Όταν ο Μικρός Πρίγκιπας συνάντησε τον Πάμπλο Εσκομπάρ

Όταν ο Μικρός Πρίγκιπας συνάντησε τον Πάμπλο Εσκομπάρ Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Ατελιέ / LIFO
0


 

Οι ιστορίες των ανθρώπων είναι πάντα φτιαγμένες από σάρκα και αίμα και την αντοχή τους την τεστάρει η μνήμη. Σημασία δεν έχει τι έζησες αλλά πώς το έζησες, πώς μεθερμήνευσες και βίωσες την κάθε στιγμή, ακόμα και τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία, όπως η ώρα που πάτησε ο άνθρωπος τη «Θάλασσα της Ηρεμίας» ή ο θάνατος του Χο Τσι Μινχ. Κανένα σπουδαίο συμβάν δεν μπορεί να καταγραφεί πραγματικά, παρά μόνο όταν συνδέεται με την ανάλογη μικροϊστορία, αυτή της δικής σου φωνής που αντηχεί περίτρανα στο σύμπαν. Εσύ πού ήσουν, αλήθεια, όταν συνέβη το μοιραίο; Και τι ακριβώς έκανες όταν τα γεγονότα έριχναν πάνω σου τη δική τους αλήθεια; Χωρίς την προσωπική σφραγίδα κανένα γεγονός δεν μπορεί να μοιάζει πραγματικά μεγάλο. Το ίδιο συμβαίνει και με τις αναμνήσεις. Έχουν την ισχύ και τη διάρκεια που τους δίνεις, αποκαλύπτοντας το σχετικό τους εύρος.


Κάπως έτσι αντιλαμβάνεται το υφάδι των ιστοριών και των ανθρώπων που πλέκει περίτεχνα ο Κολομβιανός συγγραφέας Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες στο αριστουργηματικό και βραβευμένο Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν (από τις εκδόσεις Ίκαρος), γνωρίζοντας πως τα σημαντικότερα γεγονότα πάντα διυλίζονται μέσα από τις πιο απτές λεπτομέρειες της προσωπικής μας ζωής. Το γεγονός ότι ο μεγαλέμπορος της κόκας Πάμπλο Εσκομπάρ χάραξε ανεξίτηλα την ιστορία της Κολομβίας δεν αποτυπώνεται στο μέγεθος των πράξεών του αλλά στον τρόπο που χάσκουν τώρα μόνα και ανερμάτιστα τα περασμένα μεγαλεία: ο τεράστιος ζωολογικός κήπος που εκείνος δημιούργησε, οι τίγρεις και οι εξωτικοί παπαγάλοι που κάποτε δέσποζαν εκεί και τώρα έχουν εξαφανιστεί, οι αχανείς εκτάσεις που ανήκαν στον ξακουστό ναρκέμπορα και λειτουργούσαν ως σημεία αναφοράς και έλξης για τους πολίτες. Αυτά τα μικρά και ασπαίροντα κομμάτια μνήμης που επανέρχονται στη συνείδηση του πιο ανίδεου Κολομβιανού είναι που διαρθρώνουν τις μεγάλες αφηγήσεις. Εξού και η ιστορία της Κολομβίας –μια ατελεύτητη καταγραφή εκρήξεων, τρομοκρατικών χτυπημάτων, εσωτερικών συγκρούσεων και πολιτικής διαφθοράς– ξεδιπλώνεται ως ανάγλυφο φόντο της ιστορίας του αφηγητή και καθηγητή Αντόνιο Γιαμάρα, ο οποίος μετατρέπεται εν μια νυκτί, ύστερα από τον παρ' ολίγο θάνατό του, σε αγωνιώδη περιπλανητή και αυτοσχέδιο ήρωα. Η ανάγκη του να βρει το νήμα που συνέδεσε την κατά τύχη επιβίωσή του με τη δολοφονία του Ρικάρδο Λαβέρδε τον φέρνει κοντά στην κόρη του δολοφονηθέντος, Μάγια. Όλα ξεκίνησαν όταν ο καθηγητής βρέθηκε με μια σφαίρα καρφωμένη δίπλα στον νεκρό φίλο του, «πρώην πιλότο» και πρώην τρόφιμο των φυλακών, Λαβέρδε, χωρίς ακριβώς να γνωρίζει το πώς και το γιατί, όπως άλλωστε και τόσοι Κολομβιανοί που έπεσαν ανυποψίαστα θύματα μιας τυφλής και παράλογης βίας. Πριν από εκείνη τη στιγμή, ο Αντόνιο ήταν ένας φιλήσυχος διανοούμενος που δίδασκε τους φοιτητές τον τρόπο που αποτιμάται η δικαιοσύνη και απολάμβανε έναν ευτυχισμένο γάμο, με μια όμορφη σύζυγο και μια χαριτωμένη κόρη. Έως ότου, αίφνης, ο θάνατος θα τον κοιτάξει απειλητικά στα μάτια, θα τον κλείσει σε μια Εντατική και θα του θυμίσει πώς ακριβώς ακούγεται ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν. Όλα μετρούν αλλιώς μπροστά στο άγχος του θανάτου – γίνονται αυτομάτως παρελθόν, το μέλλον γίνεται φόβος και οι απολησμονημένες σκηνές καταλαμβάνουν τον χώρο ενός κατά τα άλλα φιλήσυχου βίου. Αντίστοιχα, πάλι, η δικαιοσύνη παύει να εκτιμάται με τον ίδιο τρόπο ακριβώς, γιατί ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ πλέον δίκαιος – και ως εκ τούτου τα πράγματα θα μοιάζουν έκτοτε για τον καθηγητή του Δικαίου, Αντόνιο Γιαμάρα, σχετικά. Τα όρια καλού και κακού είναι πολλές φορές συγκεχυμένα στα μάτια ενός ανθρώπου που δίνει τη δική του μάχη με την αδικία της φύσης που ταυτίζεται με το παράλογο. Γιατί να πεθαίνει ένας νέος και όχι ένας γέρος; Γιατί ο θάνατος να δεσπόζει ως απειλή τη στιγμή της ευτυχίας; Για την ακρίβεια, όχι μόνο έρχεται αλλά ενσκήπτει, προκαλώντας κρότο και θόρυβο, αποκαλύπτοντας τη βαριά και αληθινή διάσταση των πραγμάτων. «Η απομάγευση έρχεται αργά ή γρήγορα, αλλά πάντα έρχεται, δεν είναι ασυνεπής στο ραντεβού, ποτέ δεν ήταν. Όταν έρχεται, τη δεχόμαστε χωρίς πολλή έκπληξη, γιατί κανένας που έχει ζήσει αρκετά δεν μπορεί να ξαφνιαστεί με τη διαπίστωση ότι η ζωή του έχει διαμορφωθεί από μακρινά γεγονότα και ξένες βουλήσεις, με ελάχιστη ή μηδαμινή συμβολή των δικών του αποφάσεων. Αυτές οι μακρές διαδικασίες που συναντάμε στη ζωή μας –πότε για να της δώσουν την ώθηση που χρειάζεται, πότε για να κάνουν θρύψαλα τα πιο λαμπερά μας σχέδια– τείνουν να μένουν κρυφές σαν υπόγεια ρεύματα, σαν ανεπαίσθητες μετατοπίσεις τεκτονικών πλακών, και όταν τελικά γίνει ο σεισμός, επικαλούμαστε τις λέξεις που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε για να εφησυχάζουμε: ατύχημα, σύμπτωση, καμιά φορά και μοίρα» διαπιστώνει ο αφηγητής σε μία από τις πολλές φιλοσοφικές ενατενίσεις στις οποίες παρασύρεται ύστερα από την ένταση των γεγονότων. Τα πράγματα κάνουν ισχυρό θόρυβο όταν πέφτουν, διασπώντας το νεφέλωμα των συγκεχυμένων εικόνων. Τα πάντα γίνονται τότε ξεκάθαρα και δεν δίνουν περιθώρια για αυταπάτες – ο άνθρωπος αποκαλύπτεται στην πραγματική του διάσταση και ο τρωτός χαρακτήρας αντικαθιστά τον υπερήρωα.


Ανάμεσα στις πολλαπλές διαπιστώσεις που καταγράφει για τη ζωή και το σύμπαν το πανέμορφα μεταφρασμένο από τον Αχιλλέα Κυριακίδη βιβλίο του Κολομβιανού συγγραφέα, η δυναμική της αλήθειας που διασπά όλες τις ψευδαισθήσεις μοιάζει να είναι η πιο καίρια: πριν από τη διαπίστωση του θανάτου, ο έρωτας, η ποίηση, η τέχνη, το Δίκαιο, φαντάζουν απόλυτα, τίποτα δεν είναι ικανό να διαταράξει τη μαγική τους αύρα. Έως ότου φτάσει εκείνη η μοιραία στιγμή που ο θάνατος έχει την απόλυτη εξουσία κι εχει γίνει κυρίαρχος και δεσποτικός, έχειδιαπεράσει όλες τις στιγμές και καταργήσει τα ηθικά περιτυλίγματα των ανθρώπων: μπροστά στον θάνατο κάθε κόκκος άμμου ισοδυναμεί με το σύμπαν και κάθε μοιραία στιγμή μετατρέπει τις μικρές αφηγήσεις σε μεγάλες. Στην ερωτική συνεύρεση ανάμεσα στους δύο επιβιώσαντες προς το τέλος του βιβλίου δεν υπάρχει η παραμικρή ερωτική αυταπάτη αλλά μόνο η κοινή συνθήκη δύο ανθρώπων που έχουν συντριβεί από τον φόβο του θανάτου. Αντίστοιχα και οι πρόγονοί τους παύουν να τρέφουν ψευδαισθήσεις, μόνο όταν νιώθουν να πλησιάζει απειλητικά ο θάνατος: η μητέρα της Μάγιας, η «γκρίνγκα» –δηλαδή ξένη– Ιλέην, από αφοσιωμένη εθελόντρια των Ειρηνευτικών Σωμάτων που απολάμβανε τα πλούτη του άνδρα της από τις μεταφορές ναρκωτικών καταλήγει, ύστερα από τον παρ' ολίγο θάνατό του, να φύγει μακριά, εγκαταλείποντας τη ζωή της στην Κολομβία. Όσο για τον ίδιο τον πρωταγωνιστή Αντόνιο, μετά τον σοβαρό τραυματισμό του παύει να πιστεύει πια στα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Ίσως αυτό να έχει να κάνει και με τη χρονική συγκυρία, αφού έχουν μεσολαβήσει κάποιες δεκαετίες από τότε που τα παιδιά των λουλουδιών δεν είχαν προλάβει ακόμη να μετατρέψουν το ναρκεμπόριο σε τρομοκρατία και τον κάθε πολίτη υποψήφιο θύμα. Πάνε πια οι μέρες, όπως περιγράφει το βιβλίο, που οι χίπηδες κάθονταν μπροστά στο τζάκι στρίβοντας τζόιντς και τραγουδώντας Φρανκ Ζάπα. Η αθωότητα έχει πεθάνει όχι μόνο για την Κολομβία, αλλά για ολόκληρο τον πλανήτη. Ο μόνος που μοιάζει να μένει πια ζωντανός από την απομάγευση και τον θόρυβο των πραγμάτων όταν πέφτουν είναι ο Μικρός Πρίγκιπας, ο μοναδικός ήρωας ενός παραμυθιού στην ιδανική του διάσταση: «"Κι εσύ έπεσες από τον ουρανό;" ρωτάει ο Μικρός Πρίγκιπας τον πιλότο που του αφηγείται την ιστορία του, κι εγώ σκέφτηκα πως ναι, κι εγώ είχα πέσει από τον ουρανό, αλλά ήταν αδύνατον να υπάρχει η παραμικρή μαρτυρία της πτώσης μου, δεν υπάρχει μαύρο κουτί για να την καταγράψει, όπως δεν υπήρχε ούτε στην πτώση του Ρικάρδο Λαβέρδε – η ανθρώπινη ζωή δεν διαθέτει αυτές τις τεχνολογικές ευκολίες». Εν ολίγοις, μόνο εμείς ως ύπαρξη ή ως σολιψιστική προϋπόθεση μπορούμε να προσφέρουμε την πολύτιμη μαρτυρία στα πιο ακραία γεγονότα. Μόνο εμείς κρατάμε το μαγικό ραβδί για να μεταμορφώσουμε, αν χρειαστεί, τα πράγματα, νικώντας το άγχος του θανάτου. Και ίσως γι' αυτό τελικά να έχουμε ανάγκη τους άλλους ανθρώπους, όπως καταλήγει συμπερασματικά ο συγγραφέας στο βιβλίο, για να μπορούμε να παρηγορούμε τους φόβους μας και να ξέρουμε ότι κάποιος θα μας ψάξει όταν ενδεχομένως δεν είμαστε εκεί. Πώς το είπε και ο δικός μας ο ποιητής; Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.



0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT