Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Una, Lady Troubridge, 1924. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

0

Η ιστορία της Romaine Brooks θα ήταν πολύ διαφορετική αν είχε επαναπαυθεί στην πολυτέλεια και την άνετη ζωή που της παρείχε η οικογένειά της. Όμως επέλεξε έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής. Γεννήθηκε στη Ρώμη το 1874. Οι γονείς της ήταν πλούσιοι Αμερικανοί. Λίγα χρόνια μετά τη γέννησή της ο πατέρας της εγκατέλειψε την οικογένεια. Ο αδελφός της ήταν ψυχικά άρρωστος και είχε προβλήματα διαχείρισης θυμού, ενώ η μητέρα της, η Αμερικανίδα κληρονόμος Ella Goddard, έγραφε δαιμονική ποίηση, μιλούσε σε πνεύματα και λάτρευε τον βίαιο, ασταθή μοναχογιό της. Προς την κόρη της ήταν κακοποιητική, κάτι που σημάδεψε το μικρό κορίτσι, το οποίο δεν βίωσε στοργή ή αποδοχή. Όταν ήταν επτά ετών την έστειλαν να μεγαλώσει με την οικογένεια μιας πλύστρας από τη Νέα Υόρκη, σε άθλια φτώχεια, χωρίς να της στέλνουν χρήματα, ενώ αργότερα, όταν ήταν έφηβη, την έβαλαν σε μοναστήρι και θρησκευτικά οικοτροφεία. 

Ο παππούς της, ένας βαρόνος της μεταλλευτικής βιομηχανίας, όταν η Brooks ήταν 19 ετών κανόνισε να μετακομίσει στο Παρίσι και να πάρει τον έλεγχο της ζωής της, αντίθετα με τα σχέδια της μητέρας της, που ήθελε να την κάνει «σύζυγο της καλής κοινωνίας». 

Στο Παρίσι τραγουδούσε σε ένα καμπαρέ για λίγο και στη συνέχεια μετακόμισε στη Ρώμη, τη γενέτειρά της. Φοίτησε σε μια σχολή καλών τεχνών, και ήταν το μόνο κορίτσι στην τάξη της. Ήταν σπάνιο εκείνη την περίοδο για μια φοιτήτρια καλών τεχνών να μπορεί να παρακολουθεί μαθήματα με ζωντανά μοντέλα και να μελετά την ανθρώπινη μορφή παράλληλα με τους άντρες φοιτητές. Τα αγόρια την παρενοχλούσαν σεξουαλικά και γελούσαν με τα σχέδιά της, ωστόσο εκεί συνάντησε μια πρωτοποριακή ομάδα καλλιτεχνών, συγγραφέων και διανοουμένων. Μετακόμισε στο Κάπρι, επειδή ήταν πολύ φθηνότερο να ζει εκεί, αλλά παραλίγο να πεθάνει από την πείνα, ενώ είχε υποστεί σωματική κατάρρευση. Για μια γυναίκα, και μάλιστα ανύπαντρη, χωρίς χρήματα, οι προοπτικές για αυτονομία ήταν ελάχιστες. Επιπλέον, για να επιβιώσει ως καλλιτέχνιδα, ήταν απαραίτητο να έχει πολλά χρήματα. Επέστρεψε στο Παρίσι όταν ο αδελφός της πέθανε κι εκείνη κληρονόμησε μια τεράστια περιουσία. Απαλλαγμένη από τη φτώχεια, ξεκίνησε να εργάζεται ως ζωγράφος, ζωγραφίζοντας φίλους και συνεργάτες από τους μελαγχολικούς και λαμπερούς κύκλους της υψηλής κοινωνίας. Απέκτησε μια κόρη το 1897, αλλά την άφησε στη φροντίδα ενός μοναστηριού για να ασχοληθεί με το πάθος της, την τέχνη.

Η ανδρόγυνη εμφάνιση της Brooks αμφισβητούσε τις συμβατικές ιδέες για το πώς πρέπει να φαίνονται και να συμπεριφέρονται οι γυναίκες, και αυτές οι ιδέες απεικονίστηκαν σε πολλά από τα πορτρέτα που ζωγράφισε τη δεκαετία του 1920 – μερικά από αυτά είναι από τα πιο γνωστά έργα της.

Παντρεύτηκε τον φίλο της John Ellingham Brooks, έναν πιανίστα, το 1903. Ήταν ένας λευκός γάμος, αφού και οι δύο ήταν ομοφυλόφιλοι – μάλιστα η Brooks υπήρξε ζευγάρι με την Ida Rubinstein. Χώρισαν έναν χρόνο μετά.

Δεν ήταν μόνο η εμφάνισή της αμφιλεγόμενη· και το ζωγραφικό της στυλ δεν ταίριαζε στην εποχή. Οι αρχές του 20ού αιώνα ήταν η εποχή των πολύχρωμων φοβιστών και του γεωμετρικού κυβισμού. Δεν υπήρχε χώρος για συμβολικούς, γκρίζους και ζοφερούς πίνακες, οι οποίοι επιπλέον ήταν ζωγραφισμένοι από μια γυναίκα. Πέρα από αυτό, το είδος της γυναίκας που απεικόνιζε ήταν δυνατό, ανεξάρτητο και πολύ αρρενωπό – δεν πουλούσε πολύ. Ωστόσο, στο Παρίσι υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία μιας καλλιτεχνικής ομάδας αντικουλτούρας που αποτελούνταν από Ευρωπαίους της ανώτερης τάξης και Αμερικανούς ομογενείς, πολλοί από τους οποίους ήταν δημιουργικοί, μποέμ και ομοφυλόφιλοι. Η ανδρόγυνη εμφάνιση της Brooks αμφισβητούσε τις συμβατικές ιδέες για το πώς πρέπει να φαίνονται και να συμπεριφέρονται οι γυναίκες, και αυτές οι ιδέες απεικονίστηκαν σε πολλά από τα πορτρέτα που ζωγράφισε τη δεκαετία του 1920 – μερικά από αυτά είναι από τα πιο γνωστά έργα της.

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Η Romaine Brooks σε φωτογραφία του Man Ray, περ. 1925

Νωρίς στην καριέρα της υιοθέτησε μια απαλή παλέτα κυρίως με μαύρο, λευκό και διάφορες ανεπαίσθητες αποχρώσεις του γκρι, μερικές φορές με ανταύγειες ώχρας ή κόκκινου, που θυμίζουν έντονα τον James McNeill Whistler, του οποίου τους πίνακες θαύμαζε.

Η πρώτη της έκθεση το 1910, στην περίφημη γκαλερί Durand-Ruel στο Παρίσι την καθιέρωσε ως καλλιτέχνιδα. Έναν από τους πίνακές της, τις «Λευκές Αζαλέες» που απεικονίζει ένα γυμνό άτομο ξαπλωμένο σε καναπέ στο στούντιο της καλλιτέχνιδας, οι σύγχρονοι κριτικοί τον συνέκριναν με το «Γυμνή Μάχα» του Γκόγια και το «Ολυμπία» του Εντουάρ Μανέ. Ένας πίνακας του 1914, η «La France Croisée», μια συμβολική εικόνα της Γαλλίας σε πόλεμο, συγκρίθηκε με το αριστουργηματικό έργο του Ντελακρουά «Η Ελευθερία οδηγεί τον λαό». Εργαζόμενη στο Παρίσι σε μια εποχή που ο Πάμπλο Πικάσο και άλλοι μοντερνιστές καλλιτέχνες αμφισβητούσαν τις παραδοσιακές προσεγγίσεις στην τέχνη, η Brooks διατήρησε την ανεξαρτησία της σε σχέση με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά κινήματα.

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Dame en Deuil, 1910. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Peter (A Young English Girl), 1923-1924. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

Η εξερεύνηση του φύλου και της σεξουαλικότητας σε πολλά από τα πορτρέτα της ανανέωσε το ενδιαφέρον για το έργο της τη δεκαετία του 1980, ενώ οι δυνατές εικόνες της εξακολουθούν να συναρπάζουν το κοινό σήμερα. Αν και είναι περισσότερο γνωστή για τα πορτρέτα γυναικών σε λάδι, έκανε επίσης ένα μεγάλο σύνολο σχεδίων από γραφίτη, υιοθετώντας ένα εξαιρετικά προσωπικό στυλ εμπνευσμένο από τις οραματικές μορφές του συμβολισμού, τις ελικοειδείς γραμμές της art nouveau και τις αυτόματες πρακτικές του σουρεαλισμού. Η Brooks άρχισε να εργάζεται με γραφίτη στο Παρίσι το 1930, όταν έμεινε κατάκοιτη λόγω ενός τραυματισμού στο πόδι. Αρχικά, σχεδίαζε να δημοσιεύσει τα σχέδιά της ως εικονογραφήσεις στην αυτοβιογραφία της «No pleasant memories», την οποία όμως δεν εξέδωσε ποτέ. Με φασματικές φιγούρες και φανταστικά, κάπως δυσοίωνα ζώα, αυτά τα έργα μπορούν να θεωρηθούν ως ένα είδος αυτοπροσωπογραφίας που απεικονίζει θλιβερές αναμνήσεις από την ταραγμένη παιδική ηλικία της. 

Ως υποτιμημένη πρόδρομος του αυτοματισμού του σουρεαλισμού, η Brooks είχε πειραματιστεί ήδη από τη δεκαετία του 1890 με το ενστικτώδες στυλ των σχεδίων της. Κοιτάζοντας τα μετρημένα, ακαδημαϊκά πορτρέτα της τώρα κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να το υποψιαστεί, αλλά τα σχέδιά της που γνωρίζουμε σήμερα αποκαλύπτουν μια εντελώς διαφορετική διάσταση του έργου της. 

Μια απαγορευμένη ερωτική ιστορία

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Ida Rubinstein, 1917. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

Το να είσαι αμφιφυλόφιλη γυναίκα στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν δύσκολο. Τις κοίταζαν περιφρονητικά και τις συζητούσαν πίσω από την πλάτη τους. Αλλά εκείνες, παρά τα κοινωνικά εμπόδια, συνέχισαν να εργάζονται και να αγαπούν. Η Brooks γνώρισε την Ida Rubinstein το 1911 όταν έπαιξε τον Άγιο Σεβαστιανό στο «Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού» του Gabriele d’Annunzio – ο αρχιεπίσκοπος του Παρισιού την αφόρισε επειδή ενσάρκωσε τον ρόλο ενός καθολικού αγίου, ούσα Εβραία. Ο D’Annunzio έτρεφε μια εμμονική, αλλά ανεκπλήρωτη έλξη για τη Rubinstein, ενώ η εκείνη ερωτεύτηκε βαθιά την Brooks – έτσι δημιουργήθηκε ένα ερωτικό τρίγωνο. Η Rubinstein ήταν τόσο αφοσιωμένη στην Brooks που ήθελε να αγοράσει ένα αγρόκτημα στην εξοχή όπου θα μπορούσαν να ζήσουν μαζί ανενόχλητες, όμως την Brooks δεν την ενδιέφερε καθόλου να κρυφτεί από τον κόσμο. Η Rubinstein καταγόταν από μία από τις πλουσιότερες εβραϊκές οικογένειες της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και από παιδί είχε κλίση στο θέατρο. Καθώς άρχισε να ταξιδεύει και να γνωρίζει κόσμο, οι ιδέες της θεωρήθηκαν πολύ απελευθερωμένες και ακατάλληλες για την κοινωνική της θέση.

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
H Brooks με τη Νatalie Clifford Barney, μια συγγραφέα αμερικανικής καταγωγής, με την οποία είχε τη μεγαλύτερη και πιο σημαντική σχέση της ζωής της.

Λόγω της τεχνικής της στον μοντέρνο χορό, η οποία θεωρήθηκε σκανδαλώδης, και του ρόλου της σε μια ιδιωτική παράσταση της «Σαλώμης» του Όσκαρ Ουάιλντ το 1908 στο Λονδίνο, όπου γδύθηκε για τον Χορό των Επτά Πέπλων, την έκλεισαν σε ψυχιατρική κλινική. Από εκεί δραπέτευσε κι έφυγε για το Παρίσι, όπου άρχισε να συνεργάζεται με τα Ρωσικά Μπαλέτα, πρωταγωνιστώντας στις παραστάσεις τους «Κλεοπάτρα» το 1909 και «Σεχραζάτ» το 1910. Τροφοδότησε την ομάδα με την ανυπέρβλητη ομορφιά και χάρη της, εμπνέοντας πολλούς καλλιτέχνες και προσελκύοντας μεγάλο κοινό στις παραστάσεις. Παρ’ όλα αυτά, χρειαζόταν περισσότερη ελευθερία, έτσι το 1911 έφυγε και ίδρυσε τη δική της ομάδα. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο φρόντιζε τραυματισμένους στρατιώτες και ταξίδευε σε όλη τη Γαλλία, απαγγέλλοντας ποίηση. Ο Κοκτώ την περιέγραφε ως «το έντονο άρωμα κάποιας εξωτικής ουσίας – αιθέριας, απόκοσμης, θεϊκά ανέφικτης...». Μετά τον πόλεμο παρουσίαζε μπαλέτα μερικών από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής: χορογραφίες των Νιζίνσκι και Fokine με πρωτότυπα έργα των Ραβέλ («Μπολερό»), Στραβίνσκι «Το πουλί της φωτιάς») και Sauguet. 

Η Rubinstein ήταν το αγαπημένο μοντέλο της Brooks, η «εύθραυστη και ανδρόγυνη ομορφιά» της ήταν ιδανική για τους πίνακές της. Με αυτήν δημιούργησε μια σειρά από αλληγορικά γυμνά που ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενα εκείνη την εποχή. Το ζευγάρι χώρισε γύρω στο 1914. Κάποιοι λένε ότι η Brooks είχε ήδη γνωρίσει τη Νatalie Clifford Barney, μια συγγραφέα αμερικανικής καταγωγής, με την οποία είχε τη μεγαλύτερη και πιο σημαντική σχέση της ζωής της.

Μια ζωγράφος πολύ μπροστά από την εποχή της

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, La France Croisée, 1914. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

Η Brooks, μια εξαιρετική γυναίκα και καλλιτέχνιδα, αρνήθηκε να υποταχθεί στους κανόνες της θηλυκότητας και του φύλου που ίσχυαν αιώνες. Είχε μια μοναδική καλλιτεχνική φωνή που αμφισβήτησε τις συμβάσεις σχετικά με το πώς πρέπει να φαίνονται και να συμπεριφέρονται οι γυναίκες. Οι επαναστατικές της ιδέες αντικατοπτρίζονται σε πολλά από τα πορτρέτα που ζωγράφισε τη δεκαετία του 1920 και υπογραμμίζουν τη σαγηνευτική νεωτερικότητα των πιο γνωστών έργων της.

Από πολλές απόψεις, η Brooks φαίνεται να ταιριάζει με την εικόνα των «Roaring Twenties», μια εποχή που οι νέες γυναίκες άρχισαν να γίνονται πιο ανεξάρτητες και οι Αμερικανοί έφταναν στην Ευρώπη την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Η απομάκρυνσή της από τους κανόνες της εποχής ερχόταν σε αντίθεση με τα πρότυπα που εξακολουθούσαν να τηρούν οι περισσότερες γυναίκες της τάξης της. Η ενδυμασία ή η συνολική εμφάνιση των γυναικών της Brooks δεν θα φαινόταν αξιοσημείωτη, αν δεν διέφερε από τα τότε αποδεκτά πρότυπα γυναικείας ενδυμασίας και συμπεριφοράς.

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Αυτοπροσωπογραφία, 1923. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

H κλίση της στη μονοχρωματική ζωγραφική πορτρέτων την τοποθετεί έξω από τις τάσεις της σύγχρονης τέχνης της εποχής της. Η γυναικεία μορφή αποτέλεσε το θέμα της· την απέσπασε από το ανδρικό καλλιτεχνικό βλέμμα του παρελθόντος και την επανέφερε στη μοναδικά προοδευτική οπτική της.

Οι πρωταγωνίστριες στα πορτρέτα της Brooks είναι οι γυναίκες του κύκλου στον οποίο κινούνταν, που δεν βασίζονταν στους άνδρες ούτε για τα προς το ζην ούτε για την αγάπη. Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες της δεκαετίας του 1920 ανταποκρίνονταν στην έννοια των flappers, που αρνoύνταν να συμπεριφερθούν με τον τρόπο που επέβαλλαν οι άλλοι ως γυναικείο. Η ανδρόγυνη εμφάνιση και η προτίμηση στην ανδρική ενδυμασία που μοιράζονταν η Brooks, οι φίλες της και οι ερωμένες της στην πραγματικότητα απηχούν ακριβώς αυτή την εικόνα γυναικών που συχνά φορούσαν ανδρικά παλτά, καπέλα με πλατύ γείσο και έσπαγαν τις συμβάσεις των φύλων, και φυσικά απείχαν πολύ από το πιο εμβληματικό «γυναικείο» στυλ flapper που διαδόθηκε από την Coco Chanel και τη Zelda Fitzgerald στις αρχές της δεκαετίας του ’20. 

Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής Facebook Twitter
Romaine Brooks, Η Βαρώνη Emile D’Erlanger, περ. 1924. Credits: Smithsonian American Art Museum. Δωρεά της καλλιτέχνιδος.

Η τέχνη της Brooks μας δίνει τη συναρπαστική ευκαιρία να επιστρέψουμε στον κόσμο και στην τέχνη των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα από μια νέα οπτική και να τον εκτιμήσουμε μέσα από ένα νέο, πολυδιάστατο πρίσμα. Η εμβληματική αυτοπροσωπογραφία της, ένα αριστούργημα σε «γκριζάιγ» (ζωγραφική σε γκρι τόνους), αναδεικνύει τη βαθιά της ικανότητα να μεταφέρει τη διάθεση και την προσωπικότητα στο χρώμα, αποκαλύπτοντας την έντονα αντιφατική της φύση: την ακραία αυτοπεποίθηση σε συνδυασμό με τον φόβο της ευαλωτότητας. Κατάκοιτη από ένα ατύχημα για πολλά χρόνια, στα 85 της παραδέχτηκε: «Η νεκρή μητέρα μου μπαίνει ανάμεσα σ’ εμένα και τη ζωή». Πέθανε σε ηλικία 96 ετών.

Πηγές: Cassandra Langer: «Romaine Brooks A life», Smithsonian Institute (SAAM), Τhe Αshley Gibson Barnett Museum of Art.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πρόδρομος Τσιαβός: «Στην παρουσία μας στον δημόσιο χώρο ο στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση αλλά να ακούσουμε, να συζητήσουμε, να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Plāsmata 3 / Πρόδρομος Τσιαβός: «Στόχος μας δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση, αλλά να αφήσουμε κάτι πίσω μας»

Ο επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση μιλά με υπόκρουση τα ασταμάτητα τιτιβίσματα των πουλιών που έρχονται από τα σκιερά δέντρα του Πεδίου του Άρεως.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα σε μια συνάντηση με τη σύγχρονη τέχνη σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά

Εικαστικά / Η Ραλλού Μάνου, ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο και η Ναυσικά Πάστρα «συνομιλούν» με τη σύγχρονη τέχνη

Οι τρεις Έλληνες πρωτοπόροι καλλιτέχνες που στιγμάτισαν την ελληνική δημιουργία, σε μια απρόσμενη διαγενεακή συνάντηση με τη Sagg Napoli και τον Mungo Thomson, σε ένα εργοστάσιο στον Πειραιά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ