«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου». Φωτο: Lee Jaffe
0

Η άνοδος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά στο καλλιτεχνικό σύμπαν της Νέας Υόρκης των '80s υπήρξε κυριολεκτικά μετεωρική. Ο πρώην αινιγματικός "outsider" βρισκόταν στο απόγειο της φήμης του όταν το νήμα της ζωής του κόπηκε τραγικά πρόωρα στα 27 του το 1988 μετά από υπερβολική δόση ηρωίνης.

Μεγαλωμένος στο Μπρούκλιν, δεν πήγε ποτέ σε κάποια σχολή καλών τεχνών και ήταν έφηβος όταν τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή ως το ήμισυ του ντουέτου graffiti artists που «χτύπαγαν» τους τοίχους της πόλης με την υπογραφή SAMO.

Ακολούθως εγκατέλειψε την ανωνυμία και έστρεψε το πυρετώδες εικαστικό του όραμα στον καμβά και με την ενίσχυση μεγαλοπαραγόντων της νεοϋορκέζικης σκηνής τέχνης όπως ο γκαλερίστας Larry Gagosian και ο Άντι Γουόρχολ ξεκίνησε την θριαμβευτική αλλά τόσο σύντομη πορεία του στο αγρίως ανταγωνιστικό σύστημα της σύγχρονης τέχνης. Τον Μάιο του 2017, τριάντα σχεδόν χρόνια μετά τον θάνατό του, ένας πίνακας που είχε δημιουργήσει το 1982 θα έπιανε τα 110,5 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του οίκου Sotheby's – ποσό που αποτελεί ρεκόρ για έργο Αμερικανού εικαστικού.

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

Παρότι συχνά παρήγαγε τεράστια σε μέγεθος έργα, πλημμυρισμένα από κραυγές σχημάτων και χρωμάτων, ο Μπασκιά ήταν παροιμιωδώς επιφυλακτικός με τη δημοσιότητα. Σχεδόν κάθε έργο του πάντως συμπεριλαμβάνει κάποιου είδους γραπτό λόγο, είτε επρόκειτο για φράσεις πνευματώδους αφαίρεσης, είτε για ψήγματα ντανταϊστικής ποίησης όπως λόγου χάρη το "MOST YOUNG KINGS GET THEIR HEAD CUT OFF" (Οι περισσότεροι βασιλιάδες κόβουν οι ίδιοι το κεφάλι τους). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι χρησιμοποιούσε το λόγο όπως χρησιμοποιούσε τη μπογιά και το μολύβι, αποστάζοντας στις λέξεις την ιδιοσυγκρασιακή του προοπτική.

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

Ένα νέο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Πανεπιστήμιου του Princeton με τίτλο "Basquiat-isms" (Μπασκια-ισμοί), συγκεντρώνει, μαζί με φωτογραφίες, διάφορα «αποφθέγματα» του Μπασκιά, αλιευμένα από τα έργα, τα σημειωματάρια και τις συνεντεύξεις του, ως σπαράγματα μιας κοσμοθεωρίας που δεν πρόλαβε τους περιορισμούς, την συγκατάβαση και τον κυνισμό της ωριμότητας. Ιδού κάποια απ' αυτά:

«Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί παραμελημένοι άνθρωποι στην τέχνη».

«Εγκατέλειψα το γκραφίτι γιατί έχει πολλούς κανόνες σχετικά με το τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις, και νομίζω ότι είναι δύσκολο να κάνεις τέχνη κάτω από τέτοιες συνθήκες».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου».

«Απολαμβάνω πραγματικά το ότι ο κόσμος νομίζει ότι είμαι κακό παιδί. Πιστεύω ότι είναι σπουδαίο».

«Ποτέ δεν δίνω σημασία τι λένε οι κριτικοί, ούτε και γνωρίζω κανέναν που να έχει ανάγκη τους κριτικούς για να ανακαλύψει τι είναι τέχνη».

«Προτιμώ την πληροφορία από την πινελιά – να έχω κάποιες λέξεις μόνο για να βάλω από κάτω τους κάποια συναισθήματα».

«Αυτό που επιζητούσα πάντα ήταν να επικοινωνήσω μια ιδέα, να ζωγραφίσω ένα ιδιαίτερο αστικό τοπίο».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Προσπαθούσα να κάνω πίνακες διαφορετικούς από τους πίνακες που έβλεπα, οι οποίοι ήταν κυρίως μινιμαλιστικού ύφους και πολύ αφ' υψηλού και απόμακροι. Αναζητούσα μια ευθεία προσέγγιση έτσι ώστε βλέποντάς τους ο κόσμος θα ένιωθε αυτομάτως το συναίσθημα που κρυβόταν πίσω τους».

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

«Οι μεγαλύτεροι θησαυροί του κόσμου έχουν να κάνουν με την τέχνη. Μένουν για πάντα εδώ ακόμα κι αφότου έχουν φύγει οι άνθρωποι. Όταν δουλεύω όμως, δεν σκέφτομαι την τέχνη, σκέφτομαι τη ζωή».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
"Δεν μ' αρέσει να συζητάω για τέχνη": Το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT