Ποια είναι τελικά αυτή η Εκάβη που δεν είναι Εκάβη; Facebook Twitter
«Πώς, άραγε, μπορείς να παίξεις στη σκηνή μια μάνα που ανακαλύπτει το πτώμα του παιδιού της;» Φωτ.: Christophe Raynaud de Lage

Ποια είναι τελικά αυτή η Εκάβη που δεν είναι Εκάβη;

0

Είναι βεβαίως η ομηρική βασίλισσα της Τροίας, η σύζυγος του Πριάμου, είναι επίσης η κεντρική ηρωίδα της ομώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη. Είναι όμως ταυτόχρονα μια σημερινή γυναίκα, μια ηθοποιός ονόματι Νάντια («Ελπίδα» στα ρωσικά), η οποία αφενός έχει ξεκινήσει πρόβες για να αναμετρηθεί με έναν δύσκολο ρόλο, αυτόν της πρωταγωνίστριας στην εν λόγω τραγωδία, αφετέρου βιώνει μια άλλη τραγωδία, προσωπική, όταν μαθαίνει ότι κακομεταχειρίζονται το αυτιστικό παιδί της στο ίδρυμα που το φιλοξενεί και ξεκινά έναν αγώνα για να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να τιμωρηθούν οι ένοχοι.

Πώς προέκυψε αυτός ο συσχετισμός της Νάντιας με τη μυθική Εκάβη; Ο Τιάγκο Ροντρίγκες  βρισκόταν, καθώς λέει, στην Ελβετία όταν ξέσπασε ένα σκάνδαλο που αφορούσε την κακοποίηση αυτιστικών παιδιών σε κρατικά ιδρύματα, συνέβη μάλιστα μία από τις ηθοποιούς με την συνεργαζόταν να έχει επίσης ένα αυτιστικό παιδί.

«Η οργή γίνεται θλίψη και μετά δίψα για εκδίκηση. Υπάρχει μεν μια συζήτηση περί δικαιοσύνης μεταξύ της Εκάβης και του Αγαμέμνονα, αλλά ο Ευριπίδης παίρνει πολύ φανερά το μέρος της».

Άρχισε τότε να σκέφτεται πώς μπορεί να συνδυάσει αυτή την αληθινή ιστορία με μια αρχαία ελληνική τραγωδία και πιο κατάλληλη του φάνηκε η Εκάβη, μία από τις πιο δύσκολες αλλά και πιο ενδιαφέρουσες «διδασκαλίες» ενός θεατρικού είδους το οποίο λατρεύει κυριολεκτικά γιατί «είναι γεμάτο νοήματα διαχρονικά και σε κεντρίζει να δεις τον κόσμο με άλλα μάτια». Εδώ βλέπουμε την αιχμάλωτη, πλέον, βασίλισσα που τόσα κακά την έχουν βρει να κάνει τη θλίψη της οργή όταν μαθαίνει ότι αφενός ο γιος της Πολύδωρος δολοφονήθηκε από τον βασιλιά της Θράκης, όπου είχε καταφύγει, ότι η κόρη της Πολυξένη πρόκειται να θυσιαστεί στον τάφο του Αχιλλέα ως άλλη Ιφιγένεια αφετέρου – ήταν από τα λίγα παιδιά που της είχαν απομείνει.

Ποια είναι τελικά αυτή η Εκάβη που δεν είναι Εκάβη; Facebook Twitter
«Μέσα από το έργο αυτό θέλω να μιλήσω για την ανάγκη προστασίας των πιο ευάλωτων από μας, είτε είναι ασθενείς, είτε παιδιά, είτε ανήμποροι, είτε ηλικιωμένοι, είτε στιγματισμένοι και κατατρεγμένοι». Φωτ.: Christophe Raynaud de Lage

«Η οργή γίνεται θλίψη και μετά, δίψα για εκδίκηση. Υπάρχει μεν μια συζήτηση περί δικαιοσύνης μεταξύ της Εκάβης και του Αγαμέμνονα, αλλά ο Ευριπίδης παίρνει πολύ φανερά το μέρος της. Αυτό είναι πολύ σπάνιο στην ελληνική τραγωδία, να αντιλαμβάνεσαι εύκολα με ποιον ήρωα συμφωνεί περισσότερο ο συγγραφέας», θα πει.

Η Εκάβη είναι μια τραγωδία που την έχει λέει δουλέψει πολύ με τους ηθοποιούς του, καθώς τη θεωρεί από τις δυσκολότερες ερμηνευτικά, μια και σχετίζεται με τον θυμό, τον πόνο, την απόγνωση: «Πώς, άραγε, μπορείς να παίξεις στη σκηνή μια μάνα που ανακαλύπτει το πτώμα του παιδιού της;» διερωτάται.

Γιατί, όμως, αυτός ο αντιθετικός τίτλος; «Ένας βασικός λόγος που επέλεξα τον τίτλο “Εκάβη, όχι Εκάβη” ήταν επειδή δεν ήθελα να παραπλανήσω το κοινό της Επιδαύρου. Διότι είναι μεν η Εκάβη του Ευριπίδη αλλά ταυτόχρονα δεν είναι, «μοιράζεται» τον ρόλο και τη σκηνή με τη Νάντια. Ο Ευριπίδης είναι επίσης εκεί, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι. Υπάρχουν κομμάτια της ελληνικής τραγωδίας, της Εκάβης, του Ευριπίδη, αλλά όχι στην πλήρη μορφή τους. Μου αρέσει να ισορροπώ σε αυτήν τη λεπτή γραμμή, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο στο θέατρο! Ο ίδιος ο Ευριπίδης υπήρξε επίσης αρκετά καινοτόμος συγκριτικά με τους άλλους δύο μεγάλους κλασικούς, τον Σοφοκλή και τον Αισχύλο.

Ποια είναι τελικά αυτή η Εκάβη που δεν είναι Εκάβη; Facebook Twitter
Υπόψη ότι ο Ροντρίγκεζ, όπως άλλωστε το συνηθίζει, πρώτα καταπιάστηκε με το σκηνικό και τα κοστούμια και μετά άρχισε να γράφει το έργο, τη συγγραφή του οποίου συνέχισε στη διάρκεια των προβών, συμβουλευόμενος συχνά και τους ηθοποιούς του – δεν νιώθει καθόλου «αυθεντία». Φωτ.: Christophe Raynaud de Lage

Ένα ενδιαφέρον σκηνοθετικό εύρημα είναι το υπερμέγεθες ομοίωμα σκύλου που κυριαρχεί στη σκηνή. Τι συμβολίζει άραγε; Πρόκειται, λέει, για ένα πανέμορφο ομοίωμα φτιαγμένο στο ατελιέ της Comédie-Française: «Πηγή έμπνευσης ήταν ένα ρωμαϊκό αγαλματίδιο που θεωρείται ότι απεικονίζει τον Περτίκα, τον σκύλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ανήκε σε μια εξαφανισμένη πλέον ράτσα αρχαιοελληνικού κυνηγετικού σκύλου που συγγενεύει με τον μολοσσό – ο δικός μας σκύλος είναι θηλυκός και παραπέμπει τόσο στο κατεξοχήν αρχέτυπο της πίστης και της αφοσίωσης όσο και στη μεταμόρφωση της Εκάβης/Νάντιας σε “λυσσασμένο” σκύλο-εκδικητή προς το τέλος του έργου. Παραπέμπει επίσης στο αυτιστικό παιδί που δεν βλέπουμε ποτέ στη σκηνή και το οποίο έχει εμμονή με τον Σκούμπι Ντου, ένα τηλεοπτικό καρτούν με σκυλιά».

Υπόψη ότι ο Ροντρίγκες, όπως άλλωστε το συνηθίζει, πρώτα καταπιάστηκε με το σκηνικό και τα κοστούμια και μετά άρχισε να γράφει το έργο, τη συγγραφή του οποίου συνέχισε στη διάρκεια των προβών, συμβουλευόμενος συχνά και τους ηθοποιούς του – δεν νιώθει καθόλου «αυθεντία».  

«Μέσα από το έργο αυτό θέλω να μιλήσω για την ανάγκη προστασίας των πιο ευάλωτων από μας, είτε είναι ασθενείς, είτε παιδιά, είτε ανήμποροι, είτε ηλικιωμένοι, είτε στιγματισμένοι και κατατρεγμένοι, για την έννοια της δικαιοσύνης αλλά και για το πώς η λογοτεχνία και το θέατρο μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά πάνω μας, παρακινώντας μας να διεκδικήσουμε το δίκιο μας», μου έλεγε σε συνέντευξη που κάναμε λίγο καιρό πριν για την Εκάβη του – και αυτό το δίκιο είναι πανανθρώπινο.

Ο ίδιος ο Ευριπίδης είναι ο αγαπημένος του κλασικός γιατί «μέσα από το έργο του θέτει τα θεμέλια του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτή την τραγωδία αξιώνει τον σεβασμό των αιχμαλώτων πολέμου, τον σεβασμό του θεσμού της φιλοξενίας επίσης – η παραβίαση αυτών των αξιών και η καταστρατήγηση κάθε έννοιας δικαίου είναι που κάνει την πρώην βασίλισσα και νυν σκλάβα να καταφύγει εν τέλει στην αυτοδικία, όπως συμβαίνει και με τη Νάντια, το σύγχρονο alter ego της. Εξάλλου, τα όρια μεταξύ δικαιοσύνης και αυτοδικίας τον είχαν απασχολήσει και στην προηγούμενη δουλειά του που είδαμε στη Στέγη, την Καταρίνα.

«Η δικαιοσύνη, είτε ηθική, είτε κοινωνική, είτε πολιτική, ήταν ανέκαθεν και παραμένει το μεγαλύτερο ζητούμενο», υπογραμμίζει.

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Hecuba not Hecuba»: Μια σύγχρονη Εκάβη στην Επίδαυρο

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024 / «Hecuba not Hecuba»: Μια σύγχρονη Εκάβη στην Επίδαυρο

Ο Πορτογάλος Τιάγκο Ροντρίγκες, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν και λάτρης της αρχαίας τραγωδίας, ανεβάζει με την Comédie-Française για πρώτη φορά δουλειά του στην Επίδαυρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Τιάγκο Ροντρίγκες εξηγεί γιατί είναι «όμορφο» να σκοτώνεις φασίστες

Θέατρο / Ο Τιάγκο Ροντρίγκες εξηγεί γιατί είναι «όμορφο να σκοτώνεις φασίστες» στο θέατρο

Με αφορμή το βαθιά πολιτικό, ρηξικέλευθο όσο και «προκλητικό» ήδη από τον τίτλο του έργο που ανεβάζει στη Στέγη (4-8/12), ο κορυφαίος Πορτογάλος σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής από το 2021 του Φεστιβάλ της Αβινιόν μιλά για τη σύγχρονη φασιστική απειλή και τη δέουσα «απάντηση» τόσο του δημοκρατικού τόξου όσο και της τέχνης σε αυτή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ακούγεσαι Λυδία, Ακούγεσαι ίσαμε το στάδιο

Επίδαυρος / «Ακούγεσαι, Λυδία, ίσαμε το στάδιο ακούγεσαι»

Κορυφαίο πρόσωπο του αρχαίου δράματος, συνδεδεμένη με εμβληματικές παραστάσεις, ανατρέχει σε δεκαπέντε σταθμούς της καλλιτεχνικής της ζωής στην Επίδαυρο και αφηγείται προσωπικές ιστορίες, επιτυχίες και ματαιώσεις, εξαιρετικές συναντήσεις και συνεργασίες, σε μια πορεία που αγγίζει τις πέντε δεκαετίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ