Το χαμένο στέμμα του Όθωνα

stema othona Facebook Twitter
Το χρυσό στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος, δηλαδή τα σύμβολα της εξουσίας του ελληνικού βασιλείου, παραγγέλθηκαν το 1835 στον παρισινό οίκο Fossin et Fills.
0

ΤΟ ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΕΤΟΣ 2021 έφερε στο προσκήνιο όχι μόνο την επανάσταση που οδήγησε στην ανεξαρτησία της Ελλάδας, αλλά και την ιστορία των πρώτων ετών του ελληνικού κράτους. Η έκθεση «1821 – Πριν και μετά» στο Μουσείο Μπενάκη παρουσίασε 100 χρόνια ελληνικής ιστορίας, από τα Ορλωφικά του 1770 έως τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Γεωργίου Α΄.

Πρόσφατη έκθεση στο Επιγραφικό Μουσείο μάς θυμίζει τον ρόλο του Κυριακού Πιττάκη, του πρώτου Έλληνα Εφόρου Αρχαιοτήτων επί βασιλείας Όθωνα. Και στη Γενεύη μια προσεγμένη έκθεση θύμισε τη στενή σύνδεση του πρώτου κυβερνήτη Καποδίστρια με την ελβετική πόλη και τον ρόλο του στη δημιουργία του καντονιού της Γενεύης ως τμήματος της ελβετικής ομοσπονδίας.

Λιγότερη και επιλεκτική προσοχή δίνεται στη Βαυαροκρατία και τη βασιλεία του Όθωνα, μια ιστορική περίοδο τριάντα ετών με καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση του ελληνικού κράτους. Η σχέση των Νεοελλήνων με αυτή την περίοδο είναι διαταραγμένη. Κοριτσάκια (και ενήλικες κυρίες) μπορεί να ντύνονται και σήμερα «Αμαλίες», την ίδια στιγμή που η Πλατεία Συντάγματος θυμίζει την εξέγερση κατά του Όθωνα το 1843. Λίγοι προσέχουν την τοιχογραφία στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών που δοξάζει τον Όθωνα ως πάτρωνα των γραμμάτων και των τεχνών και πολύ περισσότεροι θυμούνται τη δίκη του Κολοκοτρώνη, το άδοξο τέλος της βασιλείας του και την εξορία του τον Οκτώβριο του 1862.

Επειδή φέτος συμπληρώνονται 190 χρόνια από την ανάρρηση του Όθωνα στον θρόνο, αξίζει να θυμηθούμε όχι μόνο την άδοξη βασιλεία του αλλά και τα χαμένα εμβλήματα της βασιλικής του εξουσίας: το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του.

«Τι απέγιναν το στέμμα και το σκήπτρο του Όθωνα;» ρωτούσε ο ιστορικός Γιώργος Μαυρογορδάτος την 17-7-2016 με άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Και πιο πρόσφατα («Καθημερινή» 28-11-2021) απαντούσε: «Δεν υπήρξε η παραμικρή απάντηση ή άλλη αντίδραση – π.χ. από το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού. Ούτε κιχ!». Ας δούμε αυτή την περίεργη υπόθεση, που δεν αφορά κάποια κλινοσκεπάσματα στο Τατόι, αλλά κειμήλια του ελληνικού κράτους.

Αν όντως βρίσκονται στην κατοχή των Γκλύξμπουργκ, έχουν τουλάχιστον την ηθική (αν όχι και τη νομική) υποχρέωση να τα επιστρέψουν εκεί που πραγματικά ανήκουν: στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Το χρυσό στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος, δηλαδή τα σύμβολα της εξουσίας του ελληνικού βασιλείου, παραγγέλθηκαν το 1835 στον παρισινό οίκο Fossin et Fills, για να χρησιμοποιηθούν στη στέψη του νεαρού βασιλιά, κατά την ενηλικίωσή του την 1η Ιουνίου 1835. Δεν έφτασαν όμως εγκαίρως για την τελετή που έγινε στα ανάκτορα – λόγω της άρνησης του επισκόπου Αθηνών να στέψει τον καθολικό βασιλιά στην Αγία Ειρήνη.

τελετή παράδοσης Facebook Twitter
Η τελετή παράδοσης της κορόνας, του σκήπτρου και του ξίφους του Όθωνα στον βασιλιά Παύλο το 1959. Φωτ.: James Burke

Ο Όθων δεν παραιτήθηκε ποτέ από τον θρόνο του και τα σύμβολα της εξουσίας τον συνόδεψαν στην εξορία του στη Βαυαρία, όπου πέρασαν στην κατοχή του οίκου των Βίττελσμπαχ. Σύμφωνα με άρθρο της Φωτεινής Τομαή («Βήμα», 8-11-2009), τις αρχές τις δεκαετίας του 1950 ο ερευνητής Νύσσης Μεταξάς Μεσσηνέζης τα εντόπισε στον πύργο Hohenschwangau. Λόγω του ενδιαφέροντος του βασιλιά Παύλου να επιστραφούν στην Ελλάδα, και μετά από διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τον οίκο των Βίττελσμπαχ, συμφωνήθηκε τα regalia να έρθουν στην Ελλάδα, όχι βέβαια ως ιδιοκτησία της νέας δυναστείας των Γκλύξμπουργκ, αλλά ως κειμήλια του ελληνικού κράτους.

Έτσι, τον Δεκέμβριο του 1959 ο Μαξ Εμάνουελ φον Βίττελσμπαχ, τότε νεαρός πρίγκηπας, σήμερα δούκας της Βαυαρίας και κεφαλή του οίκου, παρέδωσε το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος στον βασιλιά Παύλο σε επίσημη τελετή στα ανάκτορα, παρουσία της κυβέρνησης Καραμανλή. 

Το ιστορικό της παράδοσης παρουσίασε η εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου» (7-3-2017). Στην ιστοσελίδα της εκπομπής επισημαίνεται ότι «θεωρητικά το στέμμα ανήκει στο ελληνικό δημόσιο. Αν δεν βρίσκεται στην κατοχή της πρώην βασιλικής οικογένειας, τότε σίγουρα θα είναι κάπου "θαμμένο", καθώς ακόμη η ελληνική πολιτεία δεν έχει συμβιβαστεί με τη σύγχρονη ιστορία της». Ωστόσο, σύμφωνα με τη Φωτεινή Τομαή, τα κειμήλια αυτά τα «οικειοποιήθηκε» ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος και «με τον διακανονισμό που έγινε για τη βασιλική περιουσία, τα μετέφερε εκτός Ελλάδος». 

Υπήρξε τέτοιος διακανονισμός, και πάνω σε ποια νομική βάση; Τα σύμβολα εξουσίας συνδέονται με το αξίωμα του αρχηγού του κράτους και δεν αποτελούν ιδιωτική περιουσία. Το στέμμα και το σκήπτρο του Όθωνα δεν καλύπτονται από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (2000), με την οποία αναγνωρίστηκε στην έκπτωτη βασιλική οικογένεια δικαίωμα στην ιδιωτική της περιουσία.

Το στέμμα του Όθωνα ούτε ιδιωτική περιουσία του οίκου των Γκλύξμπουργκ υπήρξε ποτέ ούτε έχει συναισθηματική αξία για τα μέλη του – επιχείρημα που επικαλέστηκε ο τέως βασιλιάς για τη διεκδίκηση κινητής περιουσίας. Είναι ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους και μνημείο της ελληνικής ιστορίας.

Ελπίζω να μη χρειαστεί να περιμένουμε ως τη 200ή επέτειο της ανάρρησης του Όθωνα στον θρόνο για να πάρουμε μια υπεύθυνη απάντηση για την τύχη αυτών των κειμηλίων της ελληνικής ιστορίας. Αν όντως βρίσκονται στην κατοχή των Γκλύξμπουργκ, έχουν τουλάχιστον την ηθική (αν όχι και τη νομική) υποχρέωση να τα επιστρέψουν εκεί που πραγματικά ανήκουν: στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Πόσο κοστίζει σήμερα το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα;

Ρεπορτάζ / Είσαι γονιός στην Ελλάδα; Θα γονατίσεις οικονομικά

Πόσο κοστίζει το μεγάλωμα ενός παιδιού στην Ελλάδα και πώς σχετίζεται με το δημογραφικό προβλημα; Τα έξοδα ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία και αυξάνονται σταδιακά. Τι αναφέρουν οι ίδιοι οι γονείς, τι συμβουλεύουν οι ειδικοί επιστήμονες και τι μέτρα έχει λάβει η κυβέρνηση;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Φυλακές Κορυδαλλού: Πότε θα πάνε στον Ασπρόπυργο και ποιο είναι το σχέδιο για την τύχη των παλιών κτιρίων

Ρεπορτάζ / Πότε θα φύγουν τελικά οι φυλακές από τον Κορυδαλλό;

Η απομάκρυνση των φυλακών Κορυδαλλού και η μεταφορά τους στον Ασπρόπυργο αποτελεί πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και είναι ένα έργο βαρύνουσας σημασίας. Πότε θα γίνει η μετεγκατάστασή τους και πώς θα αξιοποιηθούν τα παλιά κτίρια;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ