Η ιδέα και τα πράγματα

ΤΣΙΠΡΑΣ Facebook Twitter
Ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν πιστεύει ότι ζει σε ένα καθεστώς όπως το περιγράφουν οι άνθρωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και οι θυμοί –που υπάρχουν, όπως και η δυσφορία και η αίσθηση στριμώγματος‒ σαν να ξέρουν πια πως δεν λένε πάντα την αλήθεια.
0

Μέσα στα τόσα που έχουν γραφτεί για τον εκλογικό σεισμό, στέκομαι σε ένα που νομίζω πως είναι από τα πιο σημαντικά. Διαβάζω απολογισμούς και απόπειρες αναστοχασμού πολλών ανθρώπων που ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ (αν και συχνά έχουν διαφωνήσει με πλευρές της πολιτικής του, συχνά από αριστερά) και βλέπω ότι ένα σύμπτωμα παραμένει «ακμαίο»: μιλώ εδώ για την περιγραφή που κάνουν για την ταυτότητα και το ποιόν του αντιπάλου τους, του Κυριάκου Μητσοτάκη, και της «μητσοτακικής» κεντροδεξιάς. Έχω την εντύπωση πως είναι αυτή η περιγραφή η οποία εξηγεί τα συσσωρευμένα θέματα ύφους, ρητορικής ή πολιτικής γραμμής που επισημαίνουμε εδώ και χρόνια και αποδεικνύονται πια μοιραία για την αποτίμηση αυτής της αριστεράς.

Περιγράφουν, λοιπόν, ένα καθεστώς της άκρας δεξιάς, έναν νεοφιλελεύθερο εφιάλτη, ένα οριακό για το πολίτευμα μόρφωμα εξουσίας. Το έκαναν και πριν από το πολύ σοβαρό σκάνδαλο των υποκλοπών και νομίζω πως η ίδια περιγραφή θα εμφανιζόταν ακόμα και αν δεν προσφερόταν η αφορμή από φαινόμενα κομματισμού και διαφθοράς την τετραετία από το 2019.

Υπάρχει έτσι μια idée fixe για το «καθεστώς» που επανέρχεται διαρκώς, με τον έναν ή άλλον τρόπο, ως πάγια περιγραφή ενός εχθρού που άλλοτε παρουσιάζεται σαν ένας παντοδύναμος και σατανικός μηχανορράφος και άλλοτε σαν να βρίσκεται υπό κατάρρευση και αποδρομή.

Έτσι, δεν ήταν τυχαίο που στην προεκλογική περίοδο άλλοτε θριάμβευε η φαντασίωση του πανίσχυρου εχθρού κι άλλοτε γραφόταν πως η δεξιά στη χώρα σαρώνεται από ένα κύμα νεανικής και λαϊκής οργής.

Το γεγονός πως η κυρίαρχη οπτική και ρητορική της αριστεράς, η οποία διαμορφώθηκε στην εποχή των κρίσεων, αποδείχτηκε λάθος και βυθίζεται, δεν σημαίνει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η δική του εκδοχή εκσυγχρονισμού είναι η μοναδική αλήθεια για το μέλλον. Οι ιδέες μιας πιο κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας περιμένουν μια καλύτερη ενσάρκωση.

Με άλλα λόγια, έχει χτιστεί από χρόνια ένα σύμπαν σχεδόν αυτοαναφορικό που περιγράφει έναν εφιάλτη, μια κόλαση, ένα βαθύ σκοτάδι. Δεν διαπιστώνει κανείς σοβαρές διαφορές μεταξύ περιγραφών για τα φασιστικά καθεστώτα της Ιστορίας και της διακυβέρνησης Μητσοτάκη.

Ακόμα και κάποιοι πιο προγραμματικοί του χώρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης (με την εξαίρεση του Τσακαλώτου, του Γιώργου Σταθάκη και κάποιων λίγων) παρουσίαζαν μια εικόνα ενός καθεστώτος που μισεί τους νέους, θέλει να καταστρέψει τους φτωχούς, να ρημάξει και να λεηλατήσει. Σαν η αντίθεση να ήταν μεταξύ μιας φιλάλληλης και τίμιας ψυχής και μιας μισάνθρωπης ή διεστραμμένης ολιγαρχίας. Εξάλλου, όροι απολύτως ταιριαστοί για το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον και με τη μεγαλύτερη ευκολία για να περιγράψουν το Μαξίμου.

Όταν τα λέει κανείς αυτά, του απαντούν συνήθως ότι δεν χωρούν ευγένειες ή «μετριοπάθεια» πάνω στη φωτιά των μετώπων και των αντιθέσεων. Όμως το θέμα δεν είναι το χοντροκομμένο, αισθητικά κακόηχο ή υφολογικά άκομψο κάποιων λέξεων ή προτάσεων. Δεν είναι ότι θέλουμε μια πιο «κυριλέ» περιγραφή αλλά μια πιο αληθινή και αξιόπιστη αποτύπωση. Το πρόβλημα είναι μια εσφαλμένη (για να το πω κομψά) προσέγγιση στα βασικά πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα.

Προφανώς, μια βαθύτατα εσφαλμένη περιγραφή δεν μπορεί ποτέ να γεννήσει μια «καλή» πολιτική, πόσο μάλλον μια πολιτική στρατηγική. Δημιουργεί απλώς έναν χώρο όπου κανείς μεθά με τον εαυτό του και τους δικούς του, μια αυτο-τοξίνωση και έναν κύκλο επιβεβαίωσης από τους ομοίους.

Με αυτόν τον τρόπο, μια «συστημική» πολιτική δύναμη θεώρησε πως είναι αντισύστημα: επειδή προκαλεί την μήνιν των άλλων, επειδή μιλάει στη διαπασών λέγοντας πράγματα που δεν στέκουν, πίστεψε ότι λύνει το πρόβλημα μιας αριστερής δύναμης που θέλει μεν να κυβερνήσει αλλά να μη φανεί πως έχει χάσει την ψυχή της. Λες και η ψυχή της αριστεράς πρέπει να έχει πάντα μια δικτατορία απέναντί της για να σταθεί στα πόδια της και να αποκτήσει σθένος.

Βλέπουμε όμως ότι αυτή η περιγραφική και ερμηνευτική ιλαροτραγωδία δεν απέκτησε πραγματικές κοινωνικές ρίζες. Ενώ αποτέλεσε μια σοσιαλμιντιακή περφόρμανς όπου πήραν μέρος κάμποσες χιλιάδες άνθρωποι, πιστεύοντας πως πολεμούν τη χειρότερη κυβέρνηση του δυτικού κόσμου (τουλάχιστον), οι πραγματικοί κοινωνικοί και επαγγελματικοί χώροι, ακόμα και οι νέοι από 17 μέχρι 34 (το πολυφίλητο κοινό), δεν ανταποκρίθηκαν.

Αντιθέτως, ο κόσμος αναγνώριζε και αναγνωρίζει πως η κοινωνική καθημερινότητά του έχει πολλές ματαιώσεις, ανισότητες, σκανδαλώδη προνόμια για κάποιους, μορφές ταξικής περιφρόνησης για άλλους. Τα αιτήματα δικαιοσύνης και ηθικής αναγνώρισης είναι ζωντανά, ακόμα και σε όσους πολίτες θεωρούν συγχρόνως πως τα εθνικά ή συνοριακά θέματα είναι επίσης σημαντικά. Δεν ζούμε, αναγκαστικά, ένα κύμα δεξιάς ηγεμονίας, παρά το ότι φυσικά πολλές μορφές πολιτισμικού και κοινωνικού συντηρητισμού έχουν απήχηση στον κόσμο (και μέσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως στα πιο λαϊκά και μικροαστικά στρώματα).

Απλώς ένα σημαντικό μέρος του λαού δεν πιστεύει ότι ζει σε ένα καθεστώς όπως το περιγράφουν οι άνθρωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και οι θυμοί –που υπάρχουν, όπως και η δυσφορία και η αίσθηση στριμώγματος‒ σαν να ξέρουν πια πως δεν λένε πάντα την αλήθεια.

Η συντριπτική ήττα του κόμματος του Αλέξη Τσίπρα δεν σημαίνει ότι το μοντέλο μιας real estate ανάπτυξης με κάμποσο κράτος ημετέρων δεν χρειάζεται αντιπολίτευση. Πρέπει όμως η όποια κοινωνική περιγραφή να αφορά τη βιωμένη πραγματικότητα των περισσότερων και όχι μια αυτάρεσκη κομματική και σοσιαλμιντιακή πιάτσα εχθροπάθειας.

Το γεγονός πως η κυρίαρχη οπτική και ρητορική της αριστεράς, η οποία διαμορφώθηκε στην εποχή των κρίσεων, αποδείχτηκε λάθος και βυθίζεται, δεν σημαίνει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η δική του εκδοχή εκσυγχρονισμού είναι η μοναδική αλήθεια για το μέλλον. Οι ιδέες μιας πιο κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας περιμένουν μια καλύτερη ενσάρκωση.

Αποδεικνύεται ότι μια αυτοκαταστροφική πολιτική κουλτούρα δεν μπορεί να πολιτευτεί αλλάζοντας την πραγματικότητα παρά μόνο βρίζοντας και αναθεματίζοντάς την. Από κει και πέρα, τα προβλήματα και οι εμπειρίες των ανθρώπων που γίνονται πιο ευάλωτοι συνεχίζουν να υπάρχουν και να αμφισβητούν τους μονόδρομους.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Οπτική Γωνία / Κοσμάς Μαρινάκης: «Σε ποιον θα πουλήσει ο καπιταλιστής αν ο κόσμος δεν έχει να το αγοράσει;»

Ο δημιουργός του Greekonomics μιλά στη LiFO για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αλλά και τις επιθέσεις που δέχτηκε πρόσφατα για κάποιες «άβολες αλήθειες» που επισήμανε αναφορικά με τα διαπλεκόμενα συμφέροντα πολιτικών, οικονομικών «καρτέλ» και ΜΜΕ στην Ελλάδα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Οπτική Γωνία / Γιατί οι διεθνείς συγκυρίες δεν ευνοούν την Ελλάδα;

Από την Ουκρανία και την κρίση στη Γαλλία μέχρι τις αποφάσεις Τραμπ, η Ευρώπη περνάει κρίση ταυτότητας. Πώς επηρεάζεται η χώρα μας; Μιλά στη LiFO ο Σωτήρης Ντάλης, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κάποτε στην Αμερική…

Ακροβατώντας / Η αμερικανική δημοκρατία οδεύει προς το τέλος της

Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδοθεί σε ανελέητο κυνηγητό όσων αμφισβητούν την αλήθεια της. Κυνηγάει δημοσιογράφους, παρουσιαστές, ακτιβιστές, αντιφρονούντες, δικαστές, όποιον τολμήσει να την αμφισβητήσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Χωρίς αναισθητικό, χωρίς δικαιώματα: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Χωρίς αναισθητικό: Τι συμβαίνει με τις θρησκευτικές σφαγές για halal και kosher στην Ελλάδα;

Παρά τις προσπάθειες νομιμοποίησης του εβραϊκού και ισλαμικού τρόπου σφαγής των ζώων χωρίς αναισθητοποίηση, το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει. Η σχεδιαζόμενη Εθνική Στρατηγική Halal επαναφέρει το θέμα.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
H εξέγερση της «κανονικότητας»

Οπτική Γωνία / H εξέγερση της «κανονικότητας»

Μια τάση που θέλει να προσελκύσει μετριοπαθή ακροατήρια, αντλώντας από μια ψευδή εκδοχή της Ιστορίας, η οποία θέλει τον δυτικό πολιτισμό να υποφέρει ή να παρακμάζει γιατί τάχα έπεσε θύμα του ανθρωπισμού του.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
EPEJERGAS HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οπτική Γωνία / HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν;

Οι κρίσιμοι σταθμοί μιας δύσκολης πορείας που ξεκίνησε το 1981, οπότε πιστοποιήθηκαν τα πρώτα κρούσματα HIV, μέχρι σήμερα, που στόχος πια είναι η πλήρης ύφεση της νόσου, με ορίζοντα την επίτευξη της ίασης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Οπτική Γωνία / Πάνος Ρούτσι: Ο απεργός πείνας που συγκλονίζει την Ελλάδα

Επιστρατεύοντας το ύστατο μέσο πίεσης, ο Πάνος Ρούτσι ζητά δικαιοσύνη για τα Τέμπη και άδεια για να ξεθάψει το παιδί που έχασε στο μοιραίο τρένο, ώστε να ταυτοποιηθεί και να γίνουν τοξικολογικές εξετάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τα drones μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Οπτική Γωνία / Από τα drones μέχρι το AI: Η Κίνα αλλάζει την παγκόσμια ασφάλεια

Πώς η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η στρατηγική σύμπλευση με τη Ρωσία διαμορφώνουν τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις για την ασφάλεια; Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Ο Τραμπ είναι διχαστικός και επικίνδυνος»

Γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν πιο διχασμένες από ποτέ; Και πού οφείλεται η άνοδος της πολιτικής βίας; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αντιδράσεις στην Πάρο για την τουριστική επένδυση στις Κολυμπήθρες ή Συλλογή υπογραφών κατά της στρατηγικής επένδυσης στην Πάρο

Ρεπορτάζ / Στις Κολυμπήθρες της Πάρου θα χτιστεί ένα τεράστιο ξενοδοχείο. Γιατί;

Η τοπική κοινωνία αντιδρά στην κατασκευή μεγάλου τουριστικού συγκροτήματος, προειδοποιώντας για αλλοίωση του τοπίου και επιβάρυνση των ήδη πιεσμένων υποδομών του νησιού.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Βασιλική Σιούτη / Βαθαίνει η κρίση εμπιστοσύνης, αλλά κανένας δεν πτοείται 

Στην Ελλάδα η κοινή γνώμη έχει τη χειρότερη άποψη για τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αλλά αυτό δεν μοιάζει να πτοεί κανέναν, παρά τον υπαρκτό κίνδυνο απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο…

Ακροβατώντας / Ο Γιάννης Σίνα Ούγκο Αντετοκούνμπο και ο κάθε Γιάννης

Σαν αυτόν υπάρχουν χιλιάδες ακόμα άνθρωποι που ζουν στη χώρα μας, πολλές χιλιάδες «καταραμένοι» που για διάφορους λόγους έφτασαν και φτάνουν ως εδώ με κάτι καρυδότσουφλα, σε μια προσπάθεια να επιβιώσουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ρεπορτάζ / Η φωτιά στο Γηροκομείο Πατρών και τα πορίσματα που αλλάζουν τα δεδομένα

Ενώ τα πορίσματα της Πυροσβεστικής δεν εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, δύο φοιτητές εξακολουθούν να κρατούνται προσωρινά για τη φωτιά στην περιοχή του Γηροκομείου Πατρών, με την υπόθεση να ξυπνά μνήμες από παλαιότερες δικαστικές πλάνες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ