δημοσιότητα –πρόσφυγες και μετανάστες δεν πολυπαίζουν στα mainstream ΜΜΕ, εκτός αν είναι να στοχοποιηθούν για κάτι, κι ας μην είναι το πρώτο παιδί που χάνει τη ζωή του σε ΚΥΤ, μάλιστα τον Φεβρουάριο του ’18 ένα άλλο πεντάχρονο προσφυγόπουλο το πάτησε φορτηγό σε δυστύχημα-«καρμπόν» έξω από το στρατόπεδο του Καρά Τεπέ στη Λέσβο–, η οικογένεια είναι απαρηγόρητη, ο οδηγός προσάγεται, απολογείται και αφήνεται ελεύθερος, ο δήμος Ωρωπού βγάζει μια ανακοίνωση όπου καταγγέλλει μεν τις συνθήκες διαβίωσης στην «αποθήκη ψυχών», εκείνο ωστόσο που καταρχάς τον «καίει» είναι να φύγει το συντομότερο από τη δική του «αυλή», κάποιοι αλληλέγγυοι συμπαρίστανται, οι αρμόδιοι ρίχνουν βιαστικά τις ευθύνες στην «κακιά την ώρα».
Δεν καταλαβαίνω γιατί είναι τόσο δύσκολο για την Ελλάδα να σεβαστεί τόσο τους Έλληνες πολίτες όσο και τους ξένους της που ασπάζονται το Ισλάμ, γιατί θα πρέπει οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας να «πληρώνουν» την αντιπαλότητα με τους Τούρκους και την ισλαμοφοβία που καλλιεργούν οι ακραίοι.
Η ΜΚΟ Caritas, στην οποία απευθύνεται αρχικά η οικογένεια προσπαθώντας να καταλάβει πώς και γιατί έχασε το παιδί της και ζητώντας νομική συμπαράσταση, φέρεται να αδιαφορεί. Η υπόθεση μένει στα συρτάρια αρκετούς μήνες, ώσπου την αναλαμβάνει ο Νίκος Παπαδάτος.
«Υπάρχει μια πασιφανής, αδιαμφισβήτητη υπαιτιότητα του οδηγού του φορτηγού για το δυστύχημα αυτό», μας λέει. «Έγινε μεν εξ αμελείας, όμως εδώ υπάρχει αυξημένη αμέλεια, διότι ο άνθρωπος αυτός ήταν επαγγελματίας, οδηγούσε ένα πολύ μακρύ και ογκώδες όχημα, ελκυστήρα με ρυμουλκόμενο, κινούνταν σε έναν χώρο που δεν ήταν κανονικός δρόμος, ορατότητα καλή υπήρχε, αφού ήταν μέρα μεσημέρι που λέμε –γύρω στις 4 μ.μ.–, είχε κιόλας δει ότι έπαιζαν παιδάκια εκεί γύρω, όφειλε λοιπόν να είχε τσεκάρει πολύ καλύτερα από τους καθρέφτες τους ελιγμούς του».
Το ποινικό σκέλος της υπόθεσης αναμένεται να εκδικαστεί τον Φεβρουάριο, ενώ θα ακολουθήσει τον Απρίλιο το αστικό, όπου θα επιδιωχθεί και η καταβολή αποζημίωσης. «Γεγονός είναι ότι η ξεριζωμένη αυτή οικογένεια, που ήδη από πριν δύσκολα τα έφερνε βόλτα, ζει εδώ και πολύ καιρό ένα δράμα κι εκείνο που χρειάζεται, πέρα από την απόδοση δικαιοσύνης που ζητά, είναι ουσιαστική συμπαράσταση», καταλήγει.
Όμως το μοιραίο αυτό περιστατικό απέκτησε και μια άλλη πτυχή όταν οι πονεμένοι γονείς διαπίστωσαν ότι το άτυχο παιδάκι τάφηκε στο χριστιανικό νεκροταφείο του Σχιστού, δηλαδή όχι όπως θα άρμοζε σε ένα μουσουλμανόπαιδο, με τη συγκατάθεσή τους να έχει δοθεί εν αγνοία τους (τους έδωσαν να υπογράψουν έγγραφα που δεν καταλάβαιναν, καθώς ισχυρίζονται, δίχως να παρίσταται μεταφραστής, ως όφειλε).
Τώρα ζητούν εκταφή και εκ νέου ταφή, σύμφωνα με το μουσουλμανικό τυπικό, αρνούνται όμως να στείλουν τη σορό εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στη Θράκη, τη μόνη περιοχή στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν ενεργά μουσουλμανικά νεκροταφεία, απαιτώντας κι αυτοί, όπως και πλήθος άλλοι ομόθρησκοί τους –μόνο στην Αττική υπολογίζονται σε περίπου μισό εκατομμύριο. ψυχές, ανάμεσά τους κάπου 20.000 Έλληνες μουσουλμάνοι–, να λειτουργήσει το μουσουλμανικό νεκροταφείο που είχε εξαγγελθεί ότι θα δημιουργούνταν δίπλα στο διαδημοτικό νεκροταφείο του Σχιστού.
Πρόκειται για έναν χώρο 30 στρεμμάτων που έχει παραχωρήσει ήδη γι' αυτόν τον λόγο από το 2005 η Εκκλησία της Ελλάδος, στην οποία ανήκε το σύνολο της έκτασης, προτού τη δωρίσει το 1992 για τη δημιουργία του νεκροταφείου, πλην όμως το ζήτημα κόλλησε έκτοτε στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και στην έλλειψη πολιτικής βούλησης.
Ουδείς αρμόδιος έχει ενδιαφερθεί πραγματικά ως τώρα να βρει μια λύση, με αποτέλεσμα η Αθήνα, που απέκτησε τζαμί μόλις πρόσφατα, ύστερα από πολλές περιπέτειες, να παραμένει μάλλον η μόνη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα χωρίς μουσουλμανικό νεκροταφείο: οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να στείλουν τον νεκρό τους να ταφεί είτε στην Κομοτηνή, με τη μεταφορά να κοστίζει 2-3.000 ευρώ, συντηρώντας μια παράπλευρη «θανατο-οικονομία», όπως γινόταν και με την καύση νεκρών στο εξωτερικό, προτού ανοίξει το αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα, είτε ακόμα μακρύτερα, στη χώρα καταγωγής τους, με τα έξοδα να είναι διπλά και τριπλά.
Υπάρχει, εντούτοις, και κάποιο γραφείο που αναλαμβάνει μεταφορές και ταφές άπορων μουσουλμάνων, γηγενών και μεταναστών στη Ροδόπη με συμβολικό αντίτιμο, συνηθίζεται άλλωστε σε τέτοιες περιπτώσεις τα έξοδα να τα αναλαμβάνει η κοινότητα του εκλιπόντος. Σε κάποιες περιπτώσεις συνδράμουν και οι πρεσβείες, όταν πρόκειται για αλλοδαπούς.
Ο Εσπαντιάρ και η Ζαζνεγκάρ Φαγκίρι, φτωχοί αγρότες από την επαρχία Μπαγκλάν του βόρειου Αφγανιστάν, αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν με τα έξι παιδιά τους πριν από περίπου δύο χρόνια, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Διασχίζοντας το Ιράν και την Τουρκία και ύστερα από πολλές κακουχίες έφτασαν στα μικρασιατικά παράλια και από κει με μια γεμάτη πρόσφυγες βάρκα στη Λέσβο, αφού κατέβαλαν 3.000 δολάρια στους διακινητές. Έμειναν στη Μόρια δέκα μήνες, από κει τους έστειλαν στη Μαλακάσα και σήμερα φιλοξενούνται σε διαμέρισμα που επινοικιάζει η ΜΚΟ Caritas στο κέντρο της Αθήνας, στο πλαίσιο του στεγαστικού προγράμματος «Εστία».
Στη συνάντησή μας που έγινε στον Εθνικό Κήπο –η Caritas δεν τους επιτρέπει, καθώς λένε, να δέχονται επισκέψεις στο διαμέρισμα και τους απειλεί τώρα με έξωση– μας μίλησαν για όλα αυτά με τη βοήθεια του μεταφραστή και εκπροσώπου τους Σουλεϊμάν Ρασόλ. «Ξέρουμε ότι το παιδί μας δεν θα γυρίσει στη ζωή, τουλάχιστον όμως ας έχουμε τη δυνατότητα να το θάψουμε κοντά μας, με τα έθιμά μας, να μπορούμε να επισκεπτόμαστε το μνήμα του», μας λένε.
Δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ούτε και θέλουν να το πάνε στην Κομοτηνή – που κι αυτό να γινόταν, θα ήταν αδύνατο να πηγαίνουν εκεί κάθε τόσο να τιμούν τη μνήμη του. Προτιμούν, λένε, να το κρατήσουν άταφο μέχρι να λυθεί το ζήτημα του μουσουλμανικού νεκροταφείου στην Αθήνα. Είναι, βέβαια, άγνωστο πόσο εφικτό είναι αυτό στο άμεσο μέλλον, το σίγουρο όμως είναι ότι έχει καθυστερήσει υπερβολικά πολύ.
Την υπόθεση ξαναφέρνει επιτακτικά στην επικαιρότητα το θέμα των μουσουλμανικών ταφών, με συλλόγους μεταναστών αλλά και ξένες πρεσβείες να δείχνουν έντονο ενδιαφέρον.
«Το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμα μουσουλμανικό κοιμητήριο στην Αθήνα είναι απαράδεκτο, όχι μόνο για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες ομόθρησκούς μας αλλά και για τους Έλληνες μουσουλμάνους οι οποίοι ψηφίζουν, πάνε στρατό, φορολογούνται κανονικά κ.λπ. Η Εκκλησία της Ελλάδος, με πρωτοβουλία του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, έκανε τον Δεκέμβριο του ’05 αυτό που έπρεπε, παραχώρησε δηλαδή τον χώρο, αλλά από κει και μετά… χάος», λέει ο Ναΐμ Ελγαντούρ, πρόεδρος της Μουσουλμανικής Ένωσης Ελλάδας, που αγωνίζεται πολλά χρόνια τώρα για να υλοποιηθεί το αίτημα αυτό (την παραχώρηση επικύρωσε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος το 2016).
«Κάποιοι, βλέπετε, δεν θέλουν νεκροταφείο για μουσουλμάνους στην Αθήνα μεν, μας κατηγορούν ότι έχουμε ύποπτα “αλισβερίσια” με τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης δε. Είναι να τρελαίνεσαι!» εξανίσταται.
Αρχικά τον «φάκελο» του υποψήφιου προς κοιμητήριο χώρου στο Σχιστό είχε το υπουργείο Εξωτερικών, για να περάσει στη συνέχεια, και αφού είχαν προηγηθεί πιέσεις σε υπηρεσίες, υπουργεία, κόμματα και στην τοπική αυτοδιοίκηση για το ζήτημα –σχετική επερώτηση στη Βουλή, μάλιστα, είχε καταθέσει το 2008 ως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ο Περικλής Κοροβέσης– στο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων που προφανώς ήταν πιο αρμόδιο, ούτε αυτό όμως έδειξε ιδιαίτερη προθυμία, συνεχίζει.
Ένα άλλο κώλυμα που επικαλέστηκαν ήταν η έλλειψη κονδυλίων, αφού σε σχετική συζήτηση που είχε το 2012 με τον κ. Ελγαντούρ ο τότε γ.γ. του υπουργείου Παιδείας κοστολογούσε το έργο στα 10 εκατ. ευρώ, αναφέρει.
«Αν είναι δυνατό να χρειάζεται ένα τέτοιο ποσό για την κατασκευή μιας “μάντρας”, γιατί ουσιαστικά περί αυτού πρόκειται! Προσφερθήκαμε να αναλάβουμε εθελοντικά τη δουλειά οι μουσουλμάνοι της Αθήνας, με δικά μας μέσα, αλλά ακόμα περιμένουμε…»
Μια άλλη απόπειρα να φτιαχτεί ιδιωτικό μουσουλμανικό νεκροταφείο στον Ασπρόπυργο επίσης δεν ευοδώθηκε κι έτσι το πρόβλημα παραμένει. Δεν είναι μόνο το πεντάχρονο αγοράκι από το Αφγανιστάν που φέρεται να τάφηκε αντικανονικά, υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις μουσουλμάνων που τάφηκαν σε χριστιανικά νεκροταφεία, κυρίως από μεικτούς γάμους, συνήθως όμως αυθαίρετα ή επειδή δεν γινόταν αλλιώς και όχι με τη συγκατάθεσή τους, μας λέει.
Το ίδιο συμβαίνει με αποδημήσαντες που θα βρεθούν στα αζήτητα και που δεν είναι καθόλου λίγοι. Το πρόβλημα επιδεινώνει το γεγονός ότι η μουσουλμανική παράδοση δεν επιτρέπει εκταφή στην τριετία, όπως η χριστιανική, ενώ και οι χρόνοι για την εθιμική προετοιμασία του νεκρού προτού «ταξιδέψει» για την τελευταία του κατοικία είναι ασφυκτικοί.
«Στην Αίγυπτο, απ' όπου κατάγομαι, αλλά και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες υπάρχουν από αιώνες και χριστιανικές εκκλησίες και νεκροταφεία. Στο Πορτ Σάιντ, όπου μεγάλωσα, ζούσαν πολλοί Έλληνες και είχαν τους χώρους λατρείας και τους τόπους ταφής τους, κανένα πρόβλημα δεν υπήρχε.
Δεν καταλαβαίνω γιατί είναι τόσο δύσκολο για την Ελλάδα να σεβαστεί τόσο τους Έλληνες πολίτες όσο και τους ξένους της που ασπάζονται το Ισλάμ, γιατί θα πρέπει οι μουσουλμάνοι της Ελλάδας να “πληρώνουν” την αντιπαλότητα με τους Τούρκους και την ισλαμοφοβία που καλλιεργούν οι ακραίοι. Αυτές οι πρακτικές δεν ταιριάζουν ούτε στις παραδόσεις ούτε στον πολιτισμό αυτής της χώρας, που είναι, ταυτόχρονα, και δική μας χώρα».
