Αυτός είναι ο πίνακας του Μοντιλιάνι που «εξέθεσε» τον Τσακαλώτο

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει από χθες, με αφορμή τις εικόνες που κυκλοφόρησαν με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να κάνει δηλώσεις μπροστά σε έναν από τους διάσημους γυμνούς πίνακες του Μοντιλιάνι.

Το διαδίκτυο γέμισε σχόλια και memes, με τους επικριτές του να θεωρούν «απρεπές» να γίνονται δηλώσεις από τον υπουργό Οικονομικών μπροστά σε γυμνή εικόνα, ακόμα κι αν πρόκειται για έναν από τους πιο εμβληματικούς πίνακες του «καταραμένου» ζωγράφου.

Ποιος ήταν όμως ο ζωγράφος που φιλοτέχνησε το συγκεκριμένο έργο; Ο ζωγράφος και γλύπτης Αμαντέο Κλεμέντε Μοντιλιάνι (1884-1920) γεννήθηκε στο Λιβόρνο της Τοσκάνης και ξεκίνησε τις σπουδές του στις καλές τέχνες στην Ιταλία. Μετακόμισε στο Παρίσι το 1906 όπου και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε σε ηλικία 36 ετών.

Τον χαρακτήρισαν καταραμένο -λογοτέχνες και άλλοι άνθρωποι των τεχνών- γιατί τα δημιουργικά χρόνια της ζωή του διήρκεσαν πολύ λίγο (1915-1918). Ήταν σαν μια αναλαμπή που έσβησε ξαφνικά, όπως και κείνος λίγα χρόνια αργότερα, κατεστραμμένος από την άστατη ζωή και την εύθραυστη υγεία του. Το έργο του όμως είναι πολύ επιβλητικό για να φυλακίσει τον δημιουργό του σε λογοτεχνικούς μύθους. Είναι ειλικρινές και καλά καθορισμένο.

Ο Μοντιλιάνι γεφύρωσε πολλές από τις αισθητικές τάσεις (κυβισμό, γαλάζια και ροζ περίοδο του Πικάσο, νέγρικα γλυπτά, φλωρεντινή παράδοση κ.ά.) που ήταν διάχυτες στα διαμερίσματα της Bateau-Lavoir στη Μονμάρτη των αρχών του περασμένου αιώνα.

Το αποτέλεσμα των επιρροών αυτών είναι μία επιτηδευμένη κομψότητα που διακρίνεται στην καθαρότητα του σχεδίου, στην έντονη σχηματοποίηση των μοντέλων του με τα στενόμακρα πρόσωπα, τους επιμήκεις λαιμούς και τις στενές πλάτες.

Ο χαρακτηριστικός μανιερισμός του θα μπορούσε να σχολιαστεί αρνητικά, μια πιο προσεκτική ματιά όμως -ειδικά στις προσωπογραφίες του- αποκαλύπτει μια εκπληκτική γκάμα συναισθημάτων. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει σπουδαίο το έργο του και δεν το εγκλωβίζει στις μορφολογικές αρχές που ο ίδιος επινόησε.