Το ποινικό δίκαιο ανηλίκων και η δίψα του κοινού για λιντσάρισμα

Γιατί να μη λιντσάρουμε τους ανήλικους δράστες; Facebook Twitter
Η αυστηρότητά μας δεν πρέπει να εξαντλείται στα παιδιά, έτσι μεταφράζεται ο τρόπος που έχουμε στήσει το ποινικό δίκαιο ανηλίκων μας. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΗΛΙΚΩΝ μάς λέει πολλά πράγματα πέρα απ’ τις νομικές διαδικασίες που ακολουθούνται όταν έχουμε ανήλικο δράστη. Το πρώτο είναι ότι ζούμε σε μια χώρα −και μια ήπειρο− που αναγνωρίζει ότι το υποκείμενο που φέρει ανηλικότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τον ενήλικο δράστη. Αν και αυτό είναι δεδομένο για εμάς, δεν είναι έτσι σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, στην Υεμένη δράστες κάτω των 18 καταδικάζονται σε θάνατο χωρίς η ανηλικότητά τους να ληφθεί υπόψη. Η διάκριση ανάμεσα στο παιδί και το «μη παιδί» δεν είναι κάποια παγκόσμια αλήθεια, είναι όμως μια πραγματικότητα πολύ σημαντική στον δικό μας πολιτισμό. 

Δεύτερον, μια αρχή που διαπνέει το ποινικό δίκαιο ανηλίκων είναι ότι το ανήλικο πρόσωπο που εγκληματεί είναι ακόμη εύπλαστο και μπορεί να γίνει ένας πλήρως λειτουργικός ενήλικας. Υπάρχει, δηλαδή, στη δυτική νομική πορεία σκέψης η πίστη στη θετική αλλαγή και αποκατάσταση του δράστη. Αυτά τα δύο στοιχεία είναι πολύ σημαντικό να τα ξέρουμε και να τα λαμβάνουμε υπόψη όταν μιλάμε γι’ αυτό το ζήτημα. Απαντούν στα γρήγορα σε αρκετές ερωτήσεις που είδα, όπως «γιατί δεν αφήνουν τα κωλόπαιδα να σαπίσουν στο αναμορφωτήριο» και «αφού είναι σάπια αυτά τα τσόκαρα, γιατί να πάνε ως ανήλικα;». 

O λόγος είναι ότι ως κοινωνία έχουμε πάρει κάποιες αποφάσεις σε βάθος αιώνων, που σχετίζονται με το γεγονός ότι τα παιδιά χρήζουν αυξημένης προστασίας, αξίζουν να είναι φορείς δικαιωμάτων και αξίζουν τη συλλογική μας φροντίδα. Η αυστηρότητά μας δεν πρέπει να εξαντλείται στα παιδιά, έτσι μεταφράζεται ο τρόπος που έχουμε στήσει το ποινικό δίκαιο ανηλίκων μας. Τα παιδιά χρειάζονται ευκαιρίες, αναμόρφωση και επιείκεια. 

«Πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι το λειτούργημα που καλούνται να ασκήσουν οι εισαγγελείς, οι ανακριτές και οι δικαστές ανηλίκων είναι ιδιαίτερα απαιτητικό και δύσκολο, γιατί πρέπει ταυτόχρονα να είναι, εκτός από λειτουργοί της Δικαιοσύνης, και παιδαγωγοί, καθώς σκοπός των δικαστών αυτών δεν είναι απλώς η επιβολή κυρώσεων αλλά η διαπαιδαγώγηση του ανηλίκου, η αναμόρφωση και η βελτίωσή του».

Επειδή το κοινωνικό ενδιαφέρον για τη βία των ανηλίκων αυξάνεται και επειδή παράλληλα εξαγγέλθηκαν κάποια μέτρα απ’ την κυβέρνηση σχετικά με την επίλυση του ζητήματος, απευθύνθηκα στον δικηγόρο Επαμεινώνδα Λαδόπουλο, που απάντησε σε όλες μου τις ερωτήσεις με τρόπο αναλυτικό και κατανοητό. Απ’ όσα μου είπε, ιδιαίτερα σημαντικό βρίσκω το σχόλιό του σχετικά με τη δίψα του κοινού για λιντσάρισμα, που θα διαβάσετε παρακάτω. 

― Με αφορμή το περιστατικό του άγριου ξυλοδαρμού στη Γλυφάδα, μπορείτε να μας πείτε ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο κινείται η ποινική διαδικασία στις περιπτώσεις που εμπλέκονται ανήλικοι; 
Όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες, έτσι και στην Ελλάδα η ποινική δικαιοσύνη αντιμετωπίζει τους ανηλίκους με ένα ξεχωριστό δίκαιο και όχι με τις γενικές διατάξεις που ισχύουν για τους ενήλικους εγκληματίες. Η προστασία του ανηλίκου σε όλα τα στάδια της ποινικής διαδικασίας είναι εξαιρετικά σημαντική και προβλέπεται από συγκεκριμένες διατάξεις. Τα δικαιώματα των ανήλικων υπόπτων και κατηγορουμένων είναι σαφώς διευρυμένα σε σχέση με εκείνα των ενηλίκων, σε όλα τα στάδια. 

cover
O Επαμεινώνδας Λαδόπουλος είναι δικηγόρος, μέλος της δικηγορικής εταιρείας Μαρία Βαγενά & Συνεργάτες, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας.

Μια σημαντική ιδιαιτερότητα ως προς την ποινική διαδικασία των ανηλίκων είναι το δικαίωμα του ύποπτου ή του κατηγορούμενου ανηλίκου σε ατομική αξιολόγηση. Την αξιολόγηση αυτή αναλαμβάνει η Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων. Ορίζεται επιμελητής, δηλαδή ένας «ενδιάμεσος πόλος» ανάμεσα στον ανήλικο και το δικαστήριο, ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τη διεξαγωγή έρευνας για την προσωπικότητα, την ψυχική και διανοητική κατάσταση καθώς και την ατομική και κοινωνική ζωή του ανηλίκου πριν από την εισαγωγή της υπόθεσης προς εκδίκαση.

Ο επιμελητής συντάσσει σχετική έκθεση, η οποία είναι απόρρητη, και το εκάστοτε Δικαστήριο Ανηλίκων είναι υποχρεωμένο να τη λάβει ρητά υπόψη για την επιλογή του καταλληλότερου μέτρου που θα επιβληθεί στον ανήλικο κατηγορούμενο. Η έκθεση αυτή εξυπηρετεί τον πρωταρχικό στόχο των Δικαστηρίων Ανηλίκων, που είναι η εμβάθυνση στα προσωπικά προβλήματα του ανήλικου παραβάτη. Γι’ αυτό και πρακτικά για τον ανήλικο δεν μπορεί να ακολουθηθεί η αυτόφωρη διαδικασία, αφού πρέπει να προηγηθεί αυτό το στάδιο της αξιολόγησης.  

Την εποπτεία της ποινικής προδικασίας κανονικά την έχει ειδικός Εισαγγελέας Ανηλίκων και η ανάκριση, όπου απαιτείται, διεξάγεται από ανακριτές ανηλίκων. Πρακτικά, όμως, αυτό συμβαίνει μόνο στις «μεγάλες» Εισαγγελίες, Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πειραιά και Πατρών. Στις υπόλοιπες η αρμοδιότητα αυτή έχει ανατεθεί σε τακτικούς ανακριτές και εισαγγελείς, με ό,τι σημαίνει αυτό.

Ολόκληρη η ποινική διαδικασία σε βάρος των ανηλίκων, σε αντίθεση με τα όσα ισχύουν για τους ενηλίκους, είναι μυστική από την αρχή μέχρι το τέλος, καθώς η δίκη διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών από ειδικά Δικαστήρια Ανηλίκων και από έμπειρους δικαστές, για τον ορισμό των οποίων λαμβάνεται υπόψη η προηγούμενη παρακολούθηση ειδικών επιμορφωτικών σεμιναρίων της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών ή η κατοχή διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στο ειδικό αντικείμενο. 

Γενικά, πρέπει να έχουμε στον νου μας ότι το λειτούργημα που καλούνται να ασκήσουν οι εισαγγελείς, οι ανακριτές και οι δικαστές ανηλίκων είναι ιδιαίτερα απαιτητικό και δύσκολο, γιατί πρέπει ταυτόχρονα να είναι, εκτός από λειτουργοί της Δικαιοσύνης, και παιδαγωγοί, καθώς σκοπός των δικαστών αυτών δεν είναι απλώς η επιβολή κυρώσεων αλλά η διαπαιδαγώγηση του ανηλίκου, η αναμόρφωση και η βελτίωσή του.

Κάτι ακόμη που είναι σημαντικό να αναφέρουμε είναι ότι σε περιπτώσεις συγκεκριμένων σοβαρών εγκλημάτων προβλέπεται η καταγραφή της εξέτασης του ανηλίκου κατά τη διάρκεια της προδικασίας σε οπτικοακουστικό μέσο. Αναγνωρίζεται έτσι η μειωμένη ωριμότητα και αντίληψη του ανηλίκου να κατανοήσει πλήρως το περιεχόμενο των ερωτήσεων, γι’ αυτό και αξιοποιείται η «γλώσσα του σώματος» κατά την εξέτασή του, διασφαλίζοντας την πραγματική αποτύπωση της θέσης και των ισχυρισμών του. 

― Με βάση την τελευταία τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα για τους ανήλικους δράστες διευρύνονται ουσιωδώς οι περιπτώσεις εγκλημάτων για τα οποία θα μπορεί ένας ανήλικος δράστης (άνω των 15 ετών πάντα) να κρατηθεί σε σωφρονιστικό κατάστημα, αφού τούτο θεωρητικώς θα μπορεί να διαταχθεί για οποιαδήποτε κακουργηματική πράξη. Πολλοί κάνουν λόγο για αυστηροποίηση της ποινικής μεταχείρισης των ανηλίκων με αυτόν τον τρόπο. Παράλληλα, στις 30/9 το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε πιο αυστηρές ποινές, τουλάχιστον ενός έτους, για το αδίκημα της πλημμελούς γονικής εποπτείας, και μια σειρά αναμορφωτικών μέτρων για εφήβους 12-15 ετών που παραβατούν. Πιστεύετε ότι όλα αυτά ή κάποια από αυτά τα −κατασταλτικά− μέτρα μπορεί να έχουν αποτέλεσμα; 
Σημασία δεν έχει τι πιστεύω εγώ ή ο καθένας από εμάς, αλλά τι υποχρεώσεις έχει ο Έλληνας νομοθέτης από το διεθνές κανονιστικό πλαίσιο, και η αυστηροποίηση της ποινικής μεταχείρισης των ανηλίκων δεν είναι συμβατή με αυτό. Εξάλλου, υπάρχει κι ένα ζήτημα ως προς το αν γενικώς μπορεί να εξασφαλιστεί για έναν ανήλικο δράστη μια «δίκαιη δίκη», διότι όσο πιο μικρό το παιδί τόσο λιγότερα καταλαβαίνει κατά τη διάρκεια της δίκης του και γενικά της ποινικής διαδικασίας. 

Όμως, η αυστηροποίηση των ποινών είναι ανέξοδη, εντυπωσιακή και ικανοποιεί και τη δίψα της «κοινής γνώμης», που ιδανικά θα ήθελε να λιντσάρουμε τους δράστες, γι’ αυτό και προτιμάται, ιδίως τα τελευταία χρόνια, από την πολιτεία για την αντιμετώπιση κοινωνικών φαινομένων. Πρόσφατα αυστηροποιήθηκαν και οι ποινές για παραβάσεις του ΚΟΚ, επικίνδυνη οδήγηση κ.λπ. Είδαμε κάποια αλλαγή στον αριθμό των τροχαίων ατυχημάτων; Αυστηροποιήθηκε πέρυσι και η επαπειλούμενη ποινή για τον εμπρησμό σε δάση. Πόσα καμένα στρέμματα δασών θρηνήσαμε φέτος; 

Είναι κλισέ, αλλά η πρόληψη, με όλες τις μορφές, είναι η μόνη που μπορεί να μειώσει την ανήλικη παραβατικότητα. Το άλλο κλισέ είναι ότι όλα ξεκινούν από την οικογένεια και το σχολείο. Αλλά έτσι είναι, και εκεί πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, μιλάμε για την ευθύνη των εκπαιδευτικών, αλλά δεν μπαίνουν στον διάλογο τα λειτουργικά προβλήματα των σχολικών μονάδων της δημόσιας εκπαίδευσης και η εν τοις πράγμασι αδυναμία ενός δασκάλου, σε τάξεις τριάντα και πλέον ατόμων, να εκτελέσει προσηκόντως τα καθήκοντά του. 

Στο δικαιικό σκέλος, χρειάζεται ένα προληπτικό δίκαιο ανηλίκων όπου η κρατική φροντίδα θα προσφέρεται σε προγενέστερο στάδιο σε περιπτώσεις όπου τα ανήλικα μεγαλώνουν σε περιβάλλον τέτοιο που τα ωθεί στο έγκλημα. Για παράδειγμα, ελάχιστη βοήθεια προσφέρεται από κρατικούς και κοινωνικούς φορείς για την αντιμετώπιση της θυματοποίησης των ανηλίκων, που αποδεδειγμένα συνδέεται και με την εγκληματικότητά τους. Το ποινικό δίκαιο πρέπει να έρχεται επικουρικά και να αντιμετωπίζει περιπτώσεις στις οποίες η πολιτεία απέτυχε ως προς την πρόληψη, αφού όμως πρώτα προσπάθησε πραγματικά. 

― Ποια είναι τα μέτρα που προβλέπονται αυτήν τη στιγμή ως προς την αναμόρφωση των ανήλικων δραστών; Έχουμε δεδομένα για το αν λειτουργούν; 
Το ποινικό δίκαιο χωρίζει τους ανήλικους σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με την ηλικία: μέχρι τα 12 έτη, οποιαδήποτε πράξη των ανηλίκων είναι ποινικά αδιάφορη, από τα 12 συμπληρωμένα έως τα 15 έτη, προβλέπεται η επιβολή αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέτρων, ανάλογα με τη βαρύτητα της πράξης και την ψυχική τους κατάσταση, και από τα 15 συμπληρωμένα έως τα 18 έτη, υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιβληθεί και ο εγκλεισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης, μόνο κατ’ εξαίρεση, ως έσχατο μέσο σωφρονισμού.

Στην πράξη επιβεβαιώνεται διαρκώς ότι ο εγκλεισμός έχει ως αποτέλεσμα ο ανήλικος να τίθεται στο περιθώριο, να στιγματίζεται, να στερείται την οικογενειακή στοργή, να συναναστρέφεται με άλλους «εγκληματίες» και η ομαλή κοινωνική του επανένταξη να εμποδίζεται. Όλα αυτά οδηγούν εν τέλει στο να είναι η εγκληματική του υποτροπή πολύ πιθανή. 

Κάτι βασικό που πρέπει να έχουμε στον νου μας είναι ότι τα αναμορφωτικά μέτρα επιβάλλονται στους ανήλικους όχι εξαιτίας της παράνομης συμπεριφοράς τους, αλλά εξ αφορμής της. Έχουν διοικητικό χαρακτήρα και αποβλέπουν στην ηθική και κοινωνική βελτίωση των δραστών και στην κοινωνική τους επανένταξη. Περιγράφονται στο άρθρο 122 του ποινικού μας κώδικα και είναι τα εξής: α) η επίπληξη του ανηλίκου, β) η ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου στους γονείς ή στους επιτρόπους του, γ) η ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου σε ανάδοχη οικογένεια, δ) η ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε ιδρύματα ανηλίκων ή σε επιμελητές ανηλίκων, ε) η συνδιαλλαγή μεταξύ ανήλικου δράστη και θύματος για έκφραση συγγνώμης και εν γένει για εξώδικη διευθέτηση των συνεπειών της πράξης, στ) η αποζημίωση του θύματος ή η κατ’ άλλον τρόπο άρση ή μείωση των συνεπειών της πράξης από τον ανήλικο, ζ) η παρακολούθηση κοινωνικών και ψυχολογικών προγραμμάτων σε κρατικούς, δημοτικούς, κοινοτικούς ή ιδιωτικούς φορείς, η) η φοίτηση σε σχολές επαγγελματικής ή άλλης εκπαίδευσης ή κατάρτισης, θ) η παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής, ι) η παροχή κοινωφελούς εργασίας, ια) η ανάθεση της επιμέλειας και επιτήρησης του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε επιμελητές ανηλίκων και ιβ) η τοποθέτηση σε κατάλληλο κρατικό, δημοτικό, κοινοτικό ή ιδιωτικό ίδρυμα αγωγής.

Στην τελευταία τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα προστέθηκαν και ως τέτοια η παρακολούθηση ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων σε κρατικούς ή δημόσιους φορείς, η παρακολούθηση προγραμμάτων αθλητισμού και η συμμετοχή σε αθλητικά σωματεία.  Αυτά τα μέτρα δεν είναι περιοριστικά και το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να επιβάλει επιπλέον υποχρεώσεις που αφορούν τον τρόπο ζωής του ανηλίκου, για παράδειγμα την απαγόρευση της επικοινωνίας με τους φίλους του που τον παρέσυραν στα ναρκωτικά.  

Τα θεραπευτικά μέτρα επιβάλλονται όταν η κατάσταση του ανηλίκου απαιτεί ιδιαίτερη μεταχείριση, όπως όταν πάσχει από ψυχική διαταραχή ή οργανική νόσο ή υπάρχει εθισμός στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, ναρκωτικών κ.λπ. και περιλαμβάνουν α) την ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου στους γονείς, στους επιτρόπους του ή σε ανάδοχη οικογένεια, β) την ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου σε προστατευτικές εταιρείες ή σε επιμελητές ανηλίκων, γ) την παρακολούθηση συμβουλευτικού θεραπευτικού προγράμματος από τον ανήλικο ή δ) την παραπομπή του ανηλίκου σε θεραπευτικό ή άλλο κατάλληλο κατάστημα. 

Την ευθύνη για την εκτέλεση των μέτρων την έχει ο αρμόδιος Εισαγγελέας Ανηλίκων και οι επιμελητές ανηλίκων. Ωστόσο, ο Εισαγγελέας είναι ένας και οι επιμελητές ανηλίκων, παρά το σημαντικό έργο που προσπαθούν να προσφέρουν, αδυνατούν να ανταποκριθούν, λόγω και της έλλειψης προσωπικού και της έντασης των προβλημάτων που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Γι’ αυτό και πολλές φορές τα μέτρα αυτά δεν λειτουργούν και παρατηρείται το φαινόμενο της υποτροπής.  

― Πιστεύετε ότι ο ποινικός μας κώδικας μαζί με άλλα νομοθετήματα περί προσωπικών δεδομένων είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει την πολυπλοκότητα της ταυτοποίησης των χρηστών, της ρητορικής μίσους στα σόσιαλ, της ευθύνης που έχουν οι πλατφόρμες και της υποκίνησης βίας στο διαδίκτυο, σε συνδυασμό με το ανήλικο των δραστών; 
Το υπάρχον πλαίσιο είναι αρκετό για την αντιμετώπιση όλων αυτών που αναφέρετε. Εναπόκειται στους εφαρμοστές του δικαίου να το εφαρμόσουν καθώς, όταν ο νόμος βρίσκεται στο «μεταίχμιο» μεταξύ θεωρίας και πράξης, πολλές φορές γίνονται λάθος χειρισμοί. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό και τα θύματα να αναζητήσουν εξαρχής τη συνδρομή συνηγόρου, ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα εφόδια που μας παρέχει ο Ποινικός Κώδικας και άλλοι ειδικοί ποινικοί νόμοι που ρυθμίζουν όλα τα ειδικότερα θέματα που θίξατε. 

― Στην Ελλάδα πρόσφατα το bullying ποινικοποιήθηκε ως μορφή εγκλήματος και ορίστηκαν στο άρθρο 312 του ΠΚ οι αντίστοιχες πράξεις που περιλαμβάνει, καθώς και ποινές. Γνωρίζουμε αν υπάρχουν περιπτώσεις δεδικασμένων όπου εφαρμόστηκε η διάταξη; 
Με τη διάταξη αυτή στην ουσία θεσπίστηκε ως ιδιώνυμο αδίκημα η σωματική βλάβη αδύναμου ατόμου, δηλαδή σε βάρος προσώπου ανηλίκου ή που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, και απειλούνται αυξημένες ποινές. Στην τελευταία τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα διευρύνθηκε το πεδίο εφαρμογής της διάταξης, αφαιρώντας ορισμένες προϋποθέσεις εφαρμογής του, αλλά εισήχθη και μια ρήτρα επικουρικότητας ως προς ειδικότερους νόμους, καθώς σε μεγάλο βαθμό η διάταξη υπό την προηγούμενη μορφή της αλληλεπικαλυπτόταν με τον νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας.

Γι’ αυτό και μέχρι πρόσφατα το άρθρο είχε κυρίως εφαρμογή σε τέτοιου είδους περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και τέτοιες είναι οι περισσότερες δημοσιευμένες στον νομικό Τύπο αποφάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι όσον αφορά τους ανήλικους η ποινική διαδικασία, όπως είπαμε και πριν, είναι απόλυτα μυστική, συνεπώς αυτό δυσκολεύει και την πρόσβαση σε τέτοια δεδομένα. 

Πάντως, δεν είναι το μοναδικό άρθρο του Ποινικού Κώδικα που ποινικοποιεί το bullying, διότι δεν αποκλείεται μια συμπεριφορά να πληροί την υπόσταση και άλλων αδικημάτων, όπως για παράδειγμα της εξύβρισης, της συκοφαντικής δυσφήμησης, της προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας, της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και πολλά άλλα. Μάλιστα, υπάρχει στον ποινικό μας κώδικα η ειδική διάταξη του άρθρου 82Α, το οποίο αυξάνει το πλαίσιο της απειλούμενης ποινής όλων των εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, δηλαδή αυτών στα οποία η επιλογή του παθόντος έγινε λόγω μιας συγκεκριμένης ιδιότητάς του, π.χ. λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού του, της ταυτότητας φύλου του κ.λπ. Γι’ αυτό λέμε και ότι το νομικό πλαίσιο είναι επαρκές, αλλά χρειάζεται προσοχή στην εφαρμογή του. 

― Ποια η ποινική και πειθαρχική ευθύνη των εκπαιδευτικών και πώς εφαρμόζεται; 
Στο ποινικό μας δίκαιο, εκτός από τις εγκληματικές πράξεις, τιμωρούνται και οι παραλείψεις, δηλαδή η μη αποτροπή του εγκληματικού αποτελέσματος, σε περιπτώσεις που υφίσταται «ιδιαίτερη νομική υποχρέωση» για κάποιον να δράσει. Οι εκπαιδευτικοί έχουν τέτοια υποχρέωση, καθώς είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία των μαθητών. Ανάλογα με τις συνθήκες, ενδέχεται να πληρείται και η υπόσταση του αδικήματος της παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου, δηλαδή η έλλειψη της εποπτείας και επιτήρησης του ανήλικου δράστη, καθώς και της έκθεσης του θύματος.

Επιπλέον και η πειθαρχική ευθύνη των εκπαιδευτικών συντρέχει, εφόσον εκτελέσουν πλημμελώς τα καθήκοντά τους, όπως ορίζεται από τον Υπαλληλικό  Κώδικα. Πρόσφατα σε περιστατικό bullying σε σχολείο διατάχθηκε ένορκη διοικητική εξέταση για τη διερεύνηση των ευθυνών των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, εφόσον προκαλείται ηθική βλάβη στον παθόντα, εκείνος δικαιούται αποζημίωση για τον λόγο αυτόν, επομένως βλέπουμε ότι προβλέπονται και αστικές συνέπειες, δηλαδή το θύμα να αξιώσει χρηματική αποζημίωση από τον εκπαιδευτικό που φέρει ευθύνη για τη βλάβη την οποία υπέστη.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Εφηβική βία: Σαν να μην πέρασε μια μέρα από τα «Τσακάλια» του Δαλιανίδη

Daily / Εφηβική βία: Σαν να μην πέρασε μια μέρα από τα «Τσακάλια» του Δαλιανίδη

Ένας συρφετός υστερίας, ηθικού πανικού, κοινωνικού κανιβαλισμού, αμφίβολων μαρτυριών και βαρυσήμαντων αναλύσεων από «ειδικούς» της συμφοράς. Κάπως έτσι αντιμετωπίζεται το ζήτημα της έξαρσης της εφηβικής βίας από τα τηλεοπτικά μέσα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά βίας στους νέους;

Οπτική Γωνία / Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά βίας στους νέους;

Πώς φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε για βιασμό 5χρονου από συνομηλίκους του; Τι κάνει ο γονιός όταν το παιδί του αντιληφθεί ότι είναι ο θύτης, όχι το θύμα; Πόσο επηρεάζει το διαδίκτυο και το online gaming την ανάπτυξη των εφήβων; Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου εξηγεί.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ενοχοποιητικά στοιχεία: Tραπ μουσική και βία

Μουσική / Tραπ μουσική και βία: Μπερδεύοντας τον στίχο με την πραγματικότητα

Με ρητορικές και νομικίστικες μανούβρες που αρνούνται την καλλιτεχνική της φύση, το κατηγορητήριο κατά της τραπ μετατρέπει ένα μουσικό είδος σε ενοχοποιητικό στοιχείο.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ & ΛΑΜΠΡΟΣ ΦΑΤΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Guest Editors / Η ανάγκη μιας σκαλωσιάς: Μεταμορφώσεις και φεμινισμοί

Η πατριαρχία είναι παντού: στην οικονομία, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην αισθητική, στον πολιτισμό, σε ολόκληρη την ανθρώπινη κατάσταση. Όταν σκεφτόμαστε το πολιτικό, δεν γίνεται να μη σκεφτόμαστε το φεμινιστικό.
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ