Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους

Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους Facebook Twitter
0

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης φημίζεται για τις γρήγορες, επιδιορθωτικές αντιδράσεις του κάθε φορά που εξωγενή εμπόδια προσκρούουν πλαγιομετωπικά στην κανονική ροή των πραγμάτων του.


Πρόκειται για κάτι το αξιοθαύμαστο, το οποίο επαληθεύτηκε ξανά κατά την πρώτη φάση της πανδημίας του κορωνοϊού τον περασμένο Μάρτιο. Ένα ικανοποιητικό παράδειγμα αυτής της ετοιμότητας θα ήταν η ξαφνική διακοπή του TEFAF Maastricht (The European Fine Art Fair), ενός πολύ σημαντικού ετήσιου εμπορικού και καλλιτεχνικού γεγονότος, τέσσερις μόνο μέρες αφότου ξεκίνησε και αμέσως μόλις πιστοποιήθηκε ότι ένας εκ των εκθετών ήταν θετικός στον κορωνοϊό. Σίγουρα, το αποφασιστικό εκείνο lockdown δεν διέσωσε εκθέτες και επισκέπτες από τον ιό αλλά έπεισε τους πάντες ότι η φυσική παρουσία σε εκθέσεις και φουάρ υπό το καθεστώς πανδημίας είναι εντελώς ανώφελη.

Έτσι, ξεκίνησε η περιβόητη και ταχύτατη «μεταφορά» των εκθεσιακών δραστηριοτήτων στο διαδικτυακό σύμπαν. Στην πορεία, όμως, φάνηκε ότι ο κόσμος ανταποκρινόταν «ανόρεχτα» στο ψηφιακό υποκατάστατο του πραγματικού.

Στην Ελλάδα, που έχουμε περάσει δέκα πολύ δύσκολα χρόνια λόγω της παραλίγο χρεοκοπίας και της οικονομικής μας αβεβαιότητας, η σημερινή πραγματικότητα να μας βρίσκει πιο εκπαιδευμένους στις αντιξοότητες και τις δυσκολίες. Πάντως, η κρίση αυτή μας έβαλε στη διαδικασία της ενδοσκόπησης, η οποία σίγουρα θα μας οδηγήσει σε αλλαγές και βελτιώσεις στο μέλλον


Σίγουρα, αυτό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην κακή ψυχολογία του κοινού, που από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε, λόγω καραντίνας, σε συνθήκη «κατ' οίκον περιορισμού», η οποία δεν ευνοούσε την κατάκτηση της ψυχραιμίας που είναι απαραίτητη για να ιδιοποιηθεί κάποιος με κέφι και θαυμασμό την ολοκληρωτική ψηφιοποίηση των εικαστικών δραστηριοτήτων.

 

TEFAF Maastricht 2020


Για τον λόγο αυτό, στην τωρινή αναζωπύρωση της πανδημίας είναι πια ξεκάθαρο ότι χρειάζεται να υπερασπιστούν όλοι τη συνετή φυσική παρουσία στους εκθεσιακούς χώρους και παράλληλα να εφευρεθούν πολύ πιο ευαίσθητοι και ακριβείς «υφαλοδείκτες» για την ασφαλέστερη πλοήγηση των πραγμάτων μέχρι το τέλος της υγειονομικής κρίσης.


Ο κ. Γιώργης Μαγγίνης, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, περιέγραψε τη σκληρότητα αυτής της περίστασης με πολύ κομψά λόγια: «Κάθε βήμα έξω από τον νοητό κύκλο της "κανονικότητας" είναι δύσκολο. Παρά ταύτα, εάν κάποιος θέλει να εργάζεται στον χώρο του πολιτισμού, δηλαδή στο μάτι του κυκλώνα της δημιουργίας και του κοινωνικού προβληματισμού, καλό είναι να έχει εξοικειωθεί με δύσκολα βήματα – και με την επιβίωση εκτός διχτυών ασφαλείας».

Ενώ ο κ. Αρσέν Καλφαγιάν, ο ένας εκ των δύο ιδιοκτητών των Kalfayan Galleries, υπογραμμίζει ότι υπάρχουν όρια στις στοιχειώδεις λειτουργίες του εικαστικού κόσμου και κανείς δεν μπορεί να τα παραβλέπει ή να προσποιείται ότι θα τα υπερβεί: «Παρ' όλες τις όποιες εναλλακτικές λύσεις έχουν ακολουθηθεί μέχρι τώρα, τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις απευθείας σχέσεις και τη φυσική παρουσία του συλλέκτη μπροστά σε ένα έργο τέχνης». Και συνεχίζει το σκεπτικό του με μια εκτίμηση των αντοχών του συστήματος: «Ίσως εμάς, στην Ελλάδα, που έχουμε περάσει δέκα πολύ δύσκολα χρόνια λόγω της παραλίγο χρεοκοπίας και της οικονομικής μας αβεβαιότητας, η σημερινή πραγματικότητα να μας βρίσκει πιο εκπαιδευμένους στις αντιξοότητες και τις δυσκολίες. Πάντως, η κρίση αυτή μας έβαλε στη διαδικασία της ενδοσκόπησης, η οποία σίγουρα θα μας οδηγήσει σε αλλαγές και βελτιώσεις στο μέλλον».

Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους Facebook Twitter
Kalfayan Galleries


Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση παραμένει δύσκολη και αγχωτική, ειδικά μετά από ένα εξάμηνο πλήρους ακινησίας της αγοράς τέχνης και χωρίς να μπορεί κανείς να εκτιμήσει πόσο ακόμα αυτό θα παραταθεί.

Αλλά και εκτός του πεδίου της καθαρά εμπορικής δραστηριότητας στον τομέα της τέχνης, η πίεση που προκαλούν τα οικονομικά ζητήματα γίνεται εξίσου αισθητή, αν όχι περισσότερο, και στους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς.

Όπως λέει ο κ. Μαγγίνης για το Μουσείο Μπενάκη: «Η πτώση των εσόδων από τη λειτουργία μας και των πόρων από χορηγίες είναι κάθετη, οι διορθωτικές κινήσεις αμελητέες, η απαξίωση του πολιτιστικού προϊόντος συστηματική ‒ εδώ και χρόνια. Όμως υπήρξαν και αχτίδες φωτός. Το κοινό, διστακτικά αλλά σταθερά, επέστρεψε στους χώρους πολιτισμού, παρά την αβεβαιότητα. Η εμπιστοσύνη του δεν μας εξέπληξε αλλά μας ευχαρίστησε, επειδή απέδωσε εύσημα που η κεκτημένη ταχύτητα της πρότερης δραστηριότητας δεν μας άφηνε καν να σκεφτούμε. Ο πραγματικά νέος καταλύτης που έχει προστεθεί στη χημική αντίδραση της ανασφάλειας τούτο το δύσκολο καλοκαίρι είναι η μακροημέρευση της πανδημίας.

Ωστόσο, η αδυναμία των συνεργατών μας να προγραμματίσουν τις ροές εσόδων τους απειλεί, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, τον σκληρό πυρήνα της αποστολής μας: την ποιότητα του πολιτιστικού προϊόντος. Το εναλλακτικό σχέδιο, λοιπόν, το "plan B", θα ήταν η μείωση του όγκου των δραστηριοτήτων μας και η διατήρηση της ποιότητας με εστίαση στα πιο φλέγοντα κοινωνικά αιτήματα. Δεν πρόκειται για μια νέα πορεία αλλά για ένα ξεκαθάρισμα του γνώριμου μονοπατιού, μια εσωτερική ερωτηματοθεσία που αναπόφευκτα τοποθετεί όλους μας μπροστά στην αποστολή του μουσείου μας και απέναντι στους τρόπους με τους οποίους αξιοποιήσαμε την αποστολή αυτή έως τώρα. Ιδού πεδίον άμιλλας (και, γιατί όχι, δόξης) λαμπρόν».


Από τη σκοπιά των νεότερων γκαλερί της Αθήνας, ο Hugo Wheeler, ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Hot Wheels Athens, λέει για τη μέχρι τώρα προσαρμογή στη νέα κατάσταση: «Η περίοδος που έχουμε διανύσει από τον Μάρτιο μέχρι τώρα ήταν πολύ δύσκολη και είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν ισχύει μόνο για τη δική μου γκαλερί. Πήραμε γρήγορα την πολύ συνειδητή απόφαση να μεταθέσουμε το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματός μας κατά 6 μήνες, έως και ένα έτος μετά. Οι καλλιτέχνες που εκπροσωπούμε την αποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες κι αυτό οφείλεται στο ότι από τη μια κατανοούσαν τις δυσκολίες που γεννούν οι περιστάσεις κι από την άλλη στο ότι ένιωθαν και οι ίδιοι ότι χρειάζονταν επιπλέον χρόνο για να αποτιμήσουν τη νέα συνθήκη, προκειμένου να συγχρονίσουμε τις σκέψεις μας για το πώς θα ανταποκριθούμε σ' αυτήν».

Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης «Η σταύρωση του Θανάση Τότσικα» στον νέο χώρο Akwa Ibom της Μάγιας Τούντα, στην οδό Βαλτετσίου 35, στα Εξάρχεια.
Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης «Η σταύρωση του Θανάση Τότσικα»


Ειδική περίπτωση αποτελούν δύο νέοι εκθεσιακοί χώροι που ξεκίνησαν τη δραστηριότητά τους εν μέσω της κρίσης του κορωνοϊού. Πρόκειται για τον Akwa Ibom της Μάγιας Τούντα στην οδό Βαλτετσίου 35, στα Εξάρχεια, και για το Talc Studio της Βασιλικής Παναγιωτοπούλου και Πάνου Ματθαίου, στην οδό Κλεισθένους 3, πίσω από το Δημαρχείο Αθηνών.

«Θεωρώ πολύ σημαντική την καθημερινή ζωή του χώρου και τη δημιουργία σχέσεων με τους επισκέπτες του και η πανδημία το εμποδίζει αυτό. Επίσης, εντείνει της αίσθηση ότι είναι πλασματική η λειτουργία των πραγμάτων» λέει η Μάγια Τούντα. Και συμπληρώνει: «Η πανδημία δρα καταλυτικά υπέρ μιας καινούργιας συναισθηματικής ιεράρχησης σε ό,τι αφορά όλες τις μεταξύ μας σχέσεις. Επειδή συμβαίνει αυτό, προσπαθώ κι εγώ, μέσα από αυτοσχεδιασμούς στην επιμελητική δουλειά μου, να απαντώ στις πρωτόγνωρες συγκυρίες και στις συναισθηματικές ανάγκες που προκαλούν.

Και με αφορμή το βιβλίο της Πάτι Σμιθ "Just Kids", που τυχαίνει να διαβάζω τώρα και στο οποίο αναφέρεται σε όλα τα σπουδαία σοκαριστικά γεγονότα που συνέπεσαν με το τέλος του ιδεαλισμού της δεκαετίας του '60 –όπως η δολοφονία του Αφροαμερικανού Μέρεντιθ Κέρλι Χάντερ Τζούνιορ στη συναυλία των Rolling Stones, οι φόνοι που διέπραξε ο Τσαρλς Μάνσον κ.λπ.‒, αναρωτιέμαι ποια είναι σήμερα τα ανάλογα περιστατικά που μας απογοητεύουν και αναδιαμορφώνουν τα πιστεύω μας, αν η κρίση του κορωνοϊού ανήκει πράγματι σε αυτά και πώς θα μπορούσαμε να αντισταθούμε προκειμένου να βρούμε ενέργεια και θάρρος για να αισιοδοξήσουμε».


«Εμείς ξεκινήσαμε με θυσίες των συνοδευτικών δραστηριοτήτων που σκοπεύαμε να διοργανώσουμε παράλληλα με την πρώτη μας έκθεση, π.χ. κάποια ομιλία σχετική με τη θεματική μας. Όμως αυτά μπορούν να περιμένουν. Συνεχίζουμε χωρίς να αλλάζουμε πορεία, χωρίς να αισιοδοξούμε πως το πράγμα κάπως μαγικά θα φτιάξει και θα επιστρέψουμε σε μια ανέμελη "κανονικότητα", διανθισμένη με βάγια και κλάδους» λένε οι Βασιλική Παναγιωτοπούλου και Πάνος Ματθαίου.

«Ούτε απαισιοδοξούμε όμως και σίγουρα δεν θυμώνουμε. Ο θυμός είναι παράγωγο του φόβου. Τέτοια συναισθήματα καλό είναι να τα αποφεύγει κανείς, ει δυνατόν με πιρουέτα. Εξάλλου, πολύ πριν από την έλευση της καραντίνας, ο κόσμος βρισκόταν ήδη σε μια κατάσταση πνευματικής καραντίνας, ιδιότυπων ιδεοψυχαναγκαστικών συγχρωτισμών, σε πλήρη απομόνωση και με κλειστούς διαύλους επικοινωνίας. Αναγνωρίζουμε τις ειδικές περιστάσεις, αλλά θέλουμε να πιστεύουμε πως οι τέχνες ‒όλες οι τέχνες‒ και οι χώροι που τις φιλοξενούν αξιώνουν να δημιουργούν τον χώρο για πιρουέτες παντός τύπου».

Πώς θα αντιμετωπίσουν μουσεία και γκαλερί το φθινόπωρο της πανδημίας; Ρωτήσαμε μερικούς εκπροσώπους τους Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης «Παρειδώλια» στο Talc Studio της Βασιλικής Παναγιωτοπούλου και Πάνου Ματθαίου, στην οδό Κλεισθένους 3, πίσω από το Δημαρχείο Αθηνών.


Σε κάθε περίπτωση, «οι συνθήκες φέτος θα είναι δύσκολες» προβλέπει η κ. Μαρίνα Ηλιάδη, συνιδιοκτήτρια της γκαλερί Bernier/Eliades, «και επιτάσσουν υπομονή, προσοχή, ηρεμία και σεβασμό μεταξύ μας».


Και το ζήτημα του συγκεκριμένου σεβασμού είναι θεμελιώδες και καθοριστικό, όποτε κάποιος ελπίζει ότι η δύναμη της τέχνης θα του προσφέρει την ανακούφιση και την παρηγοριά που αξίζεις να λαμβάνεις κάθε φορά που προσπαθείς να συνταχθείς με το μέρος της λογικής και της ψυχραιμίας.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ελένη Βερναδάκη: Η κορυφαία Ελληνίδα κεραμοπλάστρια σε μια σπάνια συνέντευξη με τη LIFO

Οι Αθηναίοι / Ελένη Βερναδάκη: Η κορυφαία Ελληνίδα κεραμοπλάστρια σε μια σπάνια συνέντευξη με τη LIFO

Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1933 και ζει στην Αθήνα. Τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια δούλευε, αν όχι στο πιο όμορφο, τουλάχιστον σε ένα από τα ομορφότερα εργαστήρια κεραμικής της χώρας, που σχεδίασε για εκείνην ο Τάκης Ζενέτος. Σίγουρα είναι η πλέον αναγνωρισμένη προσωπικότητα του καιρού μας σε αυτόν τον κλάδο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Βασίλης Χαραλαμπίδης: «Η αποστασιοποίηση, ως ιδέα, δημιουργεί πάρα πολλά ερωτηματικά»

Θέατρο / Βασίλης Χαραλαμπίδης: «Η αποστασιοποίηση, ως ιδέα, δημιουργεί πάρα πολλά ερωτηματικά»

Λίγες ώρες πριν οι δράσεις του Φεστιβάλ Χλωροκίνη ξαναζωντανέψουν τους χώρους του «Ρομάντσο», του bios και του Latraac, o Βασίλης Χαραλαμπίδης μιλάει για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες στην πολιτιστική ζωή της Αθήνας, τα προβλήματα αλλά και το συλλογικό όραμα για ένα φεστιβάλ που θα δώσει ζωή στο κέντρο.
M. HULOT

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης πέταξε τον Πλάτωνα σε ένα escape room για την Μπιενάλε

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο συναρπαστικός εξπρεσιονισμός του Ζορζ Ρουό 

Εικαστικά / Ζορζ Ρουό: Ο μεγάλος λησμονημένος του εξπρεσιονισμού

Ο Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης συνδέθηκε με τα κινήματα της μοντέρνας τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά ξεχάστηκε μετά τον θάνατό του. Μια έκθεση με σημαντικά του έργα τον επαναφέρει στο προσκήνιο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ