«Αέρας»: H κριτική της Ματίνας Καλτάκη

«Αέρας»: H κριτική της Ματίνας Καλτάκη Facebook Twitter
Φωτό: Πάνος Μιχαήλ
0

#quote#

Μια γυναίκα ετοιμάζεται να σερβίρει τσάι. Ως γνωστόν, από την Αγγλία έως την Ιαπωνία μέρος της απόλαυσης που προσφέρει ένα φλιτζάνι τσάι έχει να κάνει με την τελετουργία σερβιρίσματός του. Πρόκειται για μία μικρή, φορμαλιστική πράξη από το θέατρο της καθημερινότητας, που καθόλου δεν πρέπει να υποτιμούμε, γιατί μέσω αυτής μεγαλύνεται το μικρό και ασήμαντο. Μου φαίνεται πως κάτι τέτοιο απασχολούσε τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη όταν έγραφε τον Αέρα: η φυσική θεατρικότητα της ζωής μας σε ανύποπτες στιγμές και δραστηριότητες της καθημερινότητας.

Χτυπάει η πόρτα, η γυναίκα ανοίγει. Μπαίνει η αδελφή της, φιλιούνται με «μεγάλα, εμφατικά, απανωτά» φιλιά. Ο διάλογος που ξεκινά βασίζεται σε μικρές έως μονολεκτικές προτάσεις, όπου οι κοινοτοπίες ευγενούς συμπεριφοράς ή ασήμαντων πληροφοριών εναλλάσσονται με ανακοινώσεις για δυσάρεστα νέα που έχουν να πουν η μία στην άλλη. Μαθαίνουμε ότι προ σαρανταημέρου πέθανε η μητέρα τους, ότι παρευρέθηκαν η δεύτερη από τις αδελφές και ο Μεγάλος (αδελφός). Ο Μικρός (αδελφός), πεθαμένος πια, που είχε δεσμό μ' έναν καλλιτέχνη και αργότερα κλείστηκε σε μοναστήρι, είχε αφήσει με επιστολή του κάποιους πίνακες στην πρώτη αδελφή και στον Μεγάλο, που όμως διεκδικεί ως περιουσία του το μοναστήρι. Στην πορεία, με τον ίδιο ασθματικό καταιγισμό μικρών προτάσεων, με επιστροφές και αντιστροφές, αποκαλύπτονται σκοτεινές σελίδες από το παρελθόν της οικογένειας, το πρόβλημα της πρώτης με το σπίτι που θα κτιστεί μπροστά στο δικό της (και θα της κόψει τη θέα) αλλά και ο σκοπός της επίσκεψης της δεύτερης: έχει στα χέρια της δύο χαρτιά (μία διαθήκη που κληροδοτεί τα πάντα στην πρώτη αδελφή και μία επιστολή που ορίζει τελικό κληρονόμο τη μονή), με τα οποία θα επιδιώξει να ωφεληθεί από την κληρονομιά.

Η συζήτηση θα αναπτυχθεί σε δύο πράξεις: την ώρα του τσαγιού και την ώρα του δείπνου. Τι θα γίνει ακριβώς, δεν μαθαίνουμε. Μένουμε με την εντύπωση ότι οι δύο αδελφές θα συνεννοηθούν, μολονότι δεν συμπαθούν η μία την άλλη, προκειμένου να βάλουν στο χέρι τους πίνακες, βγάζοντας από τη μέση τόσο τη μονή όσο και τον Μεγάλο.

Το ενδιαφέρον, ωστόσο, με τον Αέρα (2011) του Χατζηγιαννίδη δεν έχει να κάνει με την υπόθεση, με τους γραμμένους διαλόγους που είναι φατικού τύπου, αλλά με όλα αυτά που κρύβονται πίσω από τις λέξεις: με συναισθήματα και συγκινήσεις διαφορετικής έντασης, άλλοτε ξεθωριασμένες από τον χρόνο που έχει στο μεταξύ μεσολαβήσει κι άλλοτε «φρέσκες», αλλά φασματικές, αφού αφορούν σχέσεις που έχουν από καιρό εκμετρήσει τον βίον τους. Πρόκειται για μια γραφή παιγνιώδη που αξιοποιεί τεχνικές του θεάτρου του παραλόγου και η οποία έχει αξία μόνο εφόσον ζωντανεύει επί σκηνής.

Καθαρό θέατρο δηλαδή, που αναδεικνύεται με μια υποκριτική προσέγγιση ανάλογη αυτής που απαιτείται για το Περιμένοντας τον Γκοντό ή τις Ευτυχισμένες Μέρες του Μπέκετ. Η Σύλβια Λιούλιου που σκηνοθετεί την παράσταση στο ΠΟΛΗ Θέατρο έχει τη γνώση και την ευφυΐα να καταλάβει ότι αυτή η απλή ιστορία με τις δύο αδελφές που μοιάζουν να έρχονται από έναν αόριστο τόπο και χρόνο, όπως η Φλο, η Βι και η Ρου από το μικρό σκηνικό παίγνιο του Μπέκετ Πηγαινέλα, απαιτεί έναν κατ' επίφαση παράδοξο τρόπο, που θα ονόμαζα φορμαλιστικό ρεαλισμό. Οι κινήσεις τυποποιούνται και μαζί με τα βλέμματα και τους μορφασμούς δίνουν κωμικές συνδηλώσεις στον κατά τ' άλλα σοβαρό διάλογο. Οι κοφτές ατάκες της πρώτης πράξης δίνουν τη θέση τους σε πιο σύνθετες προτάσεις στη δεύτερη (πράξη), όπου το ύφος γίνεται πιο ρεαλιστικό και το θέατρο του παραλόγου μεταλλάσσεται σε μαύρη κωμωδία. Το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη ακολουθεί τις οδηγίες του συγγραφέα: δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα τραπέζι και δύο καρέκλες, ενώ οι πολύπτυχες ροζ κουρτίνες ενισχύουν την εντύπωση του ονειρικού – που υπηρετούν εύστοχα τόσο τα μουσικά θέματα του Γιώργου Πούλιου όσο και οι φωτισμοί της Μελίνας Μάσχα.

Εννοείται, νομίζω, απ' όσα προανέφερα ότι ο Αέρας είναι έργο για δύο σπουδαίες ηθοποιούς, των οποίων η υποκριτική βιρτουοζιτέ είναι ο αναγκαίος και ικανός όρος για να ολοκληρωθεί και το ίδιο. Η δραματουργία του, με άλλα λόγια, αποκτά υπόσταση μόνο μέσω των ηθοποιών που το ερμηνεύουν. Ο συγγραφέας πρέπει να νιώθει ευτυχής που στην πρώτη σκηνική του ερμηνεία είδε το έργο του να ζωντανεύει από τη Ρένη Πιττακή και τη Ράνια Οικονομίδου. Η υποκριτική ευελιξία και οι δυνατότητες της πρώτης εκπλήσσουν πάντα ευχάριστα. Έχει, άλλωστε, μεγάλη εμπειρία σε έργα/παραστάσεις φορμαλιστικού ενδιαφέροντος και η άνεση με την οποία χειρίζεται τον ρόλο της είναι απολαυστική. Η Ράνια Οικονομίδου, πάλι, έχει υπηρετήσει ένα ρεαλιστικό, κατά κύριο λόγο, θέατρο. Γι' αυτό και η διαθεσιμότητά της στον Αέρα, με την κωμικά στυλιζαρισμένη κίνηση (σε επιμέλεια Αγγελικής Στελλάτου), τα απροσδόκητα βλέμματα και τους μορφασμούς, προκαλεί αμείωτο ενδιαφέρον.

Το θέατρο γεννήθηκε και συνεχίζει, καταρχάς, να υπάρχει επειδή ο άνθρωπος παίζει και μιμείται. Η ιστορία του έργου δεν μπόρεσε να κρατήσει το ενδιαφέρον μου, αλλά θα πρότεινα τον Αέρα για το μάθημα υποκριτικής που δίνουν η Ρένη Πιττακή και η Ράνια Οικονομίδου.

Θέατρο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Νίκος Καραθάνος: Ο θάνατος είναι μια αποθέωση 

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
THE LIFO TEAM
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ