Αύγουστος του 2012, Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Ο σπουδαίος ηθοποιός και σκηνοθέτης Λευτέρης Βογιατζής, τοποθετώντας το χέρι στην καρδιά του και εκφράζοντας τη βαθύτατη συγκίνησή του, ευχαριστεί θερμά το πολυπληθές κοινό που τον αποθεώνει με αφορμή το αριστούργημα του Μολιέρου «Αμφιτρύωνας».
Αυτό έμελλε να είναι το τελευταίο έργο που θα σκηνοθετούσε. Τον Απρίλιο του 2013 είχε προγραμματιστεί να επανέλθει στη σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων με το «Θερμοκήπιο» του Πίντερ, με ανανεωμένο καστ και τον ίδιο στον ρόλο του Ρουτ, αλλά η παράσταση αυτή δεν ανέβηκε ποτέ, αφού στις 2 Μαΐου του 2013 έφυγε από τη ζωή ύστερα από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο.
Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τον θάνατο του σπουδαίου θεατρανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτής της επετείου έχει προγραμματιστεί η διοργάνωση μιας μεγάλης έκθεσης προς τιμήν του, η οποία αναμένεται να εγκαινιαστεί κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου της χρονιάς στους χώρους της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Αυτό θα συμβεί επειδή ολόκληρο το πολύτιμο αρχείο του Λευτέρη Βογιατζή ανήκει εδώ και δέκα χρόνια στις συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης, μετά από δωρεά της συντρόφου του Λευτέρη Βογιατζή, κυρίας Ειρήνης Λεβίδη.
Το αρχείο του καλλιτέχνη Λευτέρη Βογιατζή συμπεριλαμβάνει φωτογραφίες, ηχογραφημένες και μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις, σκηνοθετικά τετράδια και σημειώσεις, ημερολόγια εργασίας, κριτικές παραστάσεων, σκηνικά και κοστούμια, δίνοντας στην έκθεση αυτή μια ιδιαίτερη συναισθηματική αξία.
Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνει μιλώντας στη LiFO ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, Σταύρος Ζουμπουλάκης: «Ο αρχικός μας προγραμματισμός εντάσσει ημερολογιακά αυτή την έκθεση στις αρχές Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα θα διαρκέσει δύο μήνες και θα παρουσιαστεί στον τέταρτο όροφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ΚΠΙΣΝ.
Ωστόσο, αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στο στάδιο των συζητήσεων προκειμένου να διευθετήσουμε το θέμα του φορέα διοργάνωσης αλλά και της χρηματοδότησης. Ουσιαστικά, δηλαδή, κοιτάμε αν αυτή η έκθεση θα γίνει με τη συμμετοχή μόνο της Εθνικής Βιβλιοθήκης ή αν θα υπάρξει, για παράδειγμα, μια σύμπραξη με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ή αν θα έχουμε και την πολύτιμη αρωγή της Λυρικής Σκηνής. Πιθανολογώ ότι θα ισχύσει το τελευταίο σενάριο, δηλαδή θα έχουμε μια συνδιοργάνωση μέσω της σύμπραξης Εθνικής Βιβλιοθήκης, ΚΠΙΣΝ και Λυρικής Σκηνής».
Να θυμίσουμε ότι το αρχείο του καλλιτέχνη Λευτέρη Βογιατζή συμπεριλαμβάνει φωτογραφίες, ηχογραφημένες και μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις, σκηνοθετικά τετράδια και σημειώσεις, ημερολόγια εργασίας, κριτικές παραστάσεων, σκηνικά και κοστούμια, δίνοντας στην έκθεση αυτή μια ιδιαίτερη συναισθηματική αξία.
«Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε την πολύπλευρη προσωπικότητα του Λευτέρη Βογιατζή μέσα από τον πλούτο του προσωπικού του αρχείου. Ήδη κάποιοι υπάλληλοί μας επεξεργάζονται καθημερινά το συγκεκριμένο υλικό της τέχνης του Λ. Βογιατζή.
Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό μαγνητοσκοπημένων σημαντικών παραστάσεων του ευρωπαϊκού θεάτρου, περίπου 500 κινηματογραφικές ταινίες, μια βιβλιοθήκη με περισσότερους από 10.000 τίτλους, προσωπικά αντικείμενα και γραπτά.
Όπως αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για ένα πολυσχιδές αρχείο που αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά ενός πρωτοπόρου του θεάτρου και χρειάζεται ενδελεχή έρευνα και επεξεργασία. Είναι προφανές ότι κατά το παρελθόν κάτι αντίστοιχο και σε τέτοια κλίμακα δεν έχει γίνει στα θεατρικά δρώμενα της χώρας μας.
Ευελπιστούμε ότι αυτή η έκθεση θα παρουσιαστεί στην ολότητά της ακριβώς όπως τη σχεδιάζουμε – αυτό θα εξαρτηθεί από τη χρηματοδότηση που θα μας επιτρέψει να κάνουμε πράξη τη δημιουργία μιας ιστορικής έκθεσης και να προσφέρουμε στους επισκέπτες ένα μοναδικό αφιέρωμα στην καλλιτεχνική πορεία ενός ανθρώπου που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην εγχώρια θεατρική ιστορία».
Τη συνεπιμέλεια της έκθεσης υπογράφουν η κ. Ειρήνη Λεβίδη και η αρχιτέκτονας και σκηνογράφος Εύα Μανιδάκη.
«Ο Λευτέρης Βογιατζής αποτελεί για μένα ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο. Πρόκειται για τον άνθρωπο που όχι μόνο ξεκλείδωσε καινούργια πράγματα στην τέχνη γενικά αλλά τον συναντώ διαρκώς στις σκέψεις μου.
Όσον αφορά την επικείμενη έκθεση και τη δική μου αρμοδιότητα σε αυτήν, έχω ήδη κάνει κάποιες συζητήσεις με το τμήμα Σκηνογραφίας του ΕΜΠ και τον Σταύρο Γυφτόπουλο της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών προκειμένου να δημιουργηθεί μια ομάδα που θα αναλάβει να κατασκευάσει εκ νέου μακέτες έργων του Λευτέρη Βογιατζή.
Επίσης, θα δημιουργηθεί και μια μεγάλη τρισδιάστατη μακέτα του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων, εκεί όπου συντελέστηκαν όλες οι θεατρικές παραστάσεις του. Μιλάμε για έναν χώρο ο οποίος είναι διατηρητέο μνημείο, ενώ να σας θυμίσω ότι, αν και είναι ένα μικρό στην έκτασή του θέατρο, άλλαζε συνεχώς ανάλογα με τις απαιτήσεις της εκάστοτε παράστασης που θα ανέβαζε ο Λ. Βογιατζής».
Στο σημείο αυτό ρωτώ την κ. Μανιδάκη από πού εμπνεύστηκε τον σχεδιασμό της έκθεσης. Και μου εξηγεί: «Η λογική μας βασίστηκε σε κάτι αντίστοιχο που είχε συμβεί στην Ιαπωνία όταν για έκθεση-αφιέρωμα στον διάσημο αρχιτέκτονα Λε Κορμπιζιέ φτιάχτηκαν τρισδιάστατες μακέτες των έργων του.
Τώρα, την ευθύνη της επιλογής των έργων που θα γίνουν μακέτες για την έκθεση για τον Λευτέρη Βογιατζή έχει η επιστημονική ομάδα. Μένουν, λοιπόν, να συντονιστούν κάποιες ακόμη λεπτομέρειες διαδικαστικού περιεχομένου. Για να έχετε, όμως, μια εικόνα, αναλογιστείτε ότι υπάρχει ακόμη μέρος του σκηνικού από το "Θερμοκήπιο", το οποίο υπήρξε η τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε και έπαιζε ως ηθοποιός το 2011 στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Επομένως, θα έχουμε τη δυνατότητα να θυμίσουμε και να ανατρέξουμε σε αξέχαστες στιγμές της πολυετούς διαδρομής του».
Τέλος, η γνωστή σκηνογράφος υπογραμμίζει ότι είχε συνεργαστεί στενά με τον Λευτέρη Βογιατζή. «Όταν ανέβηκε ο "Αμφιτρύων" του Μολιέρου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου τα σκηνικά είχαν γίνει από μένα. Ωστόσο, το πιο δύσκολο έργο με το οποίο έχω καταπιαστεί στην καριέρα μου αφορούσε τον σχεδιασμό του ταφικού μνημείου του Λευτέρη Βογιατζή στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Μάλιστα, είναι θαμμένος δίπλα στον τάφο του πρόωρα χαμένου Kυριάκου Kρόκου, αρχιτέκτονα του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων», θυμάται η κ. Μανιδάκη.
Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι αυτή η έκθεση θα ενταχθεί στα κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα της χρονιάς, φωτίζοντας το καλλιτεχνικό σύμπαν του μεγάλου σκηνοθέτη και ηθοποιού και συστήνοντας το σπουδαίο έργο του στις νεότερες γενιές.
σχόλια