Η ιδέα και τα πράγματα

ΤΣΙΠΡΑΣ Facebook Twitter
Ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν πιστεύει ότι ζει σε ένα καθεστώς όπως το περιγράφουν οι άνθρωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και οι θυμοί –που υπάρχουν, όπως και η δυσφορία και η αίσθηση στριμώγματος‒ σαν να ξέρουν πια πως δεν λένε πάντα την αλήθεια.
0

Μέσα στα τόσα που έχουν γραφτεί για τον εκλογικό σεισμό, στέκομαι σε ένα που νομίζω πως είναι από τα πιο σημαντικά. Διαβάζω απολογισμούς και απόπειρες αναστοχασμού πολλών ανθρώπων που ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ (αν και συχνά έχουν διαφωνήσει με πλευρές της πολιτικής του, συχνά από αριστερά) και βλέπω ότι ένα σύμπτωμα παραμένει «ακμαίο»: μιλώ εδώ για την περιγραφή που κάνουν για την ταυτότητα και το ποιόν του αντιπάλου τους, του Κυριάκου Μητσοτάκη, και της «μητσοτακικής» κεντροδεξιάς. Έχω την εντύπωση πως είναι αυτή η περιγραφή η οποία εξηγεί τα συσσωρευμένα θέματα ύφους, ρητορικής ή πολιτικής γραμμής που επισημαίνουμε εδώ και χρόνια και αποδεικνύονται πια μοιραία για την αποτίμηση αυτής της αριστεράς.

Περιγράφουν, λοιπόν, ένα καθεστώς της άκρας δεξιάς, έναν νεοφιλελεύθερο εφιάλτη, ένα οριακό για το πολίτευμα μόρφωμα εξουσίας. Το έκαναν και πριν από το πολύ σοβαρό σκάνδαλο των υποκλοπών και νομίζω πως η ίδια περιγραφή θα εμφανιζόταν ακόμα και αν δεν προσφερόταν η αφορμή από φαινόμενα κομματισμού και διαφθοράς την τετραετία από το 2019.

Υπάρχει έτσι μια idée fixe για το «καθεστώς» που επανέρχεται διαρκώς, με τον έναν ή άλλον τρόπο, ως πάγια περιγραφή ενός εχθρού που άλλοτε παρουσιάζεται σαν ένας παντοδύναμος και σατανικός μηχανορράφος και άλλοτε σαν να βρίσκεται υπό κατάρρευση και αποδρομή.

Έτσι, δεν ήταν τυχαίο που στην προεκλογική περίοδο άλλοτε θριάμβευε η φαντασίωση του πανίσχυρου εχθρού κι άλλοτε γραφόταν πως η δεξιά στη χώρα σαρώνεται από ένα κύμα νεανικής και λαϊκής οργής.

Το γεγονός πως η κυρίαρχη οπτική και ρητορική της αριστεράς, η οποία διαμορφώθηκε στην εποχή των κρίσεων, αποδείχτηκε λάθος και βυθίζεται, δεν σημαίνει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η δική του εκδοχή εκσυγχρονισμού είναι η μοναδική αλήθεια για το μέλλον. Οι ιδέες μιας πιο κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας περιμένουν μια καλύτερη ενσάρκωση.

Με άλλα λόγια, έχει χτιστεί από χρόνια ένα σύμπαν σχεδόν αυτοαναφορικό που περιγράφει έναν εφιάλτη, μια κόλαση, ένα βαθύ σκοτάδι. Δεν διαπιστώνει κανείς σοβαρές διαφορές μεταξύ περιγραφών για τα φασιστικά καθεστώτα της Ιστορίας και της διακυβέρνησης Μητσοτάκη.

Ακόμα και κάποιοι πιο προγραμματικοί του χώρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης (με την εξαίρεση του Τσακαλώτου, του Γιώργου Σταθάκη και κάποιων λίγων) παρουσίαζαν μια εικόνα ενός καθεστώτος που μισεί τους νέους, θέλει να καταστρέψει τους φτωχούς, να ρημάξει και να λεηλατήσει. Σαν η αντίθεση να ήταν μεταξύ μιας φιλάλληλης και τίμιας ψυχής και μιας μισάνθρωπης ή διεστραμμένης ολιγαρχίας. Εξάλλου, όροι απολύτως ταιριαστοί για το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον και με τη μεγαλύτερη ευκολία για να περιγράψουν το Μαξίμου.

Όταν τα λέει κανείς αυτά, του απαντούν συνήθως ότι δεν χωρούν ευγένειες ή «μετριοπάθεια» πάνω στη φωτιά των μετώπων και των αντιθέσεων. Όμως το θέμα δεν είναι το χοντροκομμένο, αισθητικά κακόηχο ή υφολογικά άκομψο κάποιων λέξεων ή προτάσεων. Δεν είναι ότι θέλουμε μια πιο «κυριλέ» περιγραφή αλλά μια πιο αληθινή και αξιόπιστη αποτύπωση. Το πρόβλημα είναι μια εσφαλμένη (για να το πω κομψά) προσέγγιση στα βασικά πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα.

Προφανώς, μια βαθύτατα εσφαλμένη περιγραφή δεν μπορεί ποτέ να γεννήσει μια «καλή» πολιτική, πόσο μάλλον μια πολιτική στρατηγική. Δημιουργεί απλώς έναν χώρο όπου κανείς μεθά με τον εαυτό του και τους δικούς του, μια αυτο-τοξίνωση και έναν κύκλο επιβεβαίωσης από τους ομοίους.

Με αυτόν τον τρόπο, μια «συστημική» πολιτική δύναμη θεώρησε πως είναι αντισύστημα: επειδή προκαλεί την μήνιν των άλλων, επειδή μιλάει στη διαπασών λέγοντας πράγματα που δεν στέκουν, πίστεψε ότι λύνει το πρόβλημα μιας αριστερής δύναμης που θέλει μεν να κυβερνήσει αλλά να μη φανεί πως έχει χάσει την ψυχή της. Λες και η ψυχή της αριστεράς πρέπει να έχει πάντα μια δικτατορία απέναντί της για να σταθεί στα πόδια της και να αποκτήσει σθένος.

Βλέπουμε όμως ότι αυτή η περιγραφική και ερμηνευτική ιλαροτραγωδία δεν απέκτησε πραγματικές κοινωνικές ρίζες. Ενώ αποτέλεσε μια σοσιαλμιντιακή περφόρμανς όπου πήραν μέρος κάμποσες χιλιάδες άνθρωποι, πιστεύοντας πως πολεμούν τη χειρότερη κυβέρνηση του δυτικού κόσμου (τουλάχιστον), οι πραγματικοί κοινωνικοί και επαγγελματικοί χώροι, ακόμα και οι νέοι από 17 μέχρι 34 (το πολυφίλητο κοινό), δεν ανταποκρίθηκαν.

Αντιθέτως, ο κόσμος αναγνώριζε και αναγνωρίζει πως η κοινωνική καθημερινότητά του έχει πολλές ματαιώσεις, ανισότητες, σκανδαλώδη προνόμια για κάποιους, μορφές ταξικής περιφρόνησης για άλλους. Τα αιτήματα δικαιοσύνης και ηθικής αναγνώρισης είναι ζωντανά, ακόμα και σε όσους πολίτες θεωρούν συγχρόνως πως τα εθνικά ή συνοριακά θέματα είναι επίσης σημαντικά. Δεν ζούμε, αναγκαστικά, ένα κύμα δεξιάς ηγεμονίας, παρά το ότι φυσικά πολλές μορφές πολιτισμικού και κοινωνικού συντηρητισμού έχουν απήχηση στον κόσμο (και μέσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως στα πιο λαϊκά και μικροαστικά στρώματα).

Απλώς ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν πιστεύει ότι ζει σε ένα καθεστώς όπως το περιγράφουν οι άνθρωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και οι θυμοί –που υπάρχουν, όπως και η δυσφορία και η αίσθηση στριμώγματος‒ σαν να ξέρουν πια πως δεν λένε πάντα την αλήθεια.

Η συντριπτική ήττα του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα δεν σημαίνει ότι το μοντέλο μιας real estate ανάπτυξης με κάμποσο κράτος ημετέρων δεν χρειάζεται αντιπολίτευση. Πρέπει όμως η όποια κοινωνική περιγραφή να αφορά τη βιωμένη πραγματικότητα των περισσότερων και όχι μια αυτάρεσκη κομματική και σοσιαλμιντιακή πιάτσα εχθροπάθειας.

Το γεγονός πως η κυρίαρχη οπτική και ρητορική της αριστεράς, η οποία διαμορφώθηκε στην εποχή των κρίσεων, αποδείχτηκε λάθος και βυθίζεται, δεν σημαίνει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η δική του εκδοχή εκσυγχρονισμού είναι η μοναδική αλήθεια για το μέλλον. Οι ιδέες μιας πιο κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας περιμένουν μια καλύτερη ενσάρκωση.

Αποδεικνύεται ότι μια αυτοκαταστροφική πολιτική κουλτούρα δεν μπορεί να πολιτευτεί αλλάζοντας την πραγματικότητα παρά μόνο βρίζοντας και αναθεματίζοντάς την. Από κει και πέρα, τα προβλήματα και οι εμπειρίες των ανθρώπων που γίνονται πιο ευάλωτοι συνεχίζουν να υπάρχουν και να αμφισβητούν τους μονόδρομους.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Τι κομίζει ο Αλέξης Τσίπρας;

Προβάλλοντας πλέον έναν ήπιο «κριτικο-μνημονιακό» τόνο, ο Αλέξης Τσίπρας καταλήγει σε ένα πενιχρό σχήμα: τη διαμάχη μεταξύ της αναπτυξιακής Ελλάδας και της κλεπτοκρατίας, την αντίθεση έντιμης-παραγωγικής χώρας με μια μικρή μερίδα διεφθαρμένων και τις προσβάσεις τους στο κράτος.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Τι ακριβώς συμβαίνει με τα αυγά στην Ελλάδα – να ανησυχούμε ή όχι;

Μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του ΕΚΠΑ καταγράφει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την παρουσία PFAS σε αυγά ελευθέρας βοσκής, αναδεικνύοντας το ζήτημα των «παντοτινών χημικών».
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Πολιτική / Μητσοτάκης στη ΔΕΘ: Απάντηση στη δυσαρέσκεια για την ανάπτυξη που δεν μοιράζεται

Ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στη ΔΕΘ θα προσπαθήσει να απαντήσει στους πολίτες που δεν έχουν δει ως τώρα την οικονομική ανάπτυξη που διαφημίζει η κυβέρνηση, παρουσιάζοντας τα μέτρα που θα ανακοινώσει ως απτή απόδειξη.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Πεθαίνοντας ως δημοσιογράφος στη Γάζα

Ακροβατώντας / Πόσο αξίζει η ζωή ενός Παλαιστίνιου δημοσιογράφου στη Γάζα;

Σίγουρα όχι όσο ενός που προέρχεται από τη Δύση, τουλάχιστον για τον ισραηλινό στρατό. Γιατί ο δυτικός κόσμος σίγουρα θα αντιδρούσε με μεγαλύτερη ένταση αν οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους είχαν άλλες εθνικότητες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Ρεπορτάζ / Εξάρθρωση της «μαφίας της Κρήτης» σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ΕΛ.ΑΣ.

Διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, εκβιασμοί και αμφιλεγόμενες συναλλαγές ακινήτων/φιλέτων της μοναστηριακής περιουσίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, η δικογραφία που έφερε στη Δικαιοσύνη το κύκλωμα το οποίο δρούσε με επίκεντρο τα Χανιά.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η Ευρώπη από μια νέα οικονομική κρίση;

Οπτική Γωνία / Θ' αντέξει η Ευρώπη την επερχόμενη κρίση στη Γαλλία;

Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., αντιμετωπίζει πολιτική αστάθεια και το ενδεχόμενο οικονομικού εκτροχιασμού. Γιατί υπάρχει φόβος για ντόμινο στις αγορές; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool Κώστας Μήλας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ