Μέχρι και σχετικά πρόσφατα, η επικρατούσα ιδέα για την ομοφυλοφιλία ήταν ότι ήταν έμφυτη. Αν ήσουν γκέι, σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, το μόνο που χρειαζόταν ήταν να ανακαλύψεις αυτή τη βαθιά βιολογική αλήθεια για τον εαυτό τους (και να ξεπεράσει με κάποιο τρόπο τις βαθιές κοινωνικές προκαταλήψεις) για να ζήσεις μια αυθεντική ζωή. Όμως, όσο ζωτικής σημασίας και αν αποδείχθηκε στον αγώνα για τα βασικά δικαιώματα, η ιδέα ότι «γεννήθηκες έτσι» [“born this way”], όπως το έθεσε ο ύμνος της Lady Gaga, έπρεπε να εφευρεθεί πριν διαλυθεί τελικά, όπως συμβαίνει τελευταία μεταξύ των νέων ανθρώπων που είναι πρόθυμοι να υιοθετήσουν μια πιο πειραματική και δυναμική προσέγγιση της σεξουαλικής έλξης και της σεξουαλικής αυτοπραγμάτωσης.
Μια νέα μεγάλη έκθεση στο Σικάγο με τίτλο «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι: Η γέννηση μιας νέας ταυτότητας, 1869-1939», παρέχει κρίσιμο ιστορικό πλαίσιο στις αλλαγές αυτές, εξετάζοντας την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από τον φακό της τέχνης και των εικαστικών καλλιτεχνών. Η έκθεση παρουσιάζει περίπου 300 έργα από 125 καλλιτέχνες. Μια μεγάλη ενότητα είναι αφιερωμένη σε πορτρέτα επιφανών queer προσωπικοτήτων όπως η Γερτρούδη Στάιν, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Αρθούρος Ρεμπώ, ο Γουόλτ Γουίτμαν, ο Ζαν Κοκτώ και ο Τζέιμς Μπόλντουιν.
Ο υπαινιγμός της έκθεσης είναι σαφής: Σε έναν κόσμο που ορίζεται από πολιτικές ταυτότητας, η κατάκτηση δικαιωμάτων μπορεί εύκολα να ανατραπεί και να γίνει έναυσμα για καταστολή.
Ο όρος «ομοφυλόφιλος» επινοήθηκε από τον Ουγγρο-Γερμανό δημοσιογράφο Καρλ Μαρία Κερτμπένι σε μια επιστολή του 1868 και σε ένα φυλλάδιο την επόμενη χρονιά. Ο Κερτμπένι πίστευε ότι «ομοφυλόφιλος» δεν ήταν κάτι που ήσουν – ήταν μια πράξη, ένα γούστο, μια κλίση και, ως εκ τούτου, έρχονταν σε αντίθεση με την ιδέα της παγιωμένης ταυτότητας. Η επιστολή του Κερτμπένι απευθυνόταν στον Καρλ Χάινριχ Ούλρικς, δικηγόρο και πρώιμο υποστηρικτή των δικαιωμάτων των ανθρώπων που αποκαλούσε “urnings” (άνδρες που έλκονται σεξουαλικά από άλλους άνδρες) και “urinden” (γυναίκες που έλκονται από άλλες γυναίκες). Αυτές τις θεωρούσε παγιωμένες ταυτότητες, που προέκυπταν όταν το σώμα του ενός φύλου περιείχε, από τη γέννησή του, την ψυχή του αντίθετου φύλου. Η ορολογία του Ούλρικς άλλαξε, καθώς οι Γερμανοί ψυχίατροι υιοθέτησαν αργότερα τον όρο «ομοφυλόφιλος», αλλά, κατά ειρωνικό τρόπο, ήταν το όραμά του για μια έμφυτη σεξουαλική ταυτότητα αυτό που επικράτησε.
Η έκθεση θέτει ως στόχο να διερευνήσει τις προεκτάσεις αυτής της ιστορικής καμπής, η οποία σηματοδότησε «την αυγή», όπως γράφουν οι επιμελητές, «της σύγχρονης, δυαδικής αντίληψής μας για τη σεξουαλικότητα με τους όρους ακριβώς που ο εισηγητής της [Κερτμπένι] απεχθανόταν».
Η έκθεση περιλαμβάνει ένα προοίμιο αρχαίας, νεοκλασικής και μη ευρωπαϊκής τέχνης, αλλά επικεντρώνεται στην περίοδο μεταξύ του 1869 -όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος»- και του 1939. Εκείνη η χρονιά σηματοδότησε το ξέσπασμα ενός πολέμου που έφερνε τον φασισμό αντιμέτωπο με την ελευθερία, και ήρθε έξι χρόνια μετά την εκστρατεία των Ναζί να διαπομπεύσουν, να απαγορεύσουν, να εξαναγκάσουν σε εξορία και να δολοφονήσουν καλλιτέχνες που θεωρούσαν «εκφυλισμένους», συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων και των ομοφυλόφιλων. Ο υπαινιγμός της έκθεσης είναι σαφής: Σε έναν κόσμο που ορίζεται από πολιτικές ταυτότητας, η κατάκτηση δικαιωμάτων μπορεί εύκολα να ανατραπεί και να γίνει έναυσμα για καταστολή.
Με στοιχεία από The Washington Post
