Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ. Φωτο: Marc Shoul, courtesy Salzburg
0

Η πιο αγαπημένη στιγμή στη ζωή του πιο διάσημου Νοτιοαφρικανού καλλιτέχνη Γουίλιαμ Κέντριτζ είναι αυτή στο στούντιό του. Την έχει περιγράψει πολλές φορές, είναι η στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της γέννησης ενός έργου. Όπως έχει περιγράψει και το μέσο που τον κάνει να συγκεντρώνεται και να σκέφτεται πιο πολύ, τη χαρακτική.

Στην γκαλερί Marian Goodman στη Νέα Υόρκη, μπορεί να δει κάποιος on line μια επιλογή από τα ανθεκτικά πάντα και συναφή με τα ζητήματα που πάντα τον απασχολούν έργα διατρέχουν τη δουλειά του από το 1998 μέχρι σήμερα. Ούτως ή άλλως, η εμπλοκή του Κέντριτζ με τη χαρακτική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής του πρακτικής και καλύπτει ολόκληρη την καριέρα του. Χαρακτική, λιθογραφία, φωτοχαρακτική και ξυλογραφία, για πάνω από τέσσερις δεκαετίες με θέματα όπως την πομπή, την μετανάστευση, τον τρόπο που γράφεται η ιστορία, τη φύση και το τοπίο ως μνήμη, τη χρήση του παράλογου.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του. Ο ίδιος λέει πως πάντα «σκέφτομαι τον εαυτό μου ως κάποιον που φτιάχνει σκίτσα», ομολογώντας ότι η δραστηριότητα στο στούντιο, του δίνει τεράστια καθημερινή ανακούφιση.

Παιδί νομικών, γεννημένος στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1955, ο Κέντριτζ είναι ένας πολυσχιδής και ιδιοφυής καλλιτέχνης, μεγαλωμένος από γονείς πολέμιους του απαρτχάιντ και υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η γενέτειρά του είναι κυρίαρχη στο σύνολο του έργου του. Ο ίδιος ήθελε να γίνει ηθοποιός, αλλά συνειδητοποίησε στη διάρκεια της φοίτησης του στη διάσημη σχολή του Λεκόκ στο Παρίσι, ότι οι υποκριτικές του αρετές δεν τον ικανοποιούσαν. Στράφηκε -ευτυχώς- στην τέχνη και σήμερα θεωρείται και αναγνωρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της εποχής μας.

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του.

Ο Κέντριτζ άρχισε τη χαρακτική ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ στις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του 1970, κάνοντας αφίσες για συνδικάτα, φοιτητικές διαμαρτυρίες και θεατρικές ομάδες, κάτι που στη συνέχεια οδήγησε στις τάξεις της διδασκαλίας της χαρακτικής στο Γιοχάνεσμπουργκ από το 1976 έως το 1978. Από εκείνη την εποχή και μετά, η κληρονομιά της χαρακτικής ως δημοκρατικό αντικείμενο τέχνης και όχημα για σάτιρα και κοινωνική αλλαγή είναι συναφές με κάθε παρουσίαση της τέχνης του. Ο Κέντριτζ μελέτησε Χόγκαρθ, Γκόγια, Μαξ Μπέκμαν, Όττο Ντιξ, Κάτε Κόλβιτς και τον ύστερο Ντίρερ σε μια ηλικία που το απαρτχάιντ όριζε την ανάγκη του να εκφραστεί και να πειραματιστεί. Όπως όλοι οι άνθρωποι που δουλεύουν με τα χέρια θεωρεί την επίδραση της τέχνης και της δημιουργίας κατευναστική. Και αυτό τον ορίζει τόσο προσωπικά, όσο και μέσα στον κόσμο και είναι ο κύριος λόγος που επιστρέφει ξανά και ξανά στη χαρακτική.

Στην έκθεση υπάρχουν και τα χαρακτικά της περίφημης τοιχογραφίας του, μήκους 550 μέτρων, κατά μήκος του αναχώματος του ποταμού Τίβερη της Ρώμης, που εγκατέστησε με την τεχνική που είναι γνωστή ως «αντίστροφο γκράφιτι» με μεγάλα στένσιλ, μέσα στα οποία το σχήμα θα καθαριστεί από τη βρωμιά και τη ρύπανση, το καλοκαίρι του 2016. Το έργο του Κέντριτζ διαμορφώθηκε από τη βιολογική πατίνα, του ρύπους, επάνω στα αναχώματα του ποταμού. Καθώς η πέτρα των αναχωμάτων θα συνεχίσει να ρυπαίνεται τα επόμενα χρόνια, κάποια στιγμή το έργο θα γίνει πιο αχνό μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς.

Περισσότερες από ενενήντα μορφές, ύψους μέχρι και 10 μέτρων, αντιπροσωπεύουν τις μεγαλύτερες νίκες και ήττες της Ρώμης από τη μυθολογική εποχή μέχρι το παρόν, σχηματίζοντας μια περιπετειώδη πομπή στην Piazza Tevere, μεταξύ Ponte Sisto και Ponte Mazzini. Η ιστορία της Ρώμης ήταν για τον Κέντριτζ ο ιδανικός καμβάς για να αγγίξει μέσα από τα θραύσματα της ιστορίας, τα ζητήματα που τον απασχολούν και σχετίζονται με την καταπίεση και την απελευθέρωση της ανθρώπινης φύσης. Ο Κέντριτζ έκανε τα σχέδια και τις μακέτες από κάρβουνο, οι οποίες εκτέθηκαν στο ιταλικό περίπτερο στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2015. Σκηνές πολέμου, η αλαζονεία της αυτοκρατορίας, νίκες, ήττες, καταστροφές και οι μυθικές προσωπικότητες της αιώνιας πόλης παρελαύνουν με μοναδική ζωντάνια, σε ένα έργο τέχνης που προκύπτει από τους ρύπους και τη φθορά της πόλης στην οποία φιλοξενείται.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Μέρος του Triumphs and Laments, του "αντίστροφου γκράφιτι" του Κέντριτζ, που βρίσκεται κατά μήκος του αναχώματος του Τίβερη στη Ρώμη.

Η τέχνη, η καθημερινή ενασχόλησή του μέσα στο στούντιο, του δίνει και άλλες απαντήσεις, ανακουφιστικές που αφορούν την ύπαρξή του ως καλλιτέχνη, μια προσωρινή και πιθανή δική του «αλήθεια», την ανάγκη του να έρχεται σε επαφή όχι μόνο με τα έργα του αλλά και με το κοινό του. Ο Κέντριτζ εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί ένα μότο για την τέχνη: Ότι δε μπορεί να αλλάξει την κοινωνία, αλλά τους ανθρώπους. Μας δίνει το κλειδί να κατανοήσουμε τον κόσμο αντί να τον αποδεχόμαστε απλά. Πράγμα που σημαίνει ότι και ο δημιουργός μέσω της καλλιτεχνικής διαδικασίας έχει μια εμπλοκή πολιτική, μια ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία που είναι και παρούσα σε κάθε του έργο. «δε θα βρείτε άλλες θάλασσες» ονομάζεται το έργο του με έμπνευση από την Λαμπεντούζα, με τη ζωή και την πορεία των μεταναστών προς την Ευρώπη. Δέστε τους προσεκτικά στη βάρκα, είναι κολλητά ο ένας δίπλα στον άλλο, από τη μια χώρα στην άλλη, από τον γνώριμο τρόμο του πολέμου στον φόβο και την ελπίδα του άγνωστου προορισμού.

Στην έκθεση υπάρχουν τα χαρακτικά από την περίφημη σειρά έργων του The Nose του Σοστακόβιτς στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης το 2010, ενσωματώνοντας το παραλογισμό των ηρώων του Γκόγκολ στην όπερα, όπως με ρίζα τον σουπερματισμό και τον κονστρουκτιβισμό συνέλαβε, μελέτησε και δημιούργησε ένα λεξιλόγιο για να εξερευνήσει την τέχνη και την ιδεολογία της σοβιετικής ιστορίας και το δεσποτισμό του καθεστώτος του Στάλιν που του επέτρεψαν να τα παραλληλίσει με την περίπλοκη κατάσταση της Νότιας Αφρικής. Ο Κέντριτζ φαντάζεται «το ακατανόητο του κόσμου» μέσα από την αισθητική του παράλογου - η εξαιρετικά ανόητη ιεραρχία του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική τον έκαναν να καταλάβει τι είναι παράλογο και τι όχι.

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hyacinths (Wait Once Again for Better People), 2020. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Lampedusa, 2017. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Hope in the Green Leaves, 2013. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Refugees (You Will Find No Other Seas), 2018. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, The Flood, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Self-Portrait as a Coffee Pot, 2012. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Mantegna, 2016. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
William Kentridge, Telephone Lady, 2000. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης στη γκαλερί Marian Goodman. Courtesy Marian Goodman Gallery.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Εικαστικά / Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης μετατρέπει το σπήλαιο του Πλάτωνα σε escape room

Με τo «Δωμάτιο Απόδρασης», μια εγκατάσταση ερευνητική και παιγνιώδη, βασισμένη στην ιδέα της φιλοσοφίας και την παραίσθηση του ψηφιακού κόσμου, θα μας εκπροσωπήσει στην 61η Μπιενάλε Βενετίας ο καταξιωμένος εικαστικός και αρχιτέκτονας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ