Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ

Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
La Muralla Roja, Alicante, 1973 | Ricardo Bofill Architects
0

Ο Ρικάρντο Μποφίλ, ένας από τους πιο διάσημους Ισπανούς αρχιτέκτονες παγκοσμίως, που έχει υπογράψει περισσότερα από 1.000 έργα σε όλο τον κόσμο, πέθανε πριν από λίγες ημέρες από κορωνοϊό σε ηλικία 82 ετών.

Ο Ισπανός αρχιτέκτονας με τη μεγάλη διεθνή καριέρα πέθανε στη Βαρκελώνη, στην πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε, με πατέρα επίσης αρχιτέκτονα και μητέρα Βενετσιάνα.

Αντιφασίστας από νεαρή ηλικία, αποβλήθηκε από το πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και την εκεί σχολή Αρχιτεκτονικής εξαιτίας της δράσης του κατά του Φράνκο το 1959. Μετακόμισε στην Ελβετία και συνέχισε τις σπουδές του στη Γενεύη, ενώ λίγα χρόνια αργότερα, το 1963, ίδρυσε το αρχιτεκτονικό γραφείο του «Ricardo Bofill Taller de Arquitectura» σε ένα παλιό εργοστάσιο τσιμέντου στην περιφέρεια της Βαρκελώνης.

Η πρώιμη δουλειά του είχε στόχο «να ανακαλύψει ξανά το παραδοσιακό καταλανικό στυλ και τη μινιμαλιστική αρχιτεκτονική της Βόρειας Αφρικής» και εμπνεύστηκε από χωριά στην άκρη της ερήμου Σαχάρα.

Πειραματίστηκε με τρισδιάστατες αρθρωτές γεωμετρίες μεγάλης κλίμακας, συμπεριλαμβανομένου του κατακόρυφου «κήπου-πόλη στο διάστημα» Xanadu (1971) και του γειτονικού κόκκινου και ροζ casbah La Muralla Roja (1968-1973) στο Calpe της Ισπανίας.

«Η αρχιτεκτονική είναι η νίκη του ανθρώπου επί του παραλόγου», του άρεσε να λέει, ορμώμενος από την επιμονή να δημιουργεί μια διαφορετική αρχιτεκτονική «γλώσσα» οργανώνοντας τον χώρο γύρω από τον άνθρωπο, αλλά πολλά από τα έργα του δέχτηκαν επικρίσεις, για τους μεγάλους όγκους τους.  

Το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης, το Εθνικό Θέατρο της Καταλονίας, το Συνεδριακό Κέντρο στη Μαδρίτη και ουρανοξύστες στο Σικάγο βρίσκονται ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του. Λόγω της τεταμένης πολιτικής κατάστασης στην Ισπανία τη δεκαετία του 1970, ο Μποφίλ άρχισε να ψάχνει για δουλειά στο εξωτερικό και δημιούργησε ένα δεύτερο στούντιο στο Παρίσι. Στη Γαλλία, σε μια χώρα στην οποία πήρε μέρος σε πολλούς διεθνείς διαγωνισμούς, υπέγραψε κυρίως συγκροτήματα κοινωνικών κατοικιών, όπως το Espaces d’Abraxas στα προάστια του Παρισιού, όπου γυρίστηκαν αρκετές σκηνές της ταινίας επιστημονικής φαντασίας «Μπραζίλ», του Τέρι Γκίλιαμ.

«Η αρχιτεκτονική είναι η νίκη του ανθρώπου επί του παραλόγου», του άρεσε να λέει, ορμώμενος από την επιμονή να δημιουργεί μια διαφορετική αρχιτεκτονική «γλώσσα» οργανώνοντας τον χώρο γύρω από τον άνθρωπο, αλλά πολλά από τα έργα του δέχτηκαν επικρίσεις, για τους μεγάλους όγκους τους.  

Ο Μποφίλ ανήκε στο κλαμπ των σταρ αρχιτεκτόνων που έζησαν μεγάλη δόξα στη δεκαετία του '70 στη Γαλλία. «Εκείνη την εποχή, οι αρχιτέκτονες άρχιζαν να είναι σημαντικοί, να έχουν κυρίαρχο ρόλο στην κοινωνία και λόγω αυτού απέκτησα μεγάλη φήμη» έλεγε. Σύμφωνα με την πρακτική του, η «κλασική σύνθεση και η αναγεννησιακή έμπνευση έδωσαν ώθηση στις κοινωνικές κατοικίες των Γαλλικών Νέων Πόλεων τη δεκαετία του 1980».

Το στυλ της αρχιτεκτονικής του δεν είναι εύκολο να ταξινομηθεί, είχε τη φιλοδοξία να δημιουργεί αστικές ουτοπίες σε μια κλίμακα που κανένας άλλος πριν από αυτόν δεν είχε τολμήσει να κάνει. Ο ίδιος είπε πολλές φορές ότι οι αρχιτεκτονικές του παρεμβάσεις δεν κατάφεραν να μεταμορφώσουν τις πόλεις. Η υιοθέτηση των κλασικών μορφών και της γεωμετρίας στη σύγχρονη αρχιτεκτονική συνδυάστηκε με τις τελευταίες εξελίξεις στην κατασκευή. Προσαρμοσμένοι σε τέτοια έργα, οι χρυσοί κανόνες της γαλλικής αναγεννησιακής σύνθεσης διαμορφώνονται σε προκατασκευασμένο σκυρόδεμα για να σχεδιάσουν τα αστικά τοπία του Παρισιού, του Μονπελιέ, των Βερσαλλιών. Το μεταμοντέρνο στυλ του θεωρήθηκε «μια αντίδραση στη μαζική επίδραση του μπρουταλισμού».

Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
La Manzanera | Ricardo Bofill Architects

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, αν και εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί κλασικό στυλ, πέρασε από τη χρήση σκυροδέματος σε γυαλί και χάλυβα, όπως στον πύργο γραφείων 77 West Wacker Drive στο Σικάγο και στο Εθνικό Θέατρο της Καταλονίας στη Βαρκελώνη.

Παθιασμένος με την οργάνωση του χώρου, ο Μποφίλ εμπνεύστηκε ιδιαίτερα από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Αντρέα Παλάντιο, από την Αναγέννηση ή ακόμα από τους Γάλλους αρχιτέκτονες του 17ου και 18ου αιώνα Φρανσουά Μανσάρ και Κλοντ-Νικολά Λεντού. Αλλά και από τα χωριά των Τουαρέγκ, όπου αυτός ο αυτοαποκαλούμενος «νομάς» πήγε να αναζητήσει ιδέες στην αρχή της καριέρας του. Πολλές φορές είπε ότι στην αρχή της καριέρας του επηρεάστηκε από τα έργα των Frank Lloyd Wright and Alvar Aalto.

Κατά τη διάρκεια μιας 60χρονης καριέρας, δημιούργησε «από τα πιο εντυπωσιακά κτίρια του 20ού αιώνα», σύμφωνα με τον ιστορικό της αρχιτεκτονικής Andrew Ayers, συμπεριλαμβανομένης της πολυκατοικίας Walden 7 κοντά στη Βαρκελώνη (1975) και μιας σειράς γιγαντιαίων κατοικιών.

Η κριτικός αρχιτεκτονικής Catherine Slessor τον περιέγραψε ως τον «αδιαμφισβήτητο αυτοκράτορα του μνημειώδους», του οποίου «τα συγκροτήματα κατοικιών έγιναν συνώνυμα με τη δυστοπία, πραγματική και κινηματογραφική».

Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Walden 7 | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Les Espaces Abraxas | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
La Place du Nombre d’Or, στο Montpellier | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
La Manzanera | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Riouxa Park | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Miguel Delibes Cultural Center | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Τα σπίτια του Ολυμπιακού Χωριού στη Βαρκελώνη | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Τα σπίτια του Ολυμπιακού Χωριού στη Βαρκελώνη | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Université Mohammed VI Polytechnique | Ricardo Bofill Architects
Η ξεχωριστή, μνημειώδης αρχιτεκτονική του Ισπανού Ρικάρντο Μποφίλ Facebook Twitter
Université Mohammed VI Polytechnique | Ricardo Bofill Architects
Design
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε ο αρχιτέκτονας Paulo Mendes da Rocha, αναμορφωτής της πόλης του Σάο Παόλο, πατέρας του βραζιλιάνικου μπρουταλισμού

Απώλειες / Τα κορυφαία κτίρια του Paulo Mendes da Rocha, πατέρα του βραζιλιάνικου μπρουταλισμού

Ο αρχιτέκτονας Paulo Mendes da Rocha, που πέθανε σε ηλικία 92 ετών, άρχισε να σχεδιάζει κτίρια το 1957, αναμόρφωσε την πόλη του Σάο Παόλο και ανάδειξε παγκοσμίως τον «βραζιλιάνικο μπρουταλισμό», επιτρέποντας την κατασκευή κτιρίων φθηνά και γρήγορα.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το σύγχρονο design γίνεται πιο προσωπικό και all inclusive από ποτέ

ADM 2025: The Urban Issue / Το σύγχρονο design γίνεται πιο προσωπικό και all inclusive από ποτέ

Ιδέες που ζυμώνονταν αργά εδώ και μερικά χρόνια στον χώρο της εσωτερικής διακόσμησης ωρίμασαν και μας αποκαλύφθηκαν στις αρχές του 2025, ως οδηγός για τους χώρους στους οποίους θα κατοικήσουμε στο μέλλον.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Οbjects of Common Interest: «Θέλουμε να σου κεντρίσουμε το ενδιαφέρον και να κινητοποιήσουμε ένα συναίσθημα»

ADM 2025: The Urban Issue / Κίνηση, ελευθερία, ρευστή ταυτότητα: Το design των Οbjects of Common Interest

Οι αρχιτέκτονες και σχεδιαστές Ελένη Πεταλωτή και Λεωνίδας Τραμπούκης τρέχουν ένα από τα πιο design studios της Ελλάδας. Πώς σκέφτονται και πώς σχεδιάζουν τα φημισμένα projects τους, όπως την εγκατάσταση εικαστικού φωτισμού που λατρεύουμε στην είσοδο της Πειραιώς 260;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ανδρέας Κούρκουλας: «Η μεγάλη απειλή είναι να γίνει η πόλη ένα μεγάλο ξενοδοχείο»

ADM 2025: The Urban Issue / Ανδρέας Κούρκουλας: «Η μεγάλη απειλή είναι να γίνει η πόλη ένα μεγάλο ξενοδοχείο»

Γεννήθηκε στο Χαλάνδρι, ζει στον Λυκαβηττό. Από την απόρριψη του κατεστημένου και την πίστη στη χωρική εμπειρία έως τις προκλήσεις της Αθήνας και το μέλλον των νέων δημιουργών, ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας μιλά με πάθος για την ουσία, τις ευκαιρίες και τις πληγές της σύγχρονης πόλης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Φασιανός στο Svenskt Tenn: Πώς βρέθηκε ο Έλληνας ζωγράφος στο πιο exclusive Σκανδιναβικό brand;

Design / Πώς βρέθηκε ο Φασιανός στο πιο exclusive Σκανδιναβικό brand;

Μια αναπάντεχη πρόταση κατέληξε σε μια έκθεση στο Svenskt Tenn, τον «βασιλιά» του Σκανδιναβικού design, που τιμά τον σπουδαίο Έλληνα καλλιτέχνη. Εκεί, κάτω από την ίδια στέγη, τα έργα του συνομιλούν με αυτά του Γιόζεφ Φρανκ, υμνώντας τη χαρά της ζωής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Concrete Aesthetic: Γιατί βλέπουμε τόσο γκρι στην Αθήνα;

ADM 2025: The Urban Issue / Concrete Aesthetic: Γιατί βλέπουμε τόσο γκρι στην Αθήνα;

Το εμφανές σκυρόδεμα και οι γκρι τόνοι επανέρχονται στον αθηναϊκό αστικό ιστό, μεταφέροντας μαζί τους ένα φορτίο αισθητικής ιστορίας, κοινωνικών μετατοπίσεων και ψηφιακής επιρροής. Από τον μπρουταλισμό στην εποχή των hashtags, πότε η χρήση του γκρι είναι ζήτημα λειτουργίας, πότε συνήθειας και πότε συνειδητής εικόνας για το τι σημαίνει σύγχρονο;
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΑΝΑΗ ΜΑΚΡΗ
Μια «πράσινη» Αθήνα ως ερώτηση. Ας δούμε το κενό αλλιώς.

ADM 2025: The Urban Issue / Μια «πράσινη» Αθήνα ως ερώτηση. Ας δούμε το κενό αλλιώς.

Μπορούμε να δούμε την Αθήνα ως ένα δίκτυο με «πάρκα», συνεπή όμως απέναντι στη φύση και στην ουσία της πόλης; Πολύ περισσότερο από ένα βιβλίο, το «Για το “αττικό τοπίο” σήμερα» του Δημήτρη Φιλιππίδη είναι μια πηγή έμπνευσης που μας δίνει μια άλλη οπτική για την πόλη και το πράσινό της.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΑΝΑΗ ΜΑΚΡΗ
Συνθετική ακρίβεια και χωρική ενσωμάτωση στο αστικό τοπίο

ADM 2025: The Urban Issue / Συνθετική ακρίβεια και χωρική ενσωμάτωση στο αστικό τοπίο

Με σεβασμό στον χαρακτήρα του κάθε τόπου και μακριά από την τυποποίηση, το γραφείο gnb architects προτείνει συνθέσεις που ισορροπούν ανάμεσα στη μορφολογική καθαρότητα, τη λειτουργική πληρότητα και την κατασκευαστική ακρίβεια. Η διαρκής αναζήτηση για μια νέα, αυθεντική αφήγηση καθιστά το έργο τους σύγχρονο και βαθιά συνδεδεμένο με τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ARCHISEARCH.GR
«Η Σταδίου χρειάζεται την αναγέννηση»

ADM 2025: The Urban Issue / «Η Σταδίου χρειάζεται την αναγέννηση»

Καθώς η Στοά Αρσακείου αναδύεται ξανά μετά από χρόνια εγκατάλειψης, ο Θωμάς Αμαργιανός, principal architect του γραφείου BETAPLAN, εξηγεί πώς εντάσσεται αυτό το έργο αποκατάστασης σε μια ευρύτερη συζήτηση για το μέλλον του ιστορικού κέντρου της πόλης.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΑΝΑΗ ΜΑΚΡΗ