Αναζητώντας τα όρια της ψυχής

Αναζητώντας τα όρια της ψυχής Facebook Twitter
0

«Πάντα κάνω στον εαυτό μου την ερώτηση: Έχω κάτι να πω για μία και μισή ώρα; Μπορώ να κρατήσω το ενδιαφέρον του κοινού; Τότε γίνομαι ταπεινός και δειλός και φοβάμαι ότι δεν ζω σύμφωνα με τις προσδοκίες μου. Αυτή είναι η ασθένεια των ανθρώπων γύρω στα 50, γιατί τότε νιώθεις ότι οι επιλογές σου είναι πολύ πιο περιορισμένες. Οι αυτοαντανακλάσεις είναι πολύ μεγαλύτερες, ενώ οι δυνατότητες λιγότερες» είχε πει σε μια συνέντευξή του προ δεκαετίας ο Γίρζι Κίλιαν (γεν. 1947). Το ζήτημα του χρόνου (του ρυθμού αλλά και της διάρκειας), καίριο στην τέχνη του χορού, στην περίπτωση του τσέχου χορογράφου με φυσικότητα μετακινήθηκε στην υπαρξιακή του διάσταση. Η απάντηση που δίνει έκτοτε είναι  σύμφωνη με μια βασική θέση του: «Ένα έργο χορού δεν είναι συνταγή ή θεραπεία, αλλά ένας τρόπος να δηλώσεις την πίστη σου πως οτιδήποτε κάνουμε στερείται νοήματος. Αν το συνειδητοποιήσεις, παίρνεις τεράστια δύναμη να συνεχίσεις. Γιατί αν παίρνεις τον εαυτό σου υπερβολικά σοβαρά είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσεις κάτι καινούριο».

Κάπως έτσι, καθώς κι ο ίδιος βίωνε το πέρασμα του χρόνου και τις συνέπειές του, αποφάσισε το 1991να δοκιμάσει τις δυνατότητες ενός συνόλου χορευτών των οποίων η ηλικία να είναι μεγαλύτερη των 40 χρόνων. Κι άλλοι χορογράφοι (μεταξύ των οποίων ο Μπεζάρ, η Πίνα Μπάους, η Μαγκί Μαρέν) έχουν δοκιμάσει να δουλέψουν με «ανορθόξο» υλικό: χορευτές χωρίς εκπαίδευση χορευτή, χορευτές που δεν βρίσκονται στην πρώτη τους νιότη, χορευτές παχύσαρκους (στην πραγματικότητα με κοστούμι παχύσαρκου).

Ο ίδιος παραδέχεται πως είναι δύσκολο να «πετάς» συνεργάτες πολλών χρόνων επειδή ξεπέρασαν την καθορισμένα αποδεκτή ηλικία κι ενόσω ακόμη μπορούν να προσφέρουν - ίσως όχι σε σωματική δύναμη και ευλιγισία, αλλά σε πολύτιμη εκφραστικότητα. Έτσι, το Nederlands Dans Theater υπό τη διεύθυνση του Κίλιαν (από το 1975) απέκτησε την τρίτη ομάδα του, το Nederlands Dans Theater ΙΙΙ, για χορευτές μετά τα 40. Με δεδομένο ότι στον ίδιο οργανισμό εκτός από την κύρια ομάδα, για χορευτές στην πλήρη άνθηση του ταλέντου τους (Nederlands Dans Theater Ι), υπήρχε από το 1978 η ομάδα-φυτώριο για χορευτές από 17 έως 22 ετών (Nederlands Dans Theater ΙΙ), η δημιουργία του NDT III συμπλήρωνε την εικόνα, το πλαίσιο εντός του οποίου μπορούσες να παρακολουθήσεις την εξέλιξη του χορευτή από την αρχή της καριέρας του έως τα δύσκολα χρόνια της ωριμότητας.

Το 1999 ο Κίλιαν άφησε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΝDT, έπειτα από 25 δημιουργικά χρόνια, αν και συνέχισε να χορογραφεί για τις τρεις ομάδες του ΝDT. Οι αλλαγές ωστόσο φαίνεται πως ήταν αναπόφευκτες, και για οικονομικούς λόγους το ΝDT (με διευθυντή από το 2004 τον Σουηδό Anders Hellström) ανακοίνωσε ότι η σεζόν 2005-6 θα είναι η τελευταία για το Nederlands Dans Theater ΙΙΙ, τουλάχιστον με τη μορφή που λειτουργούσε έως τότε.

Και παρ' ότι δεν αποκλείστηκε -αντιθέτως- κάποιο μελλοντικό έργο για τους ώριμους χορευτές της ομάδας, ποιος μπορεί να βασίζεται σε καλές προθέσεις; Όχι ο Kίλιαν, που προχώρησε στην επόμενη φάση του ΝDT III με το όνομα  Paradoxon και με έργα που δημιούργησε για το ΝDT III. Στην Αθήνα (9, 10, 11 και 12 Ιουνίου, στην Πειραιώς 260) θα δούμε δύο χορογραφίες του για το ΝDT III, το «BirthDay» του 2001 και το «When time takes time» του 2002, κι ένα ασπρόμαυρο φιλμ με τίτλο «Car-Men», που γυρίστηκε το 2006 σ' ένα έρημο ανθρακωρυχείο στα σύνορα Τσεχίας-Γερμανίας. Με σαφείς αναφορές στη γνωστή «Κάρμεν» (του Προσπέρ Μεριμέ), τέσσερις ώριμοι χορευτές υποδύονται τις ισάριθμες αρχετυπικές μορφές της ιστορίας, σε μια σύνθεση εμβαπτισμένη στην πικρή ειρωνεία και το λυτρωτικό χιούμορ.

Στο «BirthDay», έργο για πέντε χορευτές, ο Κίλιαν υπογράφει εκτός από τη σύλληψη και τη χορογραφία, τα σκηνικά και τους φωτισμούς. Χρησιμοποιεί τη μουσική του Μότσαρτ για να μιλήσει γι' αυτήν την αίσθηση που είχε από νέος «ότι το πιστοποιητικό της γέννησής μας είναι και το πιστοποιητικό του θανάτου μας».

Στο «When time takes time», πάλι, η ιδέα της χορογραφίας του βασίζεται στην προσπάθεια (και στην αδυναμία) ενός παιδιού να παίξει στο πιάνο τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Μπετόβεν - στη σχέση της μεγάλης επιθυμίας με την εύθραστη, απελπισμένη προσπάθεια. «Αυτή η επιθυμία του παιδιού να πετύχει το ακατόρθωτο έγινε για μας σύμβολο των δικών μας επιθυμιών, ανασφαλειών, της απεγνωσμένης προσπάθειας να αγγίξουμε το ιδανικό» σημειώνει ο Κίλιαν. Η Sabine Kupferberg και o Egon Madsen χορεύουν πάνω στη μουσική του Dirk Haubrich.

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Θέατρο / Ελένη Ερήμου: «Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται για τίποτα πια»

Παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες γυναίκες που πέρασαν από το ελληνικό θέατρο και το σινεμά. Από νωρίς επέλεξε να ζει και έξω από το θεατρικό συνάφι. «Δεν μπορώ να ξυπνάω κάθε πρωί και να αναρωτιέμαι τι θα παίξω ή που θα παίξω» δηλώνει ενώ θεωρεί τη μοναχικότητα πηγή δημιουργικότητας. Η Ελένη Ερήμου αφηγείται τη ζωή της στη LifO.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Οι Αθηναίοι / Αλεξάνδρα Λαδικού: «Δεν νοσταλγώ τίποτα. Πέρασα και ωραία και καλά»

Ξεκίνησε από τα καλλιστεία, για μία ψήφο δεν στέφθηκε Μις Κόσμος, έπαιξε δίπλα στον Κουν, υπήρξε μούσα του Τάκη Κανελλόπουλου, αλλά κυρίως του Ανδρέα Βουτσινά. Στα 92 της ακόμα οδηγεί και παρακολουθεί θέατρο, ελπίζοντας πάντα να βρει καλά στοιχεία, ακόμα και σε κακές παραστάσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ