Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς

0

Η ετήσια καλοκαιρινή έκθεση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Άνδρο είναι σύμφυτη με την κορύφωση της καλοκαιρινής σεζόν στις Κυκλάδες. Κάθε χρόνο, τον Ιούνιο, εικαστικοί, δημοσιογράφοι και λοιποί λάτρεις της τέχνης συγκεντρώνονται στο «νησί» τους για τα εγκαίνια του εικαστικού γεγονότος που συντροφεύει όλο το κυκλαδίτικο καλοκαίρι, ενώ η Χώρα ζωντανεύει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο από τον χειμερινό λήθαργο.


Φέτος είναι η χρονιά ενός μάλλον παραγνωρισμένου στη χώρα μας ζωγράφου, του Ντίκου Βυζάντιου. Γίνεται ένα πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στον διακεκριμένο ζωγράφο της διασποράς που επί μισό αιώνα διέπρεψε στους εικαστικούς κύκλους του Παρισιού. Η έκθεση, στην πραγματοποίηση της οποίας συνέβαλε καθοριστικά ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος, ανιψιός του καλλιτέχνη, έχει στηθεί υποδειγματικά στους ορόφους της νέας, υπερσύγχρονης πτέρυγας του μουσείου, καλύπτοντας όλες τις διαφορετικές περιόδους του, με το σύνολο σχεδόν της εργογραφίας του να προκαλεί καταρχάς θαυμασμό για το πώς ο ίδιος καλλιτέχνης κατάφερε, κατά τη διάρκεια της ζωής του, να παρεισφρήσει σε διαφορετικά εικαστικά ρεύματα, τεχνοτροπίες και μεθόδους.

Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.


Όπως επισήμανε και ο διευθυντής του μουσείου Κυριάκος Κουτσομάλλης στα εγκαίνια, το έργο του Ντίκου Βυζάντιου θα μπορούσε να χωριστεί με βάση ένα ιστορικό γεγονός: πριν και μετά τη φυγή του από την Ελλάδα με το μεταγωγικό Ματαρόα, που σημάδεψε τη ζωή και την πορεία του. Γιος του ζωγράφου Περικλή Βυζάντιου, ο Ντίκος (Κωνσταντίνος) το 1945 βρέθηκε ανάμεσα στους 200 επιβάτες του θρυλικού μεταγωγικού ως ο νεότερος μιας ομάδας επιστημόνων, καλλιτεχνών, λόγιων και φοιτητών που θα μετέβαιναν στο Παρίσι για να βρουν άσυλο, έπειτα από πρωτοβουλία των φιλελλήνων του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Οκτάβ Μερλιέ και Ροζέρ Μιλιέξ, ώστε να γλιτώσει από τον εμφύλιο σπαραγμό που κατέτρωγε την Ελλάδα και να διεκδικήσει την πολυπόθητη ελευθερία της σκέψης.


Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης.


Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι συνδέθηκε με σπουδαία ονόματα των τεχνών και των γραμμάτων, προεξαρχόντων των Αλμπέρτο Τζιακομέτι και Ευγένιου Ιονέσκο. Οι τρεις φάσεις της αμιγώς ζωγραφικής του πορείας είναι τόσο διακριτές που ο επισκέπτης της έκθεσης εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι αποδίδονται στον ίδιο καλλιτέχνη – απόδειξη του ανήσυχου πνεύματος και των διαρκών καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Βυζάντιου, που διήρκεσαν μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2007.


Όπως αναφέρει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης στον κατάλογο της έκθεσης: «Κυρίαρχο προτέρημά του ήταν η ικανότητα να επιχειρεί υπερβάσεις και να αφουγκράζεται το πνεύμα των καιρών αλλά και η σφοδρή αντισταθμιστική επιθυμία του να παραμένει στέρεα αγκιστρωμένος στο αποθεματικό της καταγωγής του και να ενώνει την πνοή, τη φλόγα και τη μνήμη της πατρίδας του με τον τόπο υποδοχής του, τη Γαλλία».


Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.


Από το 1960 και για την επόμενη δεκαετία ο Βυζάντιος διάγει τη λεγόμενη αφαιρετική περίοδό του, κατά τη διάρκεια της οποίας το ζωγραφικό αντικείμενο διαθέτει μια υπαινικτική παρουσία. Τα έργα αυτής της περιόδου, που εκτίθενται στον αμέσως επόμενο όροφο, χαρακτηρίζονται από παχύρρευστες, ζωηρές, μονοχρωματικές στρώσεις ύλης, ενώ ο ζωγράφος βρίσκεται σε φάση επαναδιαπραγμάτευσης με τη φόρμα, τις φιγούρες και τα αντικείμενα.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.


Κατά τη δεκαετία του '70, ο ρεαλισμός κερδίζει έδαφος στην τέχνη του Βυζάντιου. Ένα «σκοτεινό» δωμάτιο της έκθεσης λειτουργεί ίσως ως μια μεγάλη παρένθεση στην εργογραφία του − σκοτεινό όχι λόγω του φωτισμού του αλλά λόγω του μαύρου της πυκνής ύφανσης γραμμών που χρησιμοποιεί στα έργα της περιόδου αυτής. Μικρές φωτεινές ρωγμές, ωστόσο, λειτουργούν απελευθερωτικά στο συναίσθημα που αναδίδουν και στους συνειρμούς που προκαλούν με την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα.


Από την αρχή της δεκαετίας του '80 και μέχρι το τέλος της ζωής του, περίοδο στην οποία είναι αφιερωμένος όλος ο τελευταίος όροφος της έκθεσης, η παραστατικότητα επιστρέφει στην τέχνη του. Σε μερικά από τα πιο διάσημα ίσως έργα του απεικονίζονται ανθρώπινες φιγούρες κατά μόνας ή σε ζευγάρια, με αυστηρά πρόσωπα και εκφράσεις, ενώ βασικό χαρακτηριστικό είναι η πλήρης απουσία προοπτικής του βάθους.


Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το ατελιέ του Περικλή Βυζάντιου, 1945. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Χωρίς τίτλο, 1965. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό σχέδιο, 1972. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό κόκκινο, 1971. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πίσω από το τζάμι, 1976. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Τα χαρτιά, 1992. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Μπάνιο το απόγευμα, 1999. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος

Info

Ντίκος Βυζάντιος: Ανεικονισμός + Παραστατικότητα

Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Χώρα Άνδρου

Έως 22 Σεπτεμβρίου

Ώρες λειτουργίας: Τετ.- Κυρ. 11:00-15:00 & 18:00-21:00, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ. κλειστά

Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στους χώρους της έκθεσης, 12:00-13:00. Το μουσείο δέχεται γκρουπ (έως 30 άτομα), κατόπιν συνεννόησης.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Εικαστικά / Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Καλλιτέχνης αλλά και εφευρέτης από τους πλέον επιδραστικούς παγκοσμίως μεταπολεμικά, είναι αυτό που λέμε περίπτωση ανθρώπου. Φύση ανήσυχη και «λοξή», έκανε μεγάλη καριέρα στο εξωτερικό, υπήρξε δε πρωτοπόρος στη σύζευξη τέχνης και τεχνολογίας. Η μεγάλη αναδρομική του έκθεση στον εμβληματικότερο χώρο τέχνης του Λονδίνου είναι πράγματι «worth a visit»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Εικαστικά / Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια διεθνής έκθεση με 241 φωτογραφίες, που μέχρι πρόσφατα δεν είχαν δει το φως δημοσιότητας και αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής της πιο διάσημης ζωγράφου του 20ού αιώνα, κάνει στάση το φθινόπωρο στη συμπρωτεύουσα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Έκθεση αφισών στην Ύδρα μιας Ελλάδας ανόθευτης και ταπεινής

Εικαστικά / Πώς διαφήμιζε η Ελλάδα τον εαυτό της στο εξωτερικό από το ’30 έως το ’60;

Μια σειρά αφισών του ΕΟΤ, σε μια έκθεση που φιλοξενείται στην οικία Λαζάρου Κουντουριώτη, αποκαλύπτει τις πρώτες απόπειρες και τα αρχικά βήματα του ελληνικού τουρισμού, με την υπογραφή σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Εικαστικά / Νίκος Τρανός: «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Έχει βοσκήσει πρόβατα, έχει πουλήσει κουλούρια και έχει δουλέψει στην οικοδομή, μέχρι που αποφάσισε ότι το μόνο που ήθελε να γίνει είναι καλλιτέχνης. Τελικά, εξελίχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς. Ο πρώην πρύτανης της ΑΣΚΤ είναι άνθρωπος από σπάνια πάστα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Εικαστικά / «Οι πρώτοι ομοφυλόφιλοι» και η γέννηση μιας νέας ταυτότητας

Μια μεγάλη έκθεση στο Σικάγο εξετάζει την γκέι ταυτότητα ως ιστορικό φαινόμενο μέσα από 300 έργα που δημιουργήθηκαν κυρίως στην περίοδο μεταξύ του 1869, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η λέξη «ομοφυλόφιλος», και του 1939
THE LIFO TEAM
Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ