«Τον 21ο αιώνα, η ραγδαία αύξηση του αριθμού των καταναλωτών ηλεκτρονικών ειδών που παρέχουν πρόσβαση στο Ίντερνετ έδωσε τη δυνατότητα σε μια νέα γενιά αντικομφορμιστών του φύλου να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, όσο μεγάλες κι αν είναι οι αποστάσεις που τους χωρίζουν» γράφει η Sasha Geffen (η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως «το») στην εισαγωγή του βιβλίου της «Glitter up the dark: How pop music broke the binary», που μόλις κυκλοφόρησε.
«Τα τρανς παιδιά δεν ήταν πλέον αναγκασμένα να μετακομίσουν στη Νέα Υόρκη ή στο Σαν Φρανσίσκο για να μιλήσουν με άλλα παιδιά όμοια με αυτά, μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το Facebook, το Twitter, το Tumblr και το YouTube για να βρουν κοινότητα». Η φυσική παρουσία δεν ήταν απαραίτητη για να επικοινωνήσεις και, επίσης, αν ήσουν τρανς, δεν χρειαζόταν να βρεις τον σωστό τόνο φωνής για να μιλήσεις σε κάποιο πρόσωπο σε άλλη πόλη ή άλλη ήπειρο. Κόντρα σε αυτό το πολιτιστικό υπόβαθρο, ένα πλήθος μουσικών, που ολοένα αυξάνεται, έχει αρχίσει να αποσυνδέει το σώμα απ' ό,τι έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε με το φύλο».
Το έργο τους είναι πιο ξεκάθαρο και πιο απενοχοποιημένο από ποτέ. H λίστα των καλλιτεχνών που αποκαλύπτουν ότι είναι queer τα τελευταία χρόνια είναι ατελείωτη: Mykki Blanco, Kehlani, Sam Smith, iLoveMakonnen, King Princess, Years and Years, Miley Cyrus, Janelle Monáe, Hayley Kiyoko, 100 gecs, ο πιο πετυχημένος ράπερ της περσινής χρονιάς στην Αμερική, ο Lil Nas X...
Οι τρανς άνθρωποι, με τη μετάβαση, δεν αναγκάζουν ένα σώμα να πάρει μια άλλη, δεύτερη μορφή. Αφήνουν το μόνο σώμα που έχουν να εξελιχθεί μέχρι να γίνει κάτι ολόκληρο. Η μετάβαση δεν είναι αλλοίωση του φύλου, είναι ολοκλήρωση και πραγματοποίηση των ονείρων.
«Το 2010 ο τραγουδοποιός Mike Hadreas από το Σιάτλ κυκλοφόρησε το πρώτο του άλμπουμ, υπογράφοντας ως Perfume Genius» γράφει η Geffen. «Έφτιαξε το "Learning", μια συλλογή από ακατέργαστα κομμάτια γραμμένα στο πιάνο, ενώ ζούσε με τους γονείς του, αναρρώνοντας από τον εθισμό του στα ναρκωτικά. Το άλμπουμ έγινε ανέλπιστα δημοφιλές και ο Hadreas σύντομα έπρεπε να βρει τρόπο να περιοδεύσει με τα τραγούδια του. Ζήτησε τη βοήθεια του Alan Wyffels, του φίλου που τον είχε πάει στις συναντήσεις των Ανώνυμων Αλκοολικών τις πρώτες μέρες της ανάρρωσής του. Αποδείχτηκε ότι ταίριαζαν τέλεια από μουσικής άποψης. Επίσης, όσο έπαιζαν μαζί τα κομμάτια του Hadreas, ερωτεύτηκαν.
Perfume Genius - Queen
Το 2015 ο Perfume Genius κυκλοφόρησε το ποπ single "Queen" με πλήρη μπάντα, ένα τραγούδι που έκανε γνωστή τη μουσική του σε ακόμα μεγαλύτερο κοινό. Δυναμικό τραγούδι, που σου κόλλαγε από την πρώτη φορά, το "Queen" αναφέρεται στην άβολη κατάσταση του να ζεις ως εμφανώς queer σε έναν κόσμο που δεν είναι εύκολο να δεχτεί παρεκκλίσεις από την ετεροσεξουαλική κανονικότητα».
Δεν είναι ακριβώς ένα τραγούδι στο οποίο δηλώνει περήφανος για την ταυτότητά του, αλλά, αυτοπροσδιοριζόμενος ως «ένα φύλο που δεν ελκύεται σεξουαλικά από κανένα άλλο φύλο», ο Hadreas κατονομάζει με τολμηρό (έως χυδαίο) τρόπο τους φόβους των στρέιτ ατόμων. «Δεν την ξέρεις την αδελφή σου; / είναι η τρελή / ξεφλουδισμένη / τίγκα στην αρρώστια» λέει χλευαστικά. «Καμία οικογένεια δεν είναι ασφαλής όταν περπατάω αδιάφορα». Η κανονική αρρενωπότητα που υπονοεί η ροκ ενορχήστρωση ακυρώνεται από τη φωνή του Hadreas. Είναι ο χειρότερος εφιάλτης της πυρηνικής οικογένειας, ένας διεστραμμένος γκέι καλλιτέχνης που παρελαύνει ξεδιάντροπα στον κόσμο των στρέιτ.
«Αφού κυκλοφόρησε το τρίτο άλμπουμ του, "Too Bright", ο Perfect Genius εμφανίστηκε στο "Late Show" του Ντέιβ Λέτερμαν για να παρουσιάσει το "Queen". Ήταν η πρώτη εμφάνιση του γκρουπ του στην καλωδιακή τηλεόραση. Ο Hadreas φορούσε ένα λευκό κοστούμι πάνω από μαύρα δερμάτινα "χαλινάρια". Τα χείλη του ήταν βαμμένα κόκκινα και έσκυβε πάνω από ένα μικρόφωνο όσο τραγουδούσε, σαν να έφτυνε μία-μία τις λέξεις. Χόρευε, σταματώντας αρχικά και μετά με πιο μεγάλη ροή στην κίνηση. Δεν φαινόταν να τραγουδάει άνετα μπροστά στις κάμερες, αλλά έκανε κάτι που ήταν αναγκαίο.
Σε μια εποχή που η αποδοχή της queer κουλτούρας από το mainstream φαινόταν να εξαρτάται από την πραότητα των queer ανθρώπων, ο Hadreas δεν δεχόταν να συμμορφωθεί. Ήθελε να ξεχωρίσει, υιοθετώντας μια εικόνα μπερδεμένων φύλων και αμηχανίας που προκαλούσε τους στρέιτ θεατές να τον εντάξουν στην ασαφή, στενόμυαλη εντύπωσή τους για το τι μπορεί να είναι γκέι. Μετά από προσπάθειες δεκαετιών εκ μέρους των συμβιβαστικών LGTBQ ακτιβιστών να πείσουν τους στρέιτ ότι τα δικαιώματά τους δεν αποτελούσαν απειλή για τα πυρηνικά σπιτικά τους, ο Hadreas πήγε σε μια ζωντανή εκπομπή και τραγούδησε "No family is safe when I sashay" ("Καμία οικογένεια δεν είναι ασφαλής όταν περπατάω αδιάφορα").
Μία εβδομάδα μετά το τηλεοπτικό ντεμπούτο του Perfect Genius, ένας 25χρονος ηλεκτρονικός παραγωγός που ονομαζόταν Arca κυκλοφόρησε το άλμπουμ του "Xen". Ο Arca ήταν ο παραγωγός ηχογραφήσεων του ράπερ Kanye West στο σαρωτικό άλμπουμ του "Yeezus" του 2013 και συνέχισε να δουλεύει με την Björk στα άλμπουμ της "Vulnicura" και "Utopia". Το 2014 ήταν γνωστός κυρίως για τα mixes που ανέβαζε στο SoundCloud, στα οποία αναμείγνυε χιπ-χοπ, dancehall και ρεγκετόν beats σε ένα εντυπωσιακό χαρμάνι». Τότε προσδιοριζόταν με αρσενικό άρθρο, στη συνέχεια υιοθέτησε το θηλυκό και έγινε η Arca.
«Το "Xen" ήταν το πρώτο άλμπουμ της Arca και έχει όνομα του θηλυκού alter ego που καλλιεργούσε ως παιδί. "Έχω αυτή την εικόνα στο μυαλό μου όταν ακούω ένα τραγούδι μου που αγαπώ πραγματικά ή όταν με κάνει να αισθάνομαι χαρούμενη. Πρώτα απ' όλα, νιώθω σαν να μην το έχω κάνει εγώ και δεύτερον δεν χτυπιέμαι κουνώντας το κεφάλι μου, κινούμαι αργά, πολύ θηλυπρεπώς" είπε σε μια συνέντευξή της το 2014.
"Τέλος, κλείνω τα μάτια μου και βλέπω αυτό το γυμνό πλάσμα που υπάρχει μπροστά στο κοινό. Όλοι έλκονται από αυτό και ταυτόχρονα το απεχθάνονται – μοιάζει να έχει υποστεί μεγάλο πόνο και ταλαιπωρία, αλλά είναι όμορφο. Γνωρίζει ότι το φύλο του μπορεί να είναι όπλο και απειλή. Αποκαλώ το "Xen" "αυτή", αντιδρώντας στο γεγονός ότι η κοινωνία ιστορικά έχει την τάση να δίνει στους άντρες πιο πολλή εξουσία. Για να το εξισορροπήσω, αναφέρομαι στον εαυτό ως "αυτή"».
Η Xen εμφανίζεται στο εξώφυλλο του άλμπουμ ως μια εικόνα διογκωμένης, υπερβολικής θηλυκότητας, κατασκευασμένης ψηφιακά από τον τακτικό συνεργάτη της Arca, τον Jesse Kanda. Οι γοφοί της εξέχουν σε σχέση με τη στενή της μέση, τα μακριά χέρια της είναι καλυμμένα από χαλαρό δέρμα με τεράστιες ρυτίδες, το πάνω μέρος του σώματός της είναι χλωμό, σχεδόν λευκό, αλλά τα πόδια της έχουν βαθύ κόκκινο χρώμα, σαν να γεμίζει αργά με αίμα. Κάποιες πλατφόρμες streaming βρήκαν την εικόνα πορνογραφική και πιξέλιασαν κάποια σημεία του εξωφύλλου, παραμορφώνοντάς το.
«Η μουσική του δίσκου ήταν το ίδιο προκλητική, διεφθαρμένης αισθαντικότητας, γεμάτη εξωγήινους ήχους, που χρησιμοποιούν τα αναγνωρίσιμα φύλα, χωρίς να τα μιμούνται. Η ρευστότητα της δομής της μουσικής απηχούσε τη ρευστότητα της σωματικότητας της Xen. Η Arca έκλεινε με προκλητικό τρόπο το κενό ανάμεσα στα τρανς σώματα και τους τρανς ήχους, εκφράζοντας την queer ενσάρκωση μέσα από τα συνθεσάιζερ, γράφοντας ιστορία με τον ίδιο τρόπο που το είχε κάνει και η Wendy Carlos μέσα από το "Moog" της».
Arca - Xen
Το 2013, ένας Άγγλος παραγωγός (τότε αναφέρονταν όλοι σε αυτόν με αρσενικό άρθρο), γνωστός μόνο με το όνομα Sophie, άρχισε να κυκλοφορεί μια σειρά από ιδιοσυγκρασιακά ηλεκτρονικά ποπ single με χαρακτηριστικό «πλαστικό» ήχο από συνθεσάιζερ (που έμοιαζαν με κάτι ανάμεσα σε jingles για παιδικά παιχνίδια και εξωγήινους θορύβους) και πειραγμένα, υπερβολικά θηλυκά φωνητικά. Τραγούδια όπως το «Bipp» και το «Lemonade» δανείζονταν τον λαχανιασμένο τόνο των γυναικών που βγάζουν ενθουσιώδεις τσιρίδες στις διαφημίσεις, ταιριάζοντας αυτήν τη διογκωμένη έλλειψη φυσικότητας με σχεδόν σαχλές, αλλά εθιστικές μελωδίες.
To «Hard», το κομμάτι της β' πλευράς του «Lemonade», ενσωμάτωνε στίχους που υπαινίσσονταν μια BDSM συνάντηση (και έμοιαζαν με στριγκλιές) στα ηλεκτρονικά κρουστά που ακούγονταν σαν κλαγγή. Εκείνη την εποχή οι κριτικοί υπέθεταν ότι η Sophie ήταν κάποιος ηλεκτρονικός παραγωγός που είχε επιλέξει την ημι-ανωνυμία, κρυμμένος πίσω από ένα γυναικείο όνομα, και ότι ήταν άντρας. Έπρεπε να περάσουν τέσσερα χρόνια και να βγάλει το single «It's okay to cry» για να αρχίσει να χρησιμοποιεί δημοσίως θηλυκό άρθρο και αντωνυμία («η, αυτή»).
Το πρώτο άλμπουμ της του 2018, το «Oil of every pearl's un-insides», μαλάκωσε την πλαστική λάμψη που επικάλυπτε τα πρώτα της single. Στο κομμάτι «Is it cold in the water?» η Sophie βάζει την τραγουδίστρια Cecile Believe να ρωτάει «είναι κρύο στο νερό; Να πηδήξω; Να αφανίσω τον εαυτό μου, χωρίς να μάθω ποτέ τι θα είμαι στην άλλη πλευρά;», ξεχειλώνοντας τη λέξη «cold» και τραβώντας το «o» όσο πάει. Στο «Believe» δηλώνει: «Μπορώ να κάνω ό,τι θέλω / χωρίς τα πόδια μου ή τα μαλλιά μου / χωρίς τα γονίδιά μου ή το αίμα μου / χωρίς όνομα και χωρίς καμία ιστορία / πού ζω; Πες μου, πού υπάρχω;». Εδώ, σε αυτή την απροσδιόριστη σφαίρα, η ύλη ακολουθεί το μυαλό και όχι το αντίστροφο. Ένα σώμα δεν είναι φυλακή, δεν αποκλείει την πιθανότητα. Δεν είναι μια ιστορία που ολοκληρώθηκε στη γέννα. Ένα σώμα είναι ένας πρόλογος και η ιστορία του μπορεί να γραφτεί όπως ο καθένας το επιθυμεί.
SOPHIE — It's Okay To Cry
Σε όλη τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η queer μουσική, αυτή που ανατρέπει και μπερδεύει τα φύλα, άνθησε στο underground και στο mainstream (και στο θαμπό σημείο όπου αλληλοκαλύπτονται αυτά τα δύο), δίνοντας φωνή σε πανάρχαιες αποκλίσεις από τα φύλα που αποδεχόταν πάντα η κοινωνία. Μία από τις πιο δυνατές γροθιές στο στομάχι της δεκαετίας ήρθε με το «Blonde», το άλμπουμ του Frank Ocean του 2016.
Ο Ocean είχε αποκαλύψει ότι είναι queer ήδη το 2012. Το άλμπουμ είναι μια ωδή στους προηγούμενους εαυτούς, σε όλα αυτά που έχουν αφήσει πίσω τα άτομα που αποφάσισαν να αλλάξουν τον εαυτό τους, μια αλληλουχία αναμνήσεων που συνέδεε η χαρισματική και συχνά υπερβολικά φαλσέτο φωνή του Frank Ocean. Θυμάται τότε που ήταν νέος και άστεγος. Θυμάται τα αδέξια πρώτα ραντεβού με άλλους άντρες.
Στο κορυφαίο κομμάτι του δίσκου, το «Nights», η φωνή του ανεβαίνει σε οκτάβες και γίνεται πιο τρυφερή, πιο ευάλωτη, απομακρύνεται από την ανδροπρεπή χροιά της και ο Ocean μαλακώνει, βγαίνοντας έξω από τα αποδεκτά όρια της αρσενικής έκφρασης. Τραγουδάει απαλά «έμενα μαζί σου όταν δεν είχα σπίτι / γαμιόμουν πάνω σου όταν δεν είχα στρώμα» και θυμάται πόσο ευάλωτος ήταν στα νεανικά του χρόνια και πόσο επηρέασε αυτό τις σεξουαλικές του σχέσεις.
Frank Ocean - Nights
«Δεν είμαι μεγάλος φαν του σώματός μου και θα ήθελα να το εγκαταλείψω» έχει πει ο Mike Hadreas των Perfume Genius. «Όχι να πεθάνω, αλλά να κρατήσω όλες τις σκέψεις μου και να απελευθερωθώ από το σώμα μου. Πάσχω από τη νόσο του Crohn, που με έχει κάνει να μην εμπιστεύομαι τα σπλάχνα μου. Αισθάνομαι να με έχουν προδώσει. Μεγαλώνω και αισθάνομαι ότι με προδίδει και το εξωτερικό μου. Δεν αισθάνομαι ούτε άντρας ούτε γυναίκα και αυτό με μπερδεύει πολύ. Επίσης, δεν αισθάνομαι ότι αυτό είναι κάτι ελκυστικό. Νομίζω ότι θα ήταν πολύ πιο ελκυστικό ή, τουλάχιστον, πιο εύκολο να το κατανοήσω εάν επέλεγα πλευρά». Από αυτήν τη σύγχυση βγήκε το «Wreath», που συμπεριλήφθηκε στο τέταρτο άλμπουμ του, «No Shape».
Το τραγούδι χτίζεται, η ενορχήστρωσή του διογκώνεται, γίνεται όλο και πιο δυνατό και παρακινεί τον Hadreas να τραγουδήσει με μεγαλύτερη τόλμη. Μέχρι να τελειώσει, ακούγεται λες και η φωνή του θα μπορούσε να απογειωθεί και να αφήσει πίσω της το προβληματικό σώμα. Η δυσκολία να επιλέξεις πλευρά, επίσης, βαραίνει το σώμα. Οι τρανς άνθρωποι, με τη μετάβαση, δεν αναγκάζουν ένα σώμα να πάρει μια άλλη, δεύτερη μορφή. Αφήνουν το μόνο σώμα που έχουν να εξελιχθεί μέχρι να γίνει κάτι ολόκληρο. Η μετάβαση δεν είναι αλλοίωση του φύλου, είναι ολοκλήρωση και πραγματοποίηση των ονείρων.
«Σε αυτήν τη μουσική εντοπίζω μια αντίσταση στον εξαναγκασμό του σώματος να πάει κόντρα στην αληθινή του μορφή. Αντ' αυτού, εντοπίζω την προθυμία να αφήσουν το σώμα να επιλέξει μόνο του, να αφήσουν τη φωνή να αρθεί πάνω και μακριά από τις προσδοκίες που θα την έκλειναν σε κουτί. Στην ευάλωτη, ανατρεπτική και υπερβατική μουσική τους αυτοί οι καλλιτέχνες –και εκατοντάδες άλλοι που ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι‒ απαλλάσσονται από τα κλειστοφοβικά καλούπια που τους εμποδίζουν να είναι ο εαυτός τους. Η μουσική τους εξελίσσεται σε νέες μορφές χωρίς ονόματα, μορφές που ανοίγουν μια δίοδο σε έναν κόσμο που αφήνει να μπει το φως».
Perfume Genius - Wreath (Dance Compilation)
σχόλια