Η Ολυμπιάδα του Παρισιού θα είναι εξόχως πολιτική κι αυτό είναι καλό

Η Ολυμπιάδα του Παρισιού θα είναι εξόχως πολιτική κι αυτό είναι καλό Facebook Twitter
Είναι βέβαιο ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού θα αποτελέσουν το πεδίο για διάφορες πολιτικές δηλώσεις. Φωτ.: Chesnot/Getty Images/Ideal Image
0


ΣΤΑ 80 ΤΟΥ ΠΛΕΟΝ, ο Τόμι Σμιθ, ο οποίος βρίσκεται στο Παρίσι αυτές τις μέρες, κάθεται μπροστά από την ιστορική φωτογραφία που τον απεικονίζει σε ηλικία 24 ετών στο βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1968 στο Μεξικό. Στη φωτογραφία, ο Σμιθ, που μόλις είχε κερδίσει το χρυσό στα 200 μέτρα, και ο Αμερικανός συναθλητής του Τζον Κάρλος, που είχε κερδίσει το χάλκινο, στέκονται στο βάθρο των μεταλλίων, υψώνοντας ο καθένας τους μια γροθιά τυλιγμένη σε μαύρο γάντι (ο Κάρλος είχε ξεχάσει το γάντι του, οπότε ο Σμιθ του έδωσε ένα από τα δικά του).

Η χειρονομία του αφροαμερικανικού διδύμου ερμηνεύτηκε ως χειρονομία υπέρ της Μαύρης Δύναμης (Black Power), αλλά όπως θα έγραφε και ο ίδιος ο Σμιθ δεκαετίες αργότερα, επρόκειτο τελικά για μια χειρονομία «υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Ο τρίτος κάτοχος μεταλλίου στο βάθρο, ο λευκός Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν, υποστήριξε τη διαμαρτυρία τους. Το 2006, ο Σμιθ και ο Κάρλος ήταν εκείνοι που μετέφεραν το φέρετρο του Νόρμαν στην κηδεία του στη Μελβούρνη.

Η σημερινή γενιά αθλητών είναι πιο ακτιβιστική από οποιαδήποτε προηγούμενη (τουλάχιστον στις τελευταίες δεκαετίες), έχει στην διάθεσή της τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μέτωπα είναι πλέον πολλά – από το Black Lives Matter μέχρι την Ουκρανία και τη Γάζα.

Σήμερα, το αριστερό πόδι του Σμιθ είναι τυλιγμένο σε ορθοπεδικό παπούτσι. Συναντώντας την Αγγλοαμερικανική Ένωση Τύπου του Παρισιού στο Μουσείο Ιστορίας της Μετανάστευσης της πόλης, ο ευδιάθετος και στοχαστικός ηλικιωμένος άνδρας θυμάται την ανταπόκριση που δέχτηκε εκείνη η χειρονομία το 1968.

Η Ολυμπιάδα του Παρισιού θα είναι εξόχως πολιτική κι αυτό είναι καλό Facebook Twitter
Ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος με υψωμένη την γροθιά τους στο βάθρο, στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1968 στο Μεξικό. Φωτ.: Getty Images/ Ideal Image

«Οι άνθρωποι, ακόμη και στη μικρή πόλη που ζούσα, άφηναν περιττώματα στο γραμματοκιβώτιο ή απειλητικά σημειώματα. Δεν είναι καταπληκτικό αυτό; Τα αδέλφια μου χλευάζοντας αγρίως στο σχολείο γι' αυτό που έκανα. Φοβόμουν να κυκλοφορήσω. Οι άνθρωποι με αναγνώριζαν και μόνο από το ύψος μου. Με έδειχναν στον δρόμο και έλεγαν: «Αυτός ήταν που έκανε αυτό το φριχτό πράγμα. Θα έπρεπε να εκτελεστεί».

Η φωτογραφία διατηρεί την ισχύ και τον αντίκτυπό της μέχρι σήμερα. Είναι βέβαιο ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού θα αποτελέσουν το πεδίο για διάφορες πολιτικές δηλώσεις. Η σημερινή γενιά αθλητών είναι πιο ακτιβιστική από οποιαδήποτε προηγούμενη (τουλάχιστον στις τελευταίες δεκαετίες), έχει στην διάθεσή της τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα μέτωπα είναι πλέον πολλά – από το Black Lives Matter μέχρι την Ουκρανία και τη Γάζα.

Οι Παλαιστίνιοι και οι Ουκρανοί, ειδικότερα, θα θελήσουν να υπενθυμίσουν στους θεατές τους πολέμους και τις σφαγές που συνεχίζονται με σφοδρότητα, ασχέτως αν πολλοί από αυτούς τους θεατές μπορεί να έχουν αρχίσει ήδη να τους «βαριούνται» ως επικαιρότητα. Αυτοί οι αθλητές έχουν συναδέλφους που δεν μπορούν να είναι στους Αγώνες επειδή είναι νεκροί. Η Ρωσία έχει σκοτώσει μέχρι στιγμής πολλούς Ουκρανούς αθλητές, με πιο πρόσφατο τον πρωταθλητή ποδηλασίας Αντρέι Κουτσένκο, 34 ετών, ο οποίος πέθανε στο μέτωπο στις 3 Ιουλίου.

Το κοκτέιλ αναμένεται εκρηκτικό από την στιγμή που αναμένονται στο Παρίσι 16 Ρώσοι αθλητές, οι οποίοι θεωρητικά θα αγωνιστούν ως ουδέτεροι, αλλά το καθεστώς του Πούτιν θα γιορτάζει κάθε μετάλλιό τους ως εθνικό θρίαμβο. Οι οκτώ Ολυμπιονίκες της Παλαιστίνης έρχονται από έναν τόπο ολέθρου και θανάτου. Δείτε τον Παλαιστίνιο ποδοσφαιριστή Μοχάμεντ Μπαράκατ στο τελευταίο του βίντεο στη Γάζα καθώς περίμενε τους ισραηλινούς πυραύλους που ακούγονταν από πάνω του να τον σκοτώσουν. «Ίσως αυτά είναι τα τελευταία μας λόγια», λέει στο βίντεο και καταλήγει: «Παιδιά μου, αγαπημένοι μου, σας εμπιστεύομαι στον Θεό».

Οι Παλαιστίνιοι, οι Ουκρανοί και οι νεαροί Mαύροι αθλητές που αντιτίθενται στο ρατσισμό έχουν φωνές που στην πραγματικότητα σπανίως έχουν ακουστεί στην παγκόσμια συζήτηση. Μπορούν να καταθέσουν εμπειρίες για τις οποίες οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουν τίποτα. Οι μαύροι Γάλλοι ποδοσφαιριστές που προειδοποίησαν κατά της  ακροδεξιάς επέλασης κόμματος στις πρόσφατες εκλογές γνωρίζουν πώς είναι να νοιώθεις τον ρατσισμό στο πετσί σου. Ελάχιστοι άλλοι συμμετέχοντες στη δημόσια πολιτική συζήτηση στη Γαλλία το γνωρίζουν.

Η δική του εμπειρία ζωής ήταν αυτή που εμψύχωσε και τον Τόμι Σμιθ καθώς μεγάλωνε σε μια μικρή πόλη γεμάτη προκαταλήψεις και στερήσεις που δεν γίνονταν αντιληπτές από την κυρίαρχη Αμερική. «Ο πατέρας μου δεν ήξερε να διαβάζει», θυμάται. «Του έπαιρνε γύρω στη μισή ώρα για να διαβάσει μια σελίδα της Βίβλου. Συλλαβίζοντας έλεγε: "Κ, Υ, Ρ, Ι, Ε. Ω, Κύριε". Τον άκουγα και κάποιες φορές μου ερχόταν να βάλω τα κλάματα».  

Ο Σμιθ θυμάται και τον Τζέσι Όουενς, τον Μαύρο ήρωα των Ολυμπιακών του 1936 στο Βερολίνο, τον οποίον είχε στείλει η Ομοσπονδία στο Ολυμπιακό Χωριό το 1968 για να αποτρέψει τους νεαρούς μαύρους αθλητές από κάθε δημόσια εκδήλωση διαμαρτυρίας. Το μήνυμα του Όουενς, λέει ο Σμιθ, ήταν το εξής: «Να είστε ευγνώμονες που σας δόθηκε η ευκαιρία να βρίσκεστε εδώ... Όταν τελείωσε, τον ευχαριστήσαμε, τον χειροκροτήσαμε και ελπίζαμε ότι δεν θα τον ξαναβλέπαμε σύντομα».

Το Ολυμπιακό βάθρο ήταν όμως η μοναδική και η ιδανική πλατφόρμα διαμαρτυρίας για τον Σμιθ. Πενήντα έξι χρόνια αργότερα, σχεδόν όλοι όσοι ενδιαφέρονται για τον αθλητισμό θυμούνται την υψωμένη γροθιά του. Αυτή είναι η ήπια δύναμη ενός Ολυμπιονίκη. Ο ίδιος λέει ότι θαυμάζει τον ακτιβισμό των σημερινών αθλητών: «Μπορώ να δω τον εαυτό μου σ’ εκείνους». Ο ίδιος θα το έκανε ξανά; «Θα το έκανα κάθε μέρα. Όταν φύγω από τη ζωή, θα έχει μείνει κάτι από μένα».

Με στοιχεία από The Financial Times.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ