Nam June Paik: Μια μεγάλη αναδρομική στο Σαν Φρανσίσκο τιμά τον πατέρα της video art

Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Ο Nam June Paik ξαπλωμένος ανάμεσα σε τηλεοράσεις, Ζυρίχη, 1991. Φωτο: © Timm Rautert
0

Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της τέχνης του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα και συνεχίζει να τροφοδοτεί τον κόσμο της τέχνης από το ντεμπούτο του, το 1963, στα τηλεοπτικά πειράματα, στην «Έκθεση Μουσικής - Ηλεκτρονική Τηλεόραση», την πρώτη του ατομική έκθεση.

Ο Πάικ προκάλεσε τους επισκέπτες να συμμετάσχουν ενεργοποιώντας τροποποιημένες τηλεοράσεις και παίζοντας ριζικά μετασχηματισμένα όργανα, θολώνοντας έτσι τη διάκριση μεταξύ ερμηνευτή και κοινού. Παιχνιδιάρικο και διαδραστικό, το συναρπαστικό περιβάλλον του Πάικ επέκτεινε τα όρια της τέχνης, της μουσικής και της τεχνολογίας και έθεσε τα θεμέλια για την καριέρα του ως ιδρυτή της βίντεο αρτ.

Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο παρουσιάζει την αποκλειστική έκθεση στις ΗΠΑ του Ναμ Τζουν Πάικ, μια σημαντική αναδρομική έκθεση για τη ριζοσπαστική και πειραματική του τέχνη, έως τις 3 Οκτωβρίου 2021.

Ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες παγκοσμίως που προέβλεψε τη σημασία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των νέων τεχνολογιών, συνθέτοντας τη φράση «ηλεκτρονικός αυτοκινητόδρομος» το 1974 για να προβλέψουμε το μέλλον της επικοινωνίας σε μια εποχή του Διαδικτύου, ο Πάικ τιμάται για την πολυεπιστημονική και συνεργατική του πρακτική που περιελάμβανε την τέχνη, τη μουσική, την περφόρμανς και την τεχνολογία, όλα σε διάλογο με φιλοσοφίες και παραδόσεις τόσο από την Ανατολική όσο και από τη Δυτική κουλτούρα.

Συγκεντρώνοντας πάνω από 200 έργα σε όλα τα μέσα που καλύπτουν μια καριέρα πέντε δεκαετιών, από πρώιμες συνθέσεις και παραστάσεις έως μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις βίντεο και παγκόσμια δορυφορικά έργα, η έκθεση προσφέρει μια εις βάθος κατανόηση της πρακτικής του καλλιτέχνη. Τα καινοτόμα, ασεβή και διασκεδαστικά έργα του χαρακτηρίζονται από το μουσικό υπόβαθρο και το όραμά του για ένα μέλλον στο οποίο όλα διασυνδέονται.

Συγκεντρώνοντας πάνω από 200 έργα σε όλα τα μέσα που καλύπτουν μια καριέρα πέντε δεκαετιών, από πρώιμες συνθέσεις και παραστάσεις έως μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις βίντεο και παγκόσμια δορυφορικά έργα, η έκθεση προσφέρει μια εις βάθος κατανόηση της πρακτικής του καλλιτέχνη. Τα καινοτόμα, ασεβή και διασκεδαστικά έργα του χαρακτηρίζονται από το μουσικό υπόβαθρο και το όραμά του για ένα μέλλον στο οποίο όλα διασυνδέονται.

Με διοργανωτές το SFMOMA και την Tate Modern του Λονδίνου, με επιπλέον συνεργασίες του Stedelijk Άμστερνταμ και της Εθνικής Πινακοθήκης της Σιγκαπούρης, πρόκειται για την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση του Πάικ στις ΗΠΑ εδώ και 20 χρόνια και την πρώτη μεγάλη έρευνα για το έργο του στη Δυτική Ακτή.

Ο Ναμ Τζουν Πάικ είχε γεννηθεί στην Κορέα και έκανε σπουδές μουσικής, αισθητικής και φιλοσοφίας στην Ιαπωνία και τη Γερμανία. Το 1962, στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Fluxus» στο Κέντρο Αμερικανών Φοιτητών και Καλλιτεχνών στο Παρίσι, ο Πάικ είχε παρουσιάσει πειραματικά φιλμ που έδειχναν έναν καινούργιο δρόμο για την τέχνη.

Το 1963, όμως, στο Βούπερταλ της Γερμανίας έκανε ουσιαστικά το ντεμπούτο του μέσα από τους πρώτους πειραματισμούς του με την τηλεοπτική εικόνα. Τότε είχε τοποθετήσει στο δάπεδο του εκθεσιακού χώρου 12 τηλεοράσεις, με τις οποίες δημιουργούσε απρόβλεπτα οπτικά εφέ. Το 1964 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νέα Υόρκη και άρχισε να συνεργάζεται στενά με την τσελίστα Σαρλότ Μούρμαν. Τα έργα του είναι επαναστατικά και πολλές φορές προκλητικά.

Το 1967 συλλαμβάνεται μετά την περφόρμανς του «Το φεγγάρι είναι η πιο παλιά τηλεόραση». Στη Γαλλία, το Κέντρο Πομπιντού τού αφιερώνει μια μεγάλη έκθεση το 1982 ενώ το 1988 το έργο του «The More, The Better» με 1.003 τηλεοράσεις παρουσιάζεται στο πλαίσιο των Ολυμπιακών της Σεούλ.

Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Ο Nam June Paik κάθεται στην καρέκλα της τηλεόρασης, 1976. Φωτο: © Friedrich Rosenstiel, Köln/Cologne, Zentralarchiv für deutsche internationale Kunstmarktforschung ZADIK, Universität zu Köln

Αφήνοντας έντονη σφραγίδα στο εικαστικό στερέωμα του 20ού αιώνα με καριέρα πολυδιάσταστη, ο Πάικ θεωρείται όχι μόνο ο πατέρας της video art, αλλά και ένας πρωτοποριακός δημιουργός, που άνοιξε νέα μονοπάτια στην εικαστική έκφραση. Ο Πάικ άνοιξε το δρόμο σε καλλιτέχνες, όπως ο Μπιλ Βιόλα, ο Γκάρι Χιλ, να βαδίσουν τα δικά τους μονοπάτια, αλλά επηρέασε και μουσικούς όπως ο David Bowie, η Laurie Anderson και ο Mark Mothersbaugh, μεταξύ πολλών άλλων.

Το έργο του το χαρακτηρίζουν άπειρα στοιχεία, από τον βουδισμό του ζεν, το εικονοπλαστικό στοιχείο, το χιούμορ και ο ερωτισμός, που συναντάμε στα έργα του μέχρι τη δεκαετία του ’70. Τα αποτύπωσε στο TV Buddha (1974), έναν ξύλινο Βούδα του 18ου αιώνα που φαίνεται να παρακολουθεί τον εαυτό του σε μια σύγχρονη τηλεόραση, δηλώνοντας την επιρροή των Zen Buddhist φιλοσοφιών στην προσέγγιση του Πάικ στην τέχνη και την τεχνολογία.

Επίσης στην έκθεση προβάλλεται το TV Garden (1974-77 / 2002), μια συναρπαστική εγκατάσταση που διαθέτει δεκάδες τηλεοράσεις παράλληλα με πλούσιο φύλλωμα σε ένα φουτουριστικό τοπίο όπου η τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του φυσικού κόσμου.

Μοναδική είναι η παρουσίαση δύο ρομπότ, το καθένα αφιερωμένο στον συνθέτη John Cage και τη χορογράφο Merce Cunningham, δύο από τους βασικούς συνεργάτες του Πάικ μαζί με τον καλλιτέχνη Joseph Beuys και την βιολοντσελίστα Charlotte Moorman. Η συνάντησή του με τη Σαρλότ Μούρμαν το 1964, όταν εισάγει το σεξ στις περφόρμανς και την επινόηση του βιντεο-σινθεσάιζερ που του επέτρεψε να συνδυάζει εικόνες μία πάνω στην άλλη μέσα από μεγάλο αριθμό καμερών και να δημιουργεί απεριόριστη ποικιλία εικόνων, αποτελεί ένα από τα σημαντικά σταυροδρόμια της καριέρας του.

Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Άποψη του TV Garden. Nam June Paik, 'TV Garden,' 1974–77/2002 at the Stedelijk Museum Amsterdam. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Peter Tijhuis

Η αναδρομική έκθεση καταλήγει στην εκθαμβωτική εγκατάσταση Sistine Chapel (1993), μια γοητευτική μείξη ήχου και εικόνων από δεκάδες προβολείς, με την οποία το γερμανικό περίπτερο κέρδισε το βραβείο Golden Lion στη Μπιενάλε της Βενετίας το 1993. Το Sistine Chapel περιβάλλει το κοινό σε ένα οπτικοακουστικό remix των προηγούμενων βίντεο και των συνεργατών του Πάικ που έχουν δει οι επισκέπτες σε όλη την έκθεση.

Τι είναι το πιο σημαντικό στα έργα του; Το ότι αντανακλούσαν μια παγκόσμια σύνδεση που ξεπέρασε τα σύνορα και τις πολιτιστικές διαφορές. Ο Πάικ συνεργάστηκε με μια κοινότητα καλλιτεχνών avant-garde και μουσικών και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο Fluxus, ένα διεθνές δίκτυο καλλιτεχνών, συνθετών και ποιητών που ασχολήθηκαν με πειραματικές παραστάσεις τέχνης. Ακόμα και σήμερα οι καλλιτέχνες επηρεάζονται από το παράδειγμά του.

Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Η βιολοντσελίστα Charlotte Moorman. Φωτο: Peter Moore, 'Charlotte Moorman with TV Cello and TV Eyeglasses,' 1971. © 2021 Barbara Moore / Licensed by VAGA at Artists Rights Society (ARS), NY, Courtesy Paula Cooper Gallery, New York. Φωτο: Peter Moore
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, TV Cello, 1971. Collection Walker Art Center, T.B. Walker Acquisition Fund, 1992, Minneapolis, formerly the collection of Otto Piene and Elizabeth Goldring, Massachusetts. © Estate of Nam June Paik
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, Untitled (TV Buddha), 1978. San Francisco Museum of Modern Art, gift of the Hakuta family. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Don Ross
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, Zen for TV, 1963/1990. San Francisco Museum of Modern Art, gift of the Hakuta family. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Katherine Du Tiel
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, Untitled [Bakelite Robot], 2002. © Estate of Nam June Paik
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, 'Magnet TV,' 1965. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: courtesy the Whitney Museum of American Art, New York
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, Chongro Cross, 1991. San Francisco Museum of Modern Art, Phyllis C.Wattis Fund for Major Accessions. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Katherine Du Tiel
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, TV Crown, 1965/1999. San Francisco Museum of Modern Art, gift of the Hakuta family; © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Katherine Du Tiel
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Άποψη του έργου «Sistine Chapel» στην Tate. Nam June Paik, Sistine Chapel, 1993.courtesy the Estate of Nam June Paik. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Andrew Dunkley © Tate
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Άποψη του «Sistine Chapel». Nam June Paik, Sistine Chapel, 1993/2019 at SFMOMA. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Andria Lo
Το Σαν Φρανσίσκο αποτίνει φόρο τιμής στον Nam June Paik στη μεγαλύτερη αναδρομική που έγινε ποτέ Facebook Twitter
Nam June Paik, TV Chair,1968. San Francisco Museum of Modern Art, Phyllis C. Wattis Fund for Major Accessions. © Estate of Nam June Paik. Φωτο: Benjamin Blackwell
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Όλαφουρ Ελίασον: 24 ώρες στη «φύση» του μουσείου σε μια εγκατάσταση του πιο συνειδητοποιημένου οικολογικού καλλιτέχνη

Εικαστικά / O Όλαφουρ Ελίασον πλημμύρισε ένα μουσείο και άνοιξε τις πόρτες του για να μπει μέσα η φύση

Μέσα από τις μυρωδιές των φυτών και του νερού, τους ήχους του περιβάλλοντος χώρου, την υγρασία στον αέρα, οι επισκέπτες καλούνται πάντα να χρησιμοποιούν περισσότερα από το όραμά τους για να εξερευνήσουν το έργο τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου

Εικαστικά / Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ μέσα από τα χαρακτικά του μιλά για τον ακατανόητο παραλογισμό του κόσμου

Ο Γουίλιαμ Κέντριτζ είναι μοναδικός καλλιτέχνης γιατί συνδέει τη μαγεία του χειροποίητου, τη δεξιοτεχνία και την αισθητική που συναντούν τον πολιτικό λόγο, τη μνήμη, την αλήθεια και τη φιλοσοφική της διάσταση σε όλο το έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Εικαστικά / Το πέρασμα του Χατζηκυριάκου-Γκίκα από τη Δύση στην Ανατολή μέσα από μια μνημειώδη έκθεση

Tο Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την επέτειο 30 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη, διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Ένα ταξίδι κυριολεκτικό και μεταφορικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Εικαστικά / Μια νέα γκαλερί τέχνης άνοιξε στην οδό Χαλκοκονδύλη στην Ομόνοια

Η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη μετέφερε τη γκαλερί CAN από το Κολωνάκι στην Ομόνοια και μιλά για τη γοητεία του κέντρου και για την αρμονική συνύπαρξη με τις προκλήσεις της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Στην Tate Modern και Tate Britain, στα έργα της δωρεάς Δ. Δασκαλόπουλου

Εικαστικά / «Η τέχνη έχει νόημα μόνο όταν βρίσκεται σε συνδιαλλαγή»: Η Tate υποδέχεται τα έργα της δωρεάς Δασκαλόπουλου

Έργα των Louise Bourgeois, Βλάση Κανιάρη, Martin Kippenberger, Damien Hirst και πολλών ακόμα μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης τέχνης περιλαμβάνονται στη δωρεά του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και φιλοξενούνται πλέον σε νέες εκθέσεις στην Tate Modern και στην Tate Britain.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Εικαστικά / Τι δουλειά έχει ένα ρομπότ στην οδό Κριεζώτου;

Η γκαλερί Ζουμπουλάκη εγκαινιάζει τη φθινοπωρινή της βιτρίνα με ένα ρομπότ εντυπωσιακών διαστάσεων, φιλοδοξώντας να ανοίξει μια νέα συζήτηση για το αποτύπωμα της τεχνητής νοημοσύνης σε πεδία δημιουργίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Anna Boghiguian: Μια ακάματη ταξιδεύτρια επιστρέφει με νέα έκθεση στην Ελλάδα

Εικαστικά / Το εκπληκτικό ταξίδι της Anna Boghiguian καταλήγει στην Αθήνα ― μια συνέντευξη

Με αφορμή τη νέα της έκθεση στον Πειραιά, η σπουδαία καλλιτέχνις, που παρουσιάζει παράλληλα μια εκπληκτική εγκατάσταση στην Tate Modern, μας μίλησε για τις εμπειρίες μιας ζωής και για όσα τη συνδέουν με τον Καβάφη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ