«Hotel Éternité» του Γ. Καλαβριανού: Μια ουτοπία όπου βασιλεύει η ψευδαίσθηση του αέναου παρόντος

«Hotel Éternité» του Γ. Καλαβριανού: Μια ουτοπία όπου βασιλεύει η ψευδαίσθηση του αέναου παρόντος Facebook Twitter
Παρά τις όποιες αδυναμίες του, το Hotel Éternité συνιστά μια φρέσκια, δυνατή απόπειρα να καταπιαστεί κανείς με το θέμα του χρόνου, εμπλουτίζοντας τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία με τη φαντασία, την ποιητικότητα και τη μελαγχολία των λογισμών του.
0

Το Hotel Éternité δεν έχει καμία σχέση με τα κοινά ξενοδοχεία. Εδώ είναι πάντοτε καλοκαίρι. Οι εποχές δεν αλλάζουν. Τίποτα δεν παλιώνει. Δεν φθείρονται οι βελούδινοι καναπέδες, δεν σκονίζονται οι κουρτίνες, δεν μαραίνονται τα λουλούδια στα βάζα.


Τα γηρατειά είναι ανύπαρκτη έννοια. Το ίδιο και ο θάνατος – λέξη ούτως ή άλλως απαγορευμένη. Στο Hotel Éternité ο χρόνος και ο χώρος έχουν παγώσει. «Το σήμερα δεν υπάρχει, το αύριο δεν ήρθε και το χθες δεν έφυγε» εξηγεί η δαιμόνια ιδιοκτήτρια Μαίρη, η οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της στον εξορκισμό της φθοράς.


Οι ένοικοι του ιδιόρρυθμου ετούτου ξενοδοχείου βίωσαν κάποτε κάτι μοιραίο και απέκτησαν «ξεχωριστή αντίληψη του χρόνου». Μια μεγάλη απώλεια, συνήθως ερωτική, τους καθήλωσε στο τραυματικό γεγονός. Σε αυτούς το Hotel Éternité προσφέρει νέες αναμνήσεις, καθώς και διαρκή άσκηση – πεζοπορία, ορειβασία, χειροτεχνίες κ.ο.κ. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι ένοικοι που αρνούνται να μεγαλώσουν: φορούν τα ίδια ρούχα, διατηρούν το ίδιο μακιγιάζ, τις ίδιες συνήθειες με την εποχή της δόξας τους. Καθρέφτες ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν πουθενά.

Μια τρίτη κατηγορία συνιστούν όσοι έχουν πολύ μικρό προσδόκιμο ζωής: γι' αυτούς το προσωπικό του ξενοδοχείου επιμηκύνει τον χρόνο με ποικιλία τεχνασμάτων, κάνει π.χ. τον «ήλιο» να ανατέλλει δύο φορές μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Τέλος, χωριστή κατηγορία αποτελούν οι νέοι και οι ανοϊκοί, οι οποίοι πάσχουν από καθολική έλλειψη αντίληψης του χρόνου. Στους νέους δείχνουν συνεχώς βίντεο από καταστροφές και ατυχήματα, μήπως τους συνετίσουν. Στους ανοϊκούς δεν μπορούν να προσφέρουν πολλά πράγματα.

Ο Γιάννης Καλαβριανός συνθέτει μια γοητευτική ελεγεία για την απώλεια και τη μνήμη. Για την αδυναμία συμφιλίωσης με όλα τα «εάν» της ζωής μας, με όσα είπαμε αλλά και όσα θέλαμε να πούμε ή να κάνουμε και δεν προλάβαμε ή δεν βρήκαμε το θάρρος.


«Αγαπητή μου, η ανάγκη να πιστέψεις σε κάτι είναι πιο ισχυρή από την αλήθεια» εξηγεί η ιδιοκτήτρια στη νεοαφιχθείσα υπάλληλο. Η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση του ανθρώπου, η αθανασία, γίνεται πραγματικότητα στο Hotel Éternité. Ή μήπως όχι; Οι ρωγμές του εύθραυστου αυτού παράλληλου σύμπαντος, οι μαύρες τρύπες του, αρχίζουν σιγά-σιγά να γίνονται αισθητές. Ένα φυτό που ξεράθηκε προκαλεί μέγιστη αναταραχή μεταξύ των εργαζομένων. Μια υπάλληλος πανικοβάλλεται όταν ανακαλύπτει μια άσπρη τρίχα στο φρύδι της: «Τι θα κάνω; Θα με διώξει, όπως εκείνη την κοπέλα που έκανε ρυτίδες στο μέτωπο!» αναφωνεί.

«Hotel Éternité» του Γ. Καλαβριανού: Μια ουτοπία όπου βασιλεύει η ψευδαίσθηση του αέναου παρόντος Facebook Twitter
Η προσγείωση στην πραγματικότητα διαγράφεται βεβιασμένη και όλα όσα οδηγούν σε αυτήν ελλιπώς ανεπτυγμένα. Πάνω που έχουμε εισέλθει στον κόσμο των ηρώων, τον βλέπουμε να γκρεμίζεται.


Ο Γιάννης Καλαβριανός συνθέτει μια γοητευτική ελεγεία για την απώλεια και τη μνήμη. Για την αδυναμία συμφιλίωσης με όλα τα «εάν» της ζωής μας, με όσα είπαμε αλλά και όσα θέλαμε να πούμε ή να κάνουμε και δεν προλάβαμε ή δεν βρήκαμε το θάρρος. «Να ζεις σημαίνει να χάνεις χρόνο» ακούγεται η φωνή από το μεγάφωνο. «Μόνο σε ένα πράγμα επιτρέπεται να είναι κανείς τσιγκούνης: στον χρόνο» επιμένει η Μαίρη. «Μην τον σπαταλάτε, δεν είναι άπειρος».


Αυτό είναι το τραγικό παράδοξο: η συνειδητοποίηση του πεπερασμένου χρόνου κάνει τη ζωή αληθινή. Τη γεμίζει λαχτάρα, αίσθηση επείγοντος και ανάγκη σύνδεσης με καθετί που αξίζει. «Ίσως είναι η τελευταία μου άνοιξη» λέει αγχωμένη η νεαρή υπάλληλος που ανακάλυψε την άσπρη τρίχα. «Πρέπει να κάνω μόνο σημαντικά πράγματα».

«Ο θάνατος είναι η μητέρα της ομορφιάς» έχει πει σοφά ο ποιητής Γουάλας Στίβενς. Αν δεν υπήρχε η επίγνωση του τέλους, θα χανόμασταν μέσα σε μια απέραντη πλαδαρότητα. Θα ζούσαμε ανέμελοι σαν τους Λωτοφάγους. Δεν θα καταλαβαίναμε τίποτα. Χωρίς την αγωνία του χρόνου δεν μπορεί να αναδυθεί το αληθινό είναι.

Η κεντρική σύλληψη του έργου, μια ουτοπία όπου βασιλεύει η ψευδαίσθηση του αέναου παρόντος, αιχμαλωτίζει αβίαστα τη φαντασία του θεατή. Ποιος δεν θα ήθελε να πάει σε ένα μέρος όπου θα παρέμενε για πάντα νέος; Τα κωμικά στοιχεία μπλέκονται αρμονικά με τα λυρικά, όπως ακριβώς συναντιούνται καθημερινά η γελοιότητα και η θλίψη της ανθρώπινης προσπάθειας να ξεφύγει από τα δεσμά της.


Έχω όμως την αίσθηση ότι το έργο δεν εκπληρώνει επαρκώς τις προθέσεις του. Βιάζεται. Μας εισάγει γλυκά στη ζωή των υπαλλήλων του ξενοδοχείου, παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τον αγώνα τους να νικήσουν τη φθορά –τόσο των ίδιων όσο και των ενοίκων–, όταν όμως φτάνει η ώρα να καταρρεύσει το οικοδόμημα, αυτό συμβαίνει απότομα. Το μέγεθος της συντριβής τους δεν εισπράττεται εις βάθος. Ο θεατής δεν προλαβαίνει να την αφομοιώσει. Ο χρόνος της ανθρωπότητας έχει ανάγκη από τον θεατρικό χρόνο για να ξεδιπλωθεί. Κι αυτός δεν μας δίνεται: νιώθουμε σαν να μας τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια.

«Hotel Éternité» του Γ. Καλαβριανού: Μια ουτοπία όπου βασιλεύει η ψευδαίσθηση του αέναου παρόντος Facebook Twitter
Τα κωμικά στοιχεία μπλέκονται αρμονικά με τα λυρικά, όπως ακριβώς συναντιούνται καθημερινά η γελοιότητα και η θλίψη της ανθρώπινης προσπάθειας να ξεφύγει από τα δεσμά της.


Η προσγείωση στην πραγματικότητα διαγράφεται βεβιασμένη και όλα όσα οδηγούν σε αυτήν ελλιπώς ανεπτυγμένα. Πάνω που έχουμε εισέλθει στον κόσμο των ηρώων, τον βλέπουμε να γκρεμίζεται. Στα τελευταία 25 λεπτά, οι υπάλληλοι ξαφνικά εξεγείρονται, διαμαρτύρονται, δηλώνουν κουρασμένοι και ηττημένοι από το τεράστιο ψέμα. Η συγκίνηση που θα μπορούσε να γεννηθεί απ' όλον αυτόν τον μάταιο αγώνα τήξης του χρόνου αναδύεται κυρίως μέσα από υπέροχα ποιητικά θραύσματα, ορισμένους μονολόγους, και όχι από τη «λύση» του δράματος.

Η σκηνοθεσία υπηρετεί το κείμενο, χωρίς όμως να το απογειώνει. Θα μπορούσε, νομίζω, να πειραματιστεί περισσότερο με την έννοια του (πειραγμένου, παγωμένου, αλλοιωμένου) χρόνου, πράγμα που δεν κάνει. Συναρπαστική, παρ' όλα αυτά, σε σκηνογραφικό επίπεδο αποδεικνύεται η αίθουσα με τα βαλσαμωμένα πουλιά-σύμβολα που περιφράσσουν ένα «τετράγωνο» από το οποίο δεν υπάρχει διαφυγή (Εύα Μανιδάκη).


Εξαιρετική, επίσης, η Μαρία Κατσιαδάκη ως Μαίρη: το σώμα της, η φωνή της, το ανέκφραστο πρόσωπό της ενσαρκώνουν, αυστηρά και ανάγλυφα όλο το πείσμα του ανθρώπου, την απόλυτη άρνησή του να δεχτεί το αναπόφευκτο. Ένα σκληρό περίβλημα που κρύβει επιμελώς τη λαχτάρα να γαντζωθεί κανείς στη ζωή και σε ό,τι την ομορφαίνει. Δυναμική κι επείγουσα, τέλος, η Χριστίνα Μαξούρη ως υπάλληλος και νέα γυναίκα που ορθώνει οργισμένη το ανάστημά της απέναντι στην αδικία της ανθρώπινης κατάστασης.


Εν κατακλείδι, θα λέγαμε πως, παρά τις όποιες αδυναμίες του, το Hotel Éternité συνιστά μια φρέσκια, δυνατή απόπειρα να καταπιαστεί κανείς με το θέμα του χρόνου, εμπλουτίζοντας τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία με τη φαντασία, την ποιητικότητα και τη μελαγχολία των λογισμών του.

Γιάννης Καλαβριανός

Hotel Éternité

Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός

Παίζουν: Δέσποινα Γιαννοπούλου, Γιώργος Γλάστρας, Μαρία Κατσιαδάκη, Χρήστος Κραγιόπουλος, Νίκος Λεκάκης, Χριστίνα Μαξούρη, Αλεξία Μπεζίκη, Αργύρης Ξάφης

Εθνικό Θέατρο, Κτίριο Τσίλλερ, Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»

 

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Θέατρο / Μεγάλες παραγωγές, γυναίκες στη σκηνοθεσία - Η θεατρική σεζόν ανοίγει δυναμικά

Διεθνείς σκηνοθέτες και σχήματα, δυνατά καστ, κλασικά και σύγχρονα έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων: Το φθινοπωρινό ρεπερτόριο των αθηναϊκών σκηνών το λες και φιλόδοξο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βέντερς, Σουίντον, Ροντρίγκες, Λάνθιμος και Αγγελάκας: Αυτό είναι το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Θέατρο / Σουίντον, Λάνθιμος, Βέντερς, Ροντρίγκες και Αγγελάκας: Το φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Η Στέγη γιορτάζει τα 15 χρόνια της με ένα πρόγραμμα άκρως οικογενειακό, δημιουργικό και, όπως πάντα, με πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις δημιουργών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Θέατρο / Όταν ο Χίτλερ (σχεδόν) συνάντησε τον Φρόιντ

Τέσσερις φορές βρέθηκαν στο ίδιο μέρος ο Χίτλερ και ο Φρόιντ. Τι θα γινόταν αν είχαν συναντηθεί; Αυτό επιχειρεί να διανοηθεί το θεατρικό έργο «Ο δρ Φρόιντ θα σας δει τώρα, κυρία Χίτλερ» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Λονδίνο.
THE LIFO TEAM
Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ