Καλοκαίρι στην Άνδρο: Πηγές, ρέματα και πολιτισμός

Οι Ανδριώτες αδιαφόρησαν για τη λογική και την αισθητική του «rooms to let», το νησί δεν γέμισε μικρές και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ούτε πανομοιότυπα σπίτια «κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής», αλλά διατήρησε την ομορφιά των αστικών οικιών.

Ιδιαίτερη, γοητευτική, μ' εκείνον τον τρόπο τον ήσυχο που αντέχει στον χρόνο, η Άνδρος αποτελεί έναν αγαπημένο προορισμό, καλοκαίρι και χειμώνα. Στις ελληνικές κωμωδίες του 19ου αιώνα, απ' όπου δεν λείπει ο συνήθως κωμικός τύπος του υπηρέτη, Ανδριώτισσες εμφανίζονται υπηρέτριες ή παραμάνες στα αστικά σπίτια της πρωτεύουσας, όπως η Μαρούλα, από τη περίφημη κωμωδία του Δημητρίου Κορομηλά Η τύχη της Μαρούλας. Άλλη, ωστόσο, είναι η κυρίαρχη εικόνα που έρχεται στον νου όταν γίνεται λόγος για την Άνδρο, ενός τόπου πλούσιου, από τους πρώτους σε αριθμό πλοίων και ασχολούμενων με τα καράβια. Πράγματι, ήδη από το α' μισό του 19ου αι. οι Ανδριώτες είχαν εντυπωσιακές επιδόσεις στη ναυτιλία. Το 1840 διέθεταν 121 πλοία στα οποία απασχολούνταν 1.000 Ανδριώτες, ενώ ήταν οι πρώτοι που εκσυγχρόνισαν τον στόλο τους με ατμόπλοια (το πρώτο ελληνικό ατμόπλοιο, ονόματι «Σκαραμαγκάς», συμφερόντων Εμπειρίκου, νηολογήθηκε στην Άνδρο).

Παρά τις σοβαρές απώλειες ανδριώτικων πλοίων στον Α' και Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταπολεμικά, και πάλι οι εφοπλιστές και οι ναυτικοί από την Άνδρο κατέχουν, μαζί με τους Χιώτες, τα σκήπτρα στις ναυτιλιακές επιδόσεις. Γιατί τα γράφω αυτά; Γιατί τα χρήματα των καραβοκύρηδων και των καπεταναίων συνέβαλαν στο να αντισταθεί η Άνδρος στην άλωση της τουριστικής ανάπτυξης που αλλοίωσε τη φυσική ομορφιά άλλων κυκλαδίτικων νησιών. Οι Ανδριώτες αδιαφόρησαν για τη λογική και την αισθητική του «rooms to let», το νησί δεν γέμισε μικρές και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ούτε πανομοιότυπα σπίτια «κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής», αλλά διατήρησε την ομορφιά των αστικών οικιών (με κεραμίδια, όχι με ταράτσες και χωρίς τις χαρακτηριστικές καμάρες) που κάνουν τη Χώρα της, αλλά και χωριά όπως οι καταπράσινες Στενιές, τόσο ξεχωριστά.

Η φύση της είναι κι αυτή ευλογημένη, πλούσια και ποικιλόμορφη, μια που οι πηγές και τα ρέματα τρέχουν γενναιόδωρα (τα ιαματικά νερά της Σάριζας στα Αποίκια αποτελούν πηγή ευημερίας ήδη από το 1929, όταν πρωτολειτούργησε εργοστάσιο εμφιαλώσεως κοντά στην πηγή).

Το Μπατσί, όπου και αράζουν τα πλοία της γραμμής, είναι πιο γνωστό στους πολλούς. Θα έχετε ίσως ακούσει για τα μαγειρευτά του Σταμάτη και τη γαριδομακαρονάδα του, για τον Φάρο με θέα από ψηλά σε όλο το Μπατσί, με κουζίνα πολίτικη και θαυμάσιο μπιφτέκι, ή για το Μπαλκόνι του Αιγαίου, στο χωριό Άνω Απροβάτου, με θέα στο Αιγαίο και πιάτα των οποίων τα υλικά παράγονται από τους ιδιοκτήτες (ο κρασάτος κόκορας κολάζει ακόμη και vegetarian). Ή για τα κοκτέιλ του Barrio (το Pistachio, το Chocoholic ή τα άλλα που φτιάχνει βάσει της γεύσης που θα του ζητήσεις να κυριαρχεί).

Η παραλία "Το πήδημα της γριάς"

Aπό την πλευρά του Όρμου Κορθίου μια βόλτα στα χωριά της περιοχής, στα παλιά, γραφικά μονοπάτια μέσα στην απείραχτη φύση της περιοχής επιβάλλεται (Αηδόνια, Μουσιώνας, Αϊπάτια, Μωρακαίοι), προτού κατηφορίσετε για βουτιές στην παραλία Το πήδημα της γριάς, με τα κρυστάλλινα νερά και τον ψηλό, λεπτό βράχο καταμεσής.

Υπάρχουν πολλές παραλίες στην Άνδρο, μεταξύ άλλων η Χρυσή Άμμος και ο Άγιος Πέτρος στο Γαύριο, η μεγάλη και η μικρή του Ατενίου (η μικρή είναι πολύ ρηχή, γι' αυτό ιδανική για μικρά παιδιά), η Λεύκα, ανατολικά του Ατενίου, με ψιλό βοτσαλάκι και πεντακάθαρα νερά, η Αγία Ελεούσα, μικρή κι αμμώδης, κοντά στην Παλιόπολη (πηγαίνοντας προς Γαύριο). Το Βιτάλι, ο Ζόρκος και τα Άχλα στα ΒΑ του νησιού είναι ίσως οι ωραιότερες παραλίες του νησιού. Πληροφορίες για τις παραλίες μπορείτε να βρείτε εδώ (ας είναι καλά οι Ανδριώτες φίλοι μας, ειδικά η Κατερίνα Γουλανδρή).

Κατά τ' άλλα, επειδή το καλό φαγητό είναι βασικός παράγων για να περάσεις καλά στις διακοπές, δοκιμάστε ελληνική κουζίνα στην Παρέα στην πλατεία Καΐρη στη Χώρα με θέα την άγρια παραλία Παραπόρτι και απολαύστε ωραίους μεζέδες και φρέσκο ψάρι στο μεζεδοπωλείο «Ο Νόνας» στην περιοχή Πλακούρας (δίπλα στο ερείπιο του Ξενία, που παραμένει θλιβερή απόδειξη της αποτυχίας του κράτους να αξιοποιήσει την περιουσία του και να επενδύσει στον καλό τουρισμό). Σταματήστε στα Αποίκια, στο μεζεδοπωλείο «Παριανός», μετά μουσικής μπουζουκίου και κιθάρας. Και, φυσικά, στη ταβέρνα του Κόση, μετά τον Άνω Φελλό (συνδυάζεται με μπάνιο στον Ζόρκο) – αν φάτε παϊδάκια, συκώτι ψημένο μέσα σε μπόλια και ντόπια σαλατικά, το πιο πιθανό είναι ότι θα γλείψετε και το πιάτο σας.

Το νέο καλαίσθητο θέατρο της Χώρας

Για όσους έχουν διάθεση για καλλιτεχνικές βραδιές κάτω από τον έναστρο ουρανό, το 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Άνδρου υπό τη διεύθυνση του Παντελή Βούλγαρη στο καινούργιο (εγκαινιάστηκε πέρσι), καλαίσθητο θέατρο της Χώρας περιλαμβάνει παραστάσεις θεάτρου και χορού, συναυλίες, κινηματογραφικές προβολές (www.festivalandros.gr). Για εικαστικού περιεχομένου βόλτες κάτι ενδιαφέρον θα βρείτε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή και στο Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως.

Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τα τοπικά τυριά (πετρωτή, μαλαξιά, βολάκι) και την περίφημη φρουτάλια, την ομελέτα με τις πατάτες και το λουκάνικο που αποτελεί τοπική σπεσιαλιτέ (η Κατερίνα Ρεμούνδου φτιάχνει την αυθεντική φρουτάλια στο εστιατόριο «Ζοζέφ» στον Πιτροφό). Ε, πάρτε και τίποτα γλυκάκια από τα ωραία που φτιάχνουν στην Άνδρο (αμυγδαλωτά, καλτσούνια, παστιτσάκια) για να γλυκάνετε τους δικούς σας όταν θα επιστρέψετε στην έδρα σας, και όσους από τους φίλους σας δεν κατάφεραν να φύγουν για παραθερισμό.

Η φύση της είναι κι αυτή ευλογημένη, πλούσια και ποικιλόμορφη, μια που οι πηγές και τα ρέματα τρέχουν γενναιόδωρα