Μπορεί ένας καλλιτέχνης να μονοπωλήσει ένα χρώμα;

Μπορεί ένας καλλιτέχνης να μονοπωλήσει ένα χρώμα; Facebook Twitter
1

Μπορεί ένας καλλιτέχνης να μονοπωλήσει ένα χρώμα; Facebook Twitter
Ο Anish Kapoor, ο Βρετανός γλύπτης που σχεδίασε τον κατακόκκινο Orbit Tower για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης του Vantablack.

 

Tο χρώμα είναι πολύτιμο, ειδικά αν είσαι καλλιτέχνης. Μπορεί να είναι ακριβό σαν χρυσάφι ή φονικό όπως το αρσενικό, το οποίο στην ρομαντική εποχή είχε χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθεί το όμορφο, αλλά θανατηφόρο πράσινο του Σίλε. Το χρώμα για το οποίο σήμερα ερίζουν οι καλλιτέχνες είναι το μαύρο –αλλά όχι οποιοδήποτε μαύρο. Το αντικείμενο το πόθου τους είναι το πιο σκούρο μαύρο που υπήρξε ποτέ, το Vantablack. Το υλικό δημιουργήθηκε από Βρετανούς στην εταιρεία Surrey Nanosystems για να χρησιμοποιηθεί σε δορυφόρους και είναι κατασκευασμένο από νανοσωλήνες άνθρακα, 10.000 φορές πιο λεπτούς από την ανθρώπινη τρίχα, που απορροφούν κατά 99.965% το φως.

Η είδηση, που δημοσιεύτηκε στην Daily Mail, ότι ο Σερ Anish Kapoor έχει εξασφαλίσει τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης του επαναστατικού υλικού δημιούργησε αναστάτωση στην καλλιτεχνική κοινότητα. Ο ινδικής καταγωγής Βρετανός καλλιτέχνης έχει εργαστεί  και πειραματιστεί με το «σούπερ μαύρο» χρώμα ήδη από το 2014 και είχε δηλώσει χαρακτηριστικά στο ραδιόφωνο του BBC: «Είναι πιο μαύρο από οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε. Είναι τόσο μαύρο που σχεδόν δεν μπορείς να το δεις. Έχει ένα είδος εξωπραγματικής ποιότητας. Φανταστείτε ένα χώρο που είναι τόσο σκοτεινός που, όπως μπαίνεις μέσα, χάνεις κάθε αίσθηση του ποιος είσαι και τι είσαι, αλλά και την αίσθηση του χρόνου». 

 

«Όλοι οι σπουδαίοι καλλιτέχνες είχαν εμμονή με το καθαρό μαύρο –ο Turner, ο Μανέ, ο Γκόγια. Αυτό το μαύρο είναι σαν δυναμίτης στον κόσμο της τέχνης. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να το χρησιμοποιήσουμε. Δεν είναι σωστό ότι ανήκει σε έναν άνθρωπο».

Ο εικαστικός μέχρι τώρα δεν έχει σχολιάσει την είδηση, την οποία επιβεβαίωσε η εταιρεία, διευκρινίζοντας ότι η αποκλειστικότητα αφορά μόνο στον τομέα της τέχνης. Φαίνεται, άλλωστε, ότι ο ιδρυτής της εταιρείας, Ben Jensen, είναι μεγάλος θαυμαστής του Kapoor για τον οποίο είπε στην εφημερίδα New York Times το 2014: «Έχει μια καταπληκτική ικανότητα να βλέπει πράγματα που άλλοι άνθρωποι δε μπορούν και είναι διάσημος για το έργο του με τις αντανακλάσεις και τα κενά. Εμείς ποτέ δεν φανταζόμαστε ότι θα συμμετείχαμε σε κάτι τέτοιο, αλλά οι ιδέες του είναι μεταδοτικές και οι ερευνητές μου χαίρονται που το έργο τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο».

Μπορεί ένας καλλιτέχνης να μονοπωλήσει ένα χρώμα; Facebook Twitter
Kapoor Black

Δεν είναι όλοι όμως εξίσου χαρούμενοι. Οι ζωγράφοι είναι εξοργισμένοι που ο Anish Kapoor, ο Βρετανός γλύπτης που σχεδίασε τον κατακόκκινο Orbit Tower για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, έχει αποκλειστικά δικαιώματα για την καλλιτεχνική χρήση αυτoύ του επαναστατικού νέου χρώματος. Ο Βρετανός ζωγράφος Christian Furr - κυρίως γνωστός ως ο νεότερος καλλιτέχνης που ζωγράφισε την Βασίλισσα της Αγγλίας - είχε την πρόθεση να χρησιμοποιήσει το υλικό σε μια σειρά από έργα ζωγραφικής και έχει εκφράσει την οργή του που αναγκάζεται να περιοριστεί στη χρήση λιγότερο έντονου μαύρου. «Ποτέ δεν έχω ακούσει για έναν καλλιτέχνη να μονοπωλεί ένα υλικό,» δήλωσε στην Daily Mail. «Όλοι οι σπουδαίοι καλλιτέχνες είχαν εμμονή με το καθαρό μαύρο –ο  Turner, ο Μανέ, ο Γκόγια», είπε. «Αυτό το μαύρο είναι σαν δυναμίτης στον κόσμο της τέχνης. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να το χρησιμοποιήσουμε. Δεν είναι σωστό ότι ανήκει σε έναν άνθρωπο». Ο επίσης Ινδοβρετανός καλλιτέχνης και φίλος του Kapoor σχολίασε στην Indian Telegraph: «Δεν έχω ξανακούσει κάτι τόσο παράλογο. Στον δημιουργικό κόσμο, ούτε οι καλλιτέχνες, ούτε κανείς άλλος δεν θα πρέπει να έχει το μονοπώλιο».

Δεν είναι ωστόσο η πρώτη φορά που στην ιστορία της τέχνης ένας καλλιτέχνης έχει την αποκλειστικότητα στη χρήση ενός χρώματος. Το 1960, ο Γάλλος Yves Klein έβγαλε ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το International Klein Blue (IKB), μία βαθιά, ματ απόχρωση του μπλε που δημιούργησε με έναν χρωματοποιό στο Παρίσι και χρησιμοποίησε σε μια σειρά μονόχρωμων μπλε πινάκων. Είχε, επίσης, πιτσιλίσει με αυτό γυμνά μοντέλα σε μια perfomance που ήταν σεξιστική ακόμη και για τα πρότυπα του 1960. Ο Klein πέθανε το 1962, αλλά η IKB ζει. Ο Derek Jarman το χρησιμοποίησε στην ταινία του Blue και οι καλλιτέχνες The Blue Man Group καλύφθηκαν οι ίδιοι με αυτό.

Μπορεί ένας καλλιτέχνης να μονοπωλήσει ένα χρώμα; Facebook Twitter
Ερευνήτρια κρατάει το αυθεντικό Vantablack. Φωτογραφία: Surrey Nano Systems

Η αλήθεια είναι ότι δε θα έπρεπε να αδικήσουμε τους εικαστικούς που διαμαρτύρονται επειδή δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Vantablack –το μαύρο χρώμα εξάλλου πάντα βασάνιζε τους ζωγράφους. Τον 18ο αιώνα, κορυφαίοι ζωγράφοι όπως ο Benjamin West και ο Joshua Reynolds εξαπατήθηκαν από μία ζωγράφο με το όνομα Ann Provis, στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν πρόσβαση στην «Σκιά του Τισιανού», ένα μείγμα φιλντισένιου μαύρου και Πρώσικου μπλε, που υποτίθεται ότι ήταν το μυστικό χρώμα που χρησιμοποιούσε ο σπουδαίος Βενετός καλλιτέχνης. Κατά τον Μεσαίωνα, πολύ πριν τον Yves Klein, οι ζωγράφοι πλήρωναν τεράστια ποσά για το σπάνιο ορυκτό λάπις λάζουλι, ώστε να ζωγραφίζουν τους μπλε ουρανούς τους, ενώ χρησιμοποιούσαν πανάκριβα φύλλα χρυσού για τα αστέρια. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που ο Anish Kapoor και οι επικριτές του ερίζουν για το Vantablack. Το χρώμα είναι μαγικό.

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

1 σχόλια
ωραιο αρθρo,με την διαφορα οτι o klein εφτιαξε την συνταγη σε συνεργασια με χρωματοποιο, που σημαινει οτι εχει καθε δικαιωμα να εχει την αποκλειστικοτητα στη χρηση, ο Kapoor διεκδικησε και εχει πλεον το μονοπολιο της χρησης χωρις να εχει συνεισφερει στη δημιουργια της συνταγης,κατε με ο ναρκισσισμος του χτυπησε ταβανι,πλεον μονο οποιος κινηθει νομικα