«Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν», είχε πει κάποτε ένας Γάλλος ζωγράφος. Μπορούν, όμως, οι τέχνες να αποτελέσουν μια επένδυση χωρίς κίνδυνο;
Με φόντο το ειδυλλιακό τοπίο των Δελφών, εκεί που κάποτε βρισκόταν το σημαντικότερο μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου, πραγματοποιήθηκε μια διαφορετική συζήτηση ανάμεσα στη διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου και τον επιχειρηματία αλλά και κορυφαίο συλλέκτη έργων τέχνης, Δάκη Ιωάννου.
Κατά την τρίτη ημέρα εργασιών του 7ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, το οποίο τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, και στην αίθουσα Ερμής του Amalia hotel κυριάρχησε ο διάλογος για την τέχνη και τη ζωή.
Ποιο το κέρδος και το κόστος της επένδυσης στην τέχνη; Πως μπορούμε να ανακαλύψουμε μια κοιτίδα ιδεών και ερεθισμάτων που θα μετατραπούν σε ανεξίτηλες εμπειρίες; Με ποιους τρόπους μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε τις σκέψεις μας ακολουθώντας τις δημιουργικές διαδρομές; Άραγε, μια παράσταση έχει τη δυνατότητα να σε στιγματίσει;
Ο πρωτοπόρος επιχειρηματίας και η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση αναζήτησαν απαντήσεις για την αξία της επένδυσης στον χώρο της τέχνης. Στην ερώτηση της κας Παναγιωτάκου για το τί έχει κερδίσει ως ένας από τους κορυφαίους συλλέκτες έργων τέχνης στον κόσμο ο παγκοσμίου φήμης συλλέκτης απάντησε ότι: «Έχω κερδίσει πάρα πολλά αλλά σε ψυχικό επίπεδο. Το κέδρος είναι μια πολύ σχετική έννοια αλλά εντελώς δευτερεύουσα όσον αφορά τη συλλογή. Αυτό που μετρά είναι αν αυτό που κάνεις μπορείς και το απολαμβάνεις».
Ο κ. Ιωάννου υπογράμμισε ότι η δημιουργία της συλλογής του δεν είχε ποτέ έναν εγωιστικό σκοπό. Η πρόθεση του ήταν όλα αυτά που έρχονταν στην κατοχή του να μπορέσει να τα μοιραστεί. Από την πλευρά της η κα Παναγιωτάκου ανέτρεξε σε μια φράση του Γουόρεν Μπάφετ ο οποίος είχε πει ότι «το ρίσκο έρχεται όταν δεν ξέρεις τι κάνεις». Και στο σημείο αυτό σκιαγράφησε το προφίλ της φιλοσοφίας της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
«Η κινητήριος δύναμη όλων όσων κάνουμε εστιάζει στην απόλαυση. Επειδή, μάλιστα, περνάμε μια αν-ηδονική περίοδο, εμείς ερχόμαστε και λέμε επενδύστε στον πολιτισμό και στην τέχνη. Μόνο έτσι δημιουργείς κοινωνίες με ανοιχτό μυαλό. Βλέποντας, για παράδειγμα, θέατρο χάνεις τις άμυνες σου, ακούς πράγματα που πιθανόν δεν θα άκουγες υπό άλλες συνθήκες και εκεί προκύπτει η δυνατότητα τού να μπορείς να αλλάξεις γνώμη. Γίνεσαι πιο ανοιχτός, πιο δημοκρατικός και, τελικά, ένας άνθρωπος πιο ελεύθερος», σημείωσε.
«Το αντάλλαγμα όλων όσων κάνεις εντοπίζεται στο τί άνθρωπο σε κάνει», υποστήριξε ο πρόεδρος του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και συμπλήρωσε: «Όταν ασχοληθείς με την τέχνη, αναμφίβολα, αλλάζει η ζωή σου. Όταν κινείσαι σ’ αυτό το τόσο δημιουργικό περιβάλλον η αξία είναι αμέτρητη». Σ’ όλη τη διάρκεια της συναρπαστικής συζήτησης ο μαικήνας της τέχνης μιλά λακωνικά, πολλές φορές κοφτά και κυρίως χωρίς κανέναν απολύτως στομφώδες ύφος για τον εαυτό του αλλά και όλα όσα έχει καταφέρει.
Συγχρόνως, η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, μιλώντας με πάθος και αυτοπεποίθηση, πιστεύει ακράδαντα ότι ο ρόλος του Ιδρύματος είναι να καταφέρει να εισάγει όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού ως μέρος της καθημερινότητας.
«Το ευ ζην να γίνει κτήμα του καθενός μας. Η τέχνη, άλλωστε, εμπεριέχει μια ασύγκριτη δύναμη αλλά, ταυτόχρονα, κατέχει κι έναν ρόλο παρηγορητικό. Άλλώστε, ο πολιτισμός και η τέχνη λειτουργούν παρηγορητικά. Μας βοηθούν να αντιληφθούμε τι συμβαίνει γύρω μας και μέσα μας. Το κέρδος που αποκτάς μέσω μιας άσβηστης ανάμνησης είναι ανυπολόγιστης αξίας. Όταν δεις μια παράσταση που σε γοήτευσε είναι βέβαιο ότι θα τη θυμάσαι διαπαντός. Γι’ αυτό και αρκετές φορές όλοι μας την επαναφέρουμε διαρκώς στις φιλικές μας συνομιλίες», υποστήριξε η κα Παναγιωτάκου προσθέτοντας ότι «επομένως, το culture δεν είναι ένα ακαδημαϊκό θέμα».
Στο τέλος της συζήτησης ο σπουδαίος συλλέκτης υπογράμμισε: «Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς την τέχνη. Προφανώς και αποτελεί ένα ελιξίριο νεότητας. Στην πρώτη μας έκθεση η υποδοχή ήταν μεταξύ κοροϊδίας και ανοησίας. Σήμερα, έχει ξεπεραστεί όλη αυτή η αντίληψη και αυτό με ικανοποιεί. Κυριαρχεί η διάδραση ανάμεσα στο κοινό και τους καλλιτέχνες κι αυτό μάς βελτιώνει τη ζωή». Ο σημαντικός συλλέκτης πρόσθεσε επίσης ότι όλα αυτά τα χρόνια κατάφερε να αποκτήσει μια μοναδική συλλογή αλλά συνειδητοποίησε ότι η μεγαλύτερη του ικανοποίηση έγκειται στο γεγονός του ανοιχτού διαλόγου με την κοινωνία, με απώτερο στόχο τη σύνδεση της τέχνης με τον άνθρωπο.
Συγχρόνως, η κα Παναγιωτάκου σκιαγράφησε το προφίλ της Στέγης αλλά και της προσωπική της αντίληψης υπογραμμίζοντας ότι το θέμα της τέχνης είναι η ζωή.
«Πιστεύουμε στους ανθρώπους που έχουν μια λοξή ματιά και είναι διαφορετικοί. Επιδιώκουμε να προβάλλουμε τη ζωή προσώπων οι οποίοι αποτελούν παράδειγμα για τους άλλους. Επιθυμία μας είναι να επενδύουμε στο αποτύπωμα της εμπειρίας. Αποστολή μας είναι να άρουμε διλήμματα που ανασύρει στην επιφάνεια η πολιτική ορθότητα. Εμείς δεν ξοδεύουμε τα χρήματα του Ιδρύματος αλλά τα επανεπενδύουμε στην κοινωνία. Επενδύοντας χρόνο στην απόλαυση μέσω της τέχνης και του πολιτισμού ανακαλύπτεις ότι μπορείς να ζήσεις μια ζωή ελεύθερη. Είναι η δίοδος για να ζήσεις τις ζωές που δεν μπόρεσες να γνωρίσεις. Αξίζει, λοιπόν, να επενδύεις στην έννοια της ελευθερίας. Κι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει απελευθερωτικά. Έτσι, είμαστε συνωμότες σε μια ζωή που δεν μπορούμε να ζήσουμε και επιδιώκουμε να αποκτήσουμε μια φωνή που δεν έχουμε».
