Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του που έγινε βιβλίο

Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του έγινε βιβλίο Facebook Twitter
Camille Pissarro (1882), «Le Repos». Φωτ.: Bremen Art Association
0

Πριν από εννέα χρόνια, ερευνητές που εργάζονταν στα ολλανδικά εθνικά αρχεία στη Χάγη εξέταζαν ένα κουτί με έντυπα δηλώσεων που είχαν κατατεθεί στην κυβέρνηση στα τέλη της δεκαετίας του 1940, αναζητώντας έργα τέχνης που είχαν χαθεί στον πόλεμο.

Σε ένα έντυπο, ο ενδιαφερόμενος περιέγραφε λεπτομερώς μια «μεγάλη ελαιογραφία», αναφέροντας τον τίτλο της, «Le Repos», τις ακριβείς διαστάσεις της και το γεγονός ότι είχε υπογραφεί και χρονολογηθεί από τον καλλιτέχνη το 1882. Αλλά τι πραγματικά τράβηξε την προσοχή των ερευνητών; Το όνομα στην κορυφή της φόρμας: Camille Pissarro (Καμίλ Πισαρό), ο μεγάλος ιμπρεσιονιστής του 19ου αιώνα.

«Αναγκάστηκα να πουλήσω το προαναφερθέν κομμάτι για να προμηθευτώ χρήματα για να επιβιώσω», έγραφε ο Jaap van den Bergh, ο άνθρωπος που είχε κάνει τη δήλωση. «Έμεινε κρυμμένο για τέσσερα χρόνια».

Η Annelies Kool, ερευνήτρια των αρχείων αυτών, πήρε τη σελίδα και ξεκίνησε μια έρευνα που όχι μόνο εντόπισε τον πίνακα αλλά φώτισε και την τραγική ιστορία δύο Εβραίων αδελφών, οι οποίες εξοντώθηκαν σε ένα ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου. Μέσα σε λίγες μέρες, είχε εντοπίσει το έργο τέχνης σε ένα γερμανικό μουσείο. Μέσα σε λίγους μήνες, είχε βρει την κληρονόμο του Van den Bergh, την κόρη του που γεννήθηκε μετά τον πόλεμο.

Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του έγινε βιβλίο Facebook Twitter
Η Rosemarie van den Bergh (c.1941). Φωτ.: Προσωπικό αρχείο

Τώρα, μετά από χρόνια συνομιλιών, το έργο «Le Repos» ή «Κορίτσι ξαπλωμένο στο γρασίδι» είναι το αντικείμενο μιας ασυνήθιστης συμφωνίας στην οποία το γερμανικό μουσείο Kunsthalle Bremen θα κρατήσει τον πίνακα, αλλά θα βοηθήσει στην έκδοση ενός βιβλίου που αφηγείται την ιστορία και τις απώλειες της οικογένειας Van den Bergh.

Η συμφωνία ανακοινώθηκε μόλις πριν από λίγες ημέρες στο Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ, όπου ο πίνακας του Πισαρό θα εκτίθεται μέχρι τον Μάρτιο. Το μουσείο  Kunsthalle Bremen, που έχει στην κατοχή του τον πίνακα από το 1967, κατέληξε επίσης σε οικονομικό διακανονισμό με την κληρονόμο.

«Ήταν πολύ σημαντικό να ειπωθεί η ιστορία της οικογένειάς της», δήλωσε ο Rudi Ekkart, ένας συνταξιούχος εμπειρογνώμονας της ολλανδικής κυβέρνησης που μεσολάβησε στη συμφωνία μεταξύ της κληρονόμου, Suzan van den Bergh, και του μουσείου. 

«Αποδείχθηκε ότι το οικονομικό μέρος δεν ήταν το πιο σημαντικό κομμάτι για εκείνη», είπε ο Ekkart. «Η έκδοση και η έκθεση ήταν πιο σημαντικά. Αυτός είναι ο λόγος που καταλήξαμε σε αυτή την πολύ πρωτότυπη λύση». Ήθελε ιδιαίτερα να αποφύγει μια παρατεταμένη δικαστική διαμάχη που θα μπορούσε να είχε τελειώσει με την πώληση του πίνακα σε ιδιώτες, πρόσθεσε. 

Όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Ολλανδία το 1940, οι γονείς της Van den Bergh ζούσαν στο Heemstede, μια πόλη έξω από το Haarlem, και είχαν δύο κόρες, τη Rosemarie και τη Marianne. Σύντομα, τέθηκαν σε εφαρμογή αντισημιτικά διατάγματα από το κατοχικό ναζιστικό καθεστώς και το 1942 οι Εβραίοι άρχισαν να απελαύνονται. Ο Van den Bergh αποφάσισε σε εκείνο το σημείο να κρυφτεί.

Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του έγινε βιβλίο Facebook Twitter
Παιδιά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Westerbork στην Ολλανδία. Φωτ.: WW2 Image Bank – NIOD

Διαισθανόμενος ότι η οικογένεια θα διέτρεχε μεγαλύτερο κίνδυνο αν κρύβονταν όλοι μαζί, ο πατέρας έδωσε τα παιδιά του σε μια ανάδοχη οικογένεια στο παραθαλάσσιο χωριό Κατβίκ. Πούλησαν τον πίνακα του Πισαρό για να καλύψουν τα έξοδα που έκαναν για να μείνουν κρυμμένοι. Οι γονείς επέζησαν κρυμμένοι στο Χάρλεμ. Αλλά οι κόρες τους –χωρίς να το γνωρίζουν– στάλθηκαν από τη μια κρυψώνα στην άλλη και τελικά έφτασαν σε ένα σπίτι γεμάτο με παιδιά Εβραίων. Τον Ιανουάριο του 1944, σε αυτό το σπίτι, στο Driebergen, έγινε επιδρομή από τους ναζί και τα παιδιά απελάθηκαν, πρώτα στο στρατόπεδο Westerbork στο Drenthe, και στη συνέχεια στο Άουσβιτς, όπου πέθαναν.

Η Suzan van den Bergh μπόρεσε να ανασυνθέσει την ιστορία της οικογένειάς της στο βιβλίο, το οποίο τιτλοφορείται «The Girl in the Grass: Η τραγική μοίρα της οικογένειας Van den Bergh και η αναζήτηση του πίνακα». Τα έξοδα έκδοσης χρηματοδοτήθηκαν εν μέρει από το μουσείο Kunsthalle Bremen. Η Suzan van den Bergh είναι πολύ χαρούμενη γιατί δεν γνώρισε ποτέ τις αδελφές της, οι γονείς της δεν μιλούσαν ποτέ γι' αυτές και αυτό προφανώς είχε μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή της. Έψαχνε σε όλη της τη ζωή για να μάθει τι συνέβη και ποια είναι η δική της θέση σε αυτό.

Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του έγινε βιβλίο Facebook Twitter
Η Marianne van den Bergh (c.1941). Εκείνη και η αδελφή της είχαν κρυφτεί από τους Ναζί. Τελικά τις ανακάλυψαν και τις έστειλαν στο Άουσβιτς. Φωτ.: Προσωπικό αρχείο
Ένας λεηλατημένος πίνακας του Πισαρό και η ιστορία του έγινε βιβλίο Facebook Twitter
Η φόρτωση των οικιακών αντικειμένων των εκτοπισμένων Εβραίων σε φορτηγά πλοία προσέλκυσε μεγάλη ομάδα θεατών. Άμστερνταμ, 17 Μαρτίου 1943. Φωτ.: Spaarnestad Photo

Ο Christoph Grunenberg, διευθυντής του μουσείου Kunsthalle Bremen, περιέγραψε τη συμφωνία αποκατάστασης ως «μια ιδανική λύση», που βοηθά στην ενημέρωση του κοινού για το «πώς επηρεάστηκε η προσωπική μοίρα των ανθρώπων από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη ναζιστική δικτατορία». Η αξία του πίνακα παραμένει άγνωστη και οι δυο πλευρές αρνήθηκαν να δημοσιοποιήσουν τη συμφωνία. Την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τα αρχεία δημοπρασιών, περίπου 450 ελαιογραφίες του Πισαρό έχουν πουληθεί έως και για 32 εκατομμύρια δολάρια.

Ο πίνακας δωρίστηκε στο Μουσείο Kunsthalle της Βρέμης πολύ μετά τον πόλεμο. Η Emilie Gordenker, διευθύντρια του Μουσείου Βαν Γκογκ, δήλωσε ότι θα παρουσιάσει το «Κορίτσι ξαπλωμένο στο γρασίδι» μαζί με έργα του Πισαρό και άλλων ιμπρεσιονιστών που ενέπνευσαν τον Βαν Γκογκ. Αυτό το υπέροχο παράδειγμα έργου του Πισαρό, μετά την τετράμηνη έκθεσή του, θα επιστρέψει στη Βρέμη. 

Με πληροφορίες από ΝΥΤ

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέδρο Πασκάλ, Λίντσεϊ Λόχαν και Κριστιάν Κλαβιέ από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Πέδρο Πασκάλ, Λίντσεϊ Λόχαν και Κριστιάν Κλαβιέ από αύριο στους κινηματογράφους

Το «Μaterialists» της Σελίν Σονγκ, με τον ευφάνταστο ελληνικό τίτλο «Ταιριάζουμε;», το sequel «Freakier Friday», η αναβίωση των περιπετειών της «Red Sonja» και ο χιτσκοκικός κοσμοπολιτισμός του «To Catch a Thief» ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Στο Σαράγεβο τιμάται ο Γουίλεμ Νταφόε για το σύνολο του έργου του στον κινηματογράφο

Πολιτισμός / Στο Σαράγεβο τιμάται ο Γουίλεμ Νταφόε για το σύνολο του έργου του στον κινηματογράφο

Το Ειδικό Βραβείο «Honorary Heart of Sarajevo» θα απονεμηθεί στον σπουδαίο ηθοποιό στο 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαράγεβο, όπου θα δώσει και masterclass για την τέχνη της υποκριτικής
LIFO NEWSROOM
Το Fondation Louis Vuitton υποδέχεται 270 έργα του Gerhard Richter σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση

Εικαστικά / Gerhard Richter: «Τώρα που δεν απέμειναν ιερείς ή φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες είναι οι σημαντικότεροι άνθρωποι στον κόσμο»

270 έργα ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή ζωγράφους θα εκτεθούν το φθινόπωρο στο Fondation Louis Vuitton σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Εγκαινιάστηκε το αποκατεστημένο Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου

Πολιτισμός / Εγκαινιάστηκε το αποκατεστημένο Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου

Κατά την τελετή των εγκαινίων, η Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Η απόδοση ενός μουσείου σε μια τοπική κοινωνία δεν είναι απλώς ένα χαρμόσυνο γεγονός. Είναι μια πράξη με την οποία τιμάται η μακρά ιστορική διαχρονία του τόπου»
LIFO NEWSROOM
Λίαμ Νίσον, Νταρντέν και Όντρεϊ Χέπμπορν από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Λίαμ Νίσον, Νταρντέν και Όντρεϊ Χέπμπορν από αύριο στους κινηματογράφους

Η σπαρταριστή επιστροφή των «Τρελών Σφαιρών», η νέα ταινία των αδερφών Νταρντέν, η horror-έκπληξη που λέγεται «Together» και το απολαυστικό «Ηow to Steal a Million» του Γουίλιαμ Γουάιλερ είναι μερικές από τις ταινίες που θα προβληθούν στις αίθουσες αυτή την εβδομάδα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τερζόπουλος

Πολιτισμός / Η επιστροφή του Θεόδωρου Τερζόπουλου στους Δελφούς

Το κοινό παρακολούθησε με ευλαβική προσοχή την πρώτη συνεργασία του Τερζόπουλου με το Εθνικό Θέατρο, που χαρακτηρίστηκε ως μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Onassis Ready: «You are invited» - Η έκθεση που εγκαινιάζει τον νέο χώρο του Ιδρύματος στου Ρέντη

Πολιτισμός / «You are invited»: Με έκθεση του διάσημου φωτογράφου Γιούργκεν Τέλερ ξεκινάει το Onassis Ready

Στην καρδιά του Αγίου Ιωάννη Ρέντη το Ίδρυμα Ωνάση μεταμορφώνει ένα παλιό εργοστάσιο πλαστικών σε χώρο πολιτισμού και ξεκινά τη λειτουργία του με μια σπουδαία έκθεση
LIFO NEWSROOM