Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
Η όπερα ανασταίνει από το μηδέν τα ανθρώπινα πάθη. Αν με αυτά που κάνω καταφέρνω να αναστήσω την ανάσα του Μάλερ ή του Κούρταγκ, ο κοινός τόπος είναι η όπερα, χώρος αναστάσιμων γεγονότων. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί

0

Λίγες ώρες μετά την πρώτη παρουσίαση του «Noli me tangere»/«Μη μου άπτου», της εικαστικής εγκατάστασης του Νίκου Ναυρίδη που βασίστηκε στα «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» του Γκούσταβ Μάλερ και στο «...Quasi una fantasia» του Τζ. Κούρταγκ και αποτελεί μέρος της νέας πρωτοβουλίας της Λυρικής Σκηνής «The artist on the composer» σε συνεργασία με τον ΝΕΟΝ, ο καλλιτέχνης εξηγεί τι κρύβεται πίσω από αυτήν τη σύλληψη και τη σχέση του με τη μουσική και τις ανάσες.

— Όταν σας έγινε η πρόταση, ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη; Πώς θα είναι η συνεύρεση με μια ορχήστρα και μια φωνή ή ποια θα είναι τα έργα που θα ακουστούν;

Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν «τι ωραία, έχω την ευκαιρία να μπω σε μια περιοχή εντελώς διαφορετική από αυτές στις οποίες με καλούν συνήθως». Η χαρά ήταν μεγάλη γιατί το θέατρο είναι θέατρο. Με την πορεία που ακολούθησα μετά το «Breath» του Μπέκετ στην Αρσενάλε το 2005, στο μυαλό μου είχαν αρχίσει να ανοίγονται διάφορα πεδία συνεργασίας.


Στην ουσία, το διάστημα από το 2005 μέχρι το 2019 ωρίμαζαν αυτές οι σκέψεις. Έτσι, για μένα αυτή ήταν μια πρόσκληση με χαρακτήρα ιαματικό. Έφευγα για να πάω κάπου όπου σχεδόν περίμενα να με καλέσουν. Η πρόταση ήρθε από το ΝΕΟΝ. Η μουσική δεν ήταν πρόβλημα αφενός γιατί προέκυψε κατόπιν ζυμώσεων και αφετέρου γιατί ο Κουμεντάκης, γνωρίζοντας τη δουλειά μου, διαισθάνθηκε τι είδους μουσικής ταίριαζε σε αυτό που κάνω.


Ασχολήθηκα με αυτούς τους ανθρώπους, δούλεψα με το δεδομένο ότι αυτή είναι η μουσική που έπρεπε να διαχειριστώ για να γίνει ένα έργο. Τα «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» του Μάλερ τα ήξερα καλά, το έργο του Κούρταγκ όχι τόσο. Αλλά, όποιος ξέρει τη δουλειά μου ξέρει και ότι έχει έναν θρηνώδη χαρακτήρα.

Βλέπω έναν περίεργο συντηρητισμό να χαρακτηρίζει τις σχέσεις των ανθρώπων, ιδίως των νέων: το μη φύλο, το άφυλο, το είμαι εδώ και βλέπε μόνο. Αυτό έχει να κάνει με την αθλιότητα του politically correct και είναι απαράδεκτα ανιαρό. Αν κινδυνεύουμε να πεθάνουμε από κάτι, είναι από ανία. Αυτό είναι ένα σύμπτωμα.


— Οι ανάσες και οι αναπνοές, πάντως, που ακούγονται στην αρχή του έργου είναι γνώριμα στοιχεία της δουλειάς σας.

Αυτό που ακούγατε στην αρχή είναι ένα κείμενο που την ώρα που το διαβάζει ο ερμηνευτής το καταπίνει, το «βάζει μέσα του». Ακούγεται σαν μια κατάποση, γι' αυτό και υπάρχει μια αίσθηση υγρού στοιχείου, σαν κάτι να στάζει, αλλά ουσιαστικά είναι το λαρύγγι του ανθρώπου που καταπίνει αυτές τις λέξεις.

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
Είναι μεγάλη φιλοφρόνηση το ότι, εκατό χρόνια μετά τον θάνατο του Μάλερ, κάνω σχόλιο πάνω στο έργο του. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO


— Ποια ήταν τα κείμενα;

Καταρχάς, να πω ότι συνεργάστηκα με δύο ανθρώπους, την εξαιρετική ηθοποιό Ζέτα Δούκα, που πρωτογνώρισα το 2003 στο Φεστιβάλ Μπέκετ που οργάνωσε η Άννα Κοκκίνου στο Θέατρο Σφενδόνη, το οποίο έτσι κι αλλιώς με επηρέασε πάρα πολύ. Εκεί η Ζέτα έπαιζε το «Not Ι», όπου μια γυναίκα ανακαλύπτει τον λόγο και το στόμα της, τα οποία είναι το σώμα της. Αυτό της ζήτησα να διαβάσει, κρατώντας μόνο τις αναπνοές.


Επίσης, από μια φίλη εικαστικό και περφόρμερ με καταπληκτική φωνή, τη Μαρία Λύμπουρα, ζήτησα να διαβάσει αποσπάσματα από το ημερολόγιό της σαν προσευχή.

— Ακούγαμε, δηλαδή, κείμενα που δεν αρθρώνονταν.

Άλεκτα κείμενα. Γι' αυτό και ήθελα να ακολουθούν τους θεατές-ακροατές με την είσοδό τους στον χώρο. Ένα μέρος του «Not Ι» υπάρχει στο δεύτερο κομμάτι, που παίζεται μόνο στον χώρο της πλατείας, αποκλειστικά για τους περφόρμερ, όταν βάζουν τους «ρόλους» πάνω στις καρέκλες.


Καθώς ξεκινάει σαν προσευχή και μετά γίνεται τραγούδι, κλάμα, πόθος, παράλληλα με τη μουσική του Μάλερ, ακούγεται σαν θρήνος στην πλατεία.


— Έχει ενδιαφέρον ότι, ενώ συνήθως σας συνεπαίρνει η φύση ή η «οργανικότητα» της ύλης, βρεθήκατε μέσα σε ένα ψυχρό, «τσίλικο» και αλώβητο ακόμα θέατρο.

Αν η οργανικότητα συνδέεται μ' εμένα ως αντίληψη, αυτήν ήρθα να βρω εδώ, αντιλαμβανόμενος τον χώρο της πλατείας ως ένα τεράστιο κέλυφος, έναν οργανικό θόλο. Αυτό που αισθανόμουν περισσότερο ήταν μια ζωογόνο δύναμη, δεν κοιτούσα τόσο τα όριά της και τι την συγκροτεί.

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
H κατανομή των κοστουμιών γινόταν τονικά, ζωγραφικά, καλλιτεχνικά. Σε αυτό συνέβαλε και ο καταπληκτικός φωτιστής Χρήστος Τζιόγκας. Κάθε καρέκλα ήταν σχεδιασμένη με ακρίβεια. Φωτο: Π. Κοκκινιάς


— Τα κοστούμια ήταν τυχαίες επιλογές ή φτιάχτηκαν με βάση κάποιο σκεπτικό;

Θέλαμε κάποια κοστούμια που, όταν φωτίζονταν, θα άστραφταν. Επίσης, να μην είναι μεγάλα ή βαριά, για να μπορούν να τα μετακινήσουν. Σε κάθε περίπτωση, θέλαμε να αντανακλούν φως.


— Παρ' όλα αυτά, τι συμβολίζουν; Τα νεκρά παιδιά σε ευθεία αναφορά με το έργο του Μάλερ, νεκροί ρόλοι, νεκροί άνθρωποι-θεατές της Λυρικής παλιότερων εποχών;

Η αλήθεια είναι ότι ο καθένας το ερμηνεύει σύμφωνα με το τι χρειάζεται και τι φοβάται. Μπορεί να είναι οι φαντασιώσεις που θέλουμε να δούμε ή να ενεργοποιήσουμε με ήχο και με φόρμα, ακόμα και με χρώμα.


Η επιτυχία μας είναι ότι οι εκδοχές σε αυτή την ιστορία είναι τόσες όσες και οι διαφορετικές ερμηνείες που δίνουν οι θεατές. Αυτό είναι και το κέρδος μας, η διαφορετική ερμηνεία του έργου και όχι η ταύτιση με αυτό που έχουμε στον νου μας.


Άρα, μπορεί να είναι και νεκρά παιδιά, βάσει του κειμένου, μπορεί να είναι και νεκροί ρόλοι που δεν θα παιχτούν ή ρόλοι που δεν θα παίξουμε ποτέ εμείς, προβολές των επιθυμιών μας. Μπορεί, όμως, να είναι απλώς κάποια κοστούμια που ξαναζωντανεύουν.


— Οι κούκλες και τα ζωάκια είναι κάτι άλλο;

Διαλέξαμε κοστούμια από το βεστιάριο της Λυρικής και από παιδικά μπαλέτα. Εφόσον ανήκαν στο δυναμικό της, εμείς τα ενεργοποιήσαμε.


— Υπήρχε παλμός, χορογραφημένες κινήσεις και διαδρομές την ώρα που οι περφόρμερ τα εναπέθεταν στα καθίσματα, σαν να άγγιζαν κάτι ιερό.

Η Παυλίνα Ανδριοπούλου και η Ολύβια Θανάσουλα, που είχαν αναλάβει τη χορογραφία, έκαναν εξαιρετική δουλειά. Χορογράφησαν τις κινήσεις των περφόρμερ όταν παίρνουν τα ρούχα και τα τοποθετούν στα καθίσματα με συγκεκριμένες διαδρομές τρομερής ακρίβειας.

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
Η επιτυχία μας είναι ότι οι εκδοχές σε αυτή την ιστορία είναι τόσες όσες και οι διαφορετικές ερμηνείες που δίνουν οι θεατές. Αυτό είναι και το κέρδος μας, η διαφορετική ερμηνεία του έργου και όχι η ταύτιση με αυτό που έχουμε στον νου μας. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO


— Θα λέγατε ότι το «Noli me tangere» είναι εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης ζωγραφικός πίνακας;

Μεγάλη μου τιμή να θεωρηθεί ζωγραφικός πίνακας. Αρχικά, κάναμε μια μεγάλη μακέτα 2 μέτρων με φωτογραφίες των κοστουμιών, όπου αξιολογήσαμε την τονικότητα, τη χρωματότητα και τις εντάσεις κάθε κοστουμιού, έτσι ώστε από μακριά να υπάρχει μια συντεθειμένη όψη.


Δηλαδή, η κατανομή των κοστουμιών γινόταν τονικά, ζωγραφικά, καλλιτεχνικά. Σε αυτό συνέβαλε και ο καταπληκτικός φωτιστής Χρήστος Τζιόγκας. Κάθε καρέκλα ήταν σχεδιασμένη με ακρίβεια.


— Κι εκεί ήρθε η μουσική να παίξει τον δικό της ρόλο. Βέβαια, αν ο Μάλερ διαθέτει μια σαφή αναφορά, ο Κούρταγκ είναι κάτι πιο αινιγματικό.

Ο Κούρταγκ είναι δαιμονόγερος. Μόλις παρουσίασε, στα 93 του, στη Σκάλα, μια όπερα παραγγελία πάνω στο «Τέλος του παιχνιδιού» του Μπέκετ, την οποία δούλευε τα τελευταία τρία χρόνια.

— Τι να σημαίνει, άραγε, η επιλογή του αυτή! Πάντως, η δική σας επιλογή με τον τίτλο «Noli me tangere»/«Μη μου άπτου» εμπεριέχει θρησκευτικότητα.

Είναι το «Μη με αγγίζεις του Ιησού», αλλά σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με έναν περίεργο συντηρητισμό που βλέπω να χαρακτηρίζει τις σχέσεις των ανθρώπων, ιδίως των νέων: το μη φύλο, το άφυλο, το είμαι εδώ και βλέπε μόνο. Αυτό έχει να κάνει με την αθλιότητα του politically correct και είναι απαράδεκτα ανιαρό. Αν κινδυνεύουμε να πεθάνουμε από κάτι, είναι από ανία. Αυτό είναι ένα σύμπτωμα.


Στο βιβλίο του Nτιντιέ Aνζιέ «Το εγώ-δέρμα» υπάρχει η αναφορά στον Ιησού που ζητάει από τη Μαγδαληνή να μην τον αγγίξει, ενώ τον αδελφικό του φίλο Θωμά τον προτρέπει να αγγίξει το χέρι του για να πιστέψει. Αρνείται την επαφή σε μια γυναίκα, ενώ την επιτρέπει σε έναν άντρα.


Επίσης, ο συγγραφέας αναφέρεται στα παιδιά και στους γονείς, στο πώς οι Εσκιμώοι κρατάνε τα παιδιά τους επάνω τους, με αποτέλεσμα τα παιδιά να έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση, να μη φοβούνται.


— Στα «υλικά» σας στο πρόγραμμα αναφέρεστε και στο «Noli me tangere» του Αντόνιο Αλέγκρι ντα Κορέτζιο που βρίσκεται στο Πράδο, στη Μαδρίτη.

Αν με ρωτούσαν τι με ενέπνευσε, θα συμπεριλάμβανα και αυτή την εικόνα. Δράμα σημαίνει δράση που επιτελείται και ολοκληρώνεται από σώματα που κινούνται μπροστά από άλλα ζωντανά σώματα, τα οποία πρέπει να κινητοποιηθούν. Υπό αυτή την έννοια, επρόκειτο για δρώντα σώματα. Μου αρέσει ό,τι διαβάζεται σε πάρα πολλά επίπεδα, οι θεατές που είναι συγχρόνως συμμετέχοντες.

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
Θέλαμε κάποια κοστούμια που, όταν φωτίζονταν, θα άστραφταν. Επίσης, να μην είναι μεγάλα ή βαριά, για να μπορούν να τα μετακινήσουν. Σε κάθε περίπτωση, θέλαμε να αντανακλούν φως. Φωτο: Π. Κοκκινιάς


— Αναφέρεστε και στον Φιτζκαράλντο. Τι αντλείτε από αυτόν;

Ο αγώνας που έκανε ο Φιτζκαράλντο να μετακινήσει το πλοίο πάνω από τα βουνά μοιάζει με αυτόν που κάναμε στην Ελευσίνα για να μετακινήσουμε το στάρι μέσα σε τσιμέντο. Σε αυτό το περίεργο παιχνίδι βρίσκεται όλη η ματαιότητα. Όσο περνάει ο καιρός, βλέπω ότι στη δουλειά μου ελλοχεύει η ματαιότητα ως υλικό, η τυφλότητα.


— Μπορούμε, εν τέλει, να πούμε ότι ήταν μια εικαστική δράση που συνομίλησε με τον Μάλερ και τον Κούρταγκ;

Είναι μεγάλη φιλοφρόνηση το ότι, εκατό χρόνια μετά τον θάνατο του Μάλερ, κάνω σχόλιο πάνω στο έργο του.


— Γιατί όχι; Αν στην Ελευσίνα το θρόισμα των σταχυών ήταν η αναπνοή του θεού, εδώ η αναπνοή του έργου είναι ο Μάλερ και ο Κούρταγκ.

Είναι ό,τι ωραιότερο έχω ακούσει. Αν το εισπράξατε έτσι, είναι μεγάλη ευχαρίστηση για μένα. Δεν είχα σκεφτεί ότι μπορούσε να αναπνέει ο Μάλερ μέσα σε αυτό.


— Αυτός δεν ήταν ο στόχος;

Το «Μη μου άπτου» μιλάει για μια Ανάσταση. Η όπερα ανασταίνει από το μηδέν τα ανθρώπινα πάθη. Αν με αυτά που κάνω καταφέρνω να αναστήσω την ανάσα του Μάλερ ή του Κούρταγκ, ο κοινός τόπος είναι η όπερα, χώρος αναστάσιμων γεγονότων.


— Υπήρχε κάποιο πρόσφατο πρότζεκτ που είχατε στα σκαριά ή είχατε ολοκληρώσει και πλησίαζε ως ιδέα την ανάθεση της Λυρικής;

Τον Οκτώβριο ήμουν στην Μπιενάλε στη Ρίγα με το «All of old. Nothing else ever. Όλα περασμένα, ποτέ τίποτε άλλο», μαζί με την Κατερίνα Γρέγου. Πρόκειται για τη φράση του Μπέκετ που ουσιαστικά λέει «πάντα προσπαθούσες, πάντα αποτύγχανες». Είχα γράψει τότε: «Πρόκειται για μια σκηνική εγκατάσταση, όπου ο κόσμος είναι όλα όσα συμβαίνουν, γιατί μόνο μέσα στο θέατρο του κόσμου μπορεί κάτι να φαίνεται και να μην είναι συγχρόνως». Μετά έγινε αυτό το έργο στην Αθήνα.

Noli me tangere: εικαστική εγκατάσταση ή ένας υπερμεγέθης πίνακας; Ο Νίκος Ναυρίδης εξηγεί Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Info:

The artist on the composer

3, 10 Φεβρουαρίου 2019

Κύκλος Μουσική και εικαστικές τέχνες, σε συνεργασία με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Ώρες έναρξης: 18.30 & 20.30

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

H σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου έχει τραγουδήσει στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου

Θέατρο / H σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου έχει τραγουδήσει στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου

Με εμφανίσεις στις σπουδαιότερες σκηνές με τα μεγαλύτερα λυρικά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, η Ελληνίδα σούπερ-σταρ σοπράνο ετοιμάζεται να τραγουδήσει για πρώτη φορά τον ρόλο της «Μανόν» που έχει συνδεθεί με τη γαλλική μπελ επόκ
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Ο Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί στη Λυρική Σκηνή μια νέα όπερα για την «Πάπισσα Ιωάννα»

Αποκλειστικό / Ο Δημήτρης Καραντζάς σκηνοθετεί στη Λυρική Σκηνή μια νέα όπερα για την «Πάπισσα Ιωάννα»

Τη μουσική συνθέτει ο Γιώργος Βασιλαντωνάκης, ενώ, τη «μετατροπή» του μυθιστορήματος σε λιμπρέτο επεξεργάζεται ο συγγραφέας Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ