Bill Balaskas: «Η γλώσσα στην εννοιολογική τέχνη μπορεί να δημιουργήσει μια ρωγμή»

Βασίλης Μπαλάσκας: There is no sea without a land / There is no land without a sea «2291» Facebook Twitter
Με το να είναι αυτά τα έργα σε ένα δημόσιο χώρο και να έχουν ένα χαρακτήρα περισσότερο «αινιγματικό» μπορούν να αποτελέσουν και ένα είδος πρώτης επαφής για ένα κοινό. Οπότε, πράγματι αποτελούν και χειρονομίες. Φωτ.: Θάνος Καρτσόγλου
0

Εικαστικός, συγγραφέας και ακαδημαϊκός, ο Bill Balaskas, που έχει βάση το Λονδίνο, όπου ζει και εργάζεται ως διευθυντής Έρευνας στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Kingston, επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του, τη Θεσσαλονίκη, και παρουσιάζει μια μεγάλη εγκατάσταση από λευκό νέον στους κήπους του Αρχαιολογικού Μουσείου με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή: δύο μεγάλου μεγέθους επιγραφές που θα φωτίζονται εναλλάξ, με τις φράσεις «There is no sea without a land» / «Δεν υπάρχει θάλασσα χωρίς στεριά» και «There is no land without a sea» / «Δεν υπάρχει στεριά χωρίς θάλασσα».

Λίγο πριν ανάψουν για να υπενθυμίσουν στους Θεσσαλονικείς αλλά και σε όλους μας τα υδάτινα όρια της Ιστορίας, μας εξηγεί πώς εμπνεύστηκε το έργο, γιατί το ονομάζει «2291» και τι σημαίνει δημόσια εικαστική παρέμβαση. 

— Ετοιμάζεσαι να παρουσιάσεις ένα δημόσιο έργο, μια κατασκευή μεγάλων διαστάσεων με νέον. Θεωρείς ότι το κοινό της Θεσσαλονίκης είναι εξοικειωμένο με μια τέτοια παρέμβαση;  
Τα έργα που προβάλλονται σε δημόσιους χώρους δεν μπορούν να προσεγγίσουν αμέσως όλα τα κοινά – μπορεί και να μην τα καταφέρουν ποτέ. Αλλά το «2291» περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία πέρα από την εγκατάσταση, δράσεις, κατάλογο, ιστότοπο, μια διεθνή ημερίδα που θα αντισταθμίσει το γεγονός ότι είναι μια προσωρινή παρέμβαση στην πόλη. Επίσης, κείμενα, ένα δικό μου, που αναφέρεται στην ιστορία του παππού μου που έζησε την Καταστροφή, και δύο επιμελητικά των Νικόλα Βαμβουκλή και Giulia Colletti, που θα συμπληρώνουν το έργο, δημιουργώντας μεγαλύτερη διάχυση, και θα μπορεί κανείς να τα διαβάσει στον κατάλογο που θα διατίθεται δωρεάν, όπως και στον ιστότοπο.

Καθώς η εγκατάσταση θα βρίσκεται στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου, εξασφαλίζεται η επαφή με ένα ετερογενές κοινό. Οι δύο φράσεις θα ανάβουν κυκλικά ανά εικοσιτετράωρο. Ωστόσο θα είναι ευανάγνωστες ανά πάσα στιγμή, ενώ κάθε μέρα, ακριβώς τα μεσάνυχτα, θα αλλάζει η φράση που θα φωτίζεται. 

Προφανώς δεν ήθελα να δημιουργήσω ένα έργο που θα προσπαθούσε να πει μια «αντίστροφη» ιστορία. Η αντιστροφή των ψηφίων περισσότερο έχει στόχο να αντιστρέψει τη σχέση μας με τον χρόνο. Να μας κάνει να αναλογιστούμε, δηλαδή, το απώτερο μέλλον με δεδομένη τη Μικρασιατική Καταστροφή.

— Έχεις ξανακάνει κάτι ανάλογο με δημόσιο χαρακτήρα; 
Ναι, διάφορες εγκαταστάσεις μέσα στα χρόνια, και με νέον και με άλλα μέσα. Η μεγαλύτερη είναι αυτή του 2013 στο Royal College of Art με ένα μπάνερ με τη φράση «The market will save us» («Η αγορά θα μας σώσει») που κάλυπτε τη μισή πρόσοψη του κολεγίου. Πάλι πρωταγωνιστής ήταν η γλώσσα, που είναι βασικό στοιχείο σε πολλά έργα μου. Ήταν ένα ειρωνικό σχόλιο πάνω στη λειψή χρηματοδότηση των καλλιτεχνικών και ανθρωπιστικών σπουδών και των τεχνών γενικότερα μετά την κρίση του 2008. Ήταν μια παρέμβαση μεταξύ conceptual art και ακτιβισμού σε ένα πολύ κεντρικό σημείο του Λονδίνου. Τρία χρόνια μετά, το ίδιο μπάνερ παρέλασε στο κέντρο της Βοστώνης, μερικές εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.

Βασίλης Μπαλάσκας: There is no sea without a land / There is no land without a sea «2291» Facebook Twitter
Νομίζω ότι η σχέση με τον χρόνο είναι βασικό στοιχείο του έργου και ότι η σχέση που έχουμε ως Έλληνες με τον χρόνο είναι συχνά προβληματική. Φωτ.: Θάνος Καρτσόγλου

— Θα τα λέγαμε και χειρονομίες τέχνης που συνδέονται με τη γλώσσα και τη σκέψη. Αυτού του τύπου οι δημόσιες παρεμβάσεις λειτουργούν εικαστικά ή καθαρά πολιτικά;
Για άλλους λειτουργούν εικαστικά, για άλλους πολιτικά. Αυτή είναι και η δύναμη της γλώσσας στην εννοιολογική τέχνη, ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ρωγμή» που θα προσελκύσει ακόμα και ένα κοινό που δεν έχει κάποια ιδιαίτερη σχέση με την τέχνη. Είναι μια ανοιχτή πρόσκληση για την αποκωδικοποίηση ενός κειμένου που παρουσιάζεται σε μια μορφή διαφορετική από τη συνηθισμένη. Με το να τοποθετούνται αυτά τα έργα σε έναν δημόσιο χώρο και να έχουν έναν χαρακτήρα περισσότερο «αινιγματικό» μπορούν να αποτελέσουν και ένα είδος πρώτης επαφής με ένα κοινό. Οπότε, πράγματι είναι και χειρονομίες. 

— Η Μικρασιατική Καταστροφή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωφη της Θεσσαλονίκης, ο αστικός της ιστός αποτελείται κυρίως από πρόσφυγες. Βασίστηκες, λες, και σε προσωπικές μνήμες ενός παππού.
Ναι, σε κάποιες μνήμες του παππού μου Μιχάλη Ορφανίδη, που έγινε πρόσφυγας στα έντεκά του. Αυτό που με εμπνέει περισσότερο από την ιστορία του είναι το ότι, παρά τα όσα έζησε ο ίδιος, ακόμα και τους διωγμούς του 1914-1915 –κι αυτό το ανακάλυψα κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου–, η στάση ζωής του ήταν πάντα προσανατολισμένη στο μέλλον.

Αυτό δεν είχε να κάνει μόνο με τη σωτηρία μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, το ταξίδι προς την Ελλάδα και την άφιξή του εδώ αλλά και με το ότι έζησε μια ζωή πραγματικά γεμάτη. Απέκτησε δέκα παιδιά, τα οποία φρόντισε, μαζί με τη γιαγιά μου, να λάβουν κάποιου είδους μόρφωση. Πίστευε ότι αν προκόψει η οικογένεια, προκόβει και ο τόπος. Γι’ αυτό μέρος του πρότζεκτ είναι και δύο δράσεις-εργαστήρια. Το πρώτο θα απευθύνεται στη νεότερη γενιά και το δεύτερο σε μεγαλύτερες ηλικίες, παρουσιάζοντας την οπτική των νεότερων. 

— Οι αναφορές σε στεριά και θάλασσα προφανώς αφορούν και το πρόβλημα των συνόρων και της προσφυγιάς σήμερα. Μηνύματα που απευθύνονται σε όλους μας.
Δεν θα μπορούσαν να μη γίνουν αυτές οι αναφορές, που στόχο έχουν να μας κάνουν να σκεφτόμαστε πιο συνολικά το σήμερα μέσα από τις διαρκείς μετακινήσεις των λαών μεταξύ στεριάς και θάλασσας και τους ιστορικούς κύκλους που αυτές δημιουργούν.

Ένας τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να επιχειρήσουμε ένα άλμα στον χρόνο. Πώς θα μπορούσε να είναι ο κόσμος μας σε δύο αιώνες και παραπάνω από τώρα, όπως είναι ο τίτλος του πρότζεκτ, που είναι η αντιστροφή της χρονολογίας της Μικρασιατικής Καταστροφής; Αυτή η αντιστροφή μάς ζητά να σκεφτούμε από μια απόσταση ακόμα μεγαλύτερη από αυτή που μας δίνουν τα εκατό χρόνια.

Από αυτή την άποψη το έργο αναφέρεται στον διαχρονικό και στον οικουμενικό χαρακτήρα των προσφυγικών κρίσεων, αλλά κρύβει μέσα του και την ελπίδα να εκλείψουν μια ώρα αρχύτερα. Να μην περιμένουμε, δηλαδή, μέχρι το 2291 για να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες του προβλήματος.

Προφανώς δεν ήθελα να δημιουργήσω ένα έργο που θα προσπαθούσε να πει μια «αντίστροφη» ιστορία. Η αντιστροφή των ψηφίων περισσότερο έχει στόχο να αντιστρέψει τη σχέση μας με τον χρόνο, να μας κάνει να αναλογιστούμε δηλαδή το απώτερο μέλλον με δεδομένη την Καταστροφή. Νομίζω ότι η σχέση με τον χρόνο είναι βασικό στοιχείο του έργου και ότι η σχέση που έχουμε ως Έλληνες με αυτόν είναι συχνά προβληματική. 

Βασίλης Μπαλάσκας: There is no sea without a land / There is no land without a sea «2291» Facebook Twitter
‘2291’, τμήμα νέον εγκατάστασης του Βασίλη Μπαλάσκα. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και της Ergon Culture. Φωτ.: Θάνος Καρτσόγλου
Βασίλης Μπαλάσκας: There is no sea without a land / There is no land without a sea «2291» Facebook Twitter
‘2291’, τμήμα νέον εγκατάστασης του Βασίλη Μπαλάσκα. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και της Ergon Culture. Φωτ.: Θάνος Καρτσόγλου

— Είναι όντως προβληματική; 
Ναι, γιατί η συνέχεια του χρόνου στο μυαλό των περισσότερων είναι αποκλειστικά η συνέχεια του παρελθόντος. Γι’ αυτό και πολλές φορές νιώθουμε παραδομένοι σε ό,τι μας συμβαίνει, είτε προσωπικά είτε ως κοινωνία, ειδικά εάν αυτό το «κάτι» είναι δύσκολο ή δυσάρεστο.

— Ποιος λαός δεν το κάνει;
Η εξάρτησης του παρόντος αποκλειστικά από το παρελθόν είναι αυτή που δημιουργεί το πρόβλημα. Γιατί σημαίνει ότι το παρόν μετατρέπεται σε μια διαρκή αναπόληση είτε του ήδη χαμένου είτε αυτού που χάνεται κάθε στιγμή μπροστά στα μάτια μας. Αυτό συνεπάγεται ότι αντιλαμβανόμαστε το τώρα ως κάτι που είναι πάντα λειψό σε σχέση με το χθες.

Για παράδειγμα, αν δούμε τη Μικρασιατική Καταστροφή μεμονωμένα, είναι μια τρομερή τραγωδία. Αλλά αν τη δούμε μέσα στο πλαίσιο των εξελίξεων που έφεραν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, παραμένει μια τρομερή τραγωδία, αλλά οφείλουμε να πάμε τη σκέψη μας ένα βήμα παραπέρα, ακόμα και σε ένα εντελώς βασικό επίπεδο ανάγνωσης της Ιστορίας. Αν σκεφτούμε πού βρισκόταν το ελληνικό κράτος το 1912 και που έφτασε το 1922, θα έχουμε μια τελείως διαφορετική ανάγνωση της περιόδου, χωρίς αυτό φυσικά να αίρει το τραύμα της Καταστροφής.

Οπότε, το να μπορούμε να προσαρμόζουμε την οπτική μας είναι δύναμη γιατί κάθε φορά που το κάνουμε κάτι κερδίζουμε. Το θέμα είναι πόσο συνειδητά μπορούμε να εισέλθουμε σε αυτήν τη διαδικασία, γιατί αυτό απαιτεί έναν βαθμό ωριμότητας που παραμένει ζητούμενο. 

— Οι φράσεις σου είναι σαν να υπενθυμίζουν σε όλους τον βαθμό που τα θαλάσσια όρια είναι το μόνιμο σύνορο κατάκτησης ή ακύρωσης στην ιστορία των ανθρώπων. 
Αυτή είναι μια αλήθεια που συχνά την ξεχνάμε, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Λόγω της θάλασσας, οι άνθρωποι ζούσαν καταστάσεις που άλλαζαν πολύ γρήγορα, είτε λόγω κατάκτησης είτε λόγω ακύρωσης, πολύ γρηγορότερα απ’ ό,τι τώρα, ακόμα και στα πολύ βασικά δεδομένα της ζωής τους. Γι’ αυτό και η επανάληψη, που είναι κυρίαρχο στοιχείο των δύο φράσεων, βλέπει τον ιστορικό κύκλο ως κύκλο μεταβολής.

Η επανάληψη είναι βασικό στοιχείο της φύσης, αλλά μέσα από ένα πρίσμα διαρκούς εξέλιξης. Αυτό το ξέρουμε από τον Ηράκλειτο και από τον Δαρβίνο, γι’ αυτό ανέφερα τη σημασία της απόστασης.

Αν σκεφτούμε την ίδια την ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής από την οπτική μερικών ετών πριν ή από το «τυχαίο» έτος 2291, μπορούμε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πιο ουσιαστικά πώς θα θέλαμε να είναι το μέλλον μας και τι πρέπει να κάνουμε γι’ αυτό, θέτοντας ίσως περισσότερο εσωτερικά σύνορα κατάκτησης και ακύρωσης.

Βασίλης Μπαλάσκας: There is no sea without a land / There is no land without a sea «2291» Facebook Twitter
Λόγω της θάλασσας, οι άνθρωποι ζούσαν σε καταστάσεις που άλλαζαν πολύ γρήγορα, είτε λόγω κατάκτησης είτε λόγω ακύρωσης, πολύ γρηγορότερα απ’ ό,τι τώρα, ακόμα και στα πολύ βασικά δεδομένα της ζωής τους. Φωτ.: Θάνος Καρτσόγλου

— Βέβαια, το 2291 πιθανόν οι άνθρωποι θα ταξιδεύουν στο Διάστημα. 
Πιθανόν, αλλά αυτήν τη στιγμή υπάρχουν σημαντικά ζητήματα στη Γη, όπως η προοπτική ενός Γ' Παγκόσμιου Πολέμου ή οι καταστροφές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, με επισιτιστικές κρίσεις και βίαιες μετακινήσεις. Νομίζω ότι πριν φτάσουμε στο Διάστημα έχουμε να σκεφτούμε πολύ σημαντικά θέματα. Ειδικά στην παρούσα συγκυρία, ειδικά αν δεν θέλουμε να καταλήξουμε πρόσφυγες του Διαστήματος.

— Υπάρχει κίνδυνος να παρερμηνευτούν οι δύο φράσεις; 
Κάθε έργο που βρίσκεται σε έναν δημόσιο χώρο διατρέχει τον κίνδυνο της παρερμηνείας. Αυτό είναι ένα ρίσκο που εξαρτάται από τον εκάστοτε καλλιτέχνη αν θέλει να το πάρει ή όχι, και σε ποιον βαθμό.

Για παράδειγμά, το 2013 η παρέμβασή μου στο Royal College of Art παρερμηνεύθηκε από κάποιους τραπεζίτες του Σίτι του Λονδίνου, που θεώρησαν ότι ήταν μια ρητή δήλωση των πανεπιστημίων και της καλλιτεχνικής κοινότητας υπέρ του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δεν το είδαν ως ένα ειρωνικό σχόλιο που είχε να κάνει με τις περικοπές εκείνης της εποχής, οι οποίες ήταν καταστροφικές για πολλά ιδρύματα και πολλούς καλλιτέχνες. Κατά τη γνώμη τους σήμαινε ότι, επειδή το κράτος δεν είναι ικανό να κάνει τη δουλειά του όπως αυτοί την αντιλαμβάνονταν, η μόνη λύση είναι να αφεθούμε απόλυτα στην αγορά. Είδαν μόνο ένα είδος κυριολεκτικής σημασίας.

Υπάρχει αυτό το ρίσκο. Εγώ είμαι διατεθειμένος να το πάρω, γιατί στη ζυγαριά του «κέρδους» και της «ζημίας» ευελπιστώ πάντα ότι θα είναι μεγαλύτερο το «κέρδος». Τελικά, για μένα οι δύο φράσεις του έργου έχουν να κάνουν με το πώς αντιμετωπίζουμε το τραύμα. Αν το τραύμα δεν συνοδεύεται από την ελπίδα, γίνεται μια πληγή που όσο πάει και κακοφορμίζει γιατί κανείς δεν ξέρει πώς να τη γιατρέψει ή γιατί δεν έχει το θάρρος να το κάνει. 

Η εγκατάσταση «2291» του Bill Balaskas είναι μια παραγωγή της ΑΜΚΕ ΕRGON-CULTURE και θα παρουσιαστεί στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης από τις 20 Ιουλίου έως τις 15 Σεπτεμβρίου 2022 στο πλαίσιο του προγράμματος 2022 του θεσμού «Όλη η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός». 

https://www.billbalaskas.com/

https://www.2291.gr/ (live από τις 20 Ιουλίου)

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μνήμες προσφύγων. Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο», ένα λεύκωμα για την ιστορία μιας πόλης

Βιβλίο / «Μνήμες προσφύγων. Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο»: Ένα λεύκωμα για την ιστορία μιας πόλης

Μέσα από φωτογραφίες, αρχειακό υλικό, προφορικές μαρτυρίες και δημοσιεύματα για την περίοδο της εγκατάστασης των προσφύγων, αναδεικνύεται η διαρκής ανθρώπινη προσπάθεια και εργασία των 13.000 Μικρασιατών που εγκαταστάθηκαν στη βιομηχανική πόλη του Βόλου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Εικαστικά / «Allspice» στο Μουσείο Ακρόπολης: Mια έκθεση για τις αρπαγές, τις λεηλασίες, τις διώξεις των πολιτισμών

Ο Michael Rakowitz, χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές προσεγγίσεις, ανοίγει έναν διάλογο με έργα συγκινητικά, φανερά πολιτικά, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της Ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατερίνα Βαγενά: «Δεν καταλαβαίνω γιατί φερόμαστε λες και το να μεγαλώνεις είναι αρρώστια»

Οι Αθηναίοι / «Δεν έκανα την Κιμωλία για τα λεφτά αλλά για να δείξω αυτό που είμαι»

Eίναι η ιδιοκτήτρια της Κιμωλίας, του art café που έγινε σημείο αναφοράς στην Πλάκα. Δηλώνει αυτοδίδακτη στα πάντα και πιστεύει στη δύναμη των ανθρώπων να ξαναγεννιούνται. Η Κατερίνα Βαγενά είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
CHECK ANTISOCIAL

Εικαστικά / Antisocial: Η Φρόσω Πίνη έφερε την τέχνη σε ένα θρυλικό αθηναϊκό αφτεράδικο

Στη στοά της Λεωκορίου, στου Ψυρρή, η Φρόσω με αφοσίωση δίνει ζωή σε έναν χώρο τέχνης που κάνει τους Αθηναίους να φτάνουν στην Cantina Social πιο νωρίς απ’ ό,τι είχαν συνηθίσει — και έτσι, τουλάχιστον, έχουν μαζί τους τα γυαλιά ηλίου· just in case.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ximena Maldonado Sánchez: «cardón, carmín y ola»

Εικαστικά / «Τα έργα μου δεν είναι φωτογραφίες, ούτε καρτ ποστάλ»

Η 26χρονη Μεξικανή ζωγράφος Ximena Maldonado Sánchez παρουσιάζει σε μία νέα έκθεση στην γκαλερί Bernier/Eliades στην Αθήνα μια τοπιογραφία με κάκτους, υπόγεια νερά και το κόκκινο του πάθους, που θυμίζει έντονα την πατρίδα της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ