Tate: Μια εμβληματική σειρά φωτογραφιών γκέι ζευγαριών από τη δεκαετία του ’80 Facebook Twitter
Sunil Gupta, Ian & Pavlik, London, 1984, printed 2018.

30 gay ζευγάρια στην Αγγλία της Θάτσερ

0

Στην Tate Britain, η έκθεση «No Such Thing As Society 1980-1990» παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο οι καλλιτέχνες στη δεκαετία του 1980 μέσα σε ένα σκηνικό οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού εξερευνούν την εμπειρία τους από τη γη και το σώμα προκειμένου να στοχαστούν πάνω στην ταυτότητά τους και το αίσθημα του ανήκειν.

Η πρωθυπουργία της Μάργκαρετ Θάτσερ έχει καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη Βρετανία της δεκαετίας του 1980. Η κυβέρνησή της προχωρά σε περικοπές των δημοσίων δαπανών, ιδιωτικοποιεί τις εθνικοποιημένες βιομηχανίες και αμφισβητεί την εξουσία των συνδικάτων. Το 1984, η Εθνική Ένωση Ανθρακωρύχων διοργανώνει μια απεργία που διαρκεί έναν ολόκληρο χρόνο. Μέχρι το 1986, πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνεργοι. Παράλληλα, μετά τη «Μεγάλη Έκρηξη» της χρηματοοικονομικής απορρύθμισης, ο πλούτος του χρηματοπιστωτικού τομέα του Σίτι του Λονδίνου αυξάνεται.

Aντιλαμβανόμαστε ότι οι φωτογραφίες στη σειρά «Lovers: Ten Years On» ξεχωρίζουν για τη σκόπιμη σκηνοθεσία τους και τη συνειδητή συμμετοχή των υποκειμένων τους, ενώ διαφαίνεται η σχέση του φωτογράφου μαζί τους ταυτόχρονα ως ξένου αλλά και ως μέλους της κοινότητάς τους.

Οι συγκρούσεις στη Βόρεια Ιρλανδία, γνωστές ως The Troubles, συνεχίζονται. Νεαροί Μαύροι σε όλη την Αγγλία διαδηλώνουν κατά των φυλετικών διακρίσεων και της αστυνομικής βαρβαρότητας και συγκρούονται με τις αρχές. Το 1986, καθώς η επιδημία του AIDS πλήττει τις ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες, η βρετανική κυβέρνηση απαγορεύει στις τοπικές αρχές να προωθούν τα δικαιώματά τους.

Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sir Antony Gormley OBE RA, Three Ways: Mould Hole and Passage, 1981–2.

Πολλοί από τους καλλιτέχνες αυτής της έκθεσης δημιουργούν έργα που αντικατοπτρίζουν τη ζωή στη Βρετανία. Οι καλλιτέχνες θέτουν τις γνώριμες ιδέες τους σε νέο πλαίσιο, για να εκφράσουν έναν συνδυασμό ελπίδας και απογοήτευσης.

Άλλοι καλλιτέχνες εστιάζουν στο σώμα για να εξερευνήσουν τα όρια μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου κοινωνικού χώρου. Κάποιοι στοχάζονται πάνω στην εμπειρία της ασθένειας και του θανάτου. Άλλοι δημιουργούν έργα σχετικά με την ταυτότητα φύλου, τη σεξουαλικότητα ή τη φυλετική βία και τον κοινωνικό αποκλεισμό, ενσωματώνοντας τις προσωπικές τους εμπειρίες.

Σε αυτή την έκθεση δεν μπορεί κανείς να μη σταθεί στο πρωτοποριακό έργο «Lovers: Ten Years On», του 72χρονου σήμερα φωτογράφου Sunil Gupta, μια σειρά από τριάντα και πλέον ασπρόμαυρα πορτρέτα γκέι ζευγαριών που τραβήχτηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 1984 και 1986.​

Η σειρά «Lovers: Ten Years On» δημιουργήθηκε μετά τη λήξη της δικής του σχέσης που διήρκεσε δέκα χρόνια, όταν, σαν μια μορφή κοινωνικής ανάλυσης, αποφάσισε να καταγράψει τις μακροχρόνιες γκέι σχέσεις που συνάντησε και τις μεταβαλλόμενες ευαισθησίες του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο βρισκόταν. Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που ποζάρουν στον φακό του προέρχονται από το κοινωνικό του περιβάλλον εκείνης της εποχής· είναι ζευγάρια που διέμεναν στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου.

Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Untitled #02, Saleem Kidwai and me, Qutub Minar, Delhi, 1982.

Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια δύο ετών και όλες ακολουθούν την ίδια φόρμα – είναι λήψεις σε οικιακούς χώρους, με τις πόζες και τις συνθέσεις να θυμίζουν παραδοσιακές οικογενειακές φωτογραφίες. Τα υποκείμενα τοποθετούνται στο κέντρο του κάδρου και κοιτάζουν απευθείας στην κάμερα. Τα περισσότερα ζευγάρια παρουσιάζονται σε τρυφερές πόζες, αγκαλιασμένα, στο περιβάλλον του σπιτιού τους. Κάποια ζευγάρια συνοδεύονται από τα κατοικίδιά τους, ενώ άλλα επέλεξαν να φωτογραφηθούν μπροστά από έργα τέχνης στο σαλόνι τους, περιτριγυρισμένα από βιβλία ή στην κουζίνα τους.

Η σειρά αυτή συνοδευόταν από μια δήλωση του καλλιτέχνη, στην οποία παρατηρούσε ότι, ενώ υπήρξε μια αλλαγή στην αυτοσυνειδησία των γκέι ατόμων από τη δεκαετία του 1970, η άφιξη του HIV και του AIDS είχε και πάλι στρέψει την κοινή γνώμη ενάντια στην αποδοχή της ομοφυλοφιλίας, με τις δημοφιλείς και εμπορικές αναπαραστάσεις να κυριαρχούνται από συγκεκριμένα στερεότυπα.

Ήταν η εποχή που είχε εγκαθιδρυθεί μια κουλτούρα απόλυτης σιωπής γύρω από την ύπαρξη γκέι ατόμων στην κοινωνία, με το περίφημο άρθρο 28 να «εξαφανίζει» όλους τους οργανισμούς στήριξης του γκέι πληθυσμού. Σε αντίθεση με αυτήν τη συνθήκη, τα ζευγάρια στη σειρά «Lovers: Ten Years On» παρουσιάζονται συχνά ως αρκετά συνηθισμένοι, λευκοί, μεσαίας τάξης άνθρωποι, σε μακροχρόνιες μονογαμικές σχέσεις.

Γράφει ο Sunil Gupta εκείνη την εποχή: «Τα ζευγάρια φαίνεται να έχουν βρει τη θέση τους. Οι ομάδες αυτοβοήθειας για γκέι άτομα προτρέπουν σε μια αλλαγή στη σεξουαλική συμπεριφορά και στη μείωση του αριθμού των συντρόφων. Ωστόσο, παρά την έλλειψη νομικής αναγνώρισης, με τη νέα έμφαση στη μονογαμία και με τις κοινωνικές στάσεις να επιστρέφουν στην εχθρότητα, καθώς και δεδομένης της ορατότητας στην καθημερινή ζωή για τους γκέι άνδρες σε σχέσεις, το να είναι κάποιος σύντροφος τώρα μπορεί να αποδειχτεί τόσο δύσκολο όσο ήταν και πριν από δέκα χρόνια.

Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Johnathan & Kim, London, 1985, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Sue & Yve, London, 1984, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Roger & Steve, London, 1984, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Dylan & Gerald, London 1985, printed 2018.

Με μία εξαίρεση, αυτές οι φωτογραφίες δημιουργήθηκαν στο Λονδίνο. Τα ζευγάρια καθορίζουν τον εαυτό τους με διάφορα κριτήρια: κάποια ζουν μαζί, κάποια όχι, κάποια είναι μαζί για λίγο, κάποια για πολύ καιρό, και ούτω καθεξής. Πιστεύω ότι η σχέση μεταξύ γκέι ανδρών είναι ένα σημαντικό, αλλά συχνά παραμελημένο στοιχείο της ζωής τους». (Gupta, Artist’s Statement for “Lovers: Ten Years On”, 1985.)

Σύμφωνα με τον ιστορικό Στιούαρτ Χολ, ο Gupta «εστιάζει σε μια διασπορική αίσθηση πάνω στο πιο μυστηριώδες από τα φαινόμενα της εποχής του – τους Άγγλους, την “αγγλικότητα” και τις περιπέτειές της. Εξερευνά τις διαφορές μεταξύ της νοτιοασιατικής κουλτούρας και της μητροπολιτικής μοντερνικότητας, καθώς και όσων μεσολαβούν ανάμεσα στην γκέι σεξουαλικότητα και τον σύγχρονο κόσμο».

Ο Gupta είχε εμπλακεί σε ακτιβιστική δράση για το AIDS ακόμη και πριν διαγνωστεί ο ίδιος με HIV το 1990, τη χρονιά κατά την οποία, μαζί με την Tessa Boffin, επιμελήθηκαν την περιοδική έκθεση «Ecstatic Antibodies» που συνοδευόταν από την έκδοση «Ecstatic Antibodies: Resisting the AIDS Mythology». Πολλοί από τους ανθρώπους που φωτογραφήθηκαν στη σειρά «Lovers: Ten Years On» έχασαν τη ζωή τους στην επιδημία του AIDS.

Ο Gupta γεννήθηκε στο Νέο Δελχί της Ινδίας το 1953 και το 1969 μετανάστευσε στο Μόντρεαλ του Καναδά με την οικογένειά του. Ασχολήθηκε με τη φωτογραφία ενώ σπούδαζε διοίκηση επιχειρήσεων. Σπούδασε φωτογραφία στο The New School for Social Research στη Νέα Υόρκη, στο West Surrey College of Art and Design, στο Farnham, και έκανε μεταπτυχιακό στη φωτογραφία στο Royal College of Art του Λονδίνου (1981-1983) και διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο του Westminster.

Αποδέχτηκε τη σεξουαλικότητά του για πρώτη φορά όταν έφτασε στο Πανεπιστήμιο Concordia στο Μόντρεαλ το 1970. Εντάχθηκε σε μια ομάδα του απελευθερωτικού κινήματος των ομοφυλόφιλων στην πανεπιστημιούπολη και τράβηξε φωτογραφίες για τη φοιτητική εφημερίδα. Η καριέρα του έχει αφιερωθεί στις αδικίες που υπέστησαν οι ομοφυλόφιλοι άνδρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου, και εστιάζει σε θέματα σεξουαλικής ταυτότητας, μετανάστευσης, φυλής και οικογένειας.

Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Bruno & Daniel, London, 1984, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Andrew & John, London, 1985, printed 2018.

Διαπίστωσε ότι το Λονδίνο στα τέλη της δεκαετίας του 1970 υστερούσε στη θεωρητική συζήτηση γύρω από τις αναπαραστάσεις της εικόνας και τις φυλετικές ευαισθησίες και αποφάσισε να δημιουργήσει τη «δική του πολιτισμική ιστορία», με τις σεξουαλικές και φυλετικές διαφορές να γίνονται το κεντρικό θέμα του καλλιτεχνικού του έργου.

Η σειρά «Lovers: Ten Years On» σηματοδοτεί μια σημαντική στιγμή στην καλλιτεχνική του εξέλιξη. Παρά το ευρύ δίκτυο γνωριμιών που είχε εντός του κινήματος της «μαύρης τέχνης» (γενικός όρος της εποχής για όλες τις μειονότητες), ήταν εξαιρετικά δύσκολο να εκτεθούν αυτές οι φωτογραφίες εκείνη την εποχή. Η πλήρης σειρά έχει παρουσιαστεί στο σύνολό της μόνο μία φορά μέχρι σήμερα, το 1984 στην γκαλερί Five Dials του Λονδίνου.

Ο Gupta το αποδίδει αυτό στην επικρατούσα απουσία μαύρης καλλιτεχνικής δύναμης, καθώς και στην απροθυμία να αναγνωριστεί η διαφυλετική ανδρική ή ομοερωτική επιθυμία. Με τη σημερινή οπτική, αντιλαμβανόμαστε ότι οι φωτογραφίες της σειράς «Lovers: Ten Years On» ξεχωρίζουν για τη σκόπιμη σκηνοθεσία τους και τη συνειδητή συμμετοχή των υποκειμένων τους, ενώ διαφαίνεται η σχέση του φωτογράφου μαζί τους ταυτόχρονα ως ξένου αλλά και ως μέλους της κοινότητάς τους.

Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Denzil Forrester MBE, Three Wicked Men, 1982.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Mona Hatoum, Performance Still, 1985–95.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Linder, She/She, 1981, printed 2007.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Guy & Brian, London, 1984, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Rita Keegan, Homage to Frida Kahlo, 1987.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Emmanuel & David, London, 1984, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Gilbert & George, England, 1980.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Sunil Gupta, Karl & Daniel, London, 1985, printed 2018.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Rita Donagh, Long Meadow, 1982.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Claudette Johnson MBE, Untitled, 1987.
Ομόφυλα ζευγάρια στη θατσερική Αγγλία Facebook Twitter
Derek Jarman, Dead Man’s Eyes, 1987.
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στάνλεϊ Στέλαρ: Ο φωτογράφος της γκέι γενιάς που αποδεκατίστηκε από το AIDS

Φωτογραφία / Στάνλεϊ Στέλαρ: Ο φωτογράφος της γκέι γενιάς που αποδεκατίστηκε από το AIDS

Τα «πειρατικά» του πορτρέτα, τα στιγμιότυπα τεμπέλικης ανεμελιάς στις ετοιμόρροπες προβλήτες του West Side αποτελούν μαρτυρία μιας εποχής και μιας κοινότητας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Οι μεγάλες εκθέσεις του 2025

Εικαστικά / Οι μεγάλες διεθνείς εκθέσεις του 2025 που αξίζουν το ταξίδι

Τα σχέδια των Dolce & Gabbana και η εμβληματική τέχνη του Anselm Kiefer, οι περφόρμανς του Leigh Bowery, οι γυναίκες της Suzanne Valadon και ο ονειρικός κόσμος του Wes Anderson βρίσκονται ανάμεσα στις πιο σημαντικές εκθέσεις της νέας χρονιάς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ