Έχει ζέστη

HOT Facebook Twitter
Tα «επεισόδια καύσωνα» στην πόλη έχουν πενταπλασιαστεί από την τριακονταετία 1961-1990 στην τριακονταετία 1991-2020. Εικονογράφηση: bianka/LIFO
0



«ΕΚΑΝΕ ΖΕΣΤΗ»
¹. Κολλούσαμε στο κάθισμα και μούσκευαν τα ρούχα και το ερκοντίσιον μούγκριζε, δεν δούλευε καλά, κουνούσαμε ό,τι βρίσκαμε να κάνουμε αέρα και όταν καμιά φορά, ασθμαίνοντας, αγγίζαμε τον τοίχο, εκείνος μάς φαινότανε καλοριφέρ ή μάτι. Ήτανε Μάιος αρχικά, μετά ήταν Ιούνης.

«Αθήνα, είσαι καμίνι»². Η μέση μέγιστη θερμοκρασία στην Αθήνα τον Μάιο του 1919 ήταν 20 βαθμοί Κελσίου. Τον Μάιο του 2008 ήταν 28. Στην Αττική, τόσο το φθινόπωρο του 2023 όσο και ο χειμώνας 2023-2024 ήταν τα θερμότερα των τελευταίων 160 ετών. Την ίδια στιγμή, τα «επεισόδια καύσωνα» στην πόλη έχουν πενταπλασιαστεί από την τριακονταετία 1961-1990 στην τριακονταετία 1991-2020.

«Είμαι messy / Άμα τον πετύχω θα τον γδύσω / έχει ζέστη»³. Η υπερθέρμανση έχει άμεσα θύματα. Όλοι θυμόμαστε τις πυρκαγιές του περσινού καλοκαιριού. Φέτος είχαμε ήδη φωτιές στη Λακωνία, τη Μαγνησία και τη Χίο, οι οποίες, ευτυχώς, περιορίστηκαν νωρίς. Την ίδια στιγμή, πάνω από 100 άνθρωποι έχουν πεθάνει στην Ινδία από τον καύσωνα του Ιουνίου, ενώ τα κρούσματα της θερμοπληξίας φτάνουν τα 25.000. Άλλες περιοχές της Ινδίας αντιμετωπίζουν τυφώνες και πλημμύρες που έχουν ήδη προκαλέσει δεκάδες θανάτους. Συνολικά, το Climate Vulnerable Forum έχει υπολογίσει ότι «πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από την ατμοσφαιρική ρύπανση, τους λιμούς και τις ασθένειες που προκαλεί η κλιματική αλλαγή»⁴.

Η κλιματική καταστροφή δεν επηρεάζει μια αφηρημένη «ανθρωπότητα» με ίσο και ίδιο τρόπο αλλά περνά μέσα απ’ τους ήδη υπάρχοντες φυλετικούς, έμφυλους και ταξικούς διαχωρισμούς. 

«Κάτι σαραντάρια βαράνε το μέσα μου / Καλοκαίρι στην Πευκών ιδρώνω πάνω στην καρέκλα μου»⁵. Οι θάνατοι που προκαλούνται απ’ την κλιματική κρίση δεν επηρεάζουν τους πάντες ούτε είναι ίσα κατανεμημένοι. Οι φτωχοί των πόλεων –συχνά φυλετικές μειονότητες– βρίσκονται σε θέση αυξημένης ευαλωτότητας λόγω της έλλειψης κλιματισμού, των χειρότερων συνθηκών εργασίας και της περιορισμένης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας⁶. Οι ιθαγενείς, που σε πολλές χώρες ζούνε ακόμα «από τη γη», βιώνουν την απόλυτη συντριβή του τρόπου ζωής που ξέρανε, ενώ πολλές γυναίκες του παγκόσμιου Νότου που εξαρτώνται απ’ τη γεωργία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της καταστροφής. Έτσι, βλέπουμε πως η κλιματική καταστροφή δεν επηρεάζει μια αφηρημένη «ανθρωπότητα» με ίσο και ίδιο τρόπο αλλά περνά μέσα απ’ τους ήδη υπάρχοντες φυλετικούς, έμφυλους και ταξικούς διαχωρισμούς.

«Ζέστη και υγρασία μόνο / εσύ ξέρεις τη διαδικασία / τα σωστά σημεία / λιώνω»⁷. Μπροστά σ’ αυτή την κρίση –απόρροια των ασταμάτητων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, της αχαλίνωτης «ανάπτυξης» κι ενός κοινωνικού συστήματος που λειτουργεί με βάση το κέρδος– οι κυβερνήσεις και τα κόμματα φαίνεται να στρουθοκαμηλίζουν, ενώ πετάνε ξεροκόμματα ιδεατών «επιχειρηματικών» ή «ατομικών» λύσεων. Τα κράτη της Ευρώπης και της Αμερικής παίζουν ένα θεαματικό παιχνίδι μετάθεσης ευθυνών, καθώς αναγκάζουν τους πολίτες τους να καταναλώνουν πιο «οικολογικά» (απαγορεύοντας ή φορολογώντας τα πλαστικά, επιβάλλοντας υψηλά πρόστιμα για όσους δεν ανακυκλώνουν και «τιμωρώντας» οικονομικά ή διαδικαστικά όσους έχουν παλιά, μη-βιώσιμα αμάξια), ενώ τα ίδια συνεχίζουν να συμμετέχουν στη δραματική αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Στα εγχώρια, βλέπουμε εφοπλιστές, οι οποίοι, ενώ καίνε καθημερινά μεγατόνους πετρελαίου (με σκοπό να μεταφέρουν περισσότερους μεγατόνους πετρελαίου), κρούουν τον κώδωνα της κλιματικής κρίσης και «δεσμεύονται» να «προστατεύσουν» το περιβάλλον. Όσο για την κυβέρνηση ΝΔ, η κλιματική κρίση φαίνεται να είναι είτε τρόπος για να δικαιολογήσει την αποτυχία της στη διαχείριση των πυρκαγιών είτε, όπως είπε ο Μητσοτάκης στο Bloomberg λίγες μέρες μετά τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, «ευκαιρία για να επεκτείνουμε την τουριστική περίοδο». Κατά τ’ άλλα, τίποτα δεν έχει αλλάξει: τα σχέδια για την εξόρυξη υδρογονανθράκων, για παράδειγμα, κρατούν καλά και η πρώτη γεώτρηση της αμερικανικής πετρελαϊκής Exxon Mobil στα δυτικά της Κρήτης σχεδιάζεται για το τέλος της χρονιάς.

Οι ατομικές λύσεις που μας προσφέρονται δεν είναι μόνο ανώφελες, είναι επίσης βαθιά υποκριτικές⁸. Υπάρχει μια πικρή ειρωνεία όταν τα άτομα που πετάνε με ιδιωτικά τζετ, οι εταιρείες που μεταφέρουν πετρέλαιο και τα κράτη που σχεδιάζουν εξορύξεις ασχολούνται με το «μείζον πρόβλημα» της κλιματικής αλλαγής. Το ν’ ακούς τους αρχηγούς κομμάτων, τους υπουργούς ή τους εφοπλιστές να σου μιλούν για την κλιματική αλλαγή είναι λίγο σαν να βλέπεις τον Ρούντολφ Ες να παραδίδει μαθήματα αντιρατσισμού.

«Για δες που νοσταλγήσαμε τις μέρες του κρύου»⁹. Η αλήθεια, που πια έχει ειπωθεί χίλιες φορές, είναι ότι η κλιματική κρίση δεν συνιστά κίνδυνο για τον «πλανήτη». Η Γη έχει περάσει εντονότερες μεταβολές και –ζεστή ή περισσότερο ζεστή– θα συνεχίσει να γυρίζει. Η κλιματική κρίση αφορά τους εκατομμύρια θανάτους που συμβαίνουν κάθε χρονιά, τους δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια που έρχονται. Εξυπακούεται ότι αυτοί οι θάνατοι δεν αφορούν τους ισχυρούς. Ήδη, οι μισοί δισεκατομμυριούχοι της Silicon Valley χτίζουν πολυτελή μπούνκερ στη Νέα Ζηλανδία για το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης κλιματικής κατάρρευσης. Ο Μητσοτάκης, ο Κασσελάκης και ο Ανδρουλάκης, οι εφοπλιστές –ασφαλείς μέσα στις βίλες που διατηρούνται ακριβώς στους 19 βαθμούς Κελσίου, στα αλεξίσφαιρα αυτοκίνητα, στα σουηδικά resorts–, δεν θα ’χουν κανένα πρόβλημα. Οι υπόλοιποι θα χρειαστεί να βρουν τις δικές τους λύσεις, λύσεις που δεν περνάνε μέσα απ’ τα αφεντικά, αλλά δίπλα ή πάνω απ’ αυτά.


2. Ξύλινα Σπαθιά, Αδρεναλίνη.

3. Light, Messy.

4. Guerrero, D. G. (2018) «The limit of capitalist solutions to the climate Crisis», στο The climate crisis: South African and Global Democratic Eco-Socialist Alternatives.

5. Dani Gambino, Σαραντάρια.

6. Pulido, L. (2018) «Racism and the Anthropocene», στο Future Remains: A cabinet of curiosities for the Anthropocene.

7. Foureira, «Temperatura».

8. Η φράση «ατομική λύση» ακούγεται παράταιρη όταν μαθαίνει κανείς ότι 57 μεγάλες εταιρείες ευθύνονται (από μόνες τους) για το 80% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα τα τελευταία 8 χρόνια.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η σάγκα της Μονής Σινά

Ρεπορτάζ / Μυστήριο, βία, σκάνδαλα και διαπλοκή: Η σάγκα της Μονής Σινά

Από την έρημο Σινά και την Ιερουσαλήμ μέχρι το Φανάρι, από το Κάιρο και την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες, εκτυλίσσεται μια εκκλησιαστική-διπλωματική υπόθεση που θα μπορούσε να γίνει ταινία.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ