Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ. Φωτο: Marc Shoul, courtesy Salzburg
0

Η πιο αγαπημένη στιγμή στη ζωή του πιο διάσημου Νοτιοαφρικανού καλλιτέχνη Γουίλιαμ Κέντριτζ είναι αυτή στο στούντιό του. Την έχει περιγράψει πολλές φορές, είναι η στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της γέννησης ενός έργου. Όπως έχει περιγράψει και το μέσο που τον κάνει να συγκεντρώνεται και να σκέφτεται πιο πολύ, τη χαρακτική.

Στην γκαλερί Marian Goodman στη Νέα Υόρκη, μπορεί να δει κάποιος on line μια επιλογή από τα ανθεκτικά πάντα και συναφή με τα ζητήματα που πάντα τον απασχολούν έργα διατρέχουν τη δουλειά του από το 1998 μέχρι σήμερα. Ούτως ή άλλως, η εμπλοκή του Κέντριτζ με τη χαρακτική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής του πρακτικής και καλύπτει ολόκληρη την καριέρα του. Χαρακτική, λιθογραφία, φωτοχαρακτική και ξυλογραφία, για πάνω από τέσσερις δεκαετίες με θέματα όπως την πομπή, την μετανάστευση, τον τρόπο που γράφεται η ιστορία, τη φύση και το τοπίο ως μνήμη, τη χρήση του παράλογου.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του. Ο ίδιος λέει πως πάντα «σκέφτομαι τον εαυτό μου ως κάποιον που φτιάχνει σκίτσα», ομολογώντας ότι η δραστηριότητα στο στούντιο, του δίνει τεράστια καθημερινή ανακούφιση.

Παιδί νομικών, γεννημένος στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1955, ο Κέντριτζ είναι ένας πολυσχιδής και ιδιοφυής καλλιτέχνης, μεγαλωμένος από γονείς πολέμιους του απαρτχάιντ και υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η γενέτειρά του είναι κυρίαρχη στο σύνολο του έργου του. Ο ίδιος ήθελε να γίνει ηθοποιός, αλλά συνειδητοποίησε στη διάρκεια της φοίτησης του στη διάσημη σχολή του Λεκόκ στο Παρίσι, ότι οι υποκριτικές του αρετές δεν τον ικανοποιούσαν. Στράφηκε -ευτυχώς- στην τέχνη και σήμερα θεωρείται και αναγνωρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της εποχής μας.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του.

Ο Κέντριτζ άρχισε τη χαρακτική ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970, κάνοντας αφίσες για συνδικάτα, φοιτητικές διαμαρτυρίες και θεατρικές ομάδες, κάτι που στη συνέχεια οδήγησε στις τάξεις της διδασκαλίας της χαρακτικής στο Γιοχάνεσμπουργκ από το 1976 έως το 1978. Από εκείνη την εποχή και μετά, η κληρονομιά της χαρακτικής ως δημοκρατικό αντικείμενο τέχνης και όχημα για σάτιρα και κοινωνική αλλαγή είναι συναφές με κάθε παρουσίαση της τέχνης του. Ο Κέντριτζ μελέτησε Χόγκαρθ, Γκόγια, Μαξ Μπέκμαν, Όττο Ντιξ, Κάτε Κόλβιτς και τον ύστερο Ντίρερ σε μια ηλικία που το απαρτχάιντ όριζε την ανάγκη του να εκφραστεί και να πειραματιστεί. Όπως όλοι οι άνθρωποι που δουλεύουν με τα χέρια θεωρεί την επίδραση της τέχνης και της δημιουργίας κατευναστική. Και αυτό τον ορίζει τόσο προσωπικά, όσο και μέσα στον κόσμο και είναι ο κύριος λόγος που επιστρέφει ξανά και ξανά στη χαρακτική.

Στην έκθεση υπάρχουν και τα χαρακτικά της περίφημης τοιχογραφίας του, μήκους 550 μέτρων, κατά μήκος του αναχώματος του ποταμού Τίβερη της Ρώμης, που εγκατέστησε με την τεχνική που είναι γνωστή ως «αντίστροφο γκράφιτι» με μεγάλα στένσιλ, μέσα στα οποία το σχήμα θα καθαριστεί από τη βρωμιά και τη ρύπανση, το καλοκαίρι του 2016. Το έργο του Κέντριτζ διαμορφώθηκε από τη βιολογική πατίνα, του ρύπους, επάνω στα αναχώματα του ποταμού. Καθώς η πέτρα των αναχωμάτων θα συνεχίσει να ρυπαίνεται τα επόμενα χρόνια, κάποια στιγμή το έργο θα γίνει πιο αχνό μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς.

Περισσότερες από ενενήντα μορφές, ύψους μέχρι και 10 μέτρων, αντιπροσωπεύουν τις μεγαλύτερες νίκες και ήττες της Ρώμης από τη μυθολογική εποχή μέχρι το παρόν, σχηματίζοντας μια περιπετειώδη πομπή στην Piazza Tevere, μεταξύ Ponte Sisto και Ponte Mazzini. Η ιστορία της Ρώμης ήταν για τον Κέντριτζ ο ιδανικός καμβάς για να αγγίξει μέσα από τα θραύσματα της ιστορίας, τα ζητήματα που τον απασχολούν και σχετίζονται με την καταπίεση και την απελευθέρωση της ανθρώπινης φύσης. Ο Κέντριτζ έκανε τα σχέδια και τις μακέτες από κάρβουνο, οι οποίες εκτέθηκαν στο ιταλικό περίπτερο στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2015. Σκηνές πολέμου, η αλαζονεία της αυτοκρατορίας, νίκες, ήττες, καταστροφές και οι μυθικές προσωπικότητες της αιώνιας πόλης παρελαύνουν με μοναδική ζωντάνια, σε ένα έργο τέχνης που προκύπτει από τους ρύπους και τη φθορά της πόλης στην οποία φιλοξενείται.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Μέρος του Triumphs and Laments, του "αντίστροφου γκράφιτι" του Κέντριτζ, που βρίσκεται κατά μήκος του αναχώματος του Τίβερη στη Ρώμη.

Η τέχνη, η καθημερινή ενασχόλησή του μέσα στο στούντιο, του δίνει και άλλες απαντήσεις, ανακουφιστικές που αφορούν την ύπαρξή του ως καλλιτέχνη, μια προσωρινή και πιθανή δική του «αλήθεια», την ανάγκη του να έρχεται σε επαφή όχι μόνο με τα έργα του αλλά και με το κοινό του. Ο Κέντριτζ εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί ένα μότο για την τέχνη: Ότι δε μπορεί να αλλάξει την κοινωνία, αλλά τους ανθρώπους. Μας δίνει το κλειδί να κατανοήσουμε τον κόσμο αντί να τον αποδεχόμαστε απλά. Πράγμα που σημαίνει ότι και ο δημιουργός μέσω της καλλιτεχνικής διαδικασίας έχει μια εμπλοκή πολιτική, μια ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία που είναι και παρούσα σε κάθε του έργο. «δε θα βρείτε άλλες θάλασσες» ονομάζεται το έργο του με έμπνευση από την Λαμπεντούζα, με τη ζωή και την πορεία των μεταναστών προς την Ευρώπη. Δέστε τους προσεκτικά στη βάρκα, είναι κολλητά ο ένας δίπλα στον άλλο, από τη μια χώρα στην άλλη, από τον γνώριμο τρόμο του πολέμου στον φόβο και την ελπίδα του άγνωστου προορισμού.

Στην έκθεση υπάρχουν τα χαρακτικά από την περίφημη σειρά έργων του The Nose του Σοστακόβιτς στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης το 2010, ενσωματώνοντας το παραλογισμό των ηρώων του Γκόγκολ στην όπερα, όπως με ρίζα τον σουπερματισμό και τον κονστρουκτιβισμό συνέλαβε, μελέτησε και δημιούργησε ένα λεξιλόγιο για να εξερευνήσει την τέχνη και την ιδεολογία της σοβιετικής ιστορίας και το δεσποτισμό του καθεστώτος του Στάλιν που του επέτρεψαν να τα παραλληλίσει με την περίπλοκη κατάσταση της Νότιας Αφρικής. Ο Κέντριτζ φαντάζεται «το ακατανόητο του κόσμου» μέσα από την αισθητική του παράλογου - η εξαιρετικά ανόητη ιεραρχία του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική τον έκαναν να καταλάβει τι είναι παράλογο και τι όχι.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hyacinths (Wait Once Again for Better People), 2020. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Lampedusa, 2017. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hope in the Green Leaves, 2013. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Refugees (You Will Find No Other Seas), 2018. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, The Flood, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Self-Portrait as a Coffee Pot, 2012. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Mantegna, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Telephone Lady, 2000. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ