Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα

0

Ένα μικρό σπίτι δίπλα στη θάλασσα, με το μοναστήρι της Φανερωμένης απέναντι και το πευκοδάσος σε απόσταση αναπνοής, ήταν το καταφύγιο του Άγγελου Σικελιανού τα τελευταία και πιο δύσκολα χρόνια της ζωής του. Το μικρό οίκημα, που ρήμαζε για χρόνια, παρέδωσε αποκατεστημένο στις τοπικές αρχές η Εφορεία Νεώτερων Μνημείων Αττικής το 2006, την ίδια χρονιά που έφυγε από τη ζωή η Άννα Σικελιανού, επιθυμία της οποίας ήταν να προσφερθούν, ώστε να εκτεθούν στον χώρο, ενθυμήματα από την κοινή τους ζωή εκεί.


Ο επισκέπτης αιφνιδιάζεται από το μοναστηριακής λιτότητας περιβάλλον. Ο αργαλειός της Άννας, ρούχα του Άγγελου αλλά και ένα υφαντό φόρεμα που έφτιαξε η ίδια, το σιδερένιο κρεβάτι του ζευγαριού, γράμματα του ποιητή σε Κουλουριώτες φίλους του, βιβλία, το τηλέφωνο της Εύας Πάλμερ, γεμίζουν τους απροσδόκητα μικρούς χώρους. Σε αυτό το ταπεινό κτίσμα ο Σικελιανός αποσυρόταν για να γράψει, εμπνεόμενος από την ομορφιά του τοπίου αλλά και από τη συναναστροφή του με τους ντόπιους, που τον αγκάλιασαν με θέρμη και δέος.

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Από τη Σαλαμίνα, από τα χέρια του μελισσοκόμου Σπύρου Παπανικολάου, θα πάρει ο ποιητής ένα πολύτιμο βάζο μέλι, για να το δώσει στον βαριά άρρωστο Κωστή Παλαμά μία μόλις βδομάδα πριν εκείνος πεθάνει. 


O Άγγελος Σικελιανός έρχεται για πρώτη φορά στη Σαλαμίνα γύρω στο 1930. Τον φέρνει ένας αγαπημένος του φίλος, ο Σαλαμίνιος ποιητής Ανδρέας Σαλτάρης (1914-1946). Στο μοναστήρι της Φανερωμένης θα του γνωρίσει τον μοναχό Αμβρόσιο, ένα πρόσωπο του οποίου η μοίρα ήταν δεμένη με τη μονή – είναι χαρακτηριστικό πως ήταν ο μόνος που δεν την εγκατέλειψε κατά τη διάρκεια της Κατοχής αλλά ούτε και όταν, λίγο πριν από την Απελευθέρωση, τον Ιούλιο του 1944, η μονή έγινε γυναικεία.

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Το μοναστήρι της Φανερωμένης την 1/8/1965. Αρχείο Παναγιώτη Βελτανισιάν


Οι δύο άντρες αναπτύσσουν στενή φιλία και το 1933 ο Αμβρόσιος παραχωρεί στον Άγγελο Σικελιανό το παλιό λεμβαρχείο της μονής. Ο Σικελιανός θα εγκατασταθεί στο διώροφο σπιτάκι και θα στεγάσει σε ένα κοντινό παράσπιτο το γραφείο του, το μεγαλύτερο που απέκτησε ποτέ, κατασκευασμένο από τα ξύλα που περίσσεψαν από τον εξώστη του κυρίως οικήματος.

Σχεδόν μέχρι τον θάνατό του ο Σικελιανός μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα στην Αθήνα και στη Σαλαμίνα. Θα συνδεθεί με τους ανθρώπους του νησιού, τα αδέλφια Ανδρέα και Νίκο Σαλτάρη, τον Φίλιππα Τούτση, τον Γιάννη Κριέλα. Το 1938 φέρνει στην Κούλουρη για πρώτη φορά την Άννα Καμπανάρη, με την οποία θα παντρευτούν το 1940. Εκείνη θα αγαπήσει το νησί αλλά και τους κατοίκους του και το ζευγάρι θα περνά εδώ όλο και περισσότερο χρόνο.

Εκτός από τους ντόπιους, με τους οποίους συναναστρέφεται καθημερινά, ο Σικελιανός θα αποκτήσει στη Σαλαμίνα έναν ακόμα σταθερό συνομιλητή, τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, τον οποίον το καθεστώς Μεταξά θα περιορίσει το 1938, και μέχρι το τέλος του ελληνοϊταλικού πολέμου, στην Ι.Μ. Φανερωμένης. Συγκινημένος ο ποιητής, στις 23 Αυγούστου 1941, ημέρα γιορτής της μονής, θα παρακολουθήσει ανάμεσα σε πλήθος κόσμου τον Δαμασκηνό να λειτουργεί στη Φανερωμένη, μετά την επάνοδό του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο.

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Ο Σικελιανός θα εγκατασταθεί στο διώροφο σπιτάκι και θα στεγάσει σε ένα κοντινό παράσπιτο το γραφείο του, το μεγαλύτερο που απέκτησε ποτέ, κατασκευασμένο από τα ξύλα που περίσσεψαν από τον εξώστη του κυρίως οικήματος. Οκτώβριος, 1948. Αρχείο Άννας Σικελιανού.
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Το σπίτι του Σικελιανού τη δεκαετία του 1960. Φωτογράφος: Δημήτρης Παπαδήμος, Αρχείο ΕΛΙΑ


Η γερμανική κατοχή θα διαλύσει τη γαλήνια ζωή του Άγγελου και της Άννας. Θα φύγουν από το νησί μετά τον μεγάλο βομβαρδισμό του Πειραιά, για να διαφυλάξουν το σπίτι τους στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της απουσίας τους, οι Γερμανοί, φτάνοντας με βάρκες από το Μεγάλο Πεύκο, λεηλατούν το παραθαλάσσιο σπιτάκι. Επιστρέφοντας, με τη βοήθεια των φίλων τους θα μεταφέρουν ό,τι είχε απομείνει στο παράσπιτο, ενώ οι κατακτητές θα χρησιμοποιήσουν το σπίτι για να επιτηρούν το μοναστήρι, όπου σκόπευαν να συγκεντρώσουν τους κρατούμενους σε περίπτωση εξέγερσης των κατοίκων.

Το ζευγάρι, αντιμετωπίζοντας μεγάλες οικονομικές δυσκολίες και μη μπορώντας να επιβιώσει στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, θα αναζητήσει επανειλημμένως καταφύγιο στο παράσπιτο και στην αγαπημένη του Κούλουρη. Από δω, από τα χέρια του μελισσοκόμου Σπύρου Παπανικολάου, θα πάρει ο ποιητής ένα πολύτιμο βάζο μέλι, για να το δώσει στον βαριά άρρωστο Κωστή Παλαμά μία μόλις βδομάδα πριν εκείνος πεθάνει.


Τα επόμενα χρόνια και μέχρι το τέλος ο Σικελιανός, αντιμετωπίζοντας προβλήματα υγείας, θα έρχεται όποτε αυτή του το επιτρέπει, στη Σαλαμίνα. Το 1947 θα του παραχωρηθεί το δεσποτικό της μονής, όπου θα γράψει την τραγωδία «Ο θάνατος του Διγενή». Τον Μάρτιο του 1950 θα επισκεφθεί για τελευταία φορά τη Σαλαμίνα. Ο θάνατός του τον Ιούνιο του 1951 θα συνταράξει το νησί, στο οποίο η μνήμη αλλά και ο μύθος του παραμένουν μέχρι σήμερα ισχυρά.

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Το σπίτι του Σικελιανού πριν από την αποκατάστασή του. Αρχείο Παναγιώτη Βελτανισιάν


ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ του Σικελιανού με τη Σαλαμίνα ο φιλόλογος και δρ. Λαογραφίας, Παναγιώτης Βελτανισιάν, στο περιοδικό «Βάκιλος» (τεύχος α', Ιούλιος 2008):


«Καθώς εισχωρεί όλο και περισσότερο στην καθημερινότητα της ζωής του νησιού, η επαφή του με τους ντόπιους τον οδηγεί στην ανάπτυξη εγκάρδιων σχέσεων, πολλές από τις οποίες θα καταλήξουν σε κουμπαριές. Η πιο δυνατή φιλία που έκανε ο Άγγελος ήταν αυτή με τον Γιάννη Κριέλα, ο οποίος έγινε ο προσωπικός του οδηγός και σε αυτόν θα επικεντρωθούμε.

Μ' αυτόν πήγαινε τακτικά στη Συκιά Ξυλοκάστρου για να δουν το σπίτι που είχε χτίσει μαζί με την πρώτη του γυναίκα, την Εύα Πάλμερ, και που η ανέχεια τον οδήγησε να το πουλήσει. Σαν κλέφτης έμπαινε στο κτήμα από έναν πεσμένο μαντρότοιχο και με πικρία νοσταλγούσε τις ευτυχισμένες αλλοτινές μέρες.

Σε μία από αυτές τις επισκέψεις ο Κριέλας θυμάται ένα περιστατικό. Αρχές Σεπτεμβρίου του 1941, καθώς επέστρεφαν από τη Συκιά στη Σαλαμίνα, συνάντησαν μπλόκο των Γερμανών έξω από την Κόρινθο. Τότε ο Σικελιανός σηκώθηκε όρθιος στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και, απαλλαγμένος από τον φυσιολογικό, ανθρώπινο φόβο, "ίδιος Ολύμπιος Θεός", διέταξε τον Κριέλα να μην υπακούσει στις εντολές των Γερμανών αλλά να αυξήσει ταχύτητα. Το πέρασμά τους ήταν φευγαλέο. "Σαν αόρατοι περάσαμε από μέσα" έλεγε ο Κριέλας.

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
H θέα από το σπίτι, μια μέρα του Ιουνίου 2020... Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO



Στη δεύτερη διήγηση του Κριέλα που θα καταγράψουμε εμφανίζεται πάλι ο ποιητής να του ζητά να τον οδηγήσει στον Τύμβο των Σαλαμινομάχων, για να απαγγείλει στίχους. Οι ντόπιοι Αμπελακιώτες θυμούνται μια επιβλητική φυσιογνωμία να περνά μέσα από το χωριό, πάνω στο αυτοκίνητο, φορώντας μια παράξενη, βαριά μπέρτα, και ψιθύριζαν: "Ήρθε ο ποιητής, ήρθε ο ποιητής!".


Όλοι γνωρίζουμε τη μεταφυσική διάσταση της ορφικής ιδέας στα ποιήματα του Σικελιανού, τη μυσταγωγία της διονυσιακής του γραφής και την επιθυμία για τη δημιουργία μιας λυρικής ουτοπίας. Πέρα όμως από το έργο του, τα δύο αυτά περιστατικά επιβεβαιώνουν το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη, τη μεταλογική της καθημερινότητάς του, η οποία ήταν πάντοτε επικεντρωμένη στην αναζήτηση της αιωνιότητας και άλλων ανώτερων οικουμενικών αξιών.


Αυτή η στάση ζωής δείχνει την εμβρίθεια έπαρσης που τον διακατείχε, ή που φαινομενικά τον πλαισίωνε, εξαιτίας της δυσκολίας των σχεδόν ακατόρθωτων επιθυμιών του. Κι ήταν αυτή η έπαρση, η τόσο ξενική προς τους ντόπιους, που έπαιξε κι αυτή τον ρόλο της, κατατάσσοντάς τον στη σφαίρα του μύθου, στη σφαίρα του σχεδόν μαγικού. Ο υπερτροφικός και μερικές φορές ενοχλητικός εγωκεντρισμός του έκανε τους οραματισμούς του να μην ξεπέφτουν σε "φιλοσοφία" και με τα ποιήματά του κρατούσε αδιάπτωτα μια βιολογική ορμή και μια υψηλή μέθεξη και μύηση, που ήταν, ουσιαστικά, η αναπαλλοτρίωτη προσφορά της σικελιανής ποίησης. Αυτήν τη συμπαντική αιώρηση του Σικελιανού ο Κριέλας τη βίωνε όχι μόνο έντονα, αλλά με όλο του το είναι – ένιωθε τη μεταφυσική αύρα του Άγγελου να τον κυριεύει και γινόταν μέτοχός της, γινόταν ο φορέας της πραγματοποίησης των ακατάληπτων για τον κοινό νου εντολών του».

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Παραλία Σαλαμίνας, Απόκριες 1946. Διακρίνονται από αριστερά: Λιλίκα Νάκου, Άγγελος Σικελιανός, Μαρία Σαλτάρη-Μιχαλάκη, Λιλή Ιακωβίδη, Χρυσός Ευελπίδης. Αρχείο: Ορσίας (Λία) Μιχαλάκη-Καλαντζή
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Ο Σικελιανός στη Σαλαμίνα με φίλους του, 1937. Αρχείο: Ορσίας (Λία) Μιχαλάκη-Καλαντζή
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Στο δάσος της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα, το 1935. Ο Άγγελος Σικελιανός διαβάζει σε φίλους του. Δεξιά, καθιστός στο βράχο διακρίνεται ο Κωστής Παλαμάς και ο πατήρ Νεόφυτος Σάλτας της Μονής Φανερωμένης. Αρχείο: Ορσίας (Λία) Μιχαλάκη-Καλαντζή


«Όσοι, λοιπόν, είχαν την ευτυχή συγκυρία να γνωρίσουν τον Άγγελο, μιλούσαν για μια φυσιογνωμία υπερκόσμια και ασύλληπτη. Όταν, όμως, οι άνθρωποι του μόχθου τον πλησίαζαν, αυτός γινόταν ένας απλός συζητητής, ένας άνθρωπος που επιζητούσε να μάθει τα μυστικά της μελισσοκομίας ή να μάθει να ιππεύει. Συχνά, οι συζητήσεις κατέληγαν σε ανώτερα, πνευματικά θέματα, με αποτέλεσμα ο Άγγελος να γίνεται ξανά ο Υπεράνθρωπος που πίστευε σε μια σφαιρική ενότητα και καθολική σύνθεση του Παντός. Οραματιζόταν έναν καθολικό θρησκευτικό μύθο που να κλείνει μέσα του τη λατρεία της φύσης, τις αρχέγονες μητριαρχικές θρησκείες, το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, την ορφική διδασκαλία και τη χριστιανική συμβολική. Αυτό που έβλεπαν οι άνθρωποι της Σαλαμίνας στο πρόσωπο του Άγγελου ήταν η πηγαία έμπνευση, η ρωμαλέα σύλληψη της φαντασίας».


«Η διατήρηση του μύθου του Σικελιανού κρατήθηκε αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό του (1951) και ιδίως μετά το 1961, όταν ο Νίκος Καζαντζάκης δημοσίευσε το βιβλίο του "Αναφορά στον Γκρέκο". Εκεί, όσοι Σαλαμίνιοι διάβασαν την ενότητα "Ο φίλος μου ο ποιητής" έβρισκαν ομοιότητες και αντιστοιχίες με το μέρος εκτύλιξης του περιστατικού της προσπάθειας από την πλευρά του Άγγελου νεκρανάστασης ενός ράφτη, που απέβη τελικά ανεπιτυχής. Το μέρος αυτό φαίνεται να μοιάζει πολύ με τη Φανερωμένη και με τον γύρω χώρο της διώροφης οικίας της θάλασσας, αν και ο πραγματικός χώρος που έλαβε χώρα το γεγονός ήταν η Συκιά Ξυλοκάστρου. Η αφήγηση του Καζαντζάκη, ρεαλιστική και χωρίς καμιά μεταφυσική αγωνία, αν είναι αληθής, δείχνει τις μαγικές-εξωκοσμικές δυνάμεις του Άγγελου».


«Όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν να διαμορφωθεί στη Σαλαμίνα μια κατασκευή μεταλογικής –ή, καλύτερα, θα λέγαμε μεταδιαλεκτικής‒ προσωπικότητας του Άγγελου Σικελιανού. Η υπερβολή αυτή της λυρικής και μυστικιστικής έξαρσης, που χαλάρωνε τα δεσμά της ως τότε λογοκρατικής αντίληψης για την ποίηση, δίχως να καταργεί τους λογικούς συνειρμούς, σε συνδυασμό με την "παράξενη" συμπεριφορά του στο νησί, οδήγησε στη δημιουργία ενός πλέγματος μυστηρίου και φαντασιακής παραπραγματικότητας».

Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Η προτομή του ποιητή. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Στο σπίτι του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα Facebook Twitter
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Μέχρι τώρα οι επισκέψεις ‒κυρίως οργανωμένες‒ στο οίκημα γίνονται κατόπιν επικοινωνίας στο τηλέφωνο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης-Λαογραφικού και Ναυτικού Μουσείου, στο 213 2027316.


Το μουσείο δέχεται επισκέψεις από σχολεία όχι μόνο της Σαλαμίνας αλλά και γενικότερα της Αττικής, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο έναν χώρο όπου έζησε και άντλησε έμπνευση για κάποιο διάστημα της ζωής του ο Άγγελος Σικελιανός, να ζωγραφίσουν, να γράψουν και να εμπνευστούν καλλιτεχνικά, όπως έγινε πρόσφατα και στον διαγωνισμό ζωγραφικής του Δήμου.


Στόχοι του δήμου και συγκεκριμένα της κ. Ελένης Μπίλλια, προέδρου της Βιβλιοθήκης-Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας, είναι η ασφάλεια, η συντήρηση, η αξιοποίηση και η ανάδειξη αυτού του ξεχωριστού χώρου. Πρόθεσή της είναι να καταστεί πόλος έλξης και η επίσκεψή του να πραγματοποιείται σε σταθερό ωράριο λειτουργίας, κυρίως το Σαββατοκύριακο. Τέλος, στόχος της είναι η καθιέρωση της διοργάνωσης των «Σικελιανών» ως θεσμού τους καλοκαιρινούς μήνες.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής και της επιτυχίας της»

Βιβλίο / Μπεν Γουίλσον: «Η χαοτική εικόνα της Αθήνας είναι το μυστικό της αντοχής της»

Από τη Βαβυλώνα ως την Αθήνα, ο διάσημος ιστορικός και συγγραφέας βλέπει τις πόλεις ως ζωντανούς οργανισμούς, όπου η ιστορία γράφεται από τους ανθρώπους και όχι από τα κτίρια – με δημόσιες διεκδικήσεις και αντιστάσεις στο gentrification.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM