Δυο μέτρα και σταθμά

Δυο μέτρα και σταθμά Facebook Twitter
Αν οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΑΣ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΧΤΟΥΜΕ εκ προοιμίου για να μην έχουμε αυταπάτες: δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από ιδεολογικές «προκαταλήψεις» και είναι αδύνατο να μιλάμε και να κρίνουμε τα φαινόμενα με την ουδετερότητα του φυσικού επιστήμονα (που κι αυτή δεν είναι βέβαιη). Αξίζει τον κόπο, όμως, να μη βυθιζόμαστε για τα καλά μέσα στην ιδεολογία αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα, τις αντίθετες ενδείξεις και τα άλλα επιχειρήματα.

Σε αυτό, ας πούμε, που έχει ονομαστεί παλαιστινιακό ζήτημα είναι φανερό ότι έχουμε μια χρόνια ιδεολογική υπερεπένδυση. Κατασκευάζεται η εικόνα του Ισραήλ ως Δύσης και των Παλαιστινίων και των συμμάχων τους ως εχθρών της Δύσης.

Η κατασκευή αυτή δεν είναι αυθαίρετη αφού πατάει, εν μέρει, σε πολιτικά και ιστορικά δεδομένα, λ.χ. στη γνωστή σχέση των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών με το κράτος του Ισραήλ και την προστασία του. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις σχέσεις που είχαν αναπτύξει πολλές παλαιστινιακές οργανώσεις (από παλιά) με την τότε Σοβιετική Ένωση ή τώρα με χώρες και δυνάμεις που είναι αντίπαλοι της Δύσης.

Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Τέτοιες ωστόσο κατασκευές, όση αλήθεια κι αν διαθέτουν, μας παραπλανούν και μας οδηγούν σε λάθος στάσεις. Για παράδειγμα, η ταύτιση του Ισραήλ με την «ουσία της δυτικής αποικιοκρατίας» οδηγεί αριστερά και ριζοσπαστικά κινήματα στις δυτικές χώρες σε συνειδητή υποβάθμιση του χαρακτήρα και του σχεδίου που έχει η Χαμάς, η Χεζμπολάχ, το Ιράν, η Συρία κ.λπ.

Από την άλλη πλευρά, η δικαιολογημένη απέχθεια για την τρομοκρατία ή για τους τζιχαντισμούς που εξάγονται στην Ευρώπη οδηγεί πολλούς κεντρώους ή «φιλελεύθερους» πολίτες σε μια στάση άκριτου υπερασπιστή της ισραηλινής οπτικής για την περιοχή.

Στις αμερικάνικες πανεπιστημιουπόλεις έχουν φτάσει να βλέπουν το Ισραήλ ως «λευκό προνόμιο» και τους Παλαιστινίους ως Μαύρους (εκφραστές του Παγκόσμιου Νότου στην εξέγερσή του κατά των προνομιούχων του Πρώτου Κόσμου). Στην Ελλάδα, πιο κλασική στις αναφορές της, ακούγονται διαρκώς συγκρίσεις με τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατά του κατακτητή, με την Επανάσταση του '21 ή το ΕΑΜ ΕΛΑΣ. Στη Γαλλία ή στη Γερμανία κυριάρχησαν τα συνθήματα κατά του σιωνισμού και του ιμπεριαλισμού, αν και εκεί υπάρχει πια μια ισχυρή συνιστώσα που κρίνει τα πάντα υπό την οπτική της «επίθεσης στους Μουσουλμάνους».

Στην πλευρά που στέκεται με το Ισραήλ (stand with Israel) η ιδεολογική έξαρση συνυπάρχει με μια πιο οριοθετημένη ευαισθησία. Υπάρχουν κείμενα και δημοσιεύματα που καταφεύγουν εύκολα στη θέση για πόλεμο πολιτισμών και βλέπουν το Ισραήλ ως προμαχώνα κατά της ισλαμιστικής πλημμυρίδας. Βλέπει κανείς όμως και εκδηλώσεις που μένουν περισσότερο στα θύματα μιας τρομοκρατικής επίθεσης και νοιάζονται για την τύχη του Ισραήλ ως κράτους με όρους ασφάλειας και δικαιοσύνης.

Αν, όπως είπαμε, οι προβολές και τα συναισθήματα των κοινοτήτων και των παρατάξεων είναι αναπότρεπτα, μπορούμε τουλάχιστον να αμφισβητούμε τα πιο επίπλαστα και ανούσια σχήματα. Το να βλέπει κανείς πίσω από τη Χαμάς κάποιου είδους επανάσταση κατά του «λευκού αποικιακού προνομίου» ή του ιμπεριαλισμού είναι σαν να θεωρεί στα σοβαρά το καθεστώς του Ιράν ή το Κόμμα Δικαιοσύνης του Ερντογάν μέρος της Αριστεράς. Η ίδια απουσία κρίσης είναι το να στιγματίζει κανείς κάθε σιωνισμό ως ρατσισμό ενώ την ίδια στιγμή να αθωώνει ή να ωραιοποιεί εμμέσως ακραία αντιδραστικές και καταπιεστικές ιδεολογίες μέσα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.

Και φυσικά είναι γελοίο το να λογαριάζει κανείς ως υπερασπιστή της ελευθερίας και του πολιτισμού μια συγκεκριμένη ισραηλινή ακροδεξιά που έχει υπονομεύσει κάθε προοπτική παλαιστινιακής ανεξαρτησίας. Φάνηκε άλλωστε τα τελευταία χρόνια, αυτή η ακροδεξιά βρέθηκε στη δίνη της διαφθοράς και διαφόρων θεσμικών και συνταγματικών εκτροπών μέσα στο ίδιο το Ισραήλ.

Όπως και σε άλλα μέτωπα της σκέψης και της πολιτικής, τα συναισθήματα, οι εξηγήσεις, οι δικαιολογήσεις θα διαφέρουν και θα αντιπαλεύουν για τον νου και την καρδιά μας. Δεν μπορούμε να συμπέσουμε ούτε καν στην υπεράσπιση της ζωής των αμάχων ή σε άλλα τέτοια ζητήματα αίματος (διαπιστώσαμε πως οι περισσότεροι κρίνουν με διαφορετικά σταθμά το ένα και το άλλο αίμα).

Μπορούμε, παρ’ όλα αυτά, να αποφύγουμε τα πρόχειρα ιδεολογικά μπαζώματα που πάνε απλώς να λύσουν άλλους λογαριασμούς στην πλάτη των θυμάτων. Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να σημαίνει τύφλωση, αυτολογοκρισία ή σκόπιμη υποβάθμιση των όσων βλέπουμε χάριν μιας «ιδέας» που μάς είναι πολύτιμη. Και αυτό ισχύει για όλες τις πλευρές.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Daily / «Πολύ δραματικοί αυτοί οι Παλαιστίνιοι»: Όταν ο σαρκασμός είναι πιο αποτελεσματικός από τις αναλύσεις

Viral απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη έγινε η συνέντευξη του Αιγύπτιου κωμικού (και όχι μόνο) Μπάσεμ Γιουσέφ στον Πιρς Μόργκαν, αποδεικνύοντας ότι κάποιες φορές η πικρή σάτιρα μπορεί να μεταδώσει την ουσία πολύ πιο αποτελεσματικά από τους πιο επιφανείς αναλυτές.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ