Ντοκουμέντο: Η άγνωστη ραδιοφωνική συνέντευξη του Νίκου Καββαδία

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Άγνωστη ραδιοφωνική συνέντευξη του Νίκου Καββαδία Facebook Twitter
Ο Νίκος Καββαδίας διαβάζει στον Ασύρματο.
0

ΟΙ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΤΟΥ Νίκου Καββαδία που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα είναι μετρημένες. Σύνολο έντεκα. Δημοσιεύονται όλες στο βιβλίο έρευνας «Νίκος Καββαδίας - Ο αρμενιστής ποιητής» (Άγρα). Μία από αυτές είναι η μοναδική ραδιοφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο ΡΙΚ, λίγους μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα. Παρότι ένα μέρος της δημοσιεύτηκε στο βιβλίο, δεν γνωρίζαμε περισσότερες λεπτομέρειες για το ποιος την έκανε, ούτε ήταν διαθέσιμο ολόκληρο το ψηφιακό αρχείο.

Μετά από παρότρυνση του Φάνη Κρίγκου, που απευθύνθηκε στο αρχείο του ΡΙΚ, το ηχητικό αρχείο βρέθηκε, ψηφιοποιήθηκε και είναι ελεύθερο για να το ακούσει ο καθένας. Έτσι, μετά τη μοναδική γνωστή μέχρι σήμερα τηλεοπτική συνέντευξη/εμφάνιση του Καββαδία στο ΡΙΚ (ΕΔΩ), το ηχητικό μιας δεύτερης άγνωστης συνέντευξης του ποιητή έρχεται στο φως. 

Η συνέντευξη γίνεται τον Οκτώβριο του 1967 από την Κύπρια ποιήτρια Πίτσα Γαλάζη (1940-2023). Εκείνη τη στιγμή ο Καββαδίας δουλεύει στα καράβια ήδη σχεδόν 40 χρόνια και έχει εκδώσει τις δύο πρώτες του ποιητικές συλλογές, «Μαραμπού» (1933), «Πούσι» (1947), και το πεζό «Βάρδια» (1954). Στη συνέντευξη αναφέρεται στον Σεφέρη, τον Αντωνίου, τον Σικελιανό, τον Ελύτη, τον Αλιθέρση και άλλους ποιητές, ενώ όταν του ζητάνε να διαβάσει ένα δικό του ποίημα, εκείνος επιλέγει το «Πούσι». 

***

— Κύριε Καββαδία, είναι μεγάλη μας χαρά να σας συναντούμε σήμερα και να μεταφέρουμε στους ακροατές της εκπομπής μας τη φωνή σας σε ένδειξη της παρουσίας σας, ή καλύτερα του περάσματός σας, στο νησί μας. Έχετε ξανάρθει πολλές φορές στην Κύπρο, δεν είναι έτσι; 
Έρχομαι από 17 χρονών. Την αγαπάω. Αγαπάω τους ανθρώπους της. Το ψωμί της, το κρασί της, το λάδι της, τη φιλοξενία της. Μερικοί από τους Κύπριους ήταν οι πιο καλοί μου φίλοι. Ένας από αυτούς ήταν ο Αλιθέρσης. Ο ποιητής ο Αλιθέρσης. 

— Πριν περάσουμε στην ποίησή σας, κύριε Καββαδία, θα θέλατε να μας μιλήσετε για τη ζωή σας… Να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στη ζωή σας;
Δεν θυμάμαι πολλά πράγματα από ‘κείνα που έχω ζήσει…

Τους περισσότερους ποιητές τους βλέπω μόνο αν ταξιδεύω. Εκεί μου δίνεται η ευκαιρία να τους βλέπω. Όταν έμεινα όμως έξω το ’33 γνώρισα πολλούς. Εκτός απ’ τον Παλαμά... Τον μόνο που δεν είχα γνωρίσει ήταν ο Παλαμάς. 

— Έχετε περάσει τα περισσότερα χρόνια της ζωή σας στη θάλασσα…
Στη θάλασσα, στη θάλασσα. Ε, περίπου γίνονται τώρα 39 χρόνια. 

— Και έχετε δεθεί με τη θάλασσα.
Έχω δεθεί με τη θάλασσα…

— Κι η ποίησή σας;  
Η ποίησίς μου. Εάν υπάρχει η ποίησίς μου…

— Για να ερχόμαστε σήμερα εδώ πέρα, πάει να πει ότι η ποίησή σας υπάρχει. 
Ναι… Πρέπει λιγάκι να τη σέβομαι, γιατί βγαίνει από τη θάλασσα.

— Τόσο πολύ την αγαπάτε τη θάλασσα; 
Ναι! Βέβαια! Περισσότερο απ’ όλα! 

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Άγνωστη ραδιοφωνική συνέντευξη του Νίκου Καββαδία Facebook Twitter
Το δελτίο ψηφιοποίησης.

— Η πρώτη συλλογή, αν δεν κάνουμε λάθος, ήταν το «Μαραμπού», δεν είναι έτσι; Πότε κυκλοφόρησε το βιβλίο σας; 
Το 1933. 

— Και έχει αγαπηθεί πάρα πολύ, από το πολύ κοινό. Έχει χαρακτηριστεί σαν ένα βιβλίο που έχει μια μεγάλη αμεσότητα και ζεστασιά. Μετά ακολούθησε το «Πούσι». Πότε κυκλοφόρησε το «Πούσι», κύριε Καββαδία; 
Το 1947. 

— Από τότε δεν ξανά έχετε τυπώσει ποίηση. 
Από τότε όχι… Μετά η «Βάρδια»… 

— Που είναι πεζό.
Που είναι πεζό. Την οποία έγραψα ταξιδεύοντας στην Αυστραλία. Μετά από τον Πόλεμο, έκανα δεκαπέντε ταξίδια στην Αυστραλία… Με το Κυρήνεια (Cyreneia), που έχει το όνομα από μια πόλη από την Κύπρο, απάνω ψηλά…

— Κυπριακό… Ασφαλώς έχετε επαφές με τους ποιητές της εποχής σας. Της εποχής του ’30 ας πούμε. Θέλατε να μας πείτε κάτι από τις αναμνήσεις από αυτές τις επαφές; 
Τους περισσότερους τους βλέπω μόνο αν ταξιδεύω. Εκεί μου δίνεται η ευκαιρία να τους βλέπω. Όταν έμεινα όμως έξω το ’33 γνώρισα πολλούς. Εκτός απ’ τον Παλαμά... Τον μόνο που δεν είχα γνωρίσει ήταν ο Παλαμάς. 

— Με ποιους ποιητές συνδέεστε περισσότερο; 
Με τον Σικελιανό… Με τον Γρυπάρη λιγότερο… τον είχα γνωρίσει πολύ λίγο. Ήταν ένας πολύ ευγενικός άνθρωπος. Αυστηρός άνθρωπος και πολύ ευγενικός. Όπως ήταν στην ποίησή του ήταν και στη ζωή του. 

— Ποιον άλλο;
(έχει κοπεί ένα μέρος στο μοντάζ)

Ναι, για τον Σεφέρη λέγαμε… Ότι αυτός έδωσε… Αυτός είναι… ακριβώς όπως λέγεται το βιβλίο του «Στροφή», έδωσε και τη στροφή στην ποίηση την ελληνική. 

— Τι γνώμη έχετε για τον Αντωνίου… 
(τη διακόπτει) Θαυμάσια! 

— Για τον Αντωνίου που έχει γράψει για τη θάλασσα…
Θαυμάσια γνώμη! Θαυμάσια γνώμη! Ένας ωραίος ποιητής, καθαρός. Τώρα βγάνει τις «Ινδίες», ένα πολύ μεγάλο ποίημα. Θαυμάσιος ποιητής! Και θαυμάσιος άνθρωπος! Αγαπάει κι αυτός την Κύπρο, σαν κι εμένα και σαν τον Σεφέρη. 

— Τι γνώμη έχετε για τη σύγχρονη ελληνική ποίηση; 
Μέχρι τον Ελύτη που έχω διαβάσει… Τους πολύ νέους δεν τους έχω διαβάσει. Κάνα-δυο Θεσσαλονικοί είναι πολύ καλοί. Από τη Θεσσαλονίκη, δεν θυμάμαι τώρα ονόματα… Πολύ καλοί! Και σταματάω ίσα μ’ αυτούς: Σεφέρη, Αντωνίου, Ελύτη και Γκάτσο. 

— Ποιους ποιητές αγαπάτε, κύριε Καββαδία; 
Τον Corbière, τον Masefield, έναν Εγγλέζο που έχει γράψει για τη θάλασσα και τον Saint-John Perse, απ’ όλους περισσότερο.

— Έχει γράψει πολύ περισσότερο για τη θάλασσα ο Saint-John Perse.
Για την αληθινή θάλασσα.

— Είχατε, νομίζω, μια γνωριμία με τον Δημήτρη τον Λιπέρτη…
Ναι… Τον εγνώρισα στην Κύπρο, όταν εκατέβαινε. Δεν θυμάμαι ποιος μου τον σύστησε ακριβώς. Ήταν ένας καλός άνθρωπος, φοβερά έξυπνος, αγαθός και πολύ φίλος. Τον είδα δει δυο φορές στην Κύπρο και μια φορά τον είδα στην Αθήνα. Χαιρότανε πολύ να με βάνει να του λέω τα ποιήματά του. Έτσι με την κυπριακή προφορά που προσπαθούσα να τα πω. 

— Έχετε μήπως καμιά ιδιαίτερη ανάμνηση με τον Λιπέρτη; 
Όχι. 

— Κύριε Καββαδία, θα θέλατε να διαβάσετε για χάρη των ακροατών της εκπομπής μας ένα από τα ποιήματά σας; 
Είμαι βραδύγλωσσος, έχω μία αδυναμία στην έκφραση, αλλά… ξέρω κι εγώ… Ποιο θα θέλατε; 

— Το «Μαραμπού»; 
Όοοχι το «Μαραμπού».

— Ποιο θέλετε να μας διαβάσετε; 
Ένα μικρό… 

(Διαβάζει το «Πούσι»)

— Κύριε Καββαδία, ευχαριστούμε πάρα πολύ για την καλοσύνη που είχατε να απαντήσετε στις ερωτήσεις μας και να μας διαβάσετε ένα ποίημά σας. Δεν έχετε ποτέ σκοπό, κύριε Καββαδία, να παρατήσετε τη θάλασσα; 
Τώρα, έχω κλείσει την υπηρεσία για να πάρω σύνταξη, αλλά δεν το σκέφτηκα ποτέ μου. Μου το λένε πολλοί και θυμώνω. Η θάλασσα είναι η ανάσα μου. Πέρυσι έμεινα έξω και… σκέφτηκα να μείνω πέντε μήνες και να μην ταξιδέψω τον χειμώνα. Αρρώστησα! Αρρώστησα… Έγινα… πώς να σου πω… δεν αναγνώριζα τον εαυτό μου. Ένα πράγμα ήμουνα. Ούτε να μιλήσω μπορούσα, ούτε τίποτα. Λοιπόν… θα πει ότι… είμαι τόσο δεμένος με τη θάλασσα που δεν θα μπορούσα. Λοιπόν, θα καθίσω μέχρι που να με βγάλουνε. Να μη βγω εγώ. Να με βγάλουνε απ’ τη θάλασσα. Δηλαδή, όπως κάνουνε καμιά φορά, να με βάλουνε σε μια πόρτα πάνω ή σε μιαν άμπουλα και να τελειώσω έτσι. Είναι το καλύτερο…

— Κύριε Καββαδία, είναι πολλά χρόνια από τότε που μας έχετε δώσει τη «Βάρδια». Μήπως σχεδιάζετε να μας δώσετε κανένα άλλο βιβλίο σας; Γράφετε τίποτα;
Σχεδιάζω πολλά πράγματα, αλλά δεν μπορώ να κάτσω να τα γράψω. Είμαι λιγάκι δύσκολος… 

— Δεν γράφετε τώρα; 
Τα σκέφτομαι απ’ το κεφάλι μου, έχουνε ωριμάσει, αλλά δεν ξέρω είναι… τεμπελιά… είναι… κάτι είναι που… κάτι είναι που με βαστάει. Έχω πολλά θέματα. Έχω πολλά θέματα και ενδιαφέροντα είναι… Όλα είναι από τη θάλασσα… Και ό,τι είναι από τη θάλασσα έχει πολύ ενδιαφέρον.

Μπορείτε να ακούσετε τη συνέντευξη εδώ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ