ΦΩΤΙΕΣ

Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης»

Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης» Facebook Twitter
Ο Ουόλτ Ουίτμαν το 1853 ή 1854. Φωτ.: The New York Public Library
0

Οι αναγνώστες που αγόρασαν τους New York Times της 13ης Μαρτίου του 1852 ίσως είχαν παρατηρήσει μια μικρή διαφήμιση που υπήρχε τότε στη σελίδα 3 και αφορούσε την έναρξη κυκλοφορίας μιας σειράς συνεχιζόμενων ιστοριών σε ανταγωνιστική εφημερίδα από την επόμενη κιόλας μέρα. 

«Πλούσια αποκαλυπτική», έγραφε η διαφήμιση, κάνοντας λόγο για μία ιστορία, η οποία θα αφορούσε «ήθη και συμπεριφορές στα οικοτροφεία, μερικές σκηνές από την εκκλησιαστική ιστορία», εικονογραφημένες, κατά τη διαφήμιση πάντα, με σκίτσα αντρών και γυναικών, και με «τέτοιου είδους επεξηγήσεις, προκειμένου όλοι να καταλάβουν περί τίνος πρόκειται». Μικρή η διαφήμιση, ακόμη πιο σύντομο το τέλος της ιστορίας που δεν τυπώθηκε ποτέ ξανά και μάλλον επρόκειτο περί μεγάλης αποτυχίας. 

Και τώρα, μερικές όντως συναρπαστικές αποκαλύψεις: η ανώνυμη ιστορία που τυπώθηκε τότε δεν ήταν παρά ένα ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν, ένα μυθιστόρημα 36.000 λέξεων, με τον τίτλο «Η ζωή και οι περιπέτειες του Jack Engle». Την ανακάλυψη έκανε πέρσι το καλοκαίρι ένας μεταπτυχιακός φοιτητής και το μυθιστόρημα φιγουράρει ήδη online από τη Δευτέρα από το "Walt Whitman Quarterly Review", ενώ την έντυπη μορφή του έχει αναλάβει να επιμεληθεί το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.

Το μυθιστόρημα θυμίζει έντονα Ντίκενς, εστιάζοντας στις περιπέτειες ενός ορφανού που έχει να αντιμετωπίσει έναν μοχθηρό δικηγόρο. Στην ιστορία εμπλέκονται ενάρετοι Κουακέροι, πολιτικοί, μία χυμώδης ισπανίδα χορεύτρια, ενώ υπάρχουν και ανατροπές, αλλά και παραλλαγές στους αφηγηματικούς τρόπους που ο συγγραφέας αποφασίζει να πει αυτή την ιστορία.

Όσο για τη θεματική του; Το μυθιστόρημα θυμίζει έντονα Ντίκενς, εστιάζοντας στις περιπέτειες ενός ορφανού που έχει να αντιμετωπίσει έναν μοχθηρό δικηγόρο. Στην ιστορία εμπλέκονται ενάρετοι Κουακέροι, πολιτικοί, μία χυμώδης ισπανίδα χορεύτρια, ενώ υπάρχουν και ανατροπές, αλλά και παραλλαγές στους αφηγηματικούς τρόπους που ο συγγραφέας αποφασίζει να πει αυτή την ιστορία.  

  

Σύμφωνα με τον David S. Reynolds, έναν ειδικό στα κείμενα του Ουϊτμαν από το Graduate Center του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα πρόκειται για την πρώτη περιπλάνηση του συγγραφέα στις νουβέλες μυστηρίου της πόλης, ένας πολύ δημοφιλές είδος της εποχής, που συγκινούσε εκατομμύρια αναγνωστών. Ωστόσο, ο Reynolds -καθώς και άλλοι πανεπιστημιακοί που μελέτησαν αυτή την αποκάλυψη-  εστιάζουν και σ' ένα ακόμη μυστήριο που αφορά τον ίδιο τον Ουίτμαν, την προσωπικότητα, αλλά και την επαγγελματική του ιδιότητα.

Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης» Facebook Twitter
Η μικρή διαφήμιση που είχε δημοσιευθεί στους New York Times ως προαναγγελία μιας νέας ιστορίας που θα κυκλοφορούσε σε συνέχειες

Τα ερωτήματα που προκύπτουν τώρα έχουν να κάνουν με το πώς ένας κατά βάση τυπικός δημοσιογράφος της εποχής και ένας ποιητής της σύμβασης, ως επί το πλείστον, κατάφερε να μεταμορφωθεί στον δημιουργό ενός αισθησιακού, φιλοσοφικού, ακραία πειραματικού και τελικώς αταξινόμητου αριστουργήματος που δεν ήταν παρά μία πιο ελεύθερη εκδοχή της κλασικής πλέον ποιητικής συλλογής του «Φύλλα χλόης». 

«Είναι σα να μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στο εργαστήριο του σπουδαίου συγγραφέα. Είναι σαν να ανακαλύπτουμε την πρόοδο που έκανε ο Ουίτμαν, ανακαλύπτοντας τον ίδιο του τον εαυτό», εξηγεί ο Ed Folsom, συνεργάτης της επιθεώρησης "Walt Whitman Quarterly Review". Αυτή τη μεταμόρφωση του ως δημιουργού ήταν κάτι που ο Ουίτμαν τη μια στιγμή ευχόταν να του συμβεί, αλλά και την αμέσως επόμενη επιθυμούσε να αποκρύψει. Υπήρχαν περίοδοι, όπως αυτές στις αρχές του 1850, που δεν δημοσίευσε τίποτα, δουλεύοντας μανιωδώς πάνω σ' αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως «Φύλλα Χλόης», το 1855 πια. Είχε προηγηθεί η επιτυχία του "Franklin Evans", την οποία σχεδόν απαξίωσε. 

«Η σοβαρή επιθυμία μου είναι να βυθιστούν στη λήθη όλα αυτά τα ακατέργαστα και αγορίστικα στοιχεία της δουλειάς μου», έγραφε το 1882, ενώ στα 1891, όταν πληροφορήθηκε ότι ένας κριτικός σκόπευσε να επανεκδώσει κάποια από τα πρώιμα έργα του, είχε εξοργιστεί. «Θα έμπαινα στον πειρασμό να τον πυροβολήσω, αν μου δινόταν η ευκαιρία», είχε γράψει τότε. Αυτό βέβαια ποσώς αποθάρρυνε τον Zachary Turpin, τον μεταπτυχιακό φοιτητή του Πανεπιστημίου του Χιούστον που ανακάλυψε τον "Jack Engle." Για την ακρίβεια, αυτή ήταν η δεύτερη φορά που η τύχη -και η έρευνα- βοήθησαν τον συγκεκριμένο φοιτητή να ανακαλύψει κάτι από τα πρώτα δείγματα γραφής του Ουίτμαν. Πέρσι, είχε γνωστοποιήσει ότι ανακάλυψε ένα εγχειρίδιο 47.000 λέξεων για την υγεία και την άσκηση των ανδρών που ο Ουίτμαν είχε δημοσιεύσει στο New York Atlas το 1858. 

Ο Turpin θεωρείται ειδικός στην ανακάλυψη και ταυτοποίηση άγνωστων έργων σπουδαίων συγγραφέων κάνοντας χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, των γνώσεων του και των ήδη υπαρχουσών πηγών. Στο συγκεκριμένο, άγνωστο μέχρι σήμερα αριστούργημα του Ουίτμαν βρέθηκε όταν πέρσι τον Μάιο έψαχνε συνδυαστικά ονόματα για μια ιστορία που αφορούσε έναν δικηγόρο με το όνομα Covert και ένα ορφανό που λεγόταν Jack Engle, να μια καταχώριση, για παράδειγμα, που συχνά εμφανίζεται σε παλιά σημειωματάρια του Ουίτμαν. Για καιρό, ο φοιτητής και παρά τα εκατομμύρια σελίδων από εφημερίδες και αρχεία της εποχής, δεν μπορούσε να εντοπίσει καμία συνάφεια και φυσικά κανένα γνωστό δημοσιευμένο έργο του Ουίτμαν, στο οποίο να γίνεται αναφορά στα συγκεκριμένα στοιχεία.    

Και μετά βρήκε τη διαφήμιση και από εκεί να οδηγηθεί στην εφημερίδα "The Sunday Dispatch", ένα κυριακάτικο νεοϋορκέζικο φύλλο, με το οποίο συνεργαζόταν ο Ουίτμαν. Για να βρει τη διαφήμιση στο φύλλο της συγκεκριμένης μέρας ζήτησε τη βοήθεια της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και του αρχείου της και από εκεί και μετά, όπως χαρακτηριστικά λέει, τον οδήγησε το ένστικτο του. «Μπορεί να μην είναι σπουδαίο μυθιστόρημα, αλλά δεν είναι και κακό», λέει ο Reynolds για τις 36.000 (νεο-ανακαλυφθείσες) λέξεις του Ουίτμαν. Από την πλευρά του ο Turpin θεωρεί ότι πρόκειται για ένα «ενδιαφέρον, πανέμορφο και παράξενο» πόνημα, με περίεργα ονόματα,  συνωμοσίες, μυστηριώδη πρόσωπα, ένα μυθιστόρημα - εισαγωγή σε έναν τρελό, θεότρελο κόσμο. 

Όλο αυτό μπορεί να ακούγεται πολύ μακριά από τα «Φύλλα Χλόης», ως ύφος και θεματολογία. Όμως, ο Jack Engle και όλοι εκείνοι οι σκοτεινοί χαρακτήρες αγοριών, θυμίζουν πολύ την αντρική περσόνα των δρόμων που ο Ουίτμαν δημιούργησε.

«Μακρύ, πυκνό γρασίδι καλύπτει το πρόσωπο μου», λέει ο Jack σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. «Πάνω μου χλόη μαζί με χώμα από τα δέντρα που τρέφονται από τη φθορά των ανθρώπινων σωμάτων».

«Μακρύ, πυκνό γρασίδι καλύπτει το πρόσωπο μου», λέει ο Jack σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. «Πάνω μου χλόη μαζί με χώμα από τα δέντρα που τρέφονται από τη φθορά των ανθρώπινων σωμάτων». O ήρωας περιπλανιέται στους τάφους που βρίσκονται αυτά τα σώματα, διαβάζοντας τις επιτύμβιες περιγραφές ηρώων πολέμου όπως ο Alexander Hamilton, που συμμετείχε στον πόλεμο του 1812, ο επίσης ήρωας πολέμου Capt. James Lawrence. Λίγο μετά, ο Jack ξεχύνεται στους δρόμους της πόλης, για να αρχίσει η αφήγηση της δικής του ιστορίας...

Σήμερα, είναι πολύ εύκολο να σκεφτεί κανείς τον ελευθερωμένο στίχο του Ουίτμαν στα «Φύλλα Χλόης», εκεί που το «εγώ», το πρώτο πρόσωπο, μπορεί να υποδηλώνει και άλλες ταυτότητες, όμως, αυτό δεν πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο. Απόδειξη, τα σημειωματάρια του Ουίτμαν από τα 1850 που αποδεικνύουν ότι ένας από τους φάρους των αμερικανικών γραμμάτων πειραματιζόταν για χρόνια με το ύφος και τις φόρμες γραφής, με τις οποίες επιθυμούσε να εκφραστεί.

«Τον παρακολουθείς να αναρωτιέται για το τι θα κάνει; Τι θα είναι αυτό που θα γράψει; Μυθιστόρημα; Έργο με δεκάδες πρωταγωνιστές; Είναι τουλάχιστον συναρπαστικό να ξέρεις ότι τα "Φύλλα Χλόης" θα μπορούσαν να έχουν πάρει μία ολότελα διαφορετική μορφή», λέει ο Turpin. Όσο για την ανακάλυψη του; Προτιμά αυτή την επιτυχία να την αποδίδει σε ακόμη μία μυστηριώδη φράση του ποιητή: «Ποτέ δεν χάνεται κάτι πραγματικά». Όπως ακριβώς συνέβη με το συγκεκριμένο έργο του Ουίτμαν. 

Με στοιχεία από New York Times

Βιβλίο
0

ΦΩΤΙΕΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις Εκδόσεις Αντίποδες το πιο μεγάλο του όφελος είναι ότι ένας άνθρωπος που του άρεσε να είναι χωμένος μες στα βιβλία του, σε μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια, στην πορεία έμαθε να το  μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους ανθρώπους.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Βιβλίο / Φάνη, ψηλά το κεφάλι!

Το πρώτο βιβλίο του Φάνη Παπαδημητρίου είναι μια συγκινητική εξομολόγηση για το ατύχημα στα 19 του που τον καθήλωσε σε αμαξίδιο, την πάλη του με τον τζόγο και τον αγώνα που έδωσε να ξαναφτιάξει τη ζωή του «μετά το τσουνάμι που ήρθε και τα σάρωσε όλα».
M. HULOT
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
ΕΠΕΞ Γυναικείες φωνές από διαφορετικά μέρη του κόσμου

Βιβλίο / Από τη Μαλαισία μέχρι το Μεξικό: 5 νέα βιλία που αξίζει να διαβάσετε

5 συγγραφείς από διαφορετικά σημεία του πλανήτη χαράζουν νέους δρόμους στη λογοτεχνία. Ανάμεσά τους, η Τζόχα Αλχάρθι που κέρδισε το Booker και η βραβευμένη με Πούλιτζερ Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Αρχαιολογία / Ποιοι ήταν οι αληθινοί «σκλάβοι» της ηδονής στην Αρχαία Ρώμη;

Η διακεκριμένη ιστορικός Mary Beard στο βιβλίο της «Οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες. Οι ηγεμόνες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου», παρουσιάζει τη ζωή και το έργο των αυτοκρατόρων μέσα από ανεκδοτολογικές αφηγήσεις και συναρπαστικές λεπτομέρειες, που θυμίζουν απολαυστικό μυθιστόρημα. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια εστιάζει στον ρόλο των δούλων, τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στη σεξουαλική ζωή των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.
M. HULOT
Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM