Στο Μουλινέξ της ειρωνείας: Ο λελογισμένος λυγμός του Γιώργου Βέλτσου

Στο Μουλινέξ της ειρωνείας: Ο λελογισμένος λυγμός του Γιώργου Βέλτσου Facebook Twitter
O Βέλτσος ξέρει τι θα πει «περιπέτειες της διαλεκτικής» και ξέρει να μπαινοβγαίνει στο αχανές ορυχείο του χρόνου για να φέρει από κει τα πολύτιμα πετρώματα που προσφέρει... Εικονογράφηση: Ατελιέ LIFO
1

Ο Βέλτσος ως βούληση. Το πεπρωμένο του ήταν, είναι και θα είναι η ποίηση. Και έτσι έζησε, ζει και θα ζει: ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος. Αυτό θέλησε, θέλει, θα θέλει. Περιπλανιέται, δεκαετίες τώρα, στην επικράτεια της ποίησης, άλλο μην κάνοντας παρά να ανακατεύει την τράπουλα της γνώσης ξανά και ξανά, αναδιευθετώντας θέσφατα και θεωρίες, μπολιάζοντας με ποίηση τη φιλοσοφία και τη φιλοσοφία με ποίηση. Αδηφάγος αναγνώστης, αλλά ως homo ludens, ως παίζων άνθρωπος, αρνούμενος να εγκλωβιστεί στην όποια φενακισμένη φαινομενικότητα, δραπέτης διαρκώς, ξαναμμένος ξένος, ο Γιώργος Βέλτσος (Αθήνα, 1944) είναι ένας λελογισμένος λυγμός, ένας λυρικός ελιγμός. Ξέρει ότι η ποίηση είναι ο διαρκής εναγκαλισμός με την παιδική ηλικία, μια επίμονη επιστροφή στο ένυλο όνειρο της αθωότητας. Ιδού πώς συμπυκνώνει, και μας δωρίζει, αυτό που όλοι έχουμε ζήσει και, κακώς, αντιποιητικώς, μοχθούμε να λησμονήσουμε, ενώ είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε: «Γδαρμένα γόνατα, αίμα απ' τη μύτη, κλωστή γύρω από το δοντάκι να το τραβήξουν να βγει το καινούργιο». Με τον λιτό τίτλο β' [2006-2016] και τη θαυμαστή φροντίδα των πολυτονικών εκδόσεων Περισπωμένη, ο Βέλτσος έρχεται να μας προσφέρει σε έναν τόμο τις ποιητικές περιπλανήσεις μιας δεκαετίας και να μας ξεναγήσει στο ατελιέ του, στο εργοστάσιο ονείρων που είναι η σωματοψυχή του ποιητή. Θυμίζω ότι ο Ουίλιαμ Μπάροουζ τιτλοφόρησε My Education τον τόμο στον οποίο στέγασε τα όνειρά του. Ο Αντόρνο και ο Βέλτσος μίλησαν για Πρωτόκολλα Ονείρων.

2.

Ο Βέλτσος ως παράσταση. Ο Βέλτσος, όπως ο αλλόκοτος αγγελιαφόρος Εμίλ Σιοράν, και ακόμα πιο ταιριαστά ο δαιμόνιος Φιλίπ Σολέρ, ο ευνοούμενος των νεράιδων, όπως τον είχε αποκαλέσει ο Αντρέ Μπρετόν, «παραμένει άνθρωπος του καιρού του: στυλίτης χωρίς στύλο». Ξέρει να κάνει σλάλομ στα δεδομένα, να εμφανίζεται ως κάτι άλλο για να περισώσει αυτό που είναι, να ζει εντός της πραγματικής πραγματικότητας και να παρεμβαίνει μάλιστα πολιτικά/δυναμικά σ' αυτήν, να δρα κοινωνικά με ένα ιδίας επινοήσεως hit and run, να είναι και του σαλονιού, ώστε να μπορεί, απερίσπαστος, στο εργαστήριό του, να συνδιαλέγεται με το άυλο, να ερωτοτροπεί με το ποιητικό, να είναι και του λιμανιού ανενόχλητος. Ναι, όλο μόχθους κι όλο παιχνίδια, όλο ντρίπλες με τους άλλους κι όλο καταμόναχος, όλο στο κέντρο του κόσμου κι όλο στο άβατον ενός ουζερί, κι όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος πάνω στη γη ετούτη. Ο Βέλτσος επανατοποθετεί ένα ποίημά του, το «Mauvais Sang» της συλλογής Από Βηθανίας στο τέλος της συλλογής Ησυχία. Ένα είδος αυτοβιογραφήματος και μανιφέστου, κάτι σαν ο Βέλτσος ως παράσταση, ενώ πάντα γνέφει η βούληση θελκτικά, δελεαστικά: «Κάθε βράδυ από το σπίτι στέλνω στην εφημερίδα τις σαχλαμάρες μου. Αν και δεν έχω παίξει ρουλέτα, ποντάρω πάντα "μαύρο" και βγαίνει. Φάμπρικα κι αυτή τα τελευταία χρόνια. Ανήσυχος σαν το πειραματόσκυλο με τεντωμένα αυτιά, όταν έρθει η ώρα, ντρεσσάρομαι μπρος στην είδηση για να την αρπάξω. Πολιτικοί ελιγμοί, ανθρώπινος πόνος, φτώχεια, όλο το επιστητό του βούρκου αλέθεται με αστραπιαία ταχύτητα στο Μουλινέξ της ειρωνείας, περνάει από το μολύβι μου σαν κινέζικο σουρωτήρι, σούπα απαραίτητη για το νταμπλ-ντ-οτ της δημοσιότητας. Ύστερα ονειρεύομαι πως είμαι ξανά άνθρωπος και δεν συνερίζομαι το σκυλί που γαβγίζει στον δρόμο, ούτε θέλω να βγω να του μυρίσω τα αχαμνά. Κανένας δεν κάνει τέτοια πράγματα στα σκυλιά».

 

Στο Μουλινέξ της ειρωνείας: Ο λελογισμένος λυγμός του Γιώργου Βέλτσου Facebook Twitter

3.

Ο Βέλτσος ως διαλεκτική. Ο Βέλτσος ξέρει τι θα πει «περιπέτειες της διαλεκτικής» και ξέρει να μπαινοβγαίνει στο αχανές ορυχείο του χρόνου για να φέρει από κει τα πολύτιμα πετρώματα που προσφέρει. Μεταμφιέζει τις ημερομηνίες μπαινοβγαίνοντας, διαλεκτικά, μες στις δεκαετίες, επιταχύνοντας τη ροή των λέξεων, αντιστρέφοντας νοήματα, φέρνοντας το τότε στο τώρα, τραβολογώντας το νυν προς το αεί, φωτίζοντας την υποτείνουσα της ηλικίας, ούτε γέρος ακόμη ούτε νέος πια, με το μολύβι να είναι ο ξύλινος σταυρός του, κι ο ίδιος ένα μαύρο, πάντα μαύρο κυκλάμινο, επισκεπτόμενος τάφους, τον τάφο του Ζακ Ντεριντά, του Τέοντορ Αντόρνο, του Σάμιουελ Μπέκετ, του Έζρα Πάουντ, του Στεφάν Μαλαρμέ, του Πάουλ Τσέλαν και του Ρενέ Λακόστ, αυτού του ποιητή της αντισφαίρισης και της ενδυματολογίας, που, όπως συμβαίνει με τον διαλεκτικό Βέλτσο, «οι χειρονομίες του κατάρτιζαν έναν πίνακα αντιθέσεων». Ποίηση σημαίνει, για τον Βέλτσο, και για μας, «χωροχρονική μηχανή που μετακινεί το καθετί μέσα στις χιλιετίες». Διαλεκτική σημαίνει, για τον Βέλτσο, και για μας, να ξέρεις ότι κάλλιστα μπορούν να ανταλλάσσουν θερμές χειραψίες, εκεί, στα παρατηρητήρια του ουρανού, ο Ιωάννης Σεβαστιανός Μπαχ με τον Νίκο Γούναρη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αποδομώντας τον Γιώργο Βέλτσο

Συνεντεύξεις / Αποδομώντας τον Γιώργο Βέλτσο

Ο Γιώργος Βέλτσος δεν θέλει να δίνει συνεντεύξεις κλασικού τύπου ερώτησης-απάντησης. Ζητάει απλά χρόνο με τον Γιώργο Βέλτσο το συνομιλητή του. Θέλει να του διαβάσει, να του προτείνει, να περνάει σαν αστραπή από το ένα θέμα στο άλλο. Το παν είναι να μπορέσεις, όπως κάνει και αυτός, να βάλεις σε μια σειρά τη διασάλευση της λογικής του και τελικά κάπου στο βάθος να βγάλεις από το μυαλό του ποιητή και καθηγητή τι τον βασανίζει τώρα: Ότι τα πάθη και οι λύπες δεν του έχουν επιτρέψει να γίνει ιδιοφυΐα.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗ
3 πολύτιμα περιοδικά που θ' αγαπήσουν βιβλιόφιλοι και λάτρεις της λογοτεχνίας

Βιβλίο / 3 πολύτιμα περιοδικά που θ' αγαπήσουν βιβλιόφιλοι και λάτρεις της λογοτεχνίας

«Ποιητική», «Εντευκτήριο» και «Φρέαρ» για συνεντεύξεις με συγγραφείς, ποιητές και τους σπουδαιότερους των γραφιάδων, αλλά και για αναλύσεις, νέες φόρμες στην ποίηση και στα μυστικά της λογοτεχνικής ζωής
ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM

σχόλια

1 σχόλια