Ο ANTIKTYΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ανέδειξε ακόμα περισσότερο την αναγκαιότητα της ύπαρξης προσβάσιμων δημόσιων χώρων που αναβαθμίζουν την αστική ζωή και ανταποκρίνονται στις δημιουργικές ανάγκες των πολιτών. Με αυτό το σκεπτικό το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και το Lincoln Center for the Performing Arts αποφάσισαν την πραγματοποίηση έκθεσης με τίτλο «Πρόσωπα του Ήρωα», που θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι στην Αθήνα και τη Νέα Υόρκη και αποτελεί την εναρκτήρια διοργάνωση της πρωτοβουλίας Stavros Niarchos Foundation-Lincoln Center Agora Initiative.
Στην έκθεση θα υπάρχουν έργα φοιτητών από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και το Parsons School of Design στη Νέα Υόρκη που διερευνούν την έννοια και την πορεία του «ήρωα» και του «ηρωισμού» στην ιστορία –ένα θέμα που έχει αποκτήσει νέα σημασία στον καιρό του Covid-19–, θα παρουσιαστούν δωρεάν σε εξωτερικούς δημόσιους χώρους των δύο οργανισμών στις αρχές Ιουλίου, στις «Δίδυμες Αγορές» στο ΚΠΙΣΝ και στο Lincoln Center. Μια κριτική επιτροπή αποτελούμενη από επαγγελματίες του χώρου της τέχνης και εκπροσώπους του ΚΠΙΣΝ, του Lincoln Center και των δύο σχολών, θα επιλέξει τα 20 έργα –10 από κάθε πόλη– που θα εκτεθούν.
Τα δύο ιδρύματα θα προσφέρουν σε καλλιτέχνες και στοχαστές τον κατάλληλο χώρο προκειμένου να δημιουργήσουν νέα έργα, ανταποκρινόμενοι στις τρέχουσες εξελίξεις, να ανταλλάξουν ιδέες, καθώς και να πειραματιστούν και να διερευνήσουν την έννοια των παράλληλων εκδηλώσεων, ενεργοποιώντας έναν διατλαντικό διάλογο.
Μιλώντας στo LIFO.gr για το τι προσδοκούν σήμερα να δουν από τους νέους καλλιτέχνες, η Jordana Leigh, Διευθύντρια Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού του Lincoln Center for the Performing Arts, σημειώνει ότι «η ιδέα του ηρωισμού έχει αποκτήσει νέα σημασία με την πάροδο του χρόνου, ειδικά για πολλούς νέους ανθρώπους τα τελευταία χρόνια. Στη Νέα Υόρκη αλλά και σε όλο τον κόσμο, οι νέοι άνθρωποι έχουν δει ήρωες εν δράσει με τα ίδια τους τα μάτια – από γνωστές προσωπικότητες μέχρι συγγενείς, φίλους ή και αγνώστους που προσφέρουν βοήθεια».
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, οι εμβληματικές εγκαταστάσεις, έκτασης 65 στρεμμάτων, του Lincoln Center στο Μανχάταν θα υποδεχτούν το κοινό σε «επανενεργοποιημένους» εξωτερικούς χώρους που θα αξιοποιηθούν ως αρχαία «αγορά»: ένας δημόσιος χώρος για όλους στο επίκεντρο της αστικής ζωής. «Είμαι ενθουσιασμένη που θα δω φοιτητές από δύο καταπληκτικές σχολές τέχνης –την Parsons School of Design και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα– να παίρνουν την παραδοσιακή οπτική του ηρωισμού και να την ερμηνεύουν σε κάτι μοναδικά δικό τους. Ελπίζω να αισθανθούν ελεύθεροι να αντλήσουν έμπνευση από τις προσωπικές τους εμπειρίες και να προκαλέσουν τη σκέψη μας με νέους τρόπους» τονίζει η Jordana Leigh.
Στη Νέα Υόρκη η έκθεση, που είναι αφιερωμένη στη σύγχρονη αντίληψη για το πρόσωπο του ήρωα και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το θέμα οι νέοι καλλιτέχνες, θα είναι μέρος του Restart Stages, ενός υπαίθριου κέντρου παραστατικών τεχνών που δημιουργείται στον χώρο του Lincoln Center και εγκαινιάστηκε στις 7 Απριλίου, Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.
Όπως λέει στο LIFO.gr η Lydia Matthews, καθηγήτρια Οπτικού Πολιτισμού και Διευθύντρια του Curatorial Design Research Lab στο Parsons School of Design, «πρόκειται για μια φανταστική ευκαιρία για νέους καλλιτέχνες, όχι μόνο για να αποκτήσουν δημόσια προβολή σε δύο ζωντανά μητροπολιτικά κέντρα πολιτισμού, σε μία σημαντική στιγμή της καριέρας τους, αλλά και για να χρησιμοποιήσουν την αφορμή αυτή για να προβληματιστούν για πολλά από τα πιο σοβαρά ζητήματα της εποχής μας. Στις ΗΠΑ, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, οι άνθρωποι γιορτάζουν τα 200 χρόνια από σπουδαίες πολιτικές νίκες, όπως η απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Οθωμανούς το 1821 και η ανεξαρτησία του Μεξικού, της Κεντρικής Αμερικής και του Περού την ίδια χρονιά. Η πανδημία, που πλήττει ολόκληρο τον πλανήτη και το κίνημα Black Lives Matter έχουν αναδείξει την παρούσα χρονική στιγμή σε ιδιαίτερα κρίσιμη για να αναλογιστεί κάποιος τι συνιστά "ηρωισμό" στην προσωπική ζωή και την κοινωνιολογική φαντασία των ανθρώπων».
Το τι σημαίνει σήμερα ήρωας επανεξετάζεται και ειδικά στις ΗΠΑ, με μεγάλες αλλαγές να συμβαίνουν όχι μόνο σε επίπεδο αμφισβήτησης προσωπικοτήτων αλλά και ανάδειξης νέων, και αυτό δεν θα μπορούσε να μην απασχολεί την καλλιτεχνική κοινότητα διεθνώς.
«Τους τελευταίους μήνες γίναμε μάρτυρες της απόσυρσης από τον δημόσιο χώρο ενός πλήθους αγαλμάτων διάσημων ανθρώπων οι οποίοι θεωρούνταν ήρωες, αλλά κατηγορήθηκαν για αδικήματα» λέει η Lydia Matthews. «Ταυτόχρονα, άλλες μορφές που μέχρι τώρα αγνοούνταν από την Ιστορία επιτέλους βγαίνουν από την αφάνεια και αναγνωρίζονται. Επίσης, εικόνες και ιστορίες συνηθισμένων ανθρώπων που κάνουν εξαιρετικά πράγματα για τις κοινότητές τους γίνονται ευρέως γνωστές και εξυμνούνται με νέους τρόπους. Ακόμα και άλλες μορφές ζωής, όπως η χλωρίδα και η πανίδα, που με ηρωικό τρόπο ανοίγουν τον δρόμο για ένα λαμπρότερο μέλλον στον πλανήτη, όλοι και όλα συμβάλλουν στον επαναπροσδιορισμό της έννοιας του «ήρωα».
Η κ. Matthews πιστεύει πως εξαιτίας της κοινωνικής απομόνωσης που έφερε η πανδημία αυτά τα ερωτήματα ενισχύονται ακόμη περισσότερο, καθώς πολλοί από τους ανθρώπους στην καλλιτεχνική κοινότητα χρειάστηκε να ορίσουν εκ νέου και ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ζουν, εργάζονται και φροντίζουν. Μάλιστα, δεν κρύβει την ανυπομονησία της για τις εικαστικές προτάσεις του «ηρωισμού» που θα δημιουργήσουν οι φοιτητές στη Νέα Υόρκη και την Αθήνα, βλέποντάς τις σαν μια ευκαιρία να διεκδικήσουν τι μπορεί να σημαίνει ο ηρωισμός για την αφύπνιση της κάθε πόλης, λειτουργώντας ως καταλύτης και ως φόρουμ για διαπολιτισμικό και διαγενεακό διάλογο.
«Στο Parsons συμμετέχουμε ενεργά στον διάλογο σχετικά με αυτά που μας εμπνέουν και μας καθοδηγούν ως καλλιτέχνες και ως πολίτες και σχετικά με το ποιων ανθρώπων η γνώση και οι ιδέες, ατομικές ή συλλογικές, είχαν υποτιμηθεί στο παρελθόν εξαιτίας άδικων κοινωνικών και εκπαιδευτικών συστημάτων. Οι νέοι καλλιτέχνες αποτελούν μέρος αυτού του ζωντανού διαλόγου και αναγνωρίζουν ότι η κατανόηση της παγκόσμιας ιστορίας χρειάζεται κριτική επανεκτίμηση και μία νέα πολυτομεακή προσέγγιση. Ελπίζουμε αυτή η ανοιχτή πρόσκληση συμμετοχής να ενθαρρύνει τους ανερχόμενους καλλιτέχνες να διεκδικήσουν τον σημαντικό ρόλο που παίζουν στην αναδιαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη σχέση ανάμεσα στο συλλογικό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον» καταλήγει η Lydia Matthews.
Τα δύο ιδρύματα θα προσφέρουν σε καλλιτέχνες και στοχαστές τον κατάλληλο χώρο προκειμένου να δημιουργήσουν νέα έργα, ανταποκρινόμενοι στις τρέχουσες εξελίξεις, να ανταλλάξουν ιδέες, καθώς και να πειραματιστούν και να διερευνήσουν την έννοια των παράλληλων εκδηλώσεων, ενεργοποιώντας έναν διατλαντικό διάλογο.
Τι μπορεί να προσδοκά κάποιος από τους νέους καλλιτέχνες σήμερα; «Προσδοκώ μέσα από την αμφισβήτηση, να γεννηθεί ένας δίκαιος ήρωας, που νιώθει και πενθεί, όσο αντέχει. Γιατί, ο ηρωισμός δεν είναι ιδιότητα. Είναι αποτέλεσμα επίπονης και υπομονετικής διαδικασίας αποφάσεων και πράξεων, συνυφασμένων με το εγώ μας. Ας κρατήσουμε αυτό ως μαγιά για κάτι μεγαλύτερο, διαχρονικότερο και λιγότερο φθαρτό από εμάς. Ας το δωρίσουμε ως αποτέλεσμα μιας σοφότερης διεργασίας» λέει ο Γιώργος Καζάζης, εικαστικός και καθηγητής της ΑΣΚΤ που εμπλέκεται στο πρόγραμμα.
«Είμαι βέβαιος ότι αν δουν οι νέοι καλλιτέχνες τον ηρωισμό ως εναρκτήριο λάκτισμα και όχι ως διηγηματικό γεγονός, τότε στην ουσία το κέρδος είναι η έμπνευση προς μια καλλιτεχνική μετάπλαση, σε έναν καινοτόμο εικαστικό προσδιορισμό, μιας σύγχρονης έννοιας του ηρωισμού, ταυτόσημης με τον δημιουργό, τον τόπο, τον χρόνο και την προσωπική ηθική».
Πόσο θα απασχολήσει τους νέους καλλιτέχνες που προέρχονται από δυο μητροπόλεις η ιστορία και η σύνδεσή της με τα σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά θέματα; Και τι σημαίνει ειδικά στην τρέχουσα περίοδο με τις εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες παρουσίασης έργων η παρουσίαση και η νοηματοδότηση σε έναν δημόσιο χώρο;
«Η θεματική των "Προσώπων του Ήρωα" στη συγκεκριμένη περίπτωση φιλοδοξούμε ότι θα έχει ως αποτέλεσμα μια τελείως διαφορετική οπτική: εδώ δεν επιδιώκουμε να καταγράψουμε την πορεία του ηρωικού προτύπου από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, αλλά να δώσουμε ένα έναυσμα σε νέους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν και να ανταποκριθούν στο ερέθισμα που θέτει το θέμα των "Προσώπων του Ήρωα", ταυτόχρονα με ομότεχνούς τους στο εξωτερικό» επισημαίνει η Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, Διευθύντρια Προγραμματισμού & Παραγωγής του ΚΠΙΣΝ.
«Τόσο το εύρος των σπουδών των δύο σχολών όσο και η δυνατότητα υποβολής έργων σε μικτές τεχνοτροπίες θεωρούμε ότι θα δώσει ένα εύφορο έδαφος ανάπτυξης ιδεών και αναμένουμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ των έργων που θα υποβληθούν από τις δύο πόλεις. Η έκθεση αποτελεί ένα προοίμιο μιας ευρύτερης κατεύθυνσης δράσεων, όπου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η επαφή μας με την καλλιτεχνική κοινότητα θα επιδιώξουμε να είναι άμεση και αδιαμεσολάβητη».
σχόλια