Η επιδέξια ταλάντευση μεταξύ νεοφασισμού και μετα-φασισμού της Τζόρτζια Μελόνι

Η επιδέξια ταλάντευση μεταξύ νεοφασισμού και μετα-φασισμού της Τζόρτζια Μελόνι Facebook Twitter
Παρότι δεν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ιστορικό déjà vu, το επικοινωνιακό στυλ της Μελόνι μας θυμίζει την πολιτική αφετηρία της που βρίσκεται στο νεοφασιστικό MSI.
0

Η ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ γνωρίζει θεαματική άνοδο από τις ευρωεκλογές του 2014 και μετά. Στο υπόβαθρο της οικονομικής κρίσης που έπληξε αρκετές χώρες της Ε.Ε., προκαλώντας κινητοποίηση εναντίον του «κατεστημένου», συνέβη αυτό που ο «Economist» (12/10/2013) ονόμασε «Dédiabolisation» της άκρας δεξιάς.

Η αναφορά του «Economist» είχε ως αιχμή του δόρατος τη Γαλλία και εστίαζε στην άνοδο του Εθνικού Μετώπου (πλέον Εθνικός Συναγερμός) της Μαρίν Λεπέν, το οποίο στις εκλογές για την Ευρωβουλή του 2014 είχε έρθει πρώτο σε ψήφους στη Γαλλία. Η τάση της αποδαιμονοποίησης είναι γενικευμένη και η εικόνα της άκρας δεξιάς δείχνει να έχει ξεπλυθεί αρκετά όσον αφορά το κακόφημο παρελθόν της εξαιτίας των ιδεολογικών της συνδέσεών με τον φασισμό και την υπονόμευση των φιλελεύθερων αξιών. 

Συνέχεια της αποδαιμονοποίησης αποτελεί η κανονικοποίηση της άκρας δεξιάς. Πρόκειται για μια διεργασία διπλής κατεύθυνσης. Η κανονικοποίηση σηματοδοτεί, κατά πρώτον, την υιοθέτηση μιας γραμμής οριακής προσαρμογής της λαϊκιστικής εκδοχής της άκρας δεξιάς στο τυπικό φορμάτ ενός κράτους δικαίου και, κατά δεύτερον, τη διάχυση στην πολιτική σκηνή μοτίβων από το πολιτικό αφήγημα της άκρας δεξιάς, εξομαλύνοντας το προφίλ και καθιστώντας πιο πολιτικά εύπεπτες τις θέσεις της.

Όσο η κανονικοποίηση προχωρά, τόσο τα κατεστημένα κόμματα μπαίνουν σε μια διαδικασία μίμησης της ακροδεξιάς. Μια τέτοια διαδικασία δεν επιφέρει την εκλογική της αποδυνάμωση. Αντίθετα, όσο πιο οικεία εμφανίζεται στους εκλογείς, τόσο περισσότερο διευκολύνεται στην εκλογική της ανέλιξη, προσελκύοντας εκλογικό κοινό από διαφορετικές αφετηρίες.

Η δήλωση της Μελόνι ότι «τα ζητήματα του κράτους δικαίου γίνονται ιδεολογικό όπλο για όσους δεν συμμορφώνονται» δείχνει ότι ο σκληρός πυρήνας των δεξιών λαϊκιστών και ανελεύθερων ηγετών στην Ε.Ε. βρήκε μια νέα συνοδοιπόρο.

Στις μισές χώρες της Ε.Ε. κόμματα της άκρας δεξιάς εκπροσωπούνται στα εθνικά Κοινοβούλια με διψήφια εκλογικά ποσοστά. Η περίπτωση των Σουηδών Δημοκρατών, που έφεραν το δεύτερο καλύτερο ποσοστό στις εκλογές της 11ης Σεπτεμβρίου στη χώρα, καταδεικνύει ότι η άνοδος της άκρας δεξιάς δεν είναι μόνο ένα αποτέλεσμα της οικονομικής ύφεσης ούτε αποκλειστικό παράγωγο κοινωνικο-οικονομικής ανασφάλειας.

Η δημιουργία «παράλληλων κοινωνιών» στη Σουηδία δημιούργησε ένα παράθυρο ευκαιρίας για την εκλογική επιτυχία μιας ξενοφοβικής ακροδεξιάς. Ωστόσο, κομβικά στοιχεία για την ενίσχυση της σουηδικής ακροδεξιάς ήταν η έκρηξη της διάθεσης πολιτικής δυσαρέσκειας και η αντίθεση εναντίον του πολιτικού κατεστημένου και του συναινετικού (σκανδιναβικού) μοντέλου διακυβέρνησης που εμφάνιζε σημάδια κορεσμού από τη δεκαετία του 1970.  

Στις ιταλικές εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου, ο (ακρο-)δεξιός κομματικός συνασπισμός των Μελόνι - Σαλβίνι - Μπερλουσκόνι συγκέντρωσε ένα υψηλό ποσοστό και έγινε ο ισχυρότερος πόλος στο ιταλικό κομματικό σύστημα. Η επιτυχία αυτή οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στον ένα από τους τρεις εταίρους, στο Fratelli d’Italia (FDI) της Τζόρτζια Μελόνι, που λειτούργησε ως δεξαμενή για τους δυσαρεστημένους και διαμαρτυρόμενους εναντίον του κατεστημένου εκλογείς.

Η ιταλική ακροδεξιά που επιβίωσε της κατάρρευσης της Α’ Ιταλικής Δημοκρατίας διαγράφει μια επιτυχημένη πορεία από τη δεκαετία του 1990, συγκυβερνώντας με τη Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ένα κόμμα που εμφανιζόταν ως το αντίπαλο δέος της κακοφημισμένης partitocracia.

Ο Τζιανφράνκο Φίνι ανέλαβε να μετασχηματίσει το νεο-φασιστικό Movimento Sociale Italiano (MSI) που είχαν ιδρύσει συνεργάτες του Μουσολίνι μετά το τέλος του ιταλικού φασισμού, δημιουργώντας τη μετα-φασιστική Alleanza Nazionale, η οποία απέβαλε τον αντισημιτισμό και φιλοφασισμό του προγόνου της MSI.

Σε ό,τι αφορά τη Lega Nord του Ουμπέρτο Μπόσι, σταδιακά απομακρύνθηκε το σεπαρατιστικό της προφίλ και μετατράπηκε σε ένα λαϊκιστικό κόμμα της ριζοσπαστικής δεξιάς, την αντιμεταναστευτική Lega του Ματέο Σαλβίνι. 

Στην περίπτωση του FDI, έχουμε να κάνουμε με ένα κόμμα της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς που δεν έχει κανονικοποιηθεί ακόμα. Βέβαια, προεκλογικά η Μελόνι περιόρισε τις αντιευρωπαϊκές θέσεις της και μετρίασε τη ρητορική περί εθνικής προτεραιότητας. Αναλαμβάνοντας πρωθυπουργός, θα τεθεί εκ των πραγμάτων σε λειτουργία μια διαδικασία θεσμοποίησης και, συνεπώς, προσαρμογής της ίδιας στις απαιτήσεις του ρόλου της.

Ωστόσο, η θεσμική προσαρμογή δεν θα την εμποδίσει να διατηρήσει ξεκάθαρες αποστάσεις από την ευρωπαϊκή ελίτ, συντηρώντας τον ρόλο κάποιου που δεν συμμορφώνεται με τις επιταγές του ευρωπαϊκού κατεστημένου.

Σε αυτό το μονοπάτι η Μελόνι πορεύεται με τον Όρμπαν, στο πλευρό του οποίου στάθηκε εξαιτίας της απόφασης της Ε.Ε. να περιορίσει τη ροή χρημάτων προς την Ουγγαρία, αν στη χώρα δεν αποκατασταθεί το κράτος δικαίου. Η δήλωση της Μελόνι ότι «τα ζητήματα του κράτους δικαίου γίνονται ιδεολογικό όπλο για όσους δεν συμμορφώνονται» δείχνει ότι ο σκληρός πυρήνας των δεξιών λαϊκιστών και ανελεύθερων ηγετών στην Ε.Ε. βρήκε μια νέα συνοδοιπόρο.

Παρακολουθώντας κανείς τη Μελόνι, η ένταση που εκπέμπει ο λόγος της και οι αμφισημίες που δημιουργεί, σε συνδυασμό με κάποια γνωστά μοτίβα από το φασιστικό credo που δήθεν αθώα επαναλαμβάνει η προαλειφόμενη πρωθυπουργός της Ιταλίας, κλείνουν το μάτι όχι μόνο στα απομεινάρια του νεοφασισμού αλλά κυρίως σε όσους τροφοδοτούνται από αντιπάθεια και αγανάκτηση για το κομματικό κατεστημένο. Παρότι δεν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ιστορικό déjà vu, το επικοινωνιακό στυλ της Μελόνι μας θυμίζει την πολιτική αφετηρία της που βρίσκεται στο νεοφασιστικό MSI.

Εξάλλου τα Αδέλφια της Ιταλίας έχουν ανοίξει τις αγκάλες τους σε νεοφασίστες από το Fiamma Tricolore του Pino Rauti. Όσο οπορτουνίστρια κι αν αποδειχθεί η Μελόνι, η Ευρώπη δεν μπορεί να αισθάνεται άνετα με την απόφαση των Ιταλών να παραδώσουν τα ηνία της κυβέρνησης στην επικεφαλής ενός κόμματος που επιδέξια ταλαντεύεται μεταξύ νεοφασισμού και μετα-φασισμού.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Φόβος και παράνοια στην Ευρώπη του μεταφασισμού

Δημήτρης Πολιτάκης / Φόβος και παράνοια στην Ευρώπη του μεταφασισμού

Το χειρότερο με τη φαινομενικά ακάθεκτη άνοδο της ακροδεξιάς είναι ότι κάθε φορά που αυτή η εξέλιξη πιστοποιείται τόσο θεαματικά και τόσο δυσοίωνα, όπως προχθές στην Ιταλία, σε βάζει σε μια διαδικασία ενοχικής περίσκεψης και άστοχης ενδοσκόπησης.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Enrico Bellini / «To TikTok πέτυχε γιατί σε διασκεδάζει»

Ο επικεφαλής Κυβερνητικών Σχέσεων και Δημόσιας Πολιτικής του TikTok στη Νότια Ευρώπη, Enrico Bellini, περιγράφει το μυστικό της επιτυχίας της δημοφιλούς πλατφόρμας και εξηγεί γιατί η προστασία των δεδομένων των Ευρωπαίων χρηστών είναι υψίστης σημασίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Οπτική Γωνία / Πόσο απέχει ένα βιντεοπαιχνίδι για βιασμούς από την incel πραγματικότητα που ζούμε;

Ορθώς μας σοκάρει το «No Mercy» που «παίζει» με τον βιασμό και την αιμομιξία, όμως την ίδια στιγμή ζούμε σε μια κοινωνία όπου η γυναικεία υποταγή πλασάρεται ως κανονικότητα.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τα νέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Πολιτική / Nέα στοιχεία για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή τον επαναφέρουν στο προσκήνιο 

Η υπόθεση των Τεμπών επιστρέφει στη Βουλή μέσω της δικογραφίας για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, αλλά στελέχη της κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι αυτήν τη φορά είναι καλά προετοιμασμένοι. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
κωνσταντοπουλου

Βασιλική Σιούτη / Ποιος είναι, τελικά, αξιωματική αντιπολίτευση;

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πλέον στη δεύτερη θέση το κόμμα της Πλεύσης Ελευθερίας. Θα διατηρήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου τη δυναμική που απέκτησε; Θα αλλάξει σύντομα πάλι η σειρά των κομμάτων; Το σίγουρο είναι πως η ρευστότητα είναι η νέα πολιτική συνθήκη. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Tίτλος: Explainer: Το κίνημα "Cute Winter Boots" και το κριντζ της ψηφιακής πολιτικοποίησης

Explainer / «Cute Winter Boots»: Όσο κι αν το υποτιμάτε, το TikTok παράγει πολιτική

Το hashtag #CuteWinterBoots συγκεντρώνει τους προβληματισμούς των χρηστών για την άνοδο της παγκόσμιας ακροδεξιάς και για τον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία σήμερα. Έχουμε αφήσει πίσω μας για πάντα το «για να συμμετέχω στην πολιτική πάω σε συνελεύσεις και γράφομαι σε κόμμα».
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Τι μας δείχνουν τα πρώτα ίχνη ζωής εκτός της Γης;

Διάστημα / Βρέθηκαν όντως ίχνη εξωγήινης ζωής;

Τι ανακάλυψε ακριβώς το τηλεσκόπιο James Webb; Θα υπάρξει σύντομα κατοικήσιμος πλανήτης; Πόσο κοντά είμαστε στην κατάκτηση του Διαστήματος; Ο αστρονόμος και καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος Ξενοφών Μουσάς εξηγεί τι σηματοδοτεί η ανακάλυψη του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ