ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

Το τέλος του άνδρα συγγραφέα;

νιουνεζ Facebook Twitter
Στόχος της είναι να αποδομήσει, με τα συγγραφικά εργαλεία της παρατήρησης και της βαθιάς επισκόπησης, την αλλοτινή κραταιά θέση του επιβλητικού άνδρα-συγγραφέα ‒βλέπε Χέμινγουεϊ.
0

ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ που φέρει αυθεντικά τη σφραγίδα της Νέας Υόρκης με όλες τις δυνατότητες, τις αμφιβολίες και τις συζητήσεις που αυτήν τη στιγμή έχουν ανοίξει στον κόσμο των γραμμάτων στην πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, είναι αναμφίβολα η Σίγκριντ Νιούνεζ.

Ακροβατώντας ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφική καταγραφή, τη δοκιμιακή γραφή και τη μυθοπλασία, η Αμερικανίδα με ρίζες από τον Παναμά και τη Γερμανία συγγραφέας μάς έχει χαρίσει μια σειρά από βιβλία που δεν εντάσσονται σε κατηγορίες αλλά θέτουν τα μεγάλα ερωτήματα: αξίζει να είναι κανείς συγγραφέας σήμερα, άνδρας και κυρίως γυναίκα, όταν δεσπόζει η κατάρα του εφήμερου και ο δαίμονας των ευπώλητων; Πόσο, αλήθεια, μπορεί να τα βάλει μια γυναίκα με την πανίσχυρη μορφή του καταραμένου άνδρα συγγραφέα; Τι σημαίνει γραφή, είναι χάρισμα ή συνεχίζει να είναι μια οικειοθελής αυτοκτονία όπως επιμένουν να την ορίζουν οι περισσότεροι συγγραφείς;

Όλα αυτά τα ερωτήματα μένουν ανοιχτά στον πολυδιάστατο και πολυβραβευμένο, μεταξύ άλλων με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας ΗΠΑ το 2018, Φίλο, που έχουμε την τύχη να διαβάζουμε πλέον στα ελληνικά, καθώς κυκλοφορεί στη σειρά της Aldina των εκδόσεων Gutenberg, σε ακριβή μετάφραση του Γιώργου Λαμπράκου.

Απατώντας χαρακτηριστικά στις συμβουλές του μπεστ-σέλερ συγγραφέα Πάτερσον, ο οποίος επιμένει ότι τα βιβλία πρέπει να έχουν αρραγή αφήγηση και ιστορία, η πρωταγωνίστρια-συγγραφέας καταθέτει τελικά ένα βιβλίο χωρίς κεντρική υπόθεση, αποσπασματικό και πολύτροπο, γεμάτο από φράσεις διαφόρων σπουδαίων ομοτέχνων της, με τους οποίους έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση ή σύμπνοια.

Γραμμένο με τον αιχμηρό και αδιόρατα ειρωνικό τρόπο της πρόζας της Τζόαν Ντίντιον, η οποία κατά κάποιον τρόπο υπήρξε, εκτός από φίλη, και πνευματικός μέντορας της Σίγκριντ Νιούνεζ, το βιβλίο δεν εισέπραξε τυχαία επαίνους, προκαλώντας άπειρες συζητήσεις μεταξύ των ομοτέχνων. Αφορμή, άλλωστε, για τη συγγραφή του Φίλου, όπως ακριβώς και για δύο κεντρικά βιβλία της Ντίντιον, είναι το πένθος, αφού η συγγραφέας-πρωταγωνίστρια υποτίθεται ότι ξεκινά να γράφει ύστερα από την αυτοκτονία του καλύτερού της φίλου, κρυφού καταφανώς έρωτα και εραστή για μια βραδιά, γοητευτικού καθηγητή και επίσης συγγραφέα, στον οποίο απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο, ταυτίζοντας έτσι την αφήγηση με την προσωπική εξομολόγηση.

Οι εσωτερικές σκέψεις, μαζί και ένα αίσθημα ενοχής, που ανάγκασαν την πρωταγωνίστρια του βιβλίου όχι μόνο να έρθει σε επαφή με την τελευταία σύζυγο του αποθανόντος φίλου της αλλά και να υιοθετήσει, αν και γατόφιλη, το επιβλητικό σκυλί του, που φέρει το όνομα «Απόλλων» ‒άλλη μια ειρωνική, χιουμοριστική παράφραση για ένα άσχημο, αλλά αξιαγάπητο, όπως μάλλον και η ίδια, πλάσμα‒, παρατίθενται και αποκαλύπτονται de profundis και χωρίς στεγανά.

Τα ελαττώματά της και οι ελλείψεις της καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια, όπως αντίστοιχα αποκαλύπτονται και οι αδυναμίες, φτάνοντας στο σημείο της απομυθοποίησης του συγγραφικού επαγγέλματος. «Δεν είναι επάγγελμα αλλά ένα κάλεσμα της δυστυχίας» γράφει η Νιούνεζ, αναγκάζοντας την ηρωίδα της να παραθέσει, πλην όμως για να αποδομήσει, τη διάσημη ρήση του Ζορζ Σιμενόν.

ΦΙΛΟΣ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Sigrid Nunez, Ο Φίλος, Μτφρ.: Γιώργος Λαμπράκος, Εκδόσεις Gutenberg, Σελ.: 245

Η αναφορά διόλου τυχαία, όπως και οι πλείστες παραπομπές-ρήσεις στους κυρίαρχους άνδρες συγγραφείς, τους οποίους φροντίζει να απομυθοποιήσει με υποδόρια έξυπνο τρόπο, σπεύδοντας καταρχάς να «σκοτώσει» συμβολικά τον πρωταγωνιστή της ιστορίας της, τον άνθρωπο που επηρέασε, όσο κανείς, τη συγγραφική της πορεία.

«Τώρα είναι απλώς άλλο ένα νεκρό λευκό αρσενικό» γράφει κάποια στιγμή για τον άλλοτε μέντορά της, χαράζοντας τη γραμμή που διαχωρίζει τη δική του αλλοτινή παντοδυναμία από τη δική της πένθιμη, φοβισμένη και κάπως αμφίβολη γλώσσα, η οποία αρχίζει σταδιακά να βγαίνει στο προσκήνιο. Μέχρι να τελειώσει το βιβλίο η εξομολογητική, δευτεροπρόσωπη απεύθυνση προς τον άλλοτε κραταιό φίλο και κρυφό της έρωτα, για τον οποίο πενθεί όσο καμία από τις τρεις συζύγους του, μετατρέπεται σε ένα δυναμικό μανιφέστο για τις γυναίκες που μπορούν να βρουν τη δύναμη, όπως η Βιρτζίνια Γουλφ, να γράψουν το δικό τους βιβλίο, στο δικό τους δωμάτιο.

Παρέα με τον Απόλλωνα, τον τεράστιο μολοσσό που σε κάποια στιγμή παράξενης λύσσας σχίζει το βιβλίο του Κνάουσγκορντ ‒εννοείται, διόλου τυχαία κίνηση και αναφορά‒, σε ένα αντίστοιχα μικρό σπίτι και μικρό δωμάτιο, γράφει το δικό της τεράστιο γράμμα-μυθιστόρημα, όπως έκανε η Φλάνερι Ο’Κόνορ στην Α, κάνοντας κομμάτια τους άνδρες συγγραφείς φιλόδοξων μπεστ-σέλερ και αυτοαναφορικών αυτοβιογραφιών.

Απατώντας χαρακτηριστικά στις συμβουλές του μπεστ-σέλερ συγγραφέα Πάτερσον, ο οποίος επιμένει ότι τα βιβλία πρέπει να έχουν αρραγή αφήγηση και ιστορία, η πρωταγωνίστρια-συγγραφέας καταθέτει τελικά ένα βιβλίο χωρίς κεντρική υπόθεση, αποσπασματικό και πολύτροπο, γεμάτο από φράσεις διαφόρων σπουδαίων ομοτέχνων της, με τους οποίους έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση ή σύμπνοια.

Πρότυπό της και κεντρική, εν προκειμένω, επιρροή φαίνεται να είναι παραδόξως το βιβλίο ενός άνδρα, Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κίχλη, σε εξαίρετη μετάφραση του Αλέξανδρου Ίσαρη), στο οποίο κατεξοχήν αναφέρεται και απ’ όπου αφορμάται ώστε να καταθέσει αυτό το πολυπρόσωπο εσωτερικό σημειωματάριο.

Σίγουρα όμως η Νιούνεζ δεν μένει εδώ, στόχος της είναι να αποδομήσει, με τα συγγραφικά εργαλεία της παρατήρησης και της βαθιάς επισκόπησης, την αλλοτινή κραταιά θέση του επιβλητικού άνδρα-συγγραφέα ‒βλέπε Χέμινγουεϊ‒, την οποία φαίνεται να ασπάζεται ο αυτόχειρας φίλος της, ότι η συγγραφή οφείλει να αντιστοιχεί σε έναν μεστό, γεμάτο από περιπέτειες βίο. Έμπλεος εμπειριών, ο αυτόχειρας μέντοράς της, στον οποίο απευθύνεται με το βιβλίο της, δεν έπαψε στιγμή να υποστηρίζει την άκρατη δύναμη του flâneur, όπως και ενός ελευθεριακού βίου, που του επέτρεπε όχι μόνο να έχει πολλές ερωμένες αλλά και να αποπλανά φοιτήτριες, κάτι που δείχνει να εκθέτει εν είδει παλαιού συγγραφικού κοσμολογικού μοντέλου η αφηγήτρια.

Οικειοποιούμενος, εν προκειμένω, τα διδάγματα του Στάινερ για την ερωτική υφή της διδασκαλίας, ο άλλοτε γοητευτικός καθηγητής επέμενε να δοκιμάζει και σαρκικά τις φοιτήτριές του, όπως είχε κάνει κάποτε και με την ίδια. Ο καταραμένος ερωτύλος καθηγητής, δυναμικός συγγραφέας, flâneur και πότης, που προβαίνει στο απονενοημένο διάβημα, επειδή δεν κατέκτησε την απόλυτη δημιουργία και έπαψε να βιώνει τον αχαλίνωτο έρωτα, είναι το κεντρικό μοτίβο, το οποίο τελικά αποδομεί η πρωταγωνίστρια της Νιούνεζ. Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, επιμένει να υποστηρίζει, ξέροντας ότι εκείνη τη στιγμή εγγράφει ένα νέο κεφάλαιο στη δυναμική του μυθιστορήματος.

Επομένως, όσο σπαραχτική και αν είναι για την ίδια η απώλεια, ουσιαστικά ισοδυναμεί με μια κίνηση εξίσου απελευθερωτική, καθώς επανεξετάζει εκ βάθρων τα πράγματα μέσα από την αποσιωπημένη γραφή μιας γυναίκας που, όπως και τα πλείστα περιστατικά στα οποία αναφέρεται, τελούσε για χρόνια σε αφωνία. Συμπαραστάτης της ο μεγάλος σκύλος, ο Δανός Απόλλων και ένα αθώο βλέμμα που, όπως στον Ρίλκε, αρχίζει να δίνει μορφή στα πράγματα μέσω της γλώσσας.

Τέρμα πια με τις καταραμένες επιβλητικές παρουσίες, σειρά έχει η αθώα τρομακτική δύναμη των ανυπεράσπιστων πλασμάτων, όπως αυτή του άκακου κατά τα άλλα μολοσσού, που, όπως η ίδια, που δεν έχουν συναίσθηση της δύναμής τους αλλά μπορούν ανά πάσα στιγμή να μετατραπούν σε φιλόδοξους Φρανκενστάιν: «Η αθωότητα είναι κάτι μέσα από το οποίο περνάμε εμείς οι άνθρωποι και μετά το αφήνουμε πίσω, αδυνατώντας να επανέλθουμε σ’ αυτό» τονίζει με τον τρόπο της και αυτό προσπαθεί να κάνει, συγγράφοντας αυτό το γοητευτικά ύπουλο μυθιστόρημα. «Γιατί να ζει ο σκύλος, τ’ άλογο κι ο αρουραίος, κι εσύ να μην έχεις πνοή;» αναρωτιέται κάποια στιγμή η ηρωίδα, παραπέμποντας στον Βασιλιά Ληρ, μόνο που, εν προκειμένω, δεν φαίνεται να απευθύνεται τόσο στον απελθόντα φίλο της αλλά στον ίδιο της τον εαυτό.

Όσο για τον αινιγματικό τίτλο του βιβλίου Ο φίλος, μάλλον αυτός είναι, τελικά, ο φανταστικός συνοδοιπόρος που εκείνη επιλέγει ανάμεσα στα άλλα επινοημένα ή πραγματικά πλάσματα ‒ δεν έχει σημασία. Αρκεί αυτό να μπορεί να της δίνει πνοή, όπως της έδωσαν αντίστοιχα άλλες φίλες, όπως η Γουλφ ή η Αλεξίεβιτς, με την οποία κλείνει το βιβλίο, επιστρέφοντας εκεί απ’ όπου ξεκίνησε.

«Με άλλα λόγια, το μυαλό των γυναικών, αναγκασμένο να υποστεί τόσο τρόμο και ανίκανο να δεχτεί κι άλλον, είχε κατορθώσει να σβήσει τα φώτα». Αυτά ανάβει τώρα ξανά η Νιούνεζ με τον δικό της, φανταστικό Φίλο.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Βιβλίο
0

ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κλέμενς Ζετς

Βιβλίο / Η αβανγκάρντ δύναμη του Κλέμενς Ζετς

Γιατί οι ιστορίες από την «Παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων» του Αυστριακού Κλέμενς Ζετς απέσπασαν δικαίως πολλαπλά βραβεία, κερδίζοντας κοινό και κριτικούς με την ανατρεπτική τους δύναμη και την ορμητική φαντασία και συνδέοντας την υψηλή ποιότητα της γλώσσας με τις πιο ακραίες στιγμές του science fiction.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Λένια Ζαφειροπούλου: «Στην ποίηση υπάρχει και η γελοία πλευρά»

Βιβλία και Συγγραφείς / Λένια Ζαφειροπούλου: «Στην ποίηση υπάρχει και η γελοία πλευρά»

Η ποιήτρια, λυρική τραγουδίστρια, μεταφράστρια και ραδιοφωνική παραγωγός Λένια Ζαφειροπούλου συζητάει με τον Νίκο Μπακουνάκη για τη σχέση ποίησης και μουσικής, για τις λέξεις και τους ήχους, με αφορμή τη μετάφραση του σαιξπηρικού έργου «Ο Βιασμός της Λουκρητίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ