Αν αναρωτιέστε τι είναι οι «Αλλόκοτες ιστορίες», η πρωτότυπη σειρά των φετινών αυτοτελών έργων, δραματοποιημένων για το ραδιόφωνο, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Διονύση Καψάλη και Κατερίνας Ευαγγελάτου, η απάντηση υπάρχει ακόμα και στα ονόματα των συγγραφέων, του Howard Phillips Lovecraft, του Théophile Gautier και της Yoko Ogawa.
Τα έργα των τριών σπουδαίων συγγραφέων της λογοτεχνίας του φανταστικού μζωντανεύουν στην επιτυχημένη πρωτοβουλία του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, μέσα από τη ραδιοφωνική μεταφορά τους, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Radio Plays, με δωρεάν διάθεση στο κοινό, και θα κάνουν ταυτόχρονη πρεμιέρα στις 22 Μαρτίου στο aefestival.gr και στα podcasts της LiFO.
Τα επιτυχημένα Radio Plays συνεχίζονται για δεύτερη χρονιά μετά από την αρχή που έγινε πέρσι με αστυνομικά διηγήματα υπό τους ήχους τζαζ συνθέσεων, και είναι η εξαιρετική συνέχεια με μια ραδιοφωνική περιήγηση στην περιοχή του φανταστικού, «από τον τρόμο ως την αστυνομική ιστορία, από το υπερφυσικό ως το παράλογο, από την επιστημονική φαντασία ως τη μαύρη κωμωδία».
Όπως σημειώνει ο Διονύσης Καψάλης, είναι «Αλλόκοτες ιστορίες» γιατί έχουν τη δύναμη να ανασύρουν, μέσα απ’ ό,τι ορίζει την οικειότητά μας με τον κόσμο, το ανοίκειο στοιχείο που ελλοχεύει εκεί, έτοιμο να μας αιφνιδιάσει. Το ανοίκειο στοιχείο, που είτε εκδηλώνεται ως δέος είτε ως θαυμασμός, είτε ως αδιάγνωστος τρόμος είτε ως ακαταμάχητη γοητεία, επαναφέρει την πιθανότητα του θαύματος και αντιστέκεται στην κατακτητική αδιακρισία του διαδικτυακού ανθρώπου, κάνοντας τον κόσμο, που τον πιστεύαμε διάφανο, λίγο πιο αινιγματικό και το ορατό, λίγο πιο δύσκολο να το δεις».
Η παραγωγή αυτών των ραδιοφωνικών έργων, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Radio Plays, αγκαλιάστηκε από το κοινό και τους δημιουργούς, με το εγχείρημα αυτό να προσφέρει σημαντική στήριξη στους καλλιτέχνες της μουσικής και του θεάτρου, ανοίγοντας ένα νέο, δημιουργικό κανάλι επικοινωνίας μεταξύ του Φεστιβάλ και του ευρύτερου θεατρικού κοινού.
Μακάρι τα Radio Plays να τα ακούσουν πρωτίστως όσοι δεν έχουν δυνατότητα –για πολλούς λόγους– να πάνε στο θέατρο, όσοι είναι μόνοι, όσοι έχουν προβλήματα όρασης και δεν μπορούν να δουν μια ταινία ή μια παράσταση, όσοι βρίσκονται σε νοσοκομεία, μακάρι οι αλλόκοτες αυτές ιστορίες να κρατήσουν λίγη συντροφιά σε όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, σ’ αυτή την αλλόκοτη εποχή που ζούμε.
Όταν ζητήθηκε από το φεστιβάλ στην Ελένη Καρακούλη να επιλέξει μια από τις «αλλόκοτες ιστορίες» που προτάθηκαν από το Φεστιβάλ, την περίμενε μια ευχάριστη έκπληξη. Ανάμεσα στους γνωστούς τίτλους ήταν κι ένα από τα πολύ αγαπημένα της βιβλία, μια όχι ιδιαίτερα γνωστή νουβέλα που θυμόταν όμως με κάθε λεπτομέρεια και ήταν ήδη στη βιβλιοθήκη της εδώ και είκοσι χρόνια.
Ήταν η εποχή που ανακάλυπτε την ιαπωνική λογοτεχνία, διάβαζε μανιωδώς Τανιζάκι, Γιοσιμότο, γνώριζε τους νομπελίστες Μίσιμα και Καβαμπάτα, προσπαθούσε να μυηθει στις τελετές του τσαγιού μέσω του Κακούζο και απορούσε πως ο Μουρακάμι είναι πάντα –και δικαίως– στους υποψήφιους του επόμενου Νόμπελ Λογοτεχνίας, «ενώ το βραβείο θα έπρεπε να έχει ήδη δοθεί στην κορυφαία, κατά τη γνώμη μου, άγνωστη όμως στους περισσότερους, Γιόκο Ογκάουα».
«Η απόφαση λοιπόν είχε ήδη ληφθεί: Διάλεξα τον Παράμεσο, την παράξενη ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που μετά από ένα εργατικό ατύχημα φτάνει σε ένα παλιό ερημικό οικοτροφείο κοριτσιών που έχει μετατραπεί σε εργαστήριο δειγμάτων» λέει η Ελένη Καρακούλη.
«Εκεί εργάζεται ως βοηθός του ταριχευτή αναμνήσεων, αρχειοθετώντας οδυνηρές αναμνήσεις. Σε αυτό το υποβλητικό τοπίο της μνήμης ξετυλίγεται μια ιστορία που είναι αδύνατο να κατηγοριοποιηθεί. Ερωτισμός, φετιχισμός, παράδοση, ή αιχμαλωσία; Αυτή ακριβώς η ασάφεια είναι που με γοήτευσε, το ομιχλώδες, το θαμπό, που είναι στη φύση και στην αισθητική του ιαπωνικού πολιτισμού. Ένας άλλος κόσμος –για μας εξωτικός και μακρινός– ένας κόσμος που υμνεί τη σκιά και την ομορφιά των ρωγμών και των ατελών πραγμάτων, σε αντίθεση με τη Δύση που φωτίζει, κατηγοριοποιεί και ενίοτε καταστρέφει τη μαγεία.
Προσπάθησα να διασώσω την αμφισημία, να διατηρήσω την εύθραυστη γραμμή ανάμεσα στην πραγματικότητα και το μεταφυσικό. Το ραδιόφωνο αποδεικνύεται ιδανικό μέσον. Δεν είναι μόνο η συγκυρία της πανδημίας ή η τάση της εποχής που ευνοεί μια τέτοια προσέγγιση. Είναι ιδανική η επιλογή του Φεστιβάλ να ανεβάσει ραδιοφωνικά τις αλλόκοτες ιστορίες που προκαλούν τον ακροατή να έρθει σε επαφή με το ανοίκειο, με το δέος και τον τρόμο, με το θαύμα. Το ηχητικό τοπίο και οι φωνές των ηθοποιών είναι ο δίαυλος.
Προσωπικά θα ήθελα πολύ να δουλέψω ξανά πάνω σε ιαπωνικά –και όχι μόνο– μικρά αριστουργήματα της λογοτεχνίας, που σε λιγότερη από μια ώρα μπορούν να ταξιδέψουν τον ακροατή σε άγνωστα τοπία, μακρινά και τόσο οικεία ταυτόχρονα».
Ο Γιώργος Νανούρης που σκηνοθετεί το μικρό διήγημα του Γάλλου ρομαντικού ποιητή, δραματουργού, μυθιστοριογράφου, που εργαζόταν παράλληλα και ως δημοσιογράφος και κριτικός τέχνης, Θεόφιλου Γκοτιέ, Δυο ηθοποιοί για έναν ρόλο, επέλεξε αυτή την αλλόκοτη ιστορία που κινείται ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, βρίσκοντας πολύ ενδιαφέρουσα μια ιστορία που αφορά το θέατρο και θεωρώντας πως μέσα στην παραδοξότητά της και το μυστήριο που την περιβάλλει υπάρχει και αρκετό χιούμορ.
«Ένας φιλόδοξος νέος ηθοποιός παίζει τον Μεφιστοφελή στο θέατρο, όλοι εντυπωσιάζονται απ' την ερμηνεία του εκτός από έναν: το ίδιο τον διάβολο που θεωρεί την ερμηνεία του πολύ λίγη και ανησυχεί μήπως δοθεί στο κοινό –απ' τον ηθοποιό– μια εικόνα για εκείνον που δεν τον αντιπροσωπεύει. Έτσι, αποφασίζει σε μια παράσταση να τον αντικαταστήσει. Εμφανίζεται μπροστά του λίγο πριν βγει στη σκηνή και με τη βία παίρνει τη θέση του.
Το κοινό παραληρεί από την απίστευτη “ερμηνεία”, οι πάντες μιλούν για τον νέο ηθοποιό που τους άφησε κατάπληκτους, οι προτάσεις πέφτουν βροχή και εκείνος, ενώ όλοι μιλούν για αυτόν, έντρομος με όσα έχουν συμβεί, εγκαταλείπει το θέατρο που μόλις έχει αρχίσει, χωρίς κανείς να καταλάβει ποτέ το γιατί», λέει ο Γιώργος Νανούρης.
«Αισθάνομαι ότι είναι ένα είδος μιας μικρής παραβολής που μιλά για τα όνειρα, για το πόσο σχετικό είναι αυτό που ονομάζουμε επιτυχία ή αποτυχία, μοιάζει με ένα μικρό σχόλιο για τη ματαιοδοξία. Ένα μπλέξιμο τριών κόσμων: του πραγματικού, του υπερβατικού κα αυτού της σκηνής, που μάλλον εμπεριέχει τους άλλους δύο.
Προσπάθησα με πολύ απλό τρόπο και με τη βοήθεια ήχων και μουσικής να προσδώσω στην αφήγηση ένα είδος κινηματογραφικού σασπένς, μια και τα radioplays αφορούν την ακοή και όχι την όραση.
Ιδανικά θέλουμε να βοηθήσουμε τον ακροατή να “δει” όσες περισσότερες εικόνες μπορεί, να φανταστεί, να ξεχαστεί και να μπει στον μυστηριώδη κόσμο του Γκοτιέ και ίσως αυτό να είναι και μια αφορμή να ψάξει και τα υπόλοιπα κείμενα του συγγραφέα. Μακάρι τα Radio Plays να τα ακούσουν πρωτίστως όσοι δεν έχουν δυνατότητα –για πολλούς λόγους– να πάνε στο θέατρο, όσοι είναι μόνοι, όσοι έχουν προβλήματα όρασης και δεν μπορούν να δουν μια ταινία ή μια παράσταση, όσοι βρίσκονται σε νοσοκομεία, μακάρι οι αλλόκοτες αυτές ιστορίες να κρατήσουν λίγη συντροφιά σε όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, σ’ αυτή την αλλόκοτη εποχή που ζούμε».
Η συνάντηση του Ακύλλα Καραζήση με τον κόσμο του φανταστικού συνέβη πρώτη φορά όταν ο Διονύσης Καψάλης και η Κατερίνα Ευαγγελάτου του έστειλαν μια σειρά από κείμενα και η έκπληξη από την ανακάλυψη αυτού του λογοτεχνικού κόσμου που δεν γνώριζε μετατράπηκε σε μεγάλο ενδιαφέρον εξαιτίας της αφήγησης που υπάρχει στο βιβλίο που προσφέρεται να γίνει πολυφωνική, με έναν τρόπο εργασίας ομαδικό και μουσικό.
Ο «Κυνηγός του σκοταδιού» του Howard Phillips Lovecraft που επέλεξε είναι μια αφήγηση τρόμου με τον ήρωα του συγγραφέα Ρόμπερτ Μπλέικ να μετακομίζει σε ένα μέρος όπου υπάρχει ένα τρομερό μυστικό μέσα σε μια εγκαταλελειμμένη εκκλησία. Καθώς το ανακαλύπτει σιγά σιγά, η περιέργειά του τελικά τον αφανίζει.
«Μου κίνησε τον ενδιαφέρον γιατί είναι γραμμένο στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτό του δίνει μια αφέλεια μια αγνότητα και κάποια αγαθοσύνη» λέει ο Ακύλλας Καραζήσης.
«Είναι γραμμένο πολύ πριν από τις σωρηδόν παραγόμενες ταινίες και ιστορίες τρόμου, είναι η απαρχή κάποιων τέτοιων ιστοριών πριν γίνουν μαζικό προϊόν και υπάρχει κάτι στην μυθολογία του Λόβκραφτ όπως και του Τότλκιν με την κατασκευή ενός ολόκληρου πλούσιου και συμβολικού κόσμου.
Για μένα ήταν μια μύηση σε αυτή τη λογοτεχνία, δεν ξέρω αν θα διαβάσω και άλλα τέτοια έργα, σαν υλικό εργασίας ήταν πολύ ωραίο. Είναι ένα συναρπαστικό αποκύημα της φαντασίας ενός συγγραφέα που δεν στηρίζεται πουθενά, στον ίδιο παράλληλο κινείται ο Φόκνερ που δημιουργεί ένα τόπο φανταστικό και πλέκει μια ιστορία στο κέντρο της Αμερικής και βιογραφίες που έχουν άμεση σχέση με τη Αμερική του Νότου.
Το σκέφτηκα μουσικά το έργο και πήρα αμέσως τον Κορνήλιο Σελαμσή, που έγραψε ζωντανή μουσική, ενώ έξι ηθοποιοί και μια παιδική φωνή που είναι η μικρή μου κόρη μας αφηγούνται την ιστορία. Φτιάξαμε ένα έργο, μια χωρική αφήγηση μουσική, και μεταφέραμε τις σκέψεις του συγγραφέα σαν να τις κουβεντιάζει μια παρέα πολλών ατόμων σε ένα σκοτεινό καμπαναριό, όταν ο ήρωας ανακαλύπτει το λαμπερό και μυστηριώδες "τραπεζόεδρο".
Αυτό που προσφέρει το μεταφυσικό αυτό αφήγημα, είναι η ανακάλυψη μιας πολύ ελεύθερης και ενδιαφέρουσας κοσμογονίας, που σχετίζεται με την καταγωγή μας και πού πηγαίνουμε και αυτό μπαίνει σε ρήγματα του παρόντος και όπως όλα τα θρίλερ είναι σαν μια προπόνηση στον φόβο, είναι ομοιοπαθητικό του φόβου.
Μοιάζει με τον "πόλεμο" που παίζαμε όταν ήμασταν παιδιά, όχι επειδή τα παιδιά είναι φιλοπόλεμα αλλά επειδή εξασκείς τη φαντασία σου σε κάτι που ξορκίζει τον φόβο και είναι εντέλει λυτρωτικό συμφιλιωτικό, καταβύθιση σε μια ουτοπία και εν τέλει , αποκρυπτογράφηση της ανθρώπινης φύσης».
Τα Radio Plays θα κάνουν ταυτόχρονη πρεμιέρα στο aefestival.gr και στα podcasts της LiFO με δωρεάν ακρόαση για όλους *ες.
22 Μαρτίου
O Κυνηγός του σκοταδιού
του Howard Phillips Lovecraft
σε διασκευή - σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση.
Με τους Μαρία Σκουλά, Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, Ηρώ-Ελένη Μπέζου, Γιώργο Κατσή, Μαριλένα Ρασιδάκη, Ράνια Καπετανάκη, Ζωή Καραζήση
Πρωτότυπη μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Συμμετέχουν οι μουσικοί Κορνήλιος Σελαμσής (πιάνο), Σπύρος Τζέκος (κλαρινέτο), Φαίδων Μηλιάδης (βιολί), Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά), Νίκος Τσουκαλάς (κοντραμπάσο)
Μετάφραση για τις εκδόσεις Νεφέλη Λουκάς Θεοδωρακόπουλος
29 Μαρτίου
Δύο ηθοποιοί για έναν ρόλο
του Théophile Gautier
σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη
Με τους Γιώργο Χρυσοστόμου, Αποστόλη Καμιτσάκη, Λένα Χερουβείμ, Βασίλη Τρίχα, Αννίτα Καπουσίζη
Μουσική σύνθεση Κώστας Βήχος
Συμμετέχουν οι μουσικοί Κώστας Βήχος (μπάσο, πλήκτρα), Γιώργος Κουρέλης (πλήκτρα), Αλέκος Βουλγαράκης (κιθάρα)
Βοηθός σκηνοθέτη Αννίτα Καπουσίζη
Μετάφραση για τις εκδόσεις Άγρα Έφη Γιαννοπούλου
5 Απριλίου
Ο Παράμεσος
της Yoko Ogawa
σε διασκευή - σκηνοθεσία Έλενας Καρακούλη
Με τους Μαρία Καλλιμάνη, Νίκο Ψαρρά, Αντώνη Μυριαγκό, Αλεξάνδρα Λέρτα, Ανθή Φουντά
Σύνθεση ήχου και μουσικής Violet Louise
Βοηθός σκηνοθέτη Ανθή Φουντά
Συμμετέχουν οι μουσικοί Bασίλης Κουντούρης (μουσικός προγραμματισμός), Violet Louise (midi οργάνα, πιάνο, φωνή, ηχοτοπία), Κώστας Μπώκος (προμίξεις), Κώστας Μιχόπουλος (ηχητικά εφέ)
Μετάφραση για τις εκδόσεις Άγρα Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Studio ηχογράφησης Antart, Hχοληψία, μίξη ήχου, mastering Νίκος Κόλλιας
Sound designer Κώστας Μιχόπουλος, Εκτέλεση παραγωγής Goodheart Productions
