Ποίηση & Φιλοσοφία

Ποίηση & Φιλοσοφία Facebook Twitter
0

1. Ο χρόνος σμιλεύει τις ώρες. Σμιλεύοντας τον χρόνο, έγραφε κι ο Αντρέι Ταρκόφσκι, και η ποίηση, η τέχνη, είναι ο χρόνος που σμιλεύει τα πάντα για να ξορκίσει τη φθορά, για να ψάλει το εφήμερο προκειμένου να το καλοπιάσει, να το σταματήσει, να το επιμηκύνει. Δύο βιβλία ποίησης έρχονται να μας θέλξουν και να αναζωπυρώσουν το πάθος μας για την κατεξοχήν πύκνωση του λόγου. Οι Εκλάμψεις (εκδ. Περισπωμένη) του Θανάση Κιτσόπουλου, στον οποίο οφείλουμε, μεταξύ άλλων, την πολύτιμη μετάφραση του TractatusLogico-Philosophicus του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν (εκδ. Παπαζήσης, 1978). Και ο συγκεντρωτικός τόμος Εγώ ένας ξένος (εκδ. Κίχλη) του Αλέξανδρου Ίσαρη, στον οποίο οφείλουμε, εκτός από την ποίηση και τη ζωγραφική του, ανεκτίμητες συστάσεις έργων σημαντικότατων Γερμανών και Αυστριακών δημιουργών (Τόμας Μαν, Ρόμπερτ Μούζιλ, Πέτερ Χάντκε, Τόμας Μπέρνχαρντ).

Ανθολογώ Κιτσόπουλο, σημειώνοντας ότι ο χρόνος, η φιλία, η ευγένεια, η μουσική, κοσμούν τα σύντομα ποιητικά μανιφέστα του, τις εκλάμψεις του: «Μουσική / τα λόγια υποκλίνονται / και σβήνουν / κάθαρση». «Ο χρόνος σμιλεύει τις ώρες / τους ρυθμούς / τα καρδιοχτύπια / μνημόσημα». «Τα ξεφτίδια του / βαραίνουν τους ώμους / ο λιτός βίος / είναι πιο / φιλάνθρωπος». «Οι μνήμες στοιβάζονται / στ' αμπάρια / στερεύουν τα όνειρα / στεγνώνουν τα πηγάδια / σωρός τα πτώματα / των ηττημένων». «Πού τρέχεις αστέ / ανέστιος / στο κάμα του μεσημεριού / τα ποτάμια έχουν στερέψει / δεν είναι για σένα». «Στην άκρη του δρόμου / ο κλειδοκράτωρ χρόνος / αόρατος / ανοίγει και κλείνει / το πέρασμα / στην επικράτεια / του πουθενά».

2. Στο κατώφλι της γραφής. Ανθολογώ Ίσαρη, σημειώνοντας ότι και εδώ δεσπόζει η μουσική, το φάσμα του θανάτου και η διά της τέχνης υπέρβασή του, το ξεγέλασμα του σκότους, ο πολυπρισματικός στοχασμός, ο αίνος για τους μεγάλους δημιουργούς/οδοδείκτες (Μότσαρτ, Μπαχ, Μάλερ, Καβάφης, Ταρκόφσκι). Μάλλον αντιγράφω, παρά ανθολογώ, το ποίημα «Sebald», σημειώνοντας ότι είναι, απ' όσο ξέρω, η πρώτη και μοναδική έως τώρα καλλιτεχνική εξύμνηση του μεγάλου συγγραφέα: «Στέκεται στην άκρη του καθρέφτη / Δυο πιθαμές πάνω από την άβυσσο // Έτοιμος να διαβεί το κατώφλι της γραφής. / Έντονο φως στο μέτωπο και στο λευκό μουστάκι / μα όλα τα υπόλοιπα γκρίζα ή στη σκιά./ Γκρίζοι διάδρομοι φρενοκομείων / Θολά δωμάτια με βαριά παραπετάσματα / Στοές πάνω σε κρεματόρια / Τεράστιοι Σταθμοί / Με τρένα που διασχίζουν το μυαλό./ «Το μόνο βέβαιο είναι/ Πως ο πόνος δεν σταματά ποτέ», είπε./ Απλώνει ρίζες σαν δέντρο που ψηλώνει/ Ή σαν μουσική που σβήνει/ Καθώς περνά το αίμα.// Γύρω του η έρημος παγωμένη./ Ίσκιοι μαυροντυμένοι αναμνήσεων / Που τρίφτηκαν πάνω σ' ένα λευκό κοστούμι / Την ώρα που χανόταν μες στη σύγκρουση./ Μόνο το πρόσωπο έμεινε άθικτο / Καθώς η μέρα σκέπαζε την έσχατη πνοή./ Η στήλη έσπασε, τα γόνατα τσακίστηκαν / Κι εκείνος μπρούμυτα, αγκαλιασμένος με τη σκέψη τους: Άουστερλιτς, Γκρύνεβαλντ, Σέλγουιν / Μπεράιτερ, Φέρμπερ / και προπαντός Άμπροζ Άντελβαρτ και Σόλομον.// Τρέχει τώρα προς την εικόνα του / Που γύρισε από την ξενιτιά./ Κρατώντας πάνω του τις λέξεις / Πατά τον θάνατο και ίδιος αίλουρος / Υψώνεται στην καπνοδόχο./ Βρέχει ασταμάτητα / Μα αυτός πετά πάνω απ' τα δάση / Τους τρούλους και τα σύννεφα / Με στάχτες στα μαλλιά / Προς τη σελήνη.// Ζέμπαλντ: πάντα η γνωστή πραότητα / Το ίδιο φορτίο της απόγνωσης / Το ίδιο λοξό πένθιμο βλέμμα / Στραμμένο στην ανατολή / Με χρώμα ερημιάς».

3. Γλώσσα / Γλώττα. Μιλάει ο Μέγας Μισέλ, ο πρίγκηψ της Κυπαρισσίας Μιχάλης Κατσαρός, και λέγει: «Ή γράφω με γλώσσα ή γράφω με γλώτταν. Να σας πω, εντέλει; Δεν ενδιαφέρομαι ούτε για τη γλώσσα ούτε για τη γλώτταν. Απλώς χτυπώ τους γλουτούς μου, χα χα χα» Από τον τόμο, πολύτιμος κι αυτός γιατί είναι κιβωτός, Είκοσι Έλληνες στον Άδη (εκδ. Γαβριηλίδης), όπου στεγάζονται συνεντεύξεις που έδωσαν κορυφαίες προσωπικότητες στον Άρη Σκιαδόπουλο. Πιο κάτω, ακούμε τον Νίκο Καρούζο να λέει: «Ο ποιητής είναι ιερέας και ως ιερέας έχει ένα ευχολόγιο. Τώρα, το ευχολόγιο ενδέχεται να μείνει ευχολόγιο! Η τελική μου απάντηση: Δεν είμαι απαισιόδοξος αλλά ευχολογώ! Συμπεριφέρομαι ως ιερέας. Δεν κάνω αυτήν τη στιγμή χιούμορ (ωστόσο θα μπορούσα). Επαναλαμβάνω: Δεν είμαι απαισιόδοξος, είμαι ιερέας με ευχολόγιο!»

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ