Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ. Φωτο: Marc Shoul, courtesy Salzburg
0

Η πιο αγαπημένη στιγμή στη ζωή του πιο διάσημου Νοτιοαφρικανού καλλιτέχνη Γουίλιαμ Κέντριτζ είναι αυτή στο στούντιό του. Την έχει περιγράψει πολλές φορές, είναι η στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της γέννησης ενός έργου. Όπως έχει περιγράψει και το μέσο που τον κάνει να συγκεντρώνεται και να σκέφτεται πιο πολύ, τη χαρακτική.

Στην γκαλερί Marian Goodman στη Νέα Υόρκη, μπορεί να δει κάποιος on line μια επιλογή από τα ανθεκτικά πάντα και συναφή με τα ζητήματα που πάντα τον απασχολούν έργα διατρέχουν τη δουλειά του από το 1998 μέχρι σήμερα. Ούτως ή άλλως, η εμπλοκή του Κέντριτζ με τη χαρακτική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής του πρακτικής και καλύπτει ολόκληρη την καριέρα του. Χαρακτική, λιθογραφία, φωτοχαρακτική και ξυλογραφία, για πάνω από τέσσερις δεκαετίες με θέματα όπως την πομπή, την μετανάστευση, τον τρόπο που γράφεται η ιστορία, τη φύση και το τοπίο ως μνήμη, τη χρήση του παράλογου.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του. Ο ίδιος λέει πως πάντα «σκέφτομαι τον εαυτό μου ως κάποιον που φτιάχνει σκίτσα», ομολογώντας ότι η δραστηριότητα στο στούντιο, του δίνει τεράστια καθημερινή ανακούφιση.

Παιδί νομικών, γεννημένος στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1955, ο Κέντριτζ είναι ένας πολυσχιδής και ιδιοφυής καλλιτέχνης, μεγαλωμένος από γονείς πολέμιους του απαρτχάιντ και υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η γενέτειρά του είναι κυρίαρχη στο σύνολο του έργου του. Ο ίδιος ήθελε να γίνει ηθοποιός, αλλά συνειδητοποίησε στη διάρκεια της φοίτησης του στη διάσημη σχολή του Λεκόκ στο Παρίσι, ότι οι υποκριτικές του αρετές δεν τον ικανοποιούσαν. Στράφηκε -ευτυχώς- στην τέχνη και σήμερα θεωρείται και αναγνωρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της εποχής μας.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του.

Ο Κέντριτζ άρχισε τη χαρακτική ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970, κάνοντας αφίσες για συνδικάτα, φοιτητικές διαμαρτυρίες και θεατρικές ομάδες, κάτι που στη συνέχεια οδήγησε στις τάξεις της διδασκαλίας της χαρακτικής στο Γιοχάνεσμπουργκ από το 1976 έως το 1978. Από εκείνη την εποχή και μετά, η κληρονομιά της χαρακτικής ως δημοκρατικό αντικείμενο τέχνης και όχημα για σάτιρα και κοινωνική αλλαγή είναι συναφές με κάθε παρουσίαση της τέχνης του. Ο Κέντριτζ μελέτησε Χόγκαρθ, Γκόγια, Μαξ Μπέκμαν, Όττο Ντιξ, Κάτε Κόλβιτς και τον ύστερο Ντίρερ σε μια ηλικία που το απαρτχάιντ όριζε την ανάγκη του να εκφραστεί και να πειραματιστεί. Όπως όλοι οι άνθρωποι που δουλεύουν με τα χέρια θεωρεί την επίδραση της τέχνης και της δημιουργίας κατευναστική. Και αυτό τον ορίζει τόσο προσωπικά, όσο και μέσα στον κόσμο και είναι ο κύριος λόγος που επιστρέφει ξανά και ξανά στη χαρακτική.

Στην έκθεση υπάρχουν και τα χαρακτικά της περίφημης τοιχογραφίας του, μήκους 550 μέτρων, κατά μήκος του αναχώματος του ποταμού Τίβερη της Ρώμης, που εγκατέστησε με την τεχνική που είναι γνωστή ως «αντίστροφο γκράφιτι» με μεγάλα στένσιλ, μέσα στα οποία το σχήμα θα καθαριστεί από τη βρωμιά και τη ρύπανση, το καλοκαίρι του 2016. Το έργο του Κέντριτζ διαμορφώθηκε από τη βιολογική πατίνα, του ρύπους, επάνω στα αναχώματα του ποταμού. Καθώς η πέτρα των αναχωμάτων θα συνεχίσει να ρυπαίνεται τα επόμενα χρόνια, κάποια στιγμή το έργο θα γίνει πιο αχνό μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς.

Περισσότερες από ενενήντα μορφές, ύψους μέχρι και 10 μέτρων, αντιπροσωπεύουν τις μεγαλύτερες νίκες και ήττες της Ρώμης από τη μυθολογική εποχή μέχρι το παρόν, σχηματίζοντας μια περιπετειώδη πομπή στην Piazza Tevere, μεταξύ Ponte Sisto και Ponte Mazzini. Η ιστορία της Ρώμης ήταν για τον Κέντριτζ ο ιδανικός καμβάς για να αγγίξει μέσα από τα θραύσματα της ιστορίας, τα ζητήματα που τον απασχολούν και σχετίζονται με την καταπίεση και την απελευθέρωση της ανθρώπινης φύσης. Ο Κέντριτζ έκανε τα σχέδια και τις μακέτες από κάρβουνο, οι οποίες εκτέθηκαν στο ιταλικό περίπτερο στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2015. Σκηνές πολέμου, η αλαζονεία της αυτοκρατορίας, νίκες, ήττες, καταστροφές και οι μυθικές προσωπικότητες της αιώνιας πόλης παρελαύνουν με μοναδική ζωντάνια, σε ένα έργο τέχνης που προκύπτει από τους ρύπους και τη φθορά της πόλης στην οποία φιλοξενείται.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Μέρος του Triumphs and Laments, του "αντίστροφου γκράφιτι" του Κέντριτζ, που βρίσκεται κατά μήκος του αναχώματος του Τίβερη στη Ρώμη.

Η τέχνη, η καθημερινή ενασχόλησή του μέσα στο στούντιο, του δίνει και άλλες απαντήσεις, ανακουφιστικές που αφορούν την ύπαρξή του ως καλλιτέχνη, μια προσωρινή και πιθανή δική του «αλήθεια», την ανάγκη του να έρχεται σε επαφή όχι μόνο με τα έργα του αλλά και με το κοινό του. Ο Κέντριτζ εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί ένα μότο για την τέχνη: Ότι δε μπορεί να αλλάξει την κοινωνία, αλλά τους ανθρώπους. Μας δίνει το κλειδί να κατανοήσουμε τον κόσμο αντί να τον αποδεχόμαστε απλά. Πράγμα που σημαίνει ότι και ο δημιουργός μέσω της καλλιτεχνικής διαδικασίας έχει μια εμπλοκή πολιτική, μια ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία που είναι και παρούσα σε κάθε του έργο. «δε θα βρείτε άλλες θάλασσες» ονομάζεται το έργο του με έμπνευση από την Λαμπεντούζα, με τη ζωή και την πορεία των μεταναστών προς την Ευρώπη. Δέστε τους προσεκτικά στη βάρκα, είναι κολλητά ο ένας δίπλα στον άλλο, από τη μια χώρα στην άλλη, από τον γνώριμο τρόμο του πολέμου στον φόβο και την ελπίδα του άγνωστου προορισμού.

Στην έκθεση υπάρχουν τα χαρακτικά από την περίφημη σειρά έργων του The Nose του Σοστακόβιτς στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης το 2010, ενσωματώνοντας το παραλογισμό των ηρώων του Γκόγκολ στην όπερα, όπως με ρίζα τον σουπερματισμό και τον κονστρουκτιβισμό συνέλαβε, μελέτησε και δημιούργησε ένα λεξιλόγιο για να εξερευνήσει την τέχνη και την ιδεολογία της σοβιετικής ιστορίας και το δεσποτισμό του καθεστώτος του Στάλιν που του επέτρεψαν να τα παραλληλίσει με την περίπλοκη κατάσταση της Νότιας Αφρικής. Ο Κέντριτζ φαντάζεται «το ακατανόητο του κόσμου» μέσα από την αισθητική του παράλογου - η εξαιρετικά ανόητη ιεραρχία του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική τον έκαναν να καταλάβει τι είναι παράλογο και τι όχι.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hyacinths (Wait Once Again for Better People), 2020. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Lampedusa, 2017. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hope in the Green Leaves, 2013. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Refugees (You Will Find No Other Seas), 2018. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, The Flood, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Self-Portrait as a Coffee Pot, 2012. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Mantegna, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Telephone Lady, 2000. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ