Όταν το τίμημα της αλήθειας αποδεικνύεται βαρύ

Τομπάιας Γουλφ: «Το παλιό σχολείο» Facebook Twitter
Ο συγγραφέας Τομπάιας Γουλφ
0


Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Τομπάιας Γουλφ (γ. 1945), παρά τα βραβεία που έχει αποσπάσει για τις νουβέλες και τα τσεχοφικής υφής διηγήματά του, όχι μόνο άργησε να μεταφραστεί στη γλώσσα μας, αλλά και από τα τρία βιβλία του που εκδόθηκαν κάποια στιγμή στην Ελλάδα («Το παλιό σχολείο», «Ο κλέφτης του στρατοπέδου», «Η χαρά του πολεμιστή και άλλα διηγήματα») κανένα δεν κυκλοφορεί πια…

Όσοι έχουν δει τις «Αγεφύρωτες σχέσεις» του Μάικλ Κέιτον-Τζόουνς με τους Ρόμπερτ ντε Νίρο και Έλεν Μπάρκιν, δεν αποκλείεται να έχουν εντοπίσει τον Γουλφ «κρυμμένο» πίσω από την εφηβική μορφή του Λεονάρντο ντι Κάπριο, σ’ έναν από τους πρώτους ρόλους της καριέρας του. Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «This boy’s life», η ταινία εκτυλίσσεται στην επαρχία τα χρόνια του ’50, τότε που το αμερικανικό όνειρο αναζωπυρωνόταν, και παρακολουθεί την προσπάθεια μιας χωρισμένης μητέρας να ξαναφτιάξει τη ζωή της μ’ έναν νέο δυναμικό σύντροφο. Στο πρόσωπο, ωστόσο, του τελευταίου, ο γιος της αντικρίζει έναν άξεστο δυνάστη. Και η μόνη διέξοδος που του προσφέρεται είναι η επανάσταση και η φυγή.

Έργο μυθοπλασίας βασισμένο σε βιωμένο υλικό, το «Παλιό σχολείο» (μετ. Π. Κοντογιάννης, Πόλις, 2008) πιάνει τη σκυτάλη από το σημείο που το alter ego του Τομπάιας Γουλφ, πάντα μανιώδης αναγνώστης και υπότροφος σπουδαστής τώρα σ’ ένα αριστοκρατικό οικοτροφείο αρρένων της Νέας Αγγλίας, αγωνίζεται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ντροπή που νιώθει για την ταπεινή καταγωγή του και τη φιλοδοξία που συνεπαίρνει όλο του το είναι, να καταξιωθεί δηλαδή μια μέρα ως σπουδαίος συγγραφέας. Πώς, όμως, είναι δυνατόν να διαπρέψει σ’ έναν στίβο όπου για να λάμψει κάτι πρέπει να ’ναι αληθινό, όταν ο ίδιος συνεχίζει να παίζει κρυφτό με το παρελθόν του, απαλείφει τις εβραϊκές του ρίζες και απορρίπτει τον πραγματικό του εαυτό;

Ο εκκολαπτόμενος συγγραφέας προχωρεί σε λογοκλοπή, ανήμπορος ν’ αντιληφθεί πως οικειοποιείται, έστω και παραλλάσσοντάς το ελαφρώς, το ξένο έργο. Απ’ τη μεριά του, ουδέποτε είχε υπάρξει τόσο ειλικρινής, αλλά η αλήθεια του δεν παύει να στηρίζεται σ’ ένα ψέμα που θ’ αποκαλυφθεί.

Δομημένο σ’ εννιά κεφάλαια, μέσα από τα οποία ζωντανεύουν και οι μορφές του ποιητή Ρόμπερτ Φροστ, της δημοφιλούς αλλά αμφιλεγόμενης Άιν Ραντ και του καταπονημένου Έρνεστ Χέμινγουεϊ λίγους μήνες πριν αυτοκτονήσει, το «Παλιό σχολείο» μάς εισάγει σ’ ένα σύμπαν όπου η λογοτεχνία διαθέτει μεγαλύτερη βαρύτητα από την πολιτική, όπου τ’ αγόρια νοιάζονται περισσότερο για τις λέξεις παρά για τα κορίτσια κι όπου, όταν παραβιάζεται ο σχολικός κώδικας τιμής, οι κυρώσεις είναι εξευτελιστικές.

«Παλιό σχολείο» (μετ. Π. Κοντογιάννης, Πόλις, 2008)
Tobias Wolff, Το Παλιό σχολείο, μετ. Π. Κοντογιάννης, Πόλις, 2008. Το βιβλίο είναι εξαντλημένο στον εκδότη. 

Όπως όλοι σχεδόν οι συμμαθητές του, έτσι κι ο ανώνυμος αφηγητής του βιβλίου λαχταράει να διακριθεί στον ετήσιο διαγωνισμό διηγήματος που συνοδεύει την επίσκεψη ενός διάσημου συγγραφέα στο σχολείο, με έπαθλο μια κατ’ ιδίαν συνομιλία του εκλεκτού προσκεκλημένου με τον σπουδαστή που εκείνος έχει στέψει νικητή. Παραλυμένος από θαυμασμό τόσο για τα γραπτά όσο και για τον μύθο που περιβάλλει τον Χέμινγουεϊ, ο ήρωας του Γουλφ αναβάλλει διαρκώς την αναμέτρησή του με τη λευκή σελίδα. Μέχρι που, ξεφυλλίζοντας μια παλιά λογοτεχνική επιθεώρηση αντίπαλου κολεγίου θηλέων, η ματιά του πέφτει σ’ ένα διήγημα που τον εκφράζει σε τέτοιο σημείο, λες κι η δημιουργός του είχε λεηλατήσει το θησαυροφυλάκιό του κι όλα του τα μυστικά είχαν εκτεθεί: το ξεπούλημα των παλιών του φίλων για καινούργιους, η λύσσα του για κοινωνική μετεγγραφή, το βάσανο να υποδύεται πως είναι άλλος για να τον αποδεχτούν.

Ο εκκολαπτόμενος συγγραφέας προχωρεί σε λογοκλοπή, ανήμπορος ν’ αντιληφθεί πως οικειοποιείται, έστω και παραλλάσσοντάς το ελαφρώς, το ξένο έργο. Απ’ τη μεριά του, ουδέποτε είχε υπάρξει τόσο ειλικρινής, αλλά η αλήθεια του δεν παύει να στηρίζεται σ’ ένα ψέμα που θ’ αποκαλυφθεί. Παρ’ όλα αυτά, η αποβολή του από το σχολείο, η ολιγόμηνη επιβίωσή του στη Νέα Υόρκη με χαμαλοδουλειές και η εθελοντική του στράτευση αργότερα στον πόλεμο του Βιετνάμ δεν θα τον απομακρύνουν από τον στόχο του. Κι όταν πια θα τον έχει πετύχει, όλες του οι ψευδαισθήσεις θα έχουν κάνει φτερά. Γιατί, στο μεσοδιάστημα, δούλεψε τόσο σκληρά όπως όλοι εκείνοι που κάποτε περιφρονούσε, έζησε περισσότερο «σαν τραπεζίτης παρά σαν παράνομος» και οι μεγαλύτερες χαρές του δεν ήταν άλλες από τις οικογενειακές…

Ο συγγραφέας, μας λέει ο Τομπάιας Γουλφ, δεν ζει οπωσδήποτε μια συναρπαστική ζωή. Και κατά κανόνα, οι «παράνομοι» γράφουν το ίδιο καλά με τους «τραπεζίτες», αν και για πιο σύντομο χρονικό διάστημα. «Κάποιοι ευδοκιμούν σαν καιροσκόπα παράσιτα, κρυμμένοι ανάμεσα στους συμπολίτες τους, κι άλλοι προτιμούν την κακουχία κάθε μορφής ερήμου». Κανένας όμως δεν μπορεί να πει πότε ακριβώς έγινε συγγραφέας. «Όλα συγκροτούνται πολύ αργότερα, κι αφού οι ιστορίες ειπωθούν πολλές φορές, παίρνουν το χαρακτήρα της ανάμνησης και μπλοκάρουν κάθε άλλο μονοπάτι ιχνηλασίας». Κάπως έτσι προέκυψε και το «Παλιό σχολείο»: ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης και μαθητείας στην Αμερική του 1960, ιδανικό για τους γητεμένους από την τέχνη της γραφής σε κάθε χώρα, σε κάθε εποχή.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πάτρικ Λι Φέρμορ «Η εποχή της δωρεάς»

Το πίσω ράφι / Το «χωριατόπουλο χωρίς χαλινάρι» που εξελίχθηκε σε ρομαντικό ταξιδιωτικό συγγραφέα

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ και το συναρπαστικό χρονικό της νεανικής του περιπλάνησης στην Ευρώπη, πριν αρχίσει να ακούει στο όνομα «Μιχάλης» στην Κρήτη και «Παντελής» στη Μάνη, προτού γίνει ο «ξένος» που διαφήμισε την Ελλάδα όσο ελάχιστοι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Συγγενής»

Το Πίσω Ράφι / «Συγγενής»: Ένα ταξίδι αυτογνωσίας με μια μεγάλη ανατροπή

Εκείνο που προσεγγίζει η Καρολίνα Μέρμηγκα στο βιβλίο της είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, όπως αυτές ορίζονται από τα δεσμά της οικογένειας, τις υπαρξιακές μας ανάγκες, τις κοινωνικές συμβάσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Βιβλίο / Η όχι και τόσο ξαφνική μανία με τον Έρμαν Έσε 

Το έργο του Έρμαν Έσε, είτε ως λαμπρού εκφραστή της κεντροευρωπαϊκής παράδοσης, είτε ως σύγχρονου μελετητή της ενδοσκόπησης, αποδεικνύεται πολύ πιο επίκαιρο και επιδραστικό από οποιοδήποτε life coaching, δεσπόζοντας ακόμα στις κορυφές των παγκόσμιων μπεστ σέλερ. Οι εκδόσεις Διόπτρα επανεκδίδουν τα πιο γνωστά βιβλία του με μοντέρνα εξώφυλλα και νέες μεταφράσεις. 
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM
Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ