Επιστροφή στα βασικά!

Επιστροφή στα βασικά! Facebook Twitter
Είναι χαρακτηριστικό το εξής: η Φθινοπωρινή Σονάτα τελειώνει όπως αρχίζει, με μια επιστολή της κόρης προς τη μητέρα της...
1

Η Σαρλότ είναι διάσημη πιανίστρια. Όλη η ζωή της ήταν αφιερωμένη στην καριέρα της. Δεν υπολόγισε ποτέ αρκετά ούτε τον άνδρα της, ούτε τις δύο κόρες που απέκτησε μαζί του. Πάντα έλειπε ή ήταν απασχολημένη, προετοιμάζοντας το επόμενο ρεσιτάλ της. Δύο χρόνια που έμεινε στο σπίτι λόγω προβλημάτων υγείας, ήταν εφιάλτης για τη μεγάλη κόρη της, την Εύα. Ήθελε να γίνει καλή μαμά, όταν δεν είχε τον τρόπο ούτε τη διάθεση να στραφεί και να ασχοληθεί ουσιαστικά με τις κόρες της.


Η Εύα είναι παντρεμένη μ' έναν εφημέριο που δεν ερωτεύτηκε ποτέ, σε κάποια επαρχιακή πόλη. Το αγοράκι που είχε αποκτήσει μαζί του πνίγηκε σ' ένα πηγάδι (η επιρροή του ιψενικού θεάτρου είναι στο σημείο αυτό έντονη). Λίγο καιρό μετά παίρνει στο σπίτι της την αδελφή της, που έχει σοβαρό νευρολογικό πρόβλημα, για να τη φροντίζει. Η μητέρα τους πάντα εξαφανισμένη, απορροφημένη στις επαγγελματικές υποχρεώσεις της.

Η Φθινοπωρινή Σονάτα στηρίζεται στον λόγο, στον διάλογο των δύο γυναικών, αλλά επειδή αναφέρεται σε βαθιά ψυχολογικά τραύματα, απαιτεί την ολική (ψυχή τε και σώματι) εμπλοκή της κάθε ηθοποιού, και μάλιστα σε διαρκή αναφορά και αλληλεπίδραση με την άλλη.


Ώσπου, έπειτα από 7 χρόνια που έχουν να συναντηθούν, η Σαρλότ αποφασίζει να ανταποκριθεί στην πρόσκληση της κόρης και να την επισκεφτεί. Μέσα σε μία μέρα, μάνα και κόρη θα πουν όσα δεν μπόρεσαν να πουν ποτέ στην έως τότε ζωή τους. Μπορεί να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος; Είναι εφικτή η συγχώρεση και η αποδοχή του ανθρώπου που μας έδωσε τη ζωή, αλλά μας στέρησε ό,τι είναι απολύτως αναγκαίο για να ζήσει κανείς, την αγάπη, την ασφάλεια, την αίσθηση ότι κάποιος μας νοιάζεται;
Ο μεγάλος Σουηδός σκηνοθέτης Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (1918-2007) έγραψε και σκηνοθέτησε τη Φθινοπωρινή Σονάτα το 1978. Καθώς μεγάλο μέρος του έργου του (έργα και ταινίες) έχει αυτοβιογραφικές αναφορές, μπαίνει κανείς στον πειρασμό να δει στην προβληματική σχέση μητέρας-κόρης τη δική του επώδυνη σχέση με τον πατέρα του, έναν αυστηρό λουθηρανό ιερέα που τον κλείδωνε στην ντουλάπα όταν έβρεχε το κρεβάτι του – αργότερα, φοιτητής πια, θα έρθει σε ρήξη μαζί του, που θα διαρκέσει πολλά χρόνια.


Το ζήτημα «οικογένεια», συζυγικές σχέσεις και σχέσεις γονέων και παιδιών, θα τον απασχολήσει επίμονα σε πολλά έργα/σενάριά του. Είναι χαρακτηριστικό το εξής: η Φθινοπωρινή Σονάτα τελειώνει όπως αρχίζει, με μια επιστολή της κόρης προς τη μητέρα της. Της γράφει: «Αγαπητή μητέρα, συνειδητοποιώ τώρα πόσο άσχημα σου φέρθηκα. Ήρθα σ' εσένα με απαιτήσεις και όχι με αγάπη. Σε βασάνισα με ένα πικρό, παλιό μίσος που δεν υπάρχει πια. Έκανα λάθος και σου ζητώ να με συγχωρέσεις. Δεν ξέρω αν αυτό το γράμμα θα φτάσει στα χέρια σου. Δεν ξέρω καν αν θα το διαβάσεις. Ίσως να είναι ήδη πολύ αργά. Όμως ελπίζω η συνειδητοποίησή μου να μην ήταν μάταιη. Υπάρχει ένα είδος εξιλέωσης. Εννοώ τη μεγάλη ευκαιρία να φροντίσει ο ένας τον άλλο, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, να δείξουμε αγάπη. Δεν θα σε αφήσω να χαθείς ξανά από τη ζωή μου. Θα επιμείνω».

Επιστροφή στα βασικά! Facebook Twitter


Λίγα χρόνια αργότερα, ωστόσο, στο Μετά την πρόβα (1984) ο Μπέργκμαν βάζει την ηρωίδα του να λέει τα εξής για τη σχέση με τη μητέρα της: «Πώς θα μπορούσα να υποκριθώ μια κατανόηση που δεν έχω; Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να τη μισήσω πέρα για πέρα. Αντί γι' αυτό τριγύριζα μ' ένα φοβερό άγχος που σχεδόν με χάζεψε. Τώρα τη μισώ και νιώθω πολύ καλύτερα. Για κείνη το πράγμα πρέπει μάλλον να έχει τελειώσει». Ίσως ο ίδιος δεν είχε καταλήξει αν το μίσος ή η συγχώρεση μπορούν να φέρουν τη λύτρωση – αν μπορεί να υπάρξει αληθινή λύτρωση σε τραύματα που φέρει κάποιος από την παιδική του ηλικία.


Η «σκοτεινή πλευρά της μητρότητας», ο ναρκισσισμός, η κατάθλιψη, δεν είναι τα μόνα ζητήματα που θίγει ο Μπέργκμαν στη Φθινοπωρινή Σονάτα, αφού στους μονολόγους και στον διάλογο των δύο γυναικών επανέρχεται η αγωνία του συγγραφέα και σκηνοθέτη για τον Θεό και τον άνθρωπο, για το Καλό και το Κακό. Είναι απ' αυτά τα έργα που σε παίρνουν μαζί τους από την πρώτη πρόταση και δεν σ' αφήνουν παρά τη στιγμή του τέλους, αφού έχουν προκαλέσει ορυμαγδό συναισθημάτων και αυτήν τη δύσκολη ενδοσκόπηση και αναμέτρηση με τις θεμελιακές σχέσεις της ζωής μας: με τους γονείς μας, με τα παιδιά μας. Η συγκίνηση που προκαλεί είναι λυτρωτική – ιδίως αν αισθάνεσθε ως θεατές κουρασμένοι απ' όλο αυτό το πλήθος παραστάσεων που παρουσιάζονται στην Αθήνα, από τις οποίες το συναίσθημα είναι εξόριστο. Κι ας μην έχουμε πολλούς διανοούμενους σκηνοθέτες – ίσως ακριβώς γι' αυτό έχει επικρατήσει αυτή η «τραγική» παρεξήγηση, ότι το συναίσθημα και η συγκίνηση συνδέεται με ευκολίες, με παρωχημένο θέατρο, αν όχι και με «εμπορικά» κριτήρια.


Η Μαρία Μαγκανάρη, ευτυχώς, θέλησε να ελευθερωθεί από τον καταναγκασμό της φόρμας στον λόγο και την κίνηση, που μπορεί να προχώρησε τη σκηνική τέχνη, αλλά έχει οδηγήσει σε μία άνευ προηγουμένου «συναισθηματική» ξηρασία. Αναφέρομαι σε στρεβλώσεις που οδηγούν στην απαξίωση του θεάτρου του λόγου (ακόμη και σπουδαία έργα του κλασικού ρεπερτορίου μετατρέπονται σε κακόγουστες παρωδίες από φόβο μήπως η σκηνική ερμηνεία θεωρηθεί συντηρητική) και στην εμμονή με το σωματικό παίξιμο, που μετατρέπει το θέατρο σε «χοροθέατρο» (με ελάχιστο λόγο).

Επιστροφή στα βασικά! Facebook Twitter


Στη διασκευή της (η Μαγκανάρη αξιοποίησε κυρίως το σενάριο της ταινίας του Μπέργκμαν) αφαίρεσε τους δύο μικρότερους ρόλους, της άρρωστης αδελφής και του εφημέριου, κι εστίασε στο δίπολο μητέρας-κόρης. Στην πορεία της συνάντησής τους αποδεικνύεται, ωστόσο, ότι οι δύο γυναίκες δεν αποτελούν δύο πόλους, αφού και η μητέρα είναι μια πληγωμένη κόρη. Γι' αυτό, κι ενώ θέλουν να έρθουν κοντά, τελικά απωθούνται σαν δύο όμοια ηλεκτρικά φορτία. Οι ψυχολόγοι το λένε, συχνά επαναλαμβάνουμε τους γονείς μας, πληγώνουμε τα παιδιά μας, όπως εκείνοι πλήγωσαν εμάς.


Εννοείται ότι όλη η προσοχή μετακινείται στις ερμηνείες των δύο ηθοποιών. Η Φθινοπωρινή Σονάτα στηρίζεται στον λόγο, στον διάλογο των δύο γυναικών, αλλά επειδή αναφέρεται σε βαθιά ψυχολογικά τραύματα, απαιτεί την ολική (ψυχή τε και σώματι) εμπλοκή της κάθε ηθοποιού, και μάλιστα σε διαρκή αναφορά και αλληλεπίδραση με την άλλη. Η Μαρία Κεχαγιόγλου και η Ανθή Ευστρατιάδου κατορθώνουν να αποδώσουν έξοχα με το παίξιμό τους τους μικρούς γκρεμούς στους οποίους πέφτουν κάθε λίγο οι δύο γυναίκες, τις ανατάσεις τους στο όνομα της ανεκπλήρωτης αγάπης, την απελπισία τους όταν διαπιστώνουν ότι υπάρχουν ρήγματα που δεν γεφυρώνονται, όσο κι αν το επιθυμούν οι δύο πλευρές.


Η μουσική στη Φθινοπωρινή Σονάτα έχει βασικό ρόλο και μία από τις πιο ωραίες σκηνές στην παράσταση είναι αυτή που η Εύα παίζει πιάνο, άτεχνα και χωρίς να «σκέφτεται» τη μουσική, και η μητέρα τής εξηγεί πώς παίζεται. Οι δύο ηθοποιοί δεν παίζουν πιάνο, ερμηνεύουν το κομμάτι που ακούγεται, η μία με «να, να, να», η άλλη με «τα, τα, τα». Αν μου έλειψε κάτι από τη θαυμάσια παράσταση, είναι μια εμπνευσμένη σκηνογραφία. Στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων η παρουσία του Λευτέρη Βογιατζή είναι έντονη και οι εικόνες των σκηνογραφικών λύσεων που έβρισκε με τους συνεργάτες του για τα έργα που ανέβαζε δεν έχουν ξεθωριάσει.

«Φθινοπωρινή Σονάτα» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Σκην.: Μ. Μαγκανάρη

Ερμηνεύουν: Μ. Κεχαγιόγλου, Ανθή Ευστρατιάδου


Θέατρο Οδου Κυκλαδων «Λευτερης Βογιατζης»
Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη
210 8217877, Πέμ.- Κυρ. 21:00 

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπομπ Γουίλσον

Απώλειες / Μπομπ Γουίλσον (1941-2025): Το προκλητικό του σύμπαν ήταν ένα και μοναδικό

Μεγάλωσε σε μια κοινότητα όπου το θέατρο θεωρούνταν ανήθικο. Κι όμως, με το ριζοσπαστικό του έργο σφράγισε τη σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Υποκλίθηκε πολλές φορές στο αθηναϊκό κοινό – και εκείνο, κάθε φορά, του ανταπέδιδε την τιμή.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Θέατρο / H ανάληψη του Οιδίποδα αναβάλλεται επ’ αόριστον

Ο «Οιδίποδας» του Γιάννη Χουβαρδά συνενώνει τον «Τύραννο» και τον «Επί Κολωνώ» σε μια παράσταση, παίρνοντας τη μορφή μιας πυρετώδους ανασκαφής στο πεδίο του ασυνείδητου - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Θέατρο / Ζιλιέτ Μπινός: Η Ιουλιέτα των Πνευμάτων στην Επίδαυρο

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός προσπαθεί να παραμείνει συγκεντρωμένη μέχρι την κάθοδό της στο αργολικό θέατρο. Παρ’ όλα αυτά, βρήκε τον χρόνο να μας μιλήσει για τους γυναικείους ρόλους που τη συνδέουν με την Ελλάδα και για τη σημασία της σιωπής.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν: από το «La Distance» του Ροντρίγκες έως τη μεγάλη επιτυχία του Μπανούσι

Θέατρο / Όλα όσα ζήσαμε στο 79ο Φεστιβάλ της Αβινιόν

Οι θερμές κριτικές της «Liberation» και της «Le Monde» για το «ΜΑΜΙ» του Μπανούσι σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση είναι απλώς μια λεπτομέρεια μέσα στις απανωτές εκπλήξεις που έκρυβε το πιο γνωστό θεατρικό φεστιβάλ στον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κωνσταντίνος Ζωγράφος: Ο «Ορέστης» του Τερζόπουλου

Θέατρο / Κωνσταντίνος Ζωγράφος: «Ο Τερζόπουλος σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό»

Ο νεαρός ηθοποιός που πέρυσι ενσάρκωσε τον Πυλάδη επιστρέφει φέτος ως Ορέστης. Με μια ήδη πλούσια διαδρομή στο θέατρο δίπλα σε σημαντικούς δημιουργούς, ετοιμάζει ένα νέο έργο εμπνευσμένο από το Νεκρομαντείο του Αχέροντα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

The Review / «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα»: Αξίζει η παράσταση για τον «μάγκα» του ελληνικού πενταγράμμου;

Με αφορμή την παράσταση γι’ αυτόν τον αυθεντικό δημιουργό που τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 μεσουρανούσε, ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου σχολιάζουν τον αντίκτυπό του στο κοινό σήμερα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, πτώση και η αποθέωση

Αρχαίο Δράμα Explained / «Οιδίπους Τύραννος» και «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή: Η άνοδος, η πτώση και η αποθέωση

Τι μας μαθαίνει η ιστορία του Οιδίποδα, ενός ανθρώπου που έχει τα πάντα και τα χάνει εν ριπή οφθαλμού; Η κριτικός θεάτρου Λουίζα Αρκουμανέα επιχειρεί μια θεωρητική ανάλυση του έργου του Σοφοκλή.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Αλίκη Βουγιουκλάκη: Στη ζωή έσπαγε τα ταμπού, στο θέατρο τα ταμεία

Θέατρο / Αλίκη Βουγιουκλάκη: Πώς έσπαγε τα ταμεία στο θέατρο επί 35 χρόνια

Για δεκαετίες έχτισε, με το αλάνθαστο επιχειρηματικό της ένστικτο, μια σχέση με το θεατρικό κοινό που ακολουθούσε υπνωτισμένο τον μύθο της εθνικής σταρ. Η πορεία της ως θιασάρχισσας μέσα από παραστάσεις-σταθμούς και τις μαρτυρίες συνεργατών της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Θέατρο / Νίκος Καραθάνος: «Εμείς είμαστε οι χώρες, τα κείμενα, οι πόλεις, εμείς είμαστε οι μύθοι»

Στον πολυαναμενόμενο «Οιδίποδα» του Γιάννη Χουβαρδά, ο Νίκος Καραθάνος επιστρέφει, 23 χρόνια μετά, στον ομώνυμο ρόλο, ακολουθώντας την ιστορία από το τέλος προς την αρχή και φωτίζοντας το ανθρώπινο βάθος μιας τραγωδίας πιο οικείας απ’ όσο νομίζουμε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα δώρο που άργησε να φτάσει

Θέατρο / «Κοιτάξτε πώς φέρονταν οι αρχαίοι στους ξένους! Έτσι πρέπει να κάνουμε κι εμείς»

Ένα δώρο που έφτασε καθυστερημένα, μόλις είκοσι λεπτά πριν το τέλος της παράστασης - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το «ζ-η-θ, ο Ξένος» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε το φετινό καλοκαίρι

Θέατρο / Η Κασσάνδρα της Έβελυν Ασουάντ σημάδεψε την «Ορέστεια»

Η «Ορέστεια» του Θεόδωρου Τερζόπουλου συζητήθηκε όσο λίγες παραστάσεις: ενθουσίασε, προκάλεσε ποικίλα σχόλια και ανέδειξε ερμηνείες υψηλής έντασης και ακρίβειας. Ξεχώρισε εκείνη της Έβελυν Ασουάντ, η οποία, ως Κασσάνδρα, ερμήνευσε ένα αραβικό μοιρολόι που έκανε πολλούς να αναζητήσουν το όνομά της. Το φετινό καλοκαίρι, η παράσταση επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη, στους Δελφούς και στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων.
M. HULOT
Η Λίνα Νικολακοπούλου υπογράφει και σκηνοθετεί τη μουσικοθεατρική παράσταση «Χορικά Ύδατα»

Θέατρο / «Χορικά Ύδατα»: Ο έμμετρος κόσμος της Λίνας Νικολακοπούλου επιστρέφει στη σκηνή

Τραγούδια που αποσπάστηκαν από το θεατρικό τους περιβάλλον επιστρέφουν στην πηγή τους, σε μια σκηνική τελετουργία γεμάτη εκπλήξεις που φωτίζει την τεράστια καλλιτεχνική παρακαταθήκη της στιχουργού.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

The Review / «Το ημέρωμα της στρίγγλας»: Ήταν ο Σαίξπηρ μισογύνης;

Γιατί εξακολουθεί να κερδίζει το σύγχρονο κοινό η διάσημη κωμωδία του Άγγλου βάρδου κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή; Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου συζητούν με αφορμή την παράσταση που σκηνοθετεί η Εύα Βλασσοπούλου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Darkest White»: Ένα σύμπαν που εξερευνά την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναίκας 

Θέατρο / «Darkest White»: Ο εμφύλιος από την πλευρά των χαμένων

Το έργο της Δαφίν Αντωνιάδου που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών, εξερευνά μέσω προσωπικών και ιστορικών αναμνήσεων και μέσα από την ανθεκτικότητα και τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας, ιστορίες εκτοπισμού και επιβίωσης. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσια ένα τραπέζι με φίλους

Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας / Beytna: Μια παράσταση χορού που είναι στην ουσία ένα τραπέζι με φίλους

Ο σπουδαίος λιβανέζος χορευτής και χορογράφος Omar Rajeh, επιστρέφει με την «Beytna», μια ιδιαίτερη περφόρμανς με κοινωνικό όσο και γαστριμαργικό αποτύπωμα, που θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του φετινού 31ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η νύφη και το «Καληνύχτα, Σταχτοπούτα»

Θέατρο / Η Καρολίνα Μπιάνκι παίρνει το ναρκωτικό του βιασμού επί σκηνής. Τι γίνεται μετά;

Μια παράσταση-περφόρμανς που μέσα από έναν εξαιρετικά πυκνό και γοητευτικό λόγο, ένα κολάζ από εικόνες, αναφορές, εξομολογήσεις, όνειρα και εφιάλτες μάς κάνει κοινωνούς μιας ακραίας εμπειρίας, χωρίς να σοκάρει.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ

σχόλια

1 σχόλια
ΕΞΕΡΕΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΠΟΛΥ ΔΥΝΑΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΗΘΟΠΟΙΟΥΣ ΣΕ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΑΛΛΑ ΠΟΛΥ ΟΜΟΡΦΟ ΘΕΑΤΡΟ. ΧΙΛΙΑ ΜΠΡΑΒΟ !!! ΤΟ ΑΞΙΖΕΙ !!!