Έλσα Τριολέ Facebook Twitter
Η Έλσα Τριολέ υπήρξε πολυγραφότατη συγγραφέας, μεταφράστρια σπουδαίων Ρώσων λογοτεχνών στα γαλλικά, μούσα και σύζυγος του Λουί Αραγκόν, κουνιάδα του Μαγιακόφσκι, φίλη του Γκόρκι, του Παστερνάκ, ενεργό μέλος όλων των κινημάτων των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και της αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Έλσα Τριολέ: Η πρώτη γυναίκα συγγραφέας που τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ

0

Ταξιδεύοντας μια ώρα σχεδόν έξω από το Παρίσι, με ένα μικρό λεωφορείο από την Porte d’ Orleans, πήγα να δω το σπίτι του Λουί Αραγκόν και της Έλσα Τριολέ, που ο ποιητής το κληροδότησε μετά τον θάνατο της μούσας του στο γαλλικό έθνος, με στόχο να το καταστήσει τόπο μνήμης, έρευνας και υποστήριξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Μέσα σε ένα πάρκο πέντε στρεμμάτων με διάσπαρτα γλυπτά βρίσκονται οι τάφοι της Τριολέ και του Αραγκόν δίπλα δίπλα, ανάμεσα σε δύο οξιές. Το σκηνικό θυμίζει άλλον αιώνα.

Το εσωτερικό του σπιτιού τους είναι απείραχτο. Μια βιβλιοθήκη δεκάδων χιλιάδων τόμων, το μπαστούνι του Αραγκόν σε μια καρέκλα, τα γράμματά τους πάνω στο γραφείο, φωτογραφίες τους και ένα ημερολόγιο στο οποίο η τελευταία καταχώρηση γράφει 16 Ιουνίου 1970, ημερομηνία θανάτου της Έλσας.

Ο Λουί Αραγκόν, μια από τις σπουδαίες φωνές του ντανταϊστικού και σουρεαλιστικού κινήματος, μαζί με τους φίλους και σύγχρονούς του Αντρέ Μπρετόν και Πολ Ελιάρ έζησαν στην καρδιά των πιο επιδραστικών για τις μετέπειτα γενιές κινημάτων του 20ού αιώνα.

Η Έλσα Τριολέ ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ, υπήρξε πολυγραφότατη συγγραφέας, μεταφράστρια σπουδαίων Ρώσων λογοτεχνών στα γαλλικά, μούσα και σύζυγος του Λουί Αραγκόν, κουνιάδα του Μαγιακόφσκι, φίλη του Γκόρκι, του Παστερνάκ, ενεργό μέλος όλων των κινημάτων των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και της αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η Έλσα Τριολέ ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ, υπήρξε πολυγραφότατη συγγραφέας, μεταφράστρια σπουδαίων Ρώσων λογοτεχνών στα γαλλικά, μούσα και σύζυγος του Λουί Αραγκόν, κουνιάδα του Μαγιακόφσκι, φίλη του Γκόρκι, του Παστερνάκ, ενεργό μέλος όλων των κινημάτων των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και της αντίστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Από τις εκδόσεις Gutenberg πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα το «Τριαντάφυλλα επί πιστώσει» σε μετάφραση Κατερίνας Γούλα, ένα ρομαντικό μυθιστόρημά της που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1959, στο οποίο περιγράφει και κριτικάρει τη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία με ηρωίδα μια φτωχή κοπέλα που ερωτεύεται έναν καλλιεργητή τριαντάφυλλων.

Η γεννημένη ως Έλα Καγκάν το 1896 συγγραφέας και μεταφράστρια Έλσα Τριολέ ήταν αδερφή της Λίλι Μπρικ. Οι δυο γυναίκες συνέβαλαν στη διανόηση του 20ού αιώνα με τον εκρηκτικό τους χαρακτήρα, τη μοναδική τους προσωπικότητα και το αδάμαστο πνεύμα τους. Μεγάλωσαν σε μια πλούσια εβραϊκή οικογένεια στη Μόσχα των τελευταίων τσάρων. Με πατέρα δικηγόρο και μητέρα δασκάλα μουσικής, από πολύ μικρή ηλικία έζησαν μέσα σε ένα κοσμοπολίτικο περιβάλλον με εξαιρετική ευαισθησία για τις τέχνες. Αγαπούσαν τη λογοτεχνία και τη μουσική, έμαθαν γαλλικά και γερμανικά και ταξίδεψαν από πολύ μικρές στην Ευρώπη.

Έλσα Τριολέ Facebook Twitter
Η Έλσα Τριολέ (1896-1970) ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το βραβείο Goncourt © Julien Jaulin/Hans Lucas

Η Έλσα αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Μόσχας και συνδέθηκε με τους Ρώσους φουτουριστές μέσω της Λίλι, η οποία το 1912 ήταν παντρεμένη με τον κριτικό τέχνης Όσιπ Μπρικ. Αργότερα η Λίλι έγινε ζευγάρι με τον Μαγιακόφσκι και έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό του. Η Έλσα ήταν η πρώτη που μετέφρασε την ποίηση του Μαγιακόφσκι (καθώς και τόμους άλλης ρωσόφωνης ποίησης) στα γαλλικά.

Το 1918, στην αρχή του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου, η Έλα παντρεύτηκε τον Αντρέ Τριολέ, μετανάστευσε στη Γαλλία και άλλαξε το όνομά της από Έλα σε Έλσα. Το ζευγάρι χώρισε λίγο αργότερα ενώ το 1920, μέσω ενός κοινού τους φίλου, ο Μαξίμ Γκόρκι την προέτρεψε να ακολουθήσει λογοτεχνική καριέρα. Τα πρώτα της βιβλία «A Tahiti» και «Fraise des bois» εκδίδονται στη ρωσική γλώσσα το 1925 και 1926.

Το 1928 γνώρισε τον Γάλλο συγγραφέα Λουί Αραγκόν με τον οποίο έμειναν μαζί για 42 χρόνια. Για πολλά χρόνια η Τριολέ ήταν περισσότερο γνωστή για τη σχέση της με τον Αραγκόν παρά για τη λογοτεχνική της συνεισφορά, αν και υπήρξε από τις πιο ενδιαφέρουσες λογοτεχνικές μορφές των αρχών του 20ού αιώνα.

Έλσα Τριολέ Facebook Twitter
Η Έλσα Τριολέ με τον Λουί Αραγκόν στον κήπο του Moulin de Villeneuve, έξω από το Παρίσι.

Μετά την αυτοκτονία του Μαγιακόφσκι το 1930, Αραγκόν και Τριολέ πήγαν στη Μόσχα. Ο Αραγκόν, που είχε ήδη προσχωρήσει στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, πήρε μέρος στο 2ο Διεθνές Συνέδριο Επαναστατών Συγγραφέων στο Χάρκοβο, ενώ η σύνδεσή του με τους κομμουνιστές θα σημάνει τη ρήξη του με τους σουρεαλιστές.

Επιστρέφοντας στη Γαλλία, γίνονται πρεσβευτές της ρωσικής λογοτεχνίας και παντρεύονται το 1939, λίγο πριν ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ με την εισβολή των Γερμανών στη χώρα καταφεύγουν στη Νότιο Γαλλία. Η Έλσα, Εβραία και Ρωσίδα, κινδύνευε, καθώς την αναζητούσαν οι αρχές. Στη Νότια Γαλλία ζουν με ψευδώνυμο, εκεί ξεκινά η αντιστασιακή τους δράση και μια περίοδος γεμάτη διώξεις, αντιστασιακές πράξεις και μεγάλη συγγραφική δραστηριότητα.

Είναι η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ το 1944 για τη συλλογή διηγημάτων της «Le premier accroc coûte deux cents francs».

Το πρώτο διήγημα, «Les Amants d'Avignon», κυκλοφόρησε λαθραία από τις Éditions de Minuit το 1943, με το ψευδώνυμο Laurent Daniel ως φόρο τιμής στον Laurent και στην Danielle Casanova, αντιστασιακών με μεγάλη δράση. Η Danielle Casanova, αντιστασιακή και γιατρός, συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Άουσβιτς, όπου πέθανε από τύφο το 1943. Τα δυο επόμενα, «La Vie privée ou Alexis Slavsky» και «Cahiers enterrés sous un pêcher d'avril», γράφτηκαν στο Saint-Donat, ενώ το διήγημα που έδωσε τον τίτλο στη συλλογή στο Παρίσι.

Έλσα Τριολέ Facebook Twitter
Το γραφείο της Έλσας στο Moulin de Villeneuve.

Η βράβευσή της θεωρήθηκε και χειρονομία αναγνώρισης του σύγχρονου φεμινισμού, ενώ μερικά χρόνια αργότερα συμμετέχει σε μια πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Κόμματος με στόχο τη διάδοση της ανάγνωσης στην εργατική τάξη. Το 1948 γίνεται γενική γραμματέας της Εθνικής Επιτροπής Συγγραφέων της Γαλλίας, της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος.

Στο διάστημα που ο Αραγκόν, από το 1953 έως το 1972, διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό «Les Lettres Françaises» η Τριολέ έγραφε θεατρικές κριτικές, ενώ συνέχισε να μεταφράζει από τα ρωσικά στα γαλλικά και από τα γαλλικά στα ρωσικά Ρώσους και Γάλλους συγγραφείς και ποιητές. Συνέχισε να δημοσιεύει και τα δικά της έργα.

Το 1959 εκδίδονται τα δύο μέρη του «L' Âge de nylon»: τα μυθιστορήματα «Roses à crédit» και «Luna-park». Το 1970 εκδίδεται το τελευταίο της έργο, «Le Rossignol se tait à l' aube». Πέθανε την ίδια χρονιά από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία 73 ετών στο Moulin de Villeneuve, το σπίτι στο οποίο έζησε με τον Αραγκόν έξω από το Παρίσι. Ο Λουί Αραγκόν πέθανε δώδεκα χρόνια αργότερα στο Παρίσι.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ