Αυτοκαταστροφικές δημοκρατίες;

Αυτοκαταστροφικές δημοκρατίες; Facebook Twitter
Αφήνοντας μέρος της κοινωνίας να αποσχιστεί ή να παρακμάσει, δοξάζοντας την επιτυχία αυτών που φεύγουν μπροστά και αποσιωπώντας την οδύνη των άλλων, οι δημοκρατίες χάνουν τη δυνατότητα να εισακουστούν και να πείσουν.
0

ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΠΟΛΛΑ ΜΙΚΡΑ βίντεο από τις μέρες των ταραχών στη Γαλλία, μετά τη δολοφονία του δεκαεφτάχρονου Ναέλ από αστυνομικό, πρόσεξα τις σκηνές του νυχτερινού «αντάρτικου». Οικεία, ως έναν βαθμό, η εικονογραφία. Δέκα-είκοσι σκιές, σμήνος φωτοβολίδων και κροτίδων κατά αστυνομικών τμημάτων, «μπούκα» σε ένα κατάστημα της Nike ή σε ένα μαγαζί με ακριβά ηλεκτρικά σκούτερ, προσπάθειες πυρπόλησης δημαρχείων. Τα λαμπαδιασμένα αυτοκίνητα και οι κάδοι, σχεδόν τυπικό συμπλήρωμα των καταδρομικών χορών απέναντι από τις δυνάμεις καταστολής.

Οι «ταραχές» (les emeutes, όπως τις γράφουν στη Γαλλία) στάθηκαν άλλο ένα επεισόδιο στη σύγκρουση ανάμεσα στον Πρόεδρο Μακρόν και σε ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της γαλλικής κοινωνίας που νιώθει απέχθεια για την εξουσία του, τους συμβολισμούς και τις χειρονομίες του.

Σύμβολο ενός αστυνομικού κράτους για τη ριζοσπαστική αριστερά, παράγοντας κοινωνικού χάους για την άκρα δεξιά, η μακρονική εξουσία συναντά πλέον μια κάθετη άρνηση. Είναι μια εξουσία που εξαντλείται στην προσπάθειά της να δείξει ότι μπορεί να συνθέσει τα αντίθετα: τη Δημοκρατική Πολιτεία και τις αναδιαρθρώσεις στην αγορά, τη θεσμική ισορροπία με τον δυναμισμό της πολιτικής βούλησης, τη Γαλλία των εύπορων με αυτή των «ευαίσθητων» προαστίων.

Οι «ταραχές» (les emeutes, όπως τις γράφουν στη Γαλλία) στάθηκαν άλλο ένα επεισόδιο στη σύγκρουση ανάμεσα στον Πρόεδρο Μακρόν και σε ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι της γαλλικής κοινωνίας που νιώθει απέχθεια για την εξουσία του, τους συμβολισμούς και τις χειρονομίες του.

Αν όμως ο Μακρόν δυσκολεύεται να ελέγξει τα πράγματα και προσπαθεί να επιβάλει κάποια ηρεμία και να κυβερνήσει (όπως κυβερνά), οι νέοι που πρωταγωνίστησαν στις ταραχές έπεσαν σε μια αυτοκαταστροφική μέθη. Πιο πολύ κι από τις επιθέσεις σε σύμβολα ή τόπους της εξουσίας, το εντυπωσιακό αυτών των ημερών ήταν η καταστροφή σημαντικών υποδομών της καθημερινής ζωής. Νηπιαγωγεία, σχολικές αίθουσες, βιβλιοθήκες, πολιτιστικά κέντρα της γειτονιάς βρέθηκαν στο στόχαστρο. Θα έλεγε κανείς ότι οι συγκεκριμένοι νέοι επιτέθηκαν και σε ό,τι ομορφαίνει ή βελτιώνει τη ζωή, όχι μόνο σε ό,τι την καταπιέζει.

Ο Νίτσε έγραφε πως αναδύονται δύο μορφές μηδενισμού, ο παθητικός και ο ενεργητικός. Ο πρώτος είναι περισσότερο αυτοκαταστροφικός, αντιδρώντας τυφλά σε κάποιες αξίες και αρχές, σπαταλώντας την οργή του σε μια λογική εκδίκησης. Είναι μια αντιδραστική και καθόλου απελευθερωτική αποφόρτιση ενέργειας, το δείγμα μιας σπαραχτικής αδυναμίας, μιας ψυχικής και πολιτικής ένδειας. Ο ενεργητικός μηδενισμός, αντιθέτως, θα σήμαινε μια ικανότητα κατάφασης και δημιουργίας. Θα ήταν διεκδίκηση μιας νέας κοινωνικής συλλογικότητας και όχι φθόνος για πολυτελή εμπορεύματα ή μίσος για τα δημόσια κτίρια.

Τι βλέπουμε στ' αλήθεια τώρα; Ο καταστροφικός οίστρος των ταραξιών φοβίζει και εξοργίζει ένα άλλο μέρος της κοινωνίας που ονειρεύεται ή νοσταλγεί την ήσυχη Γαλλία του χτες. Η εξαγρίωση της «αταξίας» φέρνει μαζί της την αποθηρίωση της τάξης, η ψευτοαναρχία των καμένων κάδων γεννάει την επιθυμία για δικτατορία και διαρκή αστυνομία. Το χάος είναι σύμμαχος της άκρας δεξιάς, όχι προπομπός μιας καλύτερης και πιο δίκαιης ζωής. Ένα ασφυκτικό δίδυμο αρνητικών δυνάμεων απειλεί τη στοιχειώδη δημοκρατική ζωή.

Και αυτό το θέμα δεν αφορά μόνο τη γαλλική σκηνή και τους εκεί μύθους της εξέγερσης και της επανάστασης. Ακόμα και αν τα φαινόμενα δεν εκφράζονται με τα ίδια συμπτώματα, το πρόβλημα της κρατικής και της ιδιωτικής βαναυσότητας, του ρατσισμού αλλά και του μηδενισμού είναι πρόβλημα όλων των σύγχρονων κοινωνιών που θέλουν να λέγονται δημοκρατικές.

Αφήνοντας μέρος της κοινωνίας να αποσχιστεί ή να παρακμάσει, δοξάζοντας την επιτυχία αυτών που φεύγουν μπροστά και αποσιωπώντας την οδύνη των άλλων, οι δημοκρατίες χάνουν τη δυνατότητα να εισακουστούν και να πείσουν. Έχουν γίνει άριστες επικοινωνιακές μηχανές που υπολειτουργούν ηθικά και πολιτικά. Αυτό όμως δεν απομακρύνει τις κρίσεις, ούτε φέρνει κάποια άξια λόγου κοινωνική γαλήνη. Το έργο θα ξαναπαιχτεί με την πρώτη ευκαιρία, με τον επόμενο νεκρό και τον κύκλο των οργισμένων αντιδράσεων.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Γιατί κανείς δεν μας προστατεύει από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Οπτική Γωνία / Γιατί δεν μας προστατεύει κανείς από τον ανεξέλεγκτο θόρυβο;

Η Κομισιόν στέλνει τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει υιοθετήσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης για την ηχορρύπανση. Τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά μας; Μιλά στη LiFO ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, Γεώργιος Παπανικολάου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας κανονικός αφελληνισμός

Οπτική Γωνία / Ένας κανονικός αφελληνισμός

Στη θέση εκείνων των ξένων που καλλιεργούσαν μια αληθινή σχέση με την Ελλάδα, πολλαπλασιάζονται τα φιμέ τζάμια των υπερπολυτελών τζιπ, αόρατοι και αδιάφοροι μεσάζοντες, αγοραστές επαύλεων που υπενοικιάζονται ή έχουν γίνει φρούρια με μικρούς ιδιωτικούς στρατούς τραμπούκων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Νανόπουλος: «Ζούμε το τέλος του ανθρώπου και τη γέννηση ενός νέου τύπου ύπαρξης»

Ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός και θεωρητικός φυσικός μιλά για την προέλευση της συνείδησης, τoν εγκέφαλο ως κβαντική μηχανή και το μέλλον του ανθρώπου ως υβριδίου τεχνολογίας και βιολογίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Οπτική Γωνία / «Η ομοφοβία δεν είναι ιδεολογική τοποθέτηση αλλά μια μορφή βίας»

Ένα 13χρονο παιδί δεν άντεξε την ομοφοβία και έδωσε τέλος στη ζωή του. Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος εξηγεί πώς μπορούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να εντοπίσουν έγκαιρα τα σημάδια της αυτοκτονικής διάθεσης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ