Μέσα από τους ελαιώνες. Ένα πολυποστ
Μια Κυριακή στον Ελαιώνα, άγνωστες φωτογραφίες του Τσαρούχη, στην Κοιλάδα των Βασιλέων, τα ξενοδοχεία τύπου Αl Moudira, το gay porn του Jo Fetto, oι γραφίστες την εποχή του ΑΙ, η Μελίνα όταν της καθαρίζουνε αυγά και ένα ποίημα του Βαρβέρη
Τις λίγες φορές που έχω πάει στο παζάρι του Ελαιώνα, νιώθω σα κλέφτης. Ειδικά στο τέλος, που αποδιαλέγουν τα σκουπίδια οι άστεγοι και οι επιτήδειοι. Για τα γούστα μου, εδώ βρίσκεις θησαυρούς. Αλλά ντρέπομαι να τους μαζέψω για τις δικές μου χαζοχιψτεριές ― κάποιοι εδώ βρίσκουνε στα σκουπίδια το φαΐ τους.
Πήγα μια Κυριακή, που ήμουν μόνος και δεν είχα τίποτα να κάνω. Οι φίλοι μου με κοροϊδέυουν, ότι βλέπω τα πράγματα δραματικά εσχάτως ―Hey sister, cheer up!―, το προσπαθώ, αλλά δεν βλέπω καμμιά ψαγμένη νοσταλγία εδώ πέρα· απλώς πρόσωπα που αν τα φυσήσεις, θα πέσουν.
Απεχθάνομαι την τουριστική εκζήτηση της γενιάς μου σε απάτητα κουτούκια κι αθησαύριστα υπόγεια, το αναίσθητο διασχίζειν στις ζωές των άλλων, να τσιμπολογάς με ανεμελιά τα νησιά τους και τα πανηγύρια τους καθώς σηκώνεσαι αναμαλλιασμένος απ΄το fist fucking, άστατο γκομενάκι εσαεί, ανεύθυνο και κυνικό εντέλει ― φύσα τη μπούκλα σου, μη σου θολώσει το aperture. Επιτάθηκε αυτό, από την ευκολία των ταξιδιών, την άνεση να μπαινοβγαίνουμε σε ρόλους, να μεταποιούμε τον ψυχισμό μας με ουσίες, να μετακινούμε όρη με ΑΙ, να είναι όλα διάπλατα, μπάτε σκύλοι αλέστε. Όλο αυτό δημιούργησε την έσχατη ώσμωση, όλα μαζί, όλα παντού, όλα ίδια.
Μόνο που δεν είναι ίδια. Τη δύσκολη ώρα, στο Κολωνάκι θα γυρίσεις κούκλα μου. Ασχέτως αν ίδιον του Προνομίου είναι να κάνει το ταπεινούλι. Την Αγνή του λιμανιού. Να θέλει να το χαϊδεύουν σαν ορφανό. Να ευλογάει άρτους ενώ τρέχει αίμα απ' το σαγόνι του, φθόνος απ' τα μπατζάκια του. Ίδιον του προνομίου είναι να πουλάει τρέλα απ' τις πολεμίστρες της καβάτζας του, να τα θέλει όλα δικά του, και τα φτωχά και τα πλούσια, και τα υψηλά και τα χαμαίζηλα ― Τζέλα Δελαφράγκα στο καπηλειό.
Απελθέτω απ' εμού...
Ο ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ
Σε ένα διεθνές σάιτ δημοπρασιών βρήκα δυό φωτογραφίες του Τσαρούχη. Ξέρουμε ότι συχνά φωτογράφιζε τα μοντέλα του. Και ξέραμε ότι είχε μια Rolleiflex. Tώρα διαπιστώνουμε ότι είχε και μια rangefinder, κρίνοντας από την φωτό που προφανώς χρησιμοποιήθηκε στους Μήνες. Θα ρίσκαρα τη πρόβλεψη ότι ήταν μια Leica, αν κρίνω από τη μοναδική υφή της ― αλλά ποιός ξέρει, μπορεί να με παραπλανάει το φιλμ!
Πουλιόταν κι αυτή η φωτό του με την Μπέλλου. Που τον κοιτάει εύθυμα, καμαρωτά, σα γιό της. Και επαναλαμβάνω: θα ήταν ανεκτίμητη μια έκθεση με τις φωτογραφίες του Τσαρούχη που σίγουρα υπάρχουν και πιθανότατα είναι αρκετές.
Στην κοιλάδα του νεκρού βασιληά. Επιπλέον ένα θεματάκι αισθητικής, που αφορά κι εμάς: πώς οι φτωχοί, επί μακρόν κατακτημένοι λαοί, ξαναείδαμε τον εαυτό μας και το παρελθόν μας, μέσα από το βλέμα που μάς έριξε ο αποικιοκράτης και ο άρπαγας.
Πριν κανα δίμηνο πήγα στην Κοιλάδα των Βασιλέων στο Λούξορ. Βασικά να δω το Al Moudira Hotel, ήθελα, που οι αισθητές της Ανατολής τόσο εράσμιο θεωρούν. Και αξίζει όντως, αλλά θα πω την φριχτή μου ετυμηγορία: Αν και θεωρείται ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία του είδους του, κάπου με ενοχλούσε. Στα βάθη της Αιγύπτου αναπαρήγαγε αυτό που ο οριενταλισμός θεωρεί Αίγυπτο. Όπως πριν κάνα αιώνα, ορισμένοι στην Ελλάδα επανεκτιμούσαν την αρχαία Ελλάδα, μέσω γερμανικού κλασσικισμού. Δηλαδή, επέστρεφαν στο χωριό τους μέσω Μονάχου. Δεν είναι τυχαίο ότι δεκάδες νέα ξενοδοχεία, στο Μαρόκο κυρίως, αλλά και στην Ανατολή γενικώς, βγαίνουν από ένα ομοιόμορφο ανατολίτικο όνειρο, που όσο πολυτελές κι αν είναι, σού αφήνει μια fake αίσθηση «παράδοσης».
Η συζήτηση βέβαια είναι μεγάλη. Αν δεν υπήρχαν οι τρελαμένοι ντιλετάντι να ψάχνουν τα θεία μάρμαρα πεταμένα στα τουρκοκρατούμενα χωράφια μας, κι αν το βλέμα της Γερμανίας δεν αποκαθιστούσε στο γκρεμισμένο βάθρο του το αρχαίο Κάλλος (με μια στρατιά άρπαγες να ακολουθούν, εννοείται), ίσως οι νεοέλληνες να το είχαν ρίξει ολοκληρωτικά στο τσιφτετέλι. Δεν έχουμε και πολλά κοινά με τους αρχαίους, ας το παραδεχτούμε, πέρα απ' το ότι βλέπουμε την ίδια θάλασσα, μιλάμε την ίδια γλώσσα. Κι ας μη μιλήσουμε για αίμα.
Ίσως το ίδιο να συμβαίνει με την Αίγυπτο και την Ανατολή. Ημιδιαλυμένες χώρες μέχρι πρότινος, φτωχές και ανελεύθερες, στη δίνη πολέμων, επανεφευρίσκουν τη συνέχειά τους, μέσα από το τουριστικό βλέμα της Δύσης. Ανατολίζουν, αν και ανατολίτες. Ένας τραγέλαφος που μπαλώνει το έγκλημα της αποικιοκρατίας.
Τέλος πάντων, η εμπειρία δεν ήταν και για χόρταση. Αφόρητη κάψα, κοπάδια τουριστών.
Κι όμως, εδώ έζησα κάποτε μια μαγική πρωτοχρονιά.
Το «κάποτε» είναι ήπια λέξη. Εννοώ πριν 40 χρόνια! Ήμουν πολύ νέος, σχεδόν παιδί, με μια φίλη μου. Μέναμε στο Winter Palace, λίγοι τουρίστες, καλοκαιριάτικες θερμοκρασίες. Ταξιδεύαμε με τρένο ― ποτέ δεν ξέχασα το φεγγάρι ν' ανατέλλει πίσω απ' τους λόφους από ασβεστόλιθο. Τρένο πρωτόγονο, ούτε air con ούτε τίποτα· τα παράθυρα ανοιχτά παρά το θόρυβο, μας δρόσιζε ο αέρας της μαλακής νύχτας. Η φίλη μου ήταν λιγάκι εκκεντρική, ήθελε να πάμε στην Κοιλάδα των Βασιλέων με τα ποδήλατα! «Δεν είναι μακριά», επέμενε. Την ακολούθησα διστακτικά. Περάσαμε τους κολοσούς του Μέμνονα σε κάτι που μου φαινόταν ρυζοχώραφο ― ήταν η αρχαία Θήβα. O δρόμος πήγαινε ανάμεσα στα ξανθά, ρόδινα βράχια, σαν κούρμπες βόα ― κι η νύχτα έπεφτε straight through.
«Δεν αργεί, να, εδώ στη στροφή φτάνουμε», συνέχιζε να λέει με το σατανικό ψιθυρισμό της. Δεν είχαμε κινητά, να ξέρει. Έτσι νόμιζε. Και σε κάθε στροφή, το φίδι είρπε ολοένα και μου 'κοβε την αναπνοή. Νυχτωθήκαμε. Σε κατάσταση λύσσας, έριξα κάτω κι άρχισα να κοπανάω το ποδήλατό μου μέχρι που το διάλυσα. 'Ενιωθα εξαπατημένος.
Αλλά ήμασταν νέοι. Και παρά τα σκοτάδια μας, ξένοιαστοι. Γυρίσαμε δικάβαλο. Λίγα λεπτά μετά, γελάγαμε· σε πέντε ώρες θα άλλαζε ο χρόνος.
Υπήρχε ένα υποτυπώδες μαγαζάκι δίπλα ακριβώς στην όχθη του Νείλου, ερημικό σχεδόν, με τραπέζια στο χώμα κάτω από ένα γιγάντιο δέντρο. Ένα χαμηλό άσπρο μουράγιο το οριοθετούσε από το σκοτεινό χωράφι γύρω μας. Ήμασταν οι μόνοι του πελάτες. Θυμάμαι ακόμη τη μάρκα του κρασιού: Τσανακλής. Είχε φελλό, αλλά το ήπιαμε. Η αλλαγή του χρόνου έγινε στο περίπου, κανείς δεν φόραγε ρολόι. Άηχα. Χωρίς πυροτεχνήματα. Λίγα φώτα στην απέναντι όχθη. Ήμουν ευτυχισμένος.
Δεν βρηκα ίχνη από όλα αυτά, εννοείται· ούτε και έψαξα. Η φάση είναι πια ακραία επιτάχυνση του τουρισμού, με ό,τι συνεπάγεται. Κατέβηκα όμως σε τάφους αρκετά υπόγειους που δεν ήταν τότε ανοιχτοί, με ημιτελείς τοιχογραφίες και μια μυστήρια, προαιώνια σιωπή, που με αποζημίωσαν.
Στην Αίγυπτο νιώθω πάντα σα στο σπίτι μου...
JO FETTOΤο επίσημο βιογραφικό του Jo Fetto είναι το εξής: Ο Jo Fetto (γεν. 1999, Νάπολη, Ιταλία) είναι σκηνοθέτης, φωτογράφος, τζουντόκα και καλλιτέχνης.
Δουλεύοντας με τη φωτογραφία, το φιλμ και την περφόρμανς, τα ταμπλό βιβάν του ασχολούνται με το ανθρώπινο σώμα ως πεδίο μεταμόρφωσης, παράβασης και υπέρβασης.
Αφού αποφοίτησε το 2020 με πτυχίο BA στη Φωτογραφία Μόδας από το London College of Fashion (LCF), ο Fetto δημοσίευσε το πρώτο του φωτογραφικό βιβλίο, Be My Nest — το οποίο εξερευνά τη σχέση μεταξύ του υποσυνείδητου και της ιδέας του σπιτιού.
Από το 2022, αναπτύσσει το Beyond Flesh, έναν συλλογικό πολυμεσικό διάλογο σχετικά με την ανάδυση της «μεταλλαγμένης επιθυμίας» στη σύγχρονη κοινωνία. Το έργο βραβεύτηκε με το Baron Prize το 2023.
Το 2025, ο Fetto έκανε πρεμιέρα της πρώτης του μικρού μήκους ταινίας, Grand Tour — η οποία γεννήθηκε μετά από μια συνάντηση με τον Béla Tarr στη Νάπολη.
ΈΧχει δουλέψει με την Vivienne Westwood, τον Versace και τον Dries Van Noten.
Ζει μεταξύ Λονδίνου και Παρισιού.
Δεν είναι τόσο οι φωτογραφίες του που με κάνουν να τον μνημονεύω εδώ, όσο το γεγονός ότι, κόβω το κεφάλι μου, τον έχω δει σε ένα gay porn, που όσο κι αν το έψαξα, δεν το ξαναβρήκα. Ζητώ τη βοήθεια του κοινού.
Eίμαι πολύ ενθουσιασμένη. Χα χα χα. Μιλάμε έχω κατουρηθεί από τα γέλια. Μπα σε καλό σου, μ' έκανες και γέλασα.
Χα χα χα...
Πόσο creepy αυτές οι φωτογραφίες της Μελίνας για το Life. Ίσως θεά, αλλά ήταν και κάπου καραγκιόζης.
Διάβασα κάπου ότι οι γραφίστες θα εξαφανιστούν από την επέλαση του AI.
Εργαλεία όπως το Midjourney, το DALL·E, το Firefly ή το Canva παράγουν πια λογότυπα, posters και visuals σε δευτερόλεπτα, κλέβοντας κάθε ύφος. Bιαζόμαστε όμως να θάψουμε ό,τι αγαπάμε. Τα ίδια λέγανε όταν βγήκε το photoshop ή το iphone. Ότι πεθαίνει ο designer, ότι πεθαίνει η φωτογραφική τέχνη. Το ΑΙ δεν χτίζει νέες ταυτότητες, απλώς μιμείται ό,τι ήδη υπάρχει. Δεν καταλαβαίνει το πνεύμα μιας κοινότητας, μιας πολιτισμικής συνθήκης, όσο λεπτομερείς οδηγίες κι αν του δώσεις.
Βλέπω ας πούμε αυτές τις δύο εικόνες που παρήχθησαν την ίδια περίπου εποχή. Κάτι λόγιο, με κάτι λαϊκό. Πώς συνομιλούν. Πώς το ένα ρέει μέσα στο άλλο, χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, ανεπαισθήτως.
ΒΑΡΒΕΡΗΣ/ ΚΙΑΡΟΣΤΑΜΙ
Με το ταξί καλπάζοντας
Ένα ποίημα του Γιάννη Βαρβέρη
Ρομαντικό ταξί μέσα στη νύχτα
σαν άμαξα δαιμονισμένη.
Μαστίγωσε τους μαύρους σου άμαξα
ρίξε στην Πανεπιστημίου τ’ άλογα σου
με μια ελαφρά μου κλίση χαιρετώντας
τις φευγαλέες δενδροστοιχίες των περιπτέρων
καθώς μεθάω μέσα στη νύχτα τόσων φώτων
που με καλούν από τον πύργο των πιδάκων.
Βίτσισε λέω και στρίψε την Ομόνοια
ο Κόμης μες στα τόσα μύχια δώματα
εδώ τα εξαίσια σώματά του βασανίζει
μια βουή που κάθεται στα κόκαλά μου ομίχλη .
χύσου λοιπόν στην ασφαλή μας άσφαλτο
κει που κοπάζουν τα ουρλιαχτά, στην κατηφόρα.
Μάρνη κι εγώ βουλιάζω πιο βαθιά στο κάθισμά μου
με τον καπνό μου σαν Ζορό να με τυλίγει
να με προδίνει μόλις φτάνει μπρος στο τζάμι
κι ο αγέρας τον αρπάζει από την μπέρτα.
Θα μείνεις τέλος μόνο εσύ κι’ εγώ αμαξά
εγώ που έχω από πριν σοφά μετρήσει
τις πιθανές γωνίες των καθρεπτών σου
για να μη δεις ποτέ το πρόσωπό μου
και μες στην άπνοια της πλατείας που χλιμιντρίζει
να μη με δεις τώρα σαν κατεβαίνω
που θα φυσήξω λίγο την κορφάδα των μαλλιών σου
για να μου πουν
χωρίς να νιώσεις
Καληνύχτα.
