Η κατάσταση που βιώνει ένας νέος άνθρωπος σε μια μητρόπολη όπως η Αθήνα, σε συνθήκες που αλλάζουν συνεχώς, είναι αρκετά αμήχανη, κι αυτό επιτείνεται από την πανδημία και τις συνέπειές της.
Ωστόσο η Αθήνα είναι μια πόλη που εξελίσσεται και τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει αρκετά η σύνθεση των κατοίκων της, όπως και όλων των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων. Οι νέοι κάτοικοι που ήρθαν πριν από δύο και τρεις δεκαετίες είναι πλέον Αθηναίοι πολίτες, νέοι Έλληνες που έφεραν μαζί τους την κουλτούρα της πατρίδας τους, μετατρέποντας ολόκληρες περιοχές σε πολύ ενδιαφέροντα μέρη μέσα στην πόλη. Ασιάτες, Αφρικανοί, Ευρωπαίοι, Νοτιοαμερικανοί έχουν πλέον ενσωματωθεί στη ζωή της Αθήνας, και τα παιδιά τους είναι μια γενιά που δημιουργεί καινούργια πράγματα, συνδυάζοντας πολυποίκιλα ερεθίσματα και διαφορετικές κουλτούρες.
Τρία νέα παιδιά από την πρώτη γενιά Αφροελλήνων, που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει εδώ, δημιουργούν ακομπλεξάριστα, αψηφώντας στερεότυπα που αφορούν το χρώμα, το φύλο και την καταγωγή τους. Δεν ήταν πάντα αυτονόητο αυτό στην Ελλάδα.
Καλλιτέχνες σαν την Grace Owiti, τον Δημοσθένη Babadie Kallay και τον Akim Γιάννη Τσατσούλη αποδεικνύουν ότι τα πράγματα γύρω μας έχουν αλλάξει και ότι η διαφορετικότητα είναι κάτι ορατό, σε κάθε της έκφανση.
«Για μεγάλο διάστημα της εφηβείας μου βίωνα μια κρίση ταυτότητας. Όσο άπταιστα ελληνικά κι αν μιλούσα, όσο και να ίσιωνα τα μαλλιά μου, ήμουν η Grace από άλλη χώρα και όχι απλά η Grace».
Η Grace, με καταγωγή από την Κένυα, πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο της EP, ένα electro-noise πρότζεκτ με τίτλο «Fractured», ως Odile Nyx, το καλλιτεχνικό της alter ego.
Η Grace ασχολείται με τη μουσική παραγωγή, φτιάχνει «ηλεκτρονική και εντελώς υβριδική» μουσική, όπως τη χαρακτηρίζει, και ανήκει στην techno, industrial, experimental σκηνή. Παράλληλα ασχολείται με mixed media (εικόνα, ήχο, installations).
«Η δουλειά μου είναι πολύ φρέσκια ακόμα, αλλά είναι το όνειρό μου κάποια μέρα να βρεθώ δίπλα σε ονόματα όπως οι Ancient Methods, DUMA, Helena Hauf και Οrphx» λέει. «Η ενασχόλησή μου με την τέχνη ξεκίνησε από μικρή ηλικία, όταν έβλεπα την αδελφή μου –στο γυμνάσιο εκείνη τότε– να σχεδιάζει μοντέλα και ρούχα. Έτσι επηρεάστηκα και άρχισα να ζωγραφίζω κι εγώ. Ξεκίνησα με πορτρέτα, δοκίμασα τοπία, αλλά το βασικό στοιχείο μου ήταν το σώμα και ο άνθρωπος. Για καλή μου τύχη στην τελευταία τάξη του δημοτικού ο δάσκαλος του άλλου τμήματος ήταν και φοιτητής στην ΑΣΚΤ, οπότε μου δίδαξε κάποιες βασικές αρχές ελεύθερου σχεδίου και ανατομίας. Από εκείνη τη στιγμή ήμουν σίγουρη πως η τέχνη οποιασδήποτε μορφής θα ήταν ένα τεράστιο κομμάτι της ζωής μου, και κατ’ επέκταση της προσωπικότητάς μου.
Έτσι και τώρα τα έργα μου βασίζονται πολύ στην ανατομία και στην αρχιτεκτονική, μέσα σε ένα abstract περιβάλλον. Δομή μέσα στο χάος, αποδόμηση και ισορροπία, ένα φλερτ μεταξύ των άκρων.
Η electro μουσική ήρθε λίγο μετέπειτα στη ζωή μου. Ξεκίνησα με DJ sets σε μαγαζιά και στη συνέχεια ήθελα να κάνω τη μουσική πιο προσωπική, όπως και τα υπόλοιπα projects που έκανα. Έχοντας μεγάλη λατρεία για τα beats, μου δημιουργήθηκε μια μικρή εμμονή να ισορροπώ μεταξύ των άκρων. Έτσι η μουσική μου περιέχει σκληρά beats και αρκετούς industrial ήχους, μέσα στους οποίους θα βρεθεί πάντα το άγγιγμα μιας απαλής μελωδίας.
Βέβαια, όπως οι περισσότεροι κλάδοι έτσι κι αυτός είναι ανδροκρατούμενος. Το 2021 όμως παρατηρώ πολύ περισσότερες δουλειές γυναικών και αυτό με εμπνέει να συνεχίσω δυναμικά.
Σεξισμός και παρενόχληση θα υπάρχουν πάντα και παντού και εννοείται πως δεν δείχνουμε καμία ανοχή. Η μουσική δεν βλέπει φύλα, οι αναχρονιστικές αντιλήψεις των κοινωνικών ρόλων για μένα δεν έχουν χώρο στην τέχνη, δεν υπάρχει όρος “μουσική αντρών” και “μουσική γυναικών”, αν αυτό που βλέπεις, ακούς, διαβάζεις σε κάνει να ανατριχιάζεις δεν έχει σημασία.
Το γεγονός ότι είμαι σόλο δεν με φοβίζει καθόλου, βασίζομαι στο ένστικτό μου, στα συναισθήματά μου και στο αυτί μου και ξέρω πάντα πως οποιαδήποτε συμβουλή ή βοήθεια χρειαστώ θα υπάρξουν άνθρωποι που θα είναι εκεί να μου την παρέχουν.
Για μεγάλο διάστημα της εφηβείας μου βίωνα μια κρίση ταυτότητας. Όσο άπταιστα ελληνικά κι αν μιλούσα, όσο και να ίσιωνα τα μαλλιά μου, ήμουν η Grace από άλλη χώρα και όχι απλά η Grace. Η ειρωνεία της όλης υπόθεσης είναι ότι ούτε στην Κένυα είχα πάει για να πω ότι ήρθα από εκεί, οπότε αυτό λίγο με δίχασε: το να πρέπει διαρκώς να αποδεικνύεις το αυτονόητο, να τσαλακώνεσαι για να αρέσεις και να καλουπώνεσαι για να ενσωματωθείς στο σύνολο. Το πόσο επηρεάζει τον κόσμο το χρώμα του δέρματός σου εξαρτάται και από το φύλο. Οι μαύροι άντρες το βιώνουν αυτό πολύ περισσότερο από τις γυναίκες.
Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες, όπως η κοινωνική τάξη. Όσο πιο "καλοπεσμένη/ος" είσαι, τόσο καλύτερη αντιμετώπιση θα ’χεις, όσο καλύτερα ελληνικά μιλάς κ.λπ. Έχει σχέση με το πόσο καλά έχεις καταφέρει να ενσωματωθείς στις νοοτροπίες της κοινωνίας που ζεις και να μοιάσεις μαζί της, ώστε να σε βλέπει λιγότερο ως απειλή. Είναι μια τακτική την οποία προσωπικά δεν συμμερίζομαι.
Σε μια κοινωνία θα έπρεπε να ενσωματώνονται και οι άνθρωποι που επιλέγουν να κρατήσουν τις εθιμοτυπικές τους συνήθειες χωρίς να αλλάζουν αυτό που είναι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σέβονται ή ότι θέλουν να αλλάξουν την κοινωνία στην οποία ζουν. Τώρα πλέον δεν έχουν για μένα σημασία αυτές οι έννοιες, μπορείς να πας οπουδήποτε και να αισθανθείς οτιδήποτε θες να αισθάνεσαι, να είσαι αυτό που είσαι, να δέχεσαι εγκάρδια ό,τι σου κάνει και να απορρίπτεις αδιάφορα ό,τι σου ρουφάει χρόνο και ενέργεια.
Complex Shadow - All 4 you
Ως τώρα, και στους χώρους που κινούμαι, οι ευκαιρίες είναι ισάξιες και περισσότερη σημασία έχει η δουλειά που παρουσιάζεις. Η μόνη μου ένσταση είναι ότι παρατηρώ πως υπάρχει μια τάση για μαύρους ανθρώπους, LGBTQ ανθρώπους, γυναίκες, να πιέζονται προς πολύ συγκριμένες θεματικές. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και θα έπρεπε να εκφράζεται όπως εκείνη/εκείνος επιθυμεί, χωρίς να κρατά μια ταμπέλα που να την/τον κατηγοριοποιεί. Είναι πολύ σημαντικά τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα για τις μειονότητες, αλλά δεν είναι και αυτά που μας καθορίζουν, ως ανθρώπους και με άλλες ανησυχίες».
Ο Δημοσθένης Babadie Kallay κατάγεται από τη Σιέρα Λεόνε και ασχολείται με τη μουσική και τη φωτογραφία. Είναι ιδρυτικό μέλος της μουσικής κολεκτίβας ATH Kids, ενώ το προσωπικό του πρότζεκτ ονομάζεται «Complex Shadow». Έχει κυκλοφορήσει δυο άλμπουμ («Unharmed», «Complexity») ενώ τώρα ετοιμάζει το τρίτο.
«Από πολύ μικρή ηλικία μου άρεσε να παρατηρώ τέχνη και γι’ αυτό πάντα πήγαινα σε εκθέσεις ή μουσεία για να εμπνευστώ και κάπως να βοηθήσω και τον μουσικό μου κόσμο» εξηγεί.
«Με ενδιαφέρει και η στιχουργία, γιατί πάντα έγραφα για πράγματα που έβλεπα και μου άρεσαν. Επίσης, οι γονείς μου ήταν φανατικοί μουσικοί συλλέκτες και πάντα είχαμε κασέτες, βινύλια, CD από διάφορα είδη μουσικής και απλά πηδάγαμε από reggae σε pop και μετά hip hop. Από τα πρώτα ακούσματά μου ήταν ο Michael Jackson και η Celine Dion. Οι επιρροές που είχα ήταν κυρίως από προσωπικές ανακαλύψεις στη μουσική, αλλά θα έλεγα κυρίως ότι προέρχονται από ακούσματα στην dancehall reggae και πιο afro κουλτούρα, επειδή αυτά ήξεραν οι γονείς μου. Πάντα όμως έβλεπα πράγματα κυρίως Αμερικανών καλλιτεχνών, όπως οι Kanye West και Kid Cudi, που μπορώ να πω ότι είναι και ο λόγος που κάνω μουσική σήμερα.
Προσπαθώ σε κάποια σημεία της μουσικής μου να αναδείξω τις αφρικανικές μου ρίζες με πολύ μικρές τελίτσες, γιατί είναι και για μένα κάτι που δεν έχω πλήρως εξερευνήσει και το θέλω πάρα πολύ. Ευκαιρίες, εννοείται, δίνονται, απλά πρέπει είσαι εκεί για να τις πιάσεις. Παλιότερα η καταγωγή μου επηρέαζε τη συμπεριφορά του κόσμου, αλλά πλέον τώρα όχι. Πιστεύω ότι ο κόσμος αλλάζει προς το καλύτερο και νομίζω ότι η ελληνική κοινωνία το γνωρίζει αυτό.
Με ενοχλεί το ότι όλοι προσπαθούν να ανέβουν κάπου απλά για να φαίνονται και μπορεί να μην κάνουν κάτι σπουδαίο, απλά θέλουν να είναι εκεί. Υπάρχουν άτομα που ζουν μόνο για να σου γράφουν αρνητικά σχόλια. Όλα αυτά είναι μες στο παιχνίδι. Είναι πράγματα που συλλέγεις και αγνοείς.
Τα πιο θετικά έρχονται από εμφανίσεις που κάνω. Όλα αλλάζουν όταν το κοινό αγκαλιάζει τη μουσική σου και βλέπεις απλά την αγάπη που βγαίνει. Από την άλλη, χαίρομαι να εκπροσωπώ μια ομάδα μαύρων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον, επειδή θέλω να ενθαρρύνω πιο πολλά νέα άτομα να ρισκάρουν και να κάνουν πράγματα στην τέχνη, σε κάθε πεδίο».
Ο Akim Γιάννης Τσατσούλης ασχολείται με τη φωτογραφία, ενώ το όνειρό του είναι να ασχοληθεί με τη φωτογραφία μόδας. «Άρχισα να ασχολούμαι από τα 17 μου» λέει. «Σήμερα είμαι 23 χρονών. Με επηρέασε παρά πολύ η μουσική που άκουγα και ακούω, κατά βάση ραπ και indie rock, που δημιουργούσε πάντα αρκετές εικόνες στο κεφάλι μου, τις οποίες ήθελα να τις αποτυπώσω στη φωτογραφία.
Παίρνω ερεθίσματα από τα πάντα γύρω μου, μέρη, καταστάσεις, ακόμη και ο καιρός μπορεί να με εμπνεύσει για κάτι και να μου φέρει μια ανάμνηση. Θεωρώ ότι η φωτογραφία λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό με τη μνήμη κάποιου και γενικότερα με όσα έχει ζήσει. Τελευταία με εμπνέει η φωτογραφία μόδας και το φωτογραφικό ρεπορτάζ. Και τα δυο ασχολούνται με τον άνθρωπο. Έχω την καλή τύχη να έχω έναν κύκλο ανθρώπων που ήταν αρκετά υποστηρικτικός και πίστεψε σε μένα.
Έχω μεγαλώσει κυριολεκτικά μέσα στην ελληνική πραγματικότητα, αφού ζω μόνο με τη μητέρα μου, που είναι Ελληνίδα. Το μόνο που διαφέρει είναι το χρώμα. Για να είμαι ειλικρινής, είναι καλύτερα τα πράγματα. Πλέον, το να είσαι σκουρόχρωμος θεωρείται “κουλ”, αλλά σίγουρα θέλει ακόμη πολλή δουλειά κοινωνικά για να μη μας νοιάζει καν η καταγωγή.
Αυτό που με εξοργίζει ακόμη και σήμερα είναι αυτό που γίνεται καμία φορά στα Μέσα Μεταφοράς, που πας κοντά σε κάποιον ηλικιωμένο και κρύβει επιδεικτικά την τσάντα του επειδή φοβάται. Στην περιοχή που μένω είχε δίπλα τα γραφεία της η Χρυσή Αυγή και στην εφηβεία είχα δεχτεί απειλητική συμπεριφορά. Γενικά, όσο περνάει ο καιρός, ο άνθρωπος συμφιλιώνεται με το διαφορετικό και το αγαπάει.
Μεγάλωσα ως Έλληνας, νιώθω Έλληνας, αλλά το πρόβλημα είναι ότι πάντα θα θεωρούμαι κάτι στη μέση. Αυτό δεν είναι ούτε κακό, αλλά ούτε και καλό. Στη σημερινή κατάσταση με ενοχλεί ότι έχουμε 2021 και πρέπει ακόμη να μιλάμε για το διαφορετικό. Εκπροσωπώ την ανάγκη για επικοινωνία και ελπίζω να μη χρειαστεί η επόμενη γενιά να κάνει ξανά τέτοιες διαφοροποιήσεις, όπως η γενιά μου».
Odile Nyx - Rejection
Odile Nyx: H Οdile Nyx θα εμφανιστεί ζωντανά στο BEYOND_Hybrid Electronic Night στις 17 Δεκεμβρίου στο Ρομάντσο.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
