«Αν θέλετε να έρθει η συλλογή αυτή στη χώρα ολόκληρη και όχι να καταφύγουμε στα δικαστήρια και να πάρουμε ένα, δύο ή πέντε ή δέκα από αυτές τις αρχαιότητες, αν θέλετε να έρθουν και οι 161 αρχαιότητες, σας καλώ να υπερψηφίσετε τη συμφωνία», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.
Το σχέδιο νόμου με αντικείμενο την κύρωση της Συμφωνίας που υπεγράφη την 21η Ιουλίου 2022, µε συμβαλλόμενους το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδας, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Κυκλαδικό Μουσείο), το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης (Metropolitan Museum of Art - ΜΕΤ) και το Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού µε έδρα το Ντελαγουέρ (Hellenic Ancient Culture Institute INC. - HACI) ψηφίζεται σήμερα στην Βουλή.
Η εν λόγω συμφωνία αφορά την επιστροφή στην Ελλάδα ιδιωτικής συλλογής αποτελούμενης συνολικά από 161 αρχαιότητες του κυκλαδικού πολιτισμού και την έκθεσή της στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
«Να ψηφίσετε τη συμφωνία αν θέλετε να επιστρέψουν στη χώρα και οι 161 αρχαιότητες»
Μιλώντας από το βήμα της Ολομέλειας σε όλες τις πτέρυγες της Βουλής, ενόψει της αποψινής ψηφοφορίας επί του σχεδίου νόμου για την κύρωση της συμφωνίας επιστροφής των 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, η Λίνα Μενδώνη τόνισε μεταξύ άλλων πως «η συμφωνία είναι υπέρ των ελληνικών συμφερόντων».
Όπως εξήγησε, «η δικαστική διεκδίκηση της συλλογής εκτιμήθηκε ως έχουσα ελάχιστα πιθανότητα αίσιας έκβασης και πάντως δεν εξασφάλιζε την επιστροφή του συνόλου των 161 αρχαιοτήτων. Ήταν αδύνατον να βρεθούν στοιχεία και για τις 161 αρχαιότητες και εμείς θέλουμε να επαναπατρισθούν όλες».
Επιπλέον επισήμανε ότι «και οι 161 αρχαιότητες μπορεί να μην επιστραφούν αύριο, η επιστροφή τους θα γίνει σταδιακά, όμως θα επιστρέψουν. Θα επιστρέψουν όλες, χωρίς αβεβαιότητες, χωρίς τις δυσχέρειες της απόδειξης και χωρίς κανένα κόστος για το ελληνικό δημόσιο».
Τέλος, συνέστησε στα κόμματα της αντιπολίτευσης που ισχυρίζονται ότι αυτή η συμφωνία, βλάπτει την υπόθεση διεκδίκησης των γλυπτών του Παρθενώνα, «να μην κάνουν συγκρίσεις με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, διότι έτσι λειτουργούν εναντίον των ελληνικών συμφερόντων», δεδομένου ότι με την συμφωνία που κυρώνεται σήμερα, «η Ελλάδα δανείζει στο Μητροπολιτικό Μουσείο τις αρχαιότητες, για να τις εκθέσει», «η περίπτωση του Βρετανικού Μουσείου είναι διαφορετική», επισήμανε η υπουργός λέγοντας ότι το Βρετανικό Μουσείο θεωρεί ότι είναι κύριος, ιδιοκτήτης των Γλυπτών του Παρθενώνα, «κάτι το οποίο ποτέ δεν θα αναγνωρίσει η Ελλάδα, ούτε ως κυριότητα, ούτε ως κατοχή, ούτε ως νομή».
Σε σχέση με τις επικρίσεις που δέχεται η πρόνοια ότι μέρος των αρχαιοτήτων θα εκτεθούν από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, η υπουργός Πολιτισμού υπογράμμισε ότι η συλλογή μετά την έκθεση στο ΜΕΤ, θα επιστρέψει στην Ελλάδα για να εκτεθεί σε ελληνικά μουσεία και όχι αναγκαστικά στο Κυκλαδικό Μουσείο. «Το υπουργείο Πολιτισμού θα επιλέξει τα ελληνικά μουσεία, μετά από τη γνώμη του ΚΑΣ και φυσικός χώρος για να πάνε αυτές οι Κυκλαδικές αρχαιότητες το 2048, είναι το Μουσείο της Νάξου που θα είναι αφιερωμένο στον Κυκλαδικό Πολιτισμό», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Αντιπαράθεση στη Βουλή για την συμφωνία
Το σχέδιο νόμου που ψηφίζεται σήμερα, και κυρώνει τη Συμφωνία για την επιστροφή αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού έγινε αντικείμενο αντιπαράθεσης στην Ολομέλεια της Βουλής.
Η κυβέρνηση εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, εκχωρεί την κατοχή των αρχαιοτήτων, κατήγγειλε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστόπουλου που ζήτησε την απόσυρση του σχεδίου νόμου. Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κατήγγειλε ότι το υπουργείο Πολιτισμού έφερε στη Βουλή μια «παράνομη συμφωνία, συμφωνία εν κρυπτώ χωρίς καμία νομοθετική εξουσιοδότηση από κανένα νόμο της χώρας, προκειμένου να ξεπλυθούν παράνομες συναλλαγές».
Η υπουργός είναι υποχρεωμένη να καταθέσει όλα τα έγγραφα μέχρι τη Πέμπτη που θα φτάσει στην Ολομέλεια η υπόθεση, είπε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ για να τονίσει ότι «εδώ έχουμε να κάνουμε με υπέρβαση καθήκοντος και κατάχρηση εξουσίας». Ο ΣΥΡΙΖΑ, με επιστολή του στον Πρόεδρο της Βουλής, έχει ζητήσει να αποσυρθεί το νομοσχέδιο γιατί «καταφανώς αντιβαίνει και καταστρατηγεί την αρχαιολογική νομοθεσία». Έχει ζητήσει επίσης την κατάθεση όλων των εγγράφων που αφορούν την ίδρυση, σύσταση και λειτουργία του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ, που «εκβιάζει από κοινού με έναν ξένο 'συλλέκτη' το ελληνικό κράτος».
«Σήμερα, βλέπουμε ότι το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στη σύναψη της συμφωνίας αυτής, προκειμένου να εκπληρώσει τους όρους και απαιτήσεις ενός ιδιώτη», είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Δημήτρης Κωνσταντόπουλος που πρόσθεσε ότι στη σύμβαση εισφοράς των 161 αρχαιοτήτων, μεταξύ του συλλέκτη κ. Στέρν με το Ινστιτούτο Αρχαίας Ελληνικής Κληρονομιάς στο Ντελαγουέρ, δεν εφαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία αλλά οι νόμοι της πολιτείας της Νέας Υόρκης. «Ουσιαστικά ο κ. Στερν επιλέγει τον τρόπο διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, για τα επόμενα 50 έτη και ενώ εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτα, για τον τρόπο με τον οποίο βρέθηκαν στην κατοχή του κ. Στερν, αυτές οι αρχαιότητες», είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ.
«Τα ερωτήματα προς την Κυβέρνηση είναι αμείλικτα και ζητούν απαντήσεις. Πρόκειται ή όχι για μια συλλογή σημαντικών ευρημάτων, προΐόντα λαθρανασκαφών από σημαντικές θέσεις του κυκλαδικού πολιτισμού, τα οποία έχουν καταφανώς παράνομα εξαχθεί από την Ελλάδα;», ανέφερε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Ιωάννης Δελής. «Είχε ή όχι η χώρα μας κάθε νόμιμο και κάθε ηθικό λόγο, να διεκδικήσει την άμεση κυριότητα και κατοχή τους; Είναι ή όχι γεγονός ότι μεσολαβούν η Ελληνική Κυβέρνηση και η Ελληνική Βουλή, προκειμένου να εκτεθούν αρχαιότητες, παρανόμως εξαχθείσες, σε ένα ιδιωτικό μουσείο και στη Νέα Υόρκη, όπως είναι το ΜΕΤ, αλλά και στην Ελλάδα, όπως είναι το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αντί πραγματικά αυτά να επαναπατριστούν με την πραγματική έννοια του όρου;», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ που κάλεσε την υπουργό Πολιτισμού να απαντήσει γιατί εκτός από την κυριότητα, δεν περιέχεται στη Συμφωνία και η κατοχή των αρχαιοτήτων στο Ελληνικό Δημόσιο, που «είναι η ουσία της ιδιοκτησίας».
«Καλείται το Ελληνικό Κοινοβούλιο να κυρώσει μια συμφωνία για αρχαιότητες που δεν γνωρίζουμε αν είναι πλαστές. Εάν όμως δεν είναι πλαστές, που ευχόμαστε να μην είναι πλαστές, τότε είναι σίγουρα προϊόν λαθρανασκαφής και σίγουρα ο κ. Στερν είναι λήπτης αρχαιοκαπηλίας. Δηλαδή, είναι αποδέκτης προϊόντων αρχαιοκαπηλίας», ανέφερε ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 Κλέων Γρηγοριάδης και υπογράμμισε: «η κυβέρνηση «έπρεπε να ασκήσει αμέσως αγωγή, να ζητήσει αμέσως την έκδοση του κ. Στερν στην Ελλάδα για να δικαστεί και να καταδικαστεί και να φυλακιστεί ο κ. Στερν, ο οποίος έχει προϊόντα αρχαιοκαπηλίας αμύθητης αξίας, που δεν ανήκουν σε αυτόν, για να τα βάζει στο σαλονάκι του. Ανήκουν στον ελληνικό λαό».
