Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
Οι συνάδελφοί του τον έθαψαν λίγο πριν από τα μεσάνυχτα κάτω από μια ελιά, κοντά στον όρμο Τρεις Μπούκες.

Ρούπερτ Μπρουκ: O «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από τσίμπημα κουνουπιού.

0

Η αντίστροφη μέτρηση άρχισε στις 27 Φεβρουαρίου του 1915. Το πλοίο του Βασιλικού Βρετανικού Ναυτικού, ενώ κατευθυνόταν προς τα Δαρδανέλια και θέλοντας να αποφύγει το Αιγαίο, το οποίο ήταν διάσπαρτο από νάρκες, αναγκάστηκε να αλλάξει πορεία και να αγκυροβολήσει στις 21 Μαρτίου στην Αίγυπτο. Εκεί, ο Άγγλος ρομαντικός ποιητής Ρούπερτ Μπρουκ, ήδη αναγνωρισμένος στην πατρίδα του ως ένας από τους πιο επιφανείς της εποχής του, επισκέφτηκε τις Πυραμίδες, ενώ παράλληλα η αδύναμη υγεία του επιβαρύνθηκε από δυσεντερίες και εγκαύματα. Στις 10 Απριλίου επιβιβάστηκε πάλι στο πλοίο με πιθανό προορισμό την Καλλίπολη και επτά μέρες αργότερα ένας πυρετός που προκλήθηκε από τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και δεν έλεγε να πέσει ανάγκασε τον ενθουσιώδη εικοσιεπτάχρονο άνδρα να νοσηλευτεί σε ένα γαλλικό πλωτό νοσοκομείο στη Σκύρο. Αν και όλοι οι Γάλλοι γιατροί και νοσοκόμοι ήταν πάνω από το κεφάλι του, τελικά στάθηκε αδύνατον να αντιμετωπιστεί η σηψαιμία και το απόγευμα της 27ης Απριλίου άφησε την τελευταία του πνοή. Οι συνάδελφοί του τον έθαψαν λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας κάτω από μια ελιά, κοντά στον όρμο Τρεις Μπούκες.

Παρόλο που ο Μπρουκ παρουσίαζε τον πόλεμο με ρομαντική διάθεση, σύμφωνα άλλωστε και με το κλίμα της εποχής, κατανοούσε απολύτως ότι ο πόλεμος οδηγεί κυρίως στον θάνατο.

Η φήμη του στην πατρίδα του, τόσο ως λογοτέχνη όσο και ως ταξιδευτή, ήταν τόσο μεγάλη, που η είδηση του θανάτου του προκάλεσε μεγάλο σοκ. Ανάμεσα στις νεκρολογίες που γράφτηκαν αμέσως μόλις μαθεύτηκε το θλιβερό νέο, ξεχώρισαν αυτές του Ουίνστον Τσόρτσιλ, της αδελφικής του φίλης Βιρτζίνια Γουλφ, του Ε.Μ. Φόρστερ, κι αργότερα του Χένρι Τζέιμς, του Μπέρναρντ Σο και του Γ. Μπ. Γέιτς, ο οποίος ήταν και ο άνθρωπος που τον είχε χαρακτηρίσει τον «ωραιότερο άνδρα της Βρετανίας». Και η αλήθεια είναι ότι ο Ρούπερτ Μπρουκ άφησε εποχή όχι απλώς ως ένας εκπρόσωπος των σημαντικότερων γεωργιανών ποιητών (δηλαδή της περιόδου της βασιλείας του Γεωργίου) αλλά και ως μεγάλος εραστής γυναικών, ενδεχομένως και ανδρών, ενώ τα ταξίδια του ανά την Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στις Νότιες Θάλασσες (μεγάλο διάστημα του 1914 έζησε στην Ταϊτή, όπου έγραψε μερικές από τις πλέον ενδιαφέρουσες επιστολές αλλά και τα ωραιότερα ποιήματά του, εμπνευσμένα από μια ντόπια καλλονή από την οποία λέγεται ότι απέκτησε μια κόρη) τον ανήγαγαν σε θρύλο όσο ήταν ακόμα εν ζωή. Πόσο μάλλον όταν το μοιραίο συνέβη τόσο αναπάντεχα, και μάλιστα με σκηνικό τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, εξασφαλίζοντάς του την υστεροφημία. Είχε προλάβει, ελάχιστο καιρό πριν από το τέλος, να γράψει τα περίφημα Σονέτα Πολέμου, ποιήματα πατριωτικού χαρακτήρα, όπως το διασημότερό του με τίτλο «Ο στρατιώτης», το οποίο αναγράφεται στην πλάκα που ανεγέρθηκε στον τάφο του στη Σκύρο, ενώ διδάσκεται ακόμα και σήμερα στα βρετανικά σχολεία. Στο νησί, στην πλατεία που φέρει το όνομά του, στέκει και η προτομή του, που χρηματοδοτήθηκε από διεθνή επιτροπή, μέλος της οποίας ήταν και ο Κ.Π. Καβάφης. Φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Μιχάλη Τόμπρο με μοντέλο τον Αλέξανδρο Ιόλα, ενώ τα αποκαλυπτήριά της έγιναν στις 5 Απριλίου του 1931 από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον επικήδειο διάβασε ο Άγγελος Σικελιανός.

Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
Μέλη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών της Αθήνας επισκέπτονται τον τάφο του Μπρουκ στη Σκύρο το 1938.

Επικοινωνήσαμε με τον κ. Νιλ Μέιμπιν της Rupert Brooke Society για να μας μιλήσει για τη σπουδαία αυτή προσωπικότητα. Στην ερώτηση κατά πόσο έχει αναγνωριστεί το έργο του, απάντησε: «Συχνά παρουσιάζεται σε αντιδιαστολή με την ποίηση άλλων ποιητών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως ο Γουίλφρεντ  Όουεν, ο οποίος θεωρείται ότι έγραψε πιο αντικειμενικά από τον Μπρουκ, που πιστεύεται ότι απέδωσε τον πόλεμο θριαμβευτικά και λυρικά. Δεν είναι σωστό ούτε το ένα ούτε το άλλο. Παρόλο που όντως ο Μπρουκ παρουσιάζει τον πόλεμο με ρομαντική διάθεση, σύμφωνα άλλωστε και με το κλίμα της εποχής, κατανοούσε απολύτως ότι ο πόλεμος οδηγεί κυρίως στον θάνατο. Είχε συμμετάσχει στη μάχη της Αμβέρσας, την οποία χαρακτήρισε “πραγματική Κόλαση”, όπου “η μισή νεολαία της Ευρώπης πετάχτηκε μέσα από τον πόνο στο τίποτα, στο αδιάκοπο σφαγείο των σύγχρονων πολέμων”, όπως έγραψε. Επίσης, το τελευταίο του ποίημα, γραμμένο τον Απρίλιο του 1915, λίγο πριν από τον θάνατό του, με τίτλο “Fragment” (“Θραύσμα”), θα μπορούσε να έχει γραφτεί από οποιονδήποτε ποιητή τα δύο ή τρία χρόνια που ακολούθησαν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οπωσδήποτε, πάντως, τα ποιήματά του της Ταϊτής είναι σημαντικότερα από τα Σονέτα Πολέμου». Τα οποία να σημειώσουμε ότι εκδόθηκαν έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, υπό τον τίτλο «Δεκατέσσερα».

Τα χρόνια μετά τον Μεγάλο Πόλεμο η φήμη του Μπρουκ πήρε μεγάλες διαστάσεις. Στίχοι του έχουν ενταχθεί σε έργα σημαντικών λογοτεχνών, όπως ο Σκοτ Φιτζέραλντ, που ξεκινάει το μυθιστόρημά του «Αυτή η πλευρά του παραδείσου» με δικό του στίχο, ή έχουν ακουστεί από ήρωες διάσημων ταινιών, όπως το M*A*S*H, ενώ έχουν γραφτεί δέκα βιογραφίες του, εκ των οποίων η μία σε μορφή μυθιστορήματος με τίτλο εμπνευσμένο από ποίημά του «The great lover» («Ο μεγάλος εραστής») από τη συγγραφέα Τζιλ Ντόσον.

Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
Ιδιόχειρη αφιέρωση του Ρούπερτ Μπρουκ σε κάρτα σταλμένη στον Harold Munro του βιβλιοπωλείου Poetry.
Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter

Η προσωπικότητά του υπήρξε έμπνευση για πολλούς νέους της εποχής του. Υπήρξε χαρισματικός και οι περισσότεροι που τον γνώρισαν έπεσαν θύματα της γοητείας του, η οποία απέρρεε από το ότι είχε ζήσει έντονα τόσο τη λάμψη όσο και το σκοτάδι της ομορφιάς.

Ο κ. Μέιμπιν θεωρεί ότι «η προσωπικότητά του υπήρξε έμπνευση για πολλούς νέους της εποχής του. Υπήρξε χαρισματικός και οι περισσότεροι που τον γνώρισαν έπεσαν θύματα της γοητείας του, η οποία απέρρεε από το ότι είχε ζήσει έντονα τόσο τη λάμψη όσο και το σκοτάδι της ομορφιάς, είχε κάνει πολλαπλά ταξίδια μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου −καθόλου εύκολη υπόθεση την περίοδο γύρω από το 1915−, ενώ συγχρόνως συνδιαλεγόταν με τον κόσμο της διανόησης και της λογοτεχνίας. Υπήρξε ίσως ο τελευταίος μεγάλος ποιητής, πριν ο μοντερνισμός απαξιώσει την παραδοσιακή φόρμα. Έχουν γραφτεί πολλές βιογραφίες, αλλά δεν μας έχουν ικανοποιημένοι όλες. Θα ξεχώριζα την επίσημη του Κρίστοφερ Χάσελ και αυτή του Πολ Ντελανί, "Οι νεοπαγανιστές"».

Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
Από αριστερά προς δεξιά: Noέλ Oλίβιε, Mέιτλαντ Ράτφορντ, Βιρτζίνια Γουλφ, Ρούπερτ Μπρουκ

Ο πατριωτισμός που έκανε τον Ρούπερτ Μπρουκ να στρατευτεί ως εθελοντής στην εκστρατεία της Μεσογείου ήταν ακόμα ένας λόγος ηρωοποίησής του από τη γενιά του. Ο κ. Μέιμπιν εξηγεί: «Η ενέργειά του τον οδήγησε να αναζητήσει έναν σημαντικό στόχο και οι αντιφάσεις της προσωπικότητάς του τον έκαναν να πιστέψει ότι το ρίσκο του θανάτου ήταν ένα μέσο να πλησιάσει αυτόν τον στόχο. Ο πόλεμος του πρόσφερε τον στόχο στο πιάτο! Αν και δεν υπήρχε καμία εγγύηση ότι η μονάδα του θα εκστράτευε στο Αιγαίο και ότι θα συμμετείχε στην Καλλίπολη, αφού επρόκειτο για μια μικρή μοίρα Ναυτικού κι επίσης δεν ήταν βέβαιο ότι ήταν στα σχέδια της Αγγλίας να επιτεθεί στην Τουρκία με τον τρόπο που της επιτέθηκε τελικά. Πάντως, η κλασική παιδεία του Μπρουκ τον έκανε να βλέπει με φιλελληνικό πνεύμα την εκστρατεία. Η πρώτη του αντίδραση όταν έμαθε πού οδηγούνταν το πλοίο του ήταν: “Με φαντάζομαι να είμαι μάρτυρας στην πρώτη από το 1453 λειτουργία στην Αγία Σοφία”. Επίσης έγραψε: “Θα είμαστε η κρίσιμη στιγμή της ιστορίας; Ποτέ μου δεν υπήρξα πιο ευτυχισμένος στη ζωή μου, σαν ένα ρεύμα που τρέχει κατευθείαν στο τέρμα”. Στα τελευταία του ποιήματα είναι σαν να προφητεύει το τέλος. Ήξερε ότι το πιο πιθανό για έναν στρατιώτη είναι να σκοτωθεί στον πόλεμο. Ακολούθησε συνειδητά τον δρόμο της δόξας μέσω του θανάτου. Τα "Σονέτα Πολέμου" το αποδεικνύουν περίτρανα...».

Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
O Μπρουκ, χτυπημένος από την αρρώστια, λίγο πριν από το τελικό ταξίδι της ζωής του.
Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter
Διαβάζοντας ποίηση στο Old Vicarage.
Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter


Ένα ποίημα του Ρούπερτ Μπρουκ: 

 

Beauty And Beauty

When Beauty and Beauty meet
All naked, fair to fair,
The earth is crying-sweet,
And scattering-bright the air,
Eddying, dizzying, closing round,
With soft and drunken laughter;
Veiling all that may befall
After -- after --

Where Beauty and Beauty met,
Earth's still a-tremble there,
And winds are scented yet,
And memory-soft the air,
Bosoming, folding glints of light,
And shreds of shadowy laughter;
Not the tears that fill the years
After -- after -- 

 

Ο «πιο όμορφος ποιητής της Αγγλίας» που πέθανε στη Σκύρο από το τσίμπημα ενός κουνουπιού Facebook Twitter

 

 

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 10.8.2017

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Γιάννης Στίγκας: «Στην εποχή μας όλες οι αλήθειες πάσχουν από κακή χρήση»

Βιβλίο / Γιάννης Στίγκας: «Στην εποχή μας όλες οι αλήθειες πάσχουν από κακή χρήση»

Κάνει τρομερά «αεροπλανικά» και γράφει δριμείς και ανυπότακτους στίχους: ο σημαντικότερος, ίσως, ποιητής της γενιάς του, ο Γιάννης Στίγκας, μιλάει στη LiFO για το «Εξυπερύ σημαίνει χάνομαι», την τελευταία και καλύτερη συλλογή του
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT
Νίκος Μάντης «Το χιόνι του καλοκαιριού»

Το πίσω ράφι / Για τις απουσίες που μας κάνουν αργούς στα αισθήματα

Καλοκαίρι στην Πελοπόννησο, στη σκιά της δεκαετίας του ’80: ένα πληγωμένο παιδί, μια μητέρα που επιστρέφει αλλαγμένη και μυστικά που βαραίνουν τη σιωπή των ενηλίκων - αυτά ξετυλίγει ο Νίκος Α. Μαντής στο πρώτο του μυθιστόρημα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Νέα βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος του χρόνου, και κάποιες επανεκδόσεις

Fall Preview 2025 / 13 βιβλία που περιμένουμε ως το τέλος της χρονιάς

Ο πάντα επίκαιρος Καβάφης, νέα, σύγχρονα και παλιότερα ονόματα της λογοτεχνικής σκηνής και κάποιες ξεχωριστές επανεκδόσεις που δικαίως θα διεκδικήσουν χώρο στη βιβλιοθήκη όλων, βιβλιόφιλων και μη.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Εμανουέλ Καρέρ «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα»

Το πίσω ράφι / Ένα επτασφράγιστο μυστικό που προκάλεσε αμηχανία και πάταγο

Προκλητικός, ωμός, συχνά σοκαριστικός, ο Εμανουέλ Καρέρ εξερευνά στο «Ένα ρωσικό μυθιστόρημα» το οικογενειακό του παρελθόν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμα και τα πιο κοντινά του πρόσωπα.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Αναγνώσεις / Ζυμώνοντας ψωμί και ταριχεύοντας έναν νεκρό στην αρχαία Αίγυπτο

Πώς ήταν η ζωή στην αρχαία Αίγυπτο; Ένας Αμερικανός αρχαιολόγος περιγράφει το 24ωρο των ανθρώπων κάθε ιδιότητας και κοινωνικής τάξης στις Θήβες της αρχαίας Αιγύπτου μέσα από ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι αληθινές.
THE LIFO TEAM
Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Βιβλίο / Ανί Ερνό: «Όπως η σεξουαλική επιθυμία, έτσι και η μνήμη δεν σταματά ποτέ»

Η Γαλλίδα συγγραφέας που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας γεφυρώνει, με τη μυθιστορηματοποίηση της μνήμης, τη μεγάλη λογοτεχνία, από τον Μαρσέλ Προυστ μέχρι τον σύγχρονό μας Εντουάρ Λουί. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1940.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ