Μια νέα κοινωνική προσδοκία που θολώνει (από την αποχή)

Μια νέα κοινωνική προσδοκία που θολώνει (από την αποχή) Facebook Twitter
Με τον έναν ή άλλον τρόπο οι άνθρωποι ψήφισαν για πιο αυτόνομες φωνές και παρουσίες. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ακόμα «χαμηλή πολιτική». Παρά τις αλλαγές αρμοδιοτήτων, τους μεγάλους προϋπολογισμούς και τις δυνατότητες που έχουν δήμαρχοι και περιφερειάρχες, εξακολουθεί να συντηρείται μια σχεδόν σνομπ αντιμετώπιση: δήμαρχος, δηλαδή να μαζεύει τα σκουπίδια και να βάζει συνεργεία καθαρισμού, λένε, πιστεύοντας πως «τέτοια θέματα» είναι μη πολιτικά και κυρίως όχι τόσο σημαντικά όσο η γενική πολιτική.

Αυτό έχει αλλάξει κάπως, όχι όμως στον βαθμό που θα έπρεπε. Τώρα, τα αποτελέσματα των εκλογών και κυρίως η ανατροπή σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και στην περιφέρεια Θεσσαλίας (τρία παραδείγματα που δικαίως συζητιούνται περισσότερο), δείχνουν ότι διαμορφώνεται μια νέα κοινωνική προσδοκία για την αυτοδιοίκηση. Παρά τις διαφορές των προσώπων και των κατά τόπους καταστάσεων, αυτή η νέα προσδοκία στρέφεται στους δήμους αναζητώντας ό,τι δεν έχει ικανοποιήσει η γενική πολιτική στην Ελλάδα: μια ποιότητα στη μικρή κλίμακα του κατοικείν, μορφές πιο πειστικής κοινωνικής πολιτικής, αποδέσμευση χώρων για αναψυχή και άλλες δραστηριότητες των απλών ανθρώπων. Το «χαμηλό» επανέρχεται ως άλλου τύπου υψηλή πολιτική, εντοπισμένη, λιγότερο αφηρημένη και απόμακρη.

Ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών φαίνεται πως δεν ενδιαφέρεται να είναι πολίτες παρά μόνο χρήστες υπηρεσιών, εκδρομείς, ταξιδιώτες ή οτιδήποτε άλλο.

Φυσικά, η αυτοδιοίκηση δεν είναι ένας ιδεαλιστικός θεσμός. Η διαφθορά, οι πελατειακές συναλλαγές, οι διακανονισμοί συμφερόντων, έχουν δημιουργήσει σκληρές, υπόγειες δομές. Η παλιά μυθοποίηση που ήθελε την αποκέντρωση και την αυτοδιοίκηση ως κάτι πάντα καλύτερο σε σχέση με την κεντρική γραφειοκρατία του κράτους έχει διαψευστεί. Αυτό που αληθεύει όμως είναι ότι σήμερα γίνονται πολύ περισσότερα πράγματα στο επίπεδο του δήμου και των περιφερειών. Υπό όρους, μια ενεργητική και δημιουργική δημοτική αρχή μπορεί να βελτιώσει αισθητά τους όρους της συλλογικής μας ζωής (ή να τους διαλύσει ακόμα περισσότερο). Κρίσιμες υποδομές και έργα περνούν από μια περιφέρεια ή από τους δήμους.

Τώρα, λοιπόν, πρόσωπα όπως ο Χάρης Δούκας στην Αθήνα ή ο Στέλιος Αγγελούδης στη Θεσσαλονίκη καλούνται να αλλάξουν προτεραιότητες και μεθόδους. Προφανώς ποικίλες δυνάμεις θα θελήσουν να ασκήσουν επιρροή, να μη θιγούν, να μετακυλίσουν το κόστος αποφάσεων ή να αναστείλουν έργα. Και οι δυο πόλεις έχουν ένα πολύ ισχυρό λόμπι «τραπεζοκαθισμάτων», ομάδες συμφερόντων που δεν θέλουν μια πράσινη πολιτική ή που ταυτίζουν τον ευπρεπισμό της πόλης με την ακρίβεια και την έξωση των κατοίκων για χάρη εξευγενισμένων αναπλάσεων.

Το σήμα που δόθηκε αυτήν τη δεύτερη Κυριακή μιλάει, εμμέσως πλην σαφώς, για όλα αυτά. Δυστυχώς, μιλάει λιγότερο καθαρά γιατί το μέγεθος της αποχής θολώνει το μήνυμα. Να το πούμε ξανά: ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών φαίνεται πως δεν ενδιαφέρεται να είναι πολίτες παρά μόνο χρήστες υπηρεσιών, εκδρομείς, ταξιδιώτες ή οτιδήποτε άλλο. Αυτό από μόνο του κάνει πιο ευάλωτη τη δημοκρατική ζωή και φτιάχνει μια επαγγελματική τάξη χιλιάδων πολιτευτών που διεκδικούν το πολιτικό πεδίο αυτοί και οι συγγενείς ή ο άμεσος περίγυρός τους.

Η αποχή, ο ακροδεξιός χώρος και η κυνική αντιμετώπιση των εκλογών (ως δαπανηρού και άχρηστου πανηγυριού) είναι σοβαρά προβλήματα κάθε νέας αρχής. Υπάρχει όμως, και καταγράφτηκε, η διάθεση για μια διαφορετική κουλτούρα αντιμετώπισης των αστικών προβλημάτων. Θέματα όπως η ακριβή στέγη και το πράσινο γίνονται θεμελιώδη, παράλληλα με το πρόβλημα των υποδομών και της κυκλοφορίας. Δεν μπορώ να καταλάβω την αντίδραση πολλών όταν πει κανείς πως αυτά τα θέματα έχουν πολιτική αιχμή και νόημα. Ανεξάρτητα από το αν στέκουν ή είναι υπερβολικές οι προσδοκίες «προοδευτικών μετώπων», έχει διαφανεί μια διαίρεση στις ιεραρχήσεις των στόχων και των προτιμήσεων σε σχέση με την αστική ανάπτυξη και τη διαχείριση των πόλεων, ιδίως των μεγάλων.

Υπάρχει μια οικονομίστικη, υπερ-τουριστική, real estate φαντασία για τη σύγχρονη πόλη και από την άλλη μια προσδοκία για ήπιες χρήσεις, αναζωογόνηση των γειτονιών και βελτίωση της «μικρής» καθημερινότητας. Η συμπερίληψη είναι μια καλή λέξη, αλλά δεν σημαίνει ότι μπορεί κανείς να δίνει ίση σημασία και την ίδια προτεραιότητα σε όλα τα σχέδια ζωής, τα μοντέλα ευημερίας και τα θεμιτά συμφέροντα. Κάποια έχουν μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα για τους μεν και τους δε. Και αυτή η διαίρεση, όπως και αν το κάνουμε, έχει προεκτάσεις στην κεντρική πολιτική. Δεν είναι κάτι άχρωμο.

Οι πόλεις μας είναι ευαίσθητα συστήματα όπου περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Κατά κάποιον τρόπο, είναι οι πολιτείες μας, οι πρωταρχικές πολιτικές μας κοινότητες. Την ίδια στιγμή όμως είναι βιωμένα τοπία, εγκατεστημένες μνήμες, εμπειρίες καθημερινών διαδρομών στο πέρασμα του χρόνου. Κάποιες από τις επιλογές των πολιτών στις εκλογές αυτές έδειξαν πως οι νέες κοινωνικές ευαισθησίες αναζητούν έκφραση. Άλλες επιλογές επιβράβευσαν αρχαϊκούς λαϊκιστές ή πρόσωπα αμφιλεγόμενα και εξουσιαστικά πλέγματα. Κάποτε νικάει και η απελπισμένη ανάγκη για αποτελεσματικές και γρήγορες κινήσεις ανακούφισης.

Το βέβαιο είναι πως αυτό που έχασε είναι μια πόζα βεβαιότητας και η επιχείρηση μετατροπής των κεντρικών δήμων και των περιφερειών σε εργαλεία κυβερνητικού συνδικαλισμού. Με τον έναν ή άλλον τρόπο (και ενίοτε με τις επιλογές «ανταρτών» κ.λπ.) οι άνθρωποι ψήφισαν για πιο αυτόνομες φωνές και παρουσίες. Η προεξόφληση των «χρωμάτων του χάρτη» (μπλε, πράσινο, κόκκινο) βρίσκει πλέον τα όριά της.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

To νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Ακροβατώντας / Χθες ο Μαζωνάκης, σήμερα ο Μπισμπίκης: Ποιο θα είναι το επόμενο «μεγάλο θέμα»;

Αξιολογώντας ως πιο σημαντικό ένα τροχαίο από τη συνάντηση Τραμπ - Νετανιάχου, τα κυρίαρχα μέσα αναδεικνύουν το ασήμαντο χάριν τηλεθέασης, εξυπηρετώντας συγκεκριμένες σκοπιμότητες που θα μετατοπίσουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας από τα σημαντικά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Joe Coughlin: «Η τρίτη ηλικία δεν είναι κρουαζιέρες ή πατερίτσες»

Οπτική Γωνία / Joe Coughlin: «Γηρατειά δεν είναι μόνο κρουαζιέρες, πατερίτσες και να είσαι με το ένα πόδι στον τάφο»

Ο φιλέλληνας καθηγητής εξετάζει τις όψεις της μακροζωίας, πιστεύει πως στην Ελλάδα αυτό το φαινόμενο μπορεί να συνδυαστεί άνετα με το lifestyle και μιλάει με τρόπο ασυνήθιστο για το γήρας.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ