«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου». Φωτο: Lee Jaffe
0

Η άνοδος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά στο καλλιτεχνικό σύμπαν της Νέας Υόρκης των '80s υπήρξε κυριολεκτικά μετεωρική. Ο πρώην αινιγματικός "outsider" βρισκόταν στο απόγειο της φήμης του όταν το νήμα της ζωής του κόπηκε τραγικά πρόωρα στα 27 του το 1988 μετά από υπερβολική δόση ηρωίνης.

Μεγαλωμένος στο Μπρούκλιν, δεν πήγε ποτέ σε κάποια σχολή καλών τεχνών και ήταν έφηβος όταν τράβηξε για πρώτη φορά την προσοχή ως το ήμισυ του ντουέτου graffiti artists που «χτύπαγαν» τους τοίχους της πόλης με την υπογραφή SAMO.

Ακολούθως εγκατέλειψε την ανωνυμία και έστρεψε το πυρετώδες εικαστικό του όραμα στον καμβά και με την ενίσχυση μεγαλοπαραγόντων της νεοϋορκέζικης σκηνής τέχνης όπως ο γκαλερίστας Larry Gagosian και ο Άντι Γουόρχολ ξεκίνησε την θριαμβευτική αλλά τόσο σύντομη πορεία του στο αγρίως ανταγωνιστικό σύστημα της σύγχρονης τέχνης. Τον Μάιο του 2017, τριάντα σχεδόν χρόνια μετά τον θάνατό του, ένας πίνακας που είχε δημιουργήσει το 1982 θα έπιανε τα 110,5 εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασία του οίκου Sotheby's – ποσό που αποτελεί ρεκόρ για έργο Αμερικανού εικαστικού.

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

Παρότι συχνά παρήγαγε τεράστια σε μέγεθος έργα, πλημμυρισμένα από κραυγές σχημάτων και χρωμάτων, ο Μπασκιά ήταν παροιμιωδώς επιφυλακτικός με τη δημοσιότητα. Σχεδόν κάθε έργο του πάντως συμπεριλαμβάνει κάποιου είδους γραπτό λόγο, είτε επρόκειτο για φράσεις πνευματώδους αφαίρεσης, είτε για ψήγματα ντανταϊστικής ποίησης όπως λόγου χάρη το "MOST YOUNG KINGS GET THEIR HEAD CUT OFF" (Οι περισσότεροι βασιλιάδες κόβουν οι ίδιοι το κεφάλι τους). Θα μπορούσε να πει κανείς ότι χρησιμοποιούσε το λόγο όπως χρησιμοποιούσε τη μπογιά και το μολύβι, αποστάζοντας στις λέξεις την ιδιοσυγκρασιακή του προοπτική.

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

Ένα νέο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Πανεπιστήμιου του Princeton με τίτλο "Basquiat-isms" (Μπασκια-ισμοί), συγκεντρώνει, μαζί με φωτογραφίες, διάφορα «αποφθέγματα» του Μπασκιά, αλιευμένα από τα έργα, τα σημειωματάρια και τις συνεντεύξεις του, ως σπαράγματα μιας κοσμοθεωρίας που δεν πρόλαβε τους περιορισμούς, την συγκατάβαση και τον κυνισμό της ωριμότητας. Ιδού κάποια απ' αυτά:

«Νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλοί παραμελημένοι άνθρωποι στην τέχνη».

«Εγκατέλειψα το γκραφίτι γιατί έχει πολλούς κανόνες σχετικά με το τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις, και νομίζω ότι είναι δύσκολο να κάνεις τέχνη κάτω από τέτοιες συνθήκες».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Δεν υπάρχει καμιά επίδραση. Αυτό που αποκαλούν επίδραση δεν είναι επίδραση, είναι απλά η ιδέα κάποιου που διαπερνά ένα καινούργιο μυαλό, το δικό μου».

«Απολαμβάνω πραγματικά το ότι ο κόσμος νομίζει ότι είμαι κακό παιδί. Πιστεύω ότι είναι σπουδαίο».

«Ποτέ δεν δίνω σημασία τι λένε οι κριτικοί, ούτε και γνωρίζω κανέναν που να έχει ανάγκη τους κριτικούς για να ανακαλύψει τι είναι τέχνη».

«Προτιμώ την πληροφορία από την πινελιά – να έχω κάποιες λέξεις μόνο για να βάλω από κάτω τους κάποια συναισθήματα».

«Αυτό που επιζητούσα πάντα ήταν να επικοινωνήσω μια ιδέα, να ζωγραφίσω ένα ιδιαίτερο αστικό τοπίο».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
Φωτο: Lee Jaffe

«Προσπαθούσα να κάνω πίνακες διαφορετικούς από τους πίνακες που έβλεπα, οι οποίοι ήταν κυρίως μινιμαλιστικού ύφους και πολύ αφ' υψηλού και απόμακροι. Αναζητούσα μια ευθεία προσέγγιση έτσι ώστε βλέποντάς τους ο κόσμος θα ένιωθε αυτομάτως το συναίσθημα που κρυβόταν πίσω τους».

«Είχα πιστέψει κι εγώ κάποτε ότι εικαστικός καλλιτέχνης είναι κάποιος που μπορεί να ζωγραφίζει, αλλά οι ιδέες μου έχουν αλλάξει από τότε. Τώρα βλέπω τον καλλιτέχνη ως κάτι πολύ ευρύτερο απ' αυτό».

«Οι μεγαλύτεροι θησαυροί του κόσμου έχουν να κάνουν με την τέχνη. Μένουν για πάντα εδώ ακόμα κι αφότου έχουν φύγει οι άνθρωποι. Όταν δουλεύω όμως, δεν σκέφτομαι την τέχνη, σκέφτομαι τη ζωή».

«Μ' αρέσει ότι με θεωρούν κακό παιδί»: Ο δεκάλογος του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά Facebook Twitter
"Δεν μ' αρέσει να συζητάω για τέχνη": Το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Εικαστικά
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ