Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Πορτρέτο του Henri Cartier-Bresson (γύρω στο 1933) από τον George Hoyningen.
2

«Εκείνη την εποχή ανακάλυπτα τη Leica. 'Εβρισκα σ' αυτή τη μηχανή ένα τέλειο εργαλείο για γρήγορα σκίτσα και την εξάσκηση του βλέμματος πάνω στη ζωή. Πήγαινα σκαλίζοντας, δεν υπάρχει άλλη λέξη, οσμιζόμουνα με τη μηχανή που δεν την άφηνα ποτέ από τον καρπό μου. Το βλέμμα μου περνούσε από συνεχή ακτινογραφία τη ζωή. Τότε αισθάνθηκα πολύ κοντά στον Proust όταν λέει στο τέλος της Αναζήτησης ότι η ζωή, η πραγματική ζωή που ξαναβρίκεις πάλι είναι η Λογοτεχνία. Για μένα ήταν η Φωτογραφία. 'Οσο με αφορά, το να φωτογραφίζω είναι ένας τρόπος κατανόησης που δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα άλλα μέσα οπτικής έκφρασης. Είναι ένας τρόπος να φωνάζω, να απελευθερώνομαι, και όχι να αποδεικνύω η να επιβεβαιώνω τη δική μου ιδιαιτερότητα. Είναι τρόπος ζωής».

(Απόσπασμα από τον εισαγωγή "Το Φανταστικό εκ φύσεως" στην 'Εκθεση του 1981 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Παρισιού).

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Πορτρέτο από τον γεννημένο στη Shanghai φωτογράφο Sam Tata.
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Σκηνές από την ταινία του Otar Iosseliani “Ήταν ένας Τραγουδιστής Κότσυφας" (1970).

Ο Henri Cartier Bresson γεννιέται τον Αύγουστο του 1908 στο Chanteloup-en-Brie, κοντά στο Παρίσι. Η οικογένεια του ανήκει στη μεγαλοαστική τάξη και αυτό του δίνει την ευκαιρία να φοιτήσει στα καλύτερα σχολεία και να να σπουδάσει ζωγραφική. Μαθητεύει δίπλα στον κυβιστή ζωγράφο Andre Lhote και τον Jacques Εmile Blanche. Μέσα από τους καλλιτεχνικούς του κύκλους γνωρίζει τις φωτογραφίες του Eugene Atget και εντυπωσιάζεται. Επηρεασμένος, δοκιμάζει να φωτογραφίσει με μια μηχανή μεγάλου φορμά, αλλά γρήγορα καταλαβαίνει ότι δεν του ταιριάζει. "Πατέρες" του θεωρεί τον Andre Kertesz και τον Walker Evans.

Στα 24 του, έχοντας εγκαταλείψει τις σπουδές του στη ζωγραφική και μετά από ένα μεγάλο ταξίδι στην Αφρική πέφτει στα χέρια του μία από τις πρώτες Leica. Όπως λέει ο ίδιος ''έγινε η προέκταση του ματιού μου και έκτοτε δεν με εγκατέλειψε ποτέ". Χρησιμοποιεί πάντα, φακό νορμάλ των 50mm. Το 1936-39 εργάζεται σαν βοηθός του σκηνοθέτη Jean Renoir. Περπατάει ατελείωτα χιλιόμετρα, ταξιδεύει και φωτογραφίζει συνεχώς. Μέχρι να πουλήσει τις πρώτες του δουλειές στο Vu, τον βοηθάει οικονομικά η οικογένεια του. Το 1940 στρατολογείται και περνά 35 μήνες αιχμάλωτος των Γερμανών, όπου μετά απο δύο αποτυχημένες προσπάθειες, τελικά καταφέρνει να δραπετεύσει και να επιστρέψει στη Γαλλία. Εν τω μεταξύ στο ΜοΜΑ με την είδηση ότι σκοτώθηκε στον πόλεμο, ετοιμάζουν προς τιμήν του έκθεση, στην διοργάνωση της οποίας βοηθάει τελικά και ο ίδιος. Το 1947, μαζί με τους Robert Capa, David Seymour, George Rodger, William Vandivert, Rita Vandivert και την Maria Eisner ιδρύει το διεθνές φωτοειδησεογραφικό πρακτορείο Magnum.

Τα επόμενα χρόνια γυρίζει τον κόσμο και παράγει έναν τεράστιο όγκο δουλειάς. Έζησε και κατέγραψε με τη μηχανή του μερικές από τις καθοριστικότερες στιγμές της ιστορίας του 20ου αιώνα. Από την Κίνα του Μάο, την Σοβιετική Ένωση, την Αφρική, την Ινδία, το Μεξικό, τον πόλεμο στην Ευρώπη, τον εμφύλιο της Ισπανίας. Παράλληλα με την υπόλοιπη θεματολογία του κάνει και πολλά πορτρέτα. Έχει πρόσβαση και φωτογραφίζει, τις περισσότερες φορές στον προσωπικό τους χώρο, πρόσωπα της παγκόσμιας ελίτ, από πολιτικούς, διανοούμενους και καλλιτέχνες, μέχρι σταρ του Χόλιγουντ. Συνήθως αδιαφορεί για το τελικό αποτέλεσμα. Τον ενδιαφέρει και τον ικανοποιεί μόνο η στιγμή της λήψης και χαρακτηριστικό είναι ότι δεν ασχολήθηκε ποτέ με την εμφάνιση των φιλμ και τα τυπώματα των φωτογραφιών του. Οι φωτογραφίες του αλλά και η φιλοσοφική του θεώρηση απέναντι στη φωτογραφία θα επηρεάσει όλες τις επόμενες γενιές φωτογράφων.

Το 1968, αρχίζει να αφήνει την αγαπημένη του Leica για να ασχοληθεί κυρίως με το σκίτσο και όπως αναφέρει ''η φωτογραφία είναι μια άμεση πράξη, το σχέδιο είναι στοχασμός''. Θα κάνει δύο γάμους. Το 1937 με την χορεύτρια Ratna Mohini και το 1970 με τη φωτογράφο Martine Franck. Από τον δεύτερο του γάμο απέκτησε μια κόρη, την Melanie. Το 2003 για τη διάσωση του έργου του δημιουργεί το Henri Cartier Foundation και τον Αύγουστο του επόμενου χρόνου πεθαίνει στο σπίτι του στο Παρίσι, σε ηλικία 96 ετών. (Κείμενο: Πάρις Ταβιτιάν)

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
O Henri Cartier-Bresson (στο κέντρο) με τον αμερικανό δημοσιογράφο του περιοδικού New Theater Herbert Kline και τον καμέραμαν Jacques Lemare στον Ισπανικό Εμφύλιο ακολουθώντας τους αμερικανούς μαχητές της ταξιαρχίας Abraham Lincoln. Φωτ. Τamiment Library, NYU, 15th IB.
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Το "μεξικάνικο βάλιτσάκι" του Robert Capa, το χαμένο του αρχείο από τον Εμφύλιο της Ισπανίας, όπως ξαναβρέθηκε το 2007 μετά από πολλές περιπέτειες (βλ. σχετικά στο Magic Circus 4-5-2011).
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Μόσχα, 1954. Λίγες μόνο εβδομάδες μετά το ταξίδι του Jean-Paul Sartre και της Simone de Beauvoir ατη Σοβιετική 'Ενωση, ήρθε και η σειρά του Henri Cartier-Bresson να απαντήσει σε επίσημη πρόσκληση της σοβιετικής κυβέρνησης και να επισκεφθεί τη Μόσχα. Μετά τον Robert Capa που είχε συνοδέψει το 1947 τον αμερικανό συγγαφέα John Steinbeck, ήταν ο πρώτος δυτικός φωτογράφος που έπαιρνε άδεια εν μέσω ψυχρού πολέμου για να πραγματοποιήσει ένα ρεπορτάζ στην τότε Σοβιετική 'Ενωση.
 

Henri Cartier - Bresson Just Plain Love (2001), ντοκιμαντέρ για τον φωτογράφο από τον γεωργιανό σκηνοθέτη Otar Iosseliani.

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Images a la sauvette (Βιαστικές ή "κλεμμένες" εικόνες), το μυθικό πρώτο βιβλίο του Henri Cartier-Bresson στην αυθεντική αγγλική του έκδοση του 1952. Εκδότης ο Tériade (Στρατής Ελευθεριάδης). Το εξώφυλλο είναι του Henri Matisse. Στις διπλανές φωτογραφίες, ο Tériade με τον Henri Matisse και ο Tériade σε μία χορευτική φιγούρα με την Ειρήνη Ιωαννίδη.
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Pather Panchali.
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Η ταινία Pather Panchali ανήκει στην τριλογία The Apu trilogy.
 

L' Espagne vivra (Η Ισπανία θα ζήσει) 1938, Ντοκιμαντέρ του Henri Cartier-Bresson γυρισμένο στον Εμφύλιο της Ισπανίας για τη διεθνή οργάνωση συμπαράστασης στους Ισπανούς Δημοκρατικούς, Κόκκινη Βοήθεια.

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
To 1970, τη χρονία που παντρεύεται την Martine Franck, o Henri Cartier-Bresson εγκαταλείπει ουσιαστικά το φωτορεπορτάζ και επιστρέφει στην πρώτη του αγάπη, τη ζωγραφική. Πριν ασχοληθεί με τη φωτογραφία, είχε σπουδάσει το 1927-28 κοντά στον κυβιστή ζωγράφο Andre Lhote, "φωτογράφο χωρίς φωτογραφική μηχανή", συχνάζοντας παράλληλα στους υπερρεαλιστικούς κύκλους του Παρισιού όπου συναντούσε τους Andre Breton, Rene Crevel, Max Ernst. Φωτ. Martine Franck/Magnum. Στη μικρή φωτογραφία δεξιά, ζωγραφική στο Νότο της Γαλλίας παρέα με τον μεξικανό ζωγράφο Pedro Diego Alvarado. Anna, γυμνό, 1988 (αναδημοσίευση των έργων του Cartier Bresson από το μπλογκ Artes Magazine).
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Table, 1943. Τέμπερα.
 

Le Retour (Η Επιστροφή), 1945. Ντοκιμαντέρ του Henri Cartier-Bresson για το άνοιγμα των γερμανικών στρατοπέδων, την απελευθέρωση των κρατουμένων και τις μαζικές μετακινήσεις μέσα στο χάος της γονατισμένης Ευρώπης.

Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Γυμνό στη σχολή του Andre Lhote, 1979. Από την ίδια σχολή πέρασαν ο φωτογράφος William Klein και η ζωγράφος Tamara de Lempicka.Couple in Cambridge, 1928.
Henri Cartier-Bresson: Ένας από τους σημαντικότερους φωτογράφους όλων των εποχών Facebook Twitter
Tuileries, 1983. Τέμπερα.
 

Ο Iνδός σκηνοθέτης Satyajit Ray αφηγείται πως ανακάλυψε τις φωτογραφίες του Henri Cartier-Bresson μέσα από τις σελίδες του Verve, του περιοδικού του Tériade, και πως αυτό τον επηρέασε στη διαμόρφωση της πρώτης του ταινίας Pather Panchali.

Φωτογραφία
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Φωτογραφία / Μπερτ Χάρντι: Μια έκθεση για έναν σπουδαίο, λησμονημένο φωτορεπόρτερ

Χάρη στην αυτοπεποίθηση και το θάρρος του, δημιούργησε κάποιες από τις πιο εμβληματικές εικόνες πολέμου του 20ού αιώνα αλλά και σουρεαλιστικές, πνευματώδεις φωτογραφίες δρόμου. Είναι περισσότερο γνωστός για τη ζεστή και ανθρώπινη αποτύπωση της καθημερινής Βρετανίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πηνελόπη Γερασίμου

Οι Αθηναίοι / Πηνελόπη Γερασίμου: «Βαρεθήκαμε στα υπόγεια, η διασκέδαση πρέπει να στραφεί προς το φως»

Η μουσική είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, τα τελευταία χρόνια καταγράφει με τον φακό της μερικά από τα πιο σημαντικά events της Aθήνας. Η φωτογράφος που γνωρίζει καλά πώς κινείται η νύχτα της πόλης ξέρει πως πια παίζουν και πάρτι στα οποία δεν «χωράει», γιατί εκείνοι που τα διοργανώνουν δεν θέλουν να τα μάθει.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
PhotoΒiennale 2023: 13 επιλογές από τη μεγάλη φωτογραφική διοργάνωση της Θεσσαλονίκης

Φωτογραφία / 13 εκθέσεις που ξεχωρίζουν στη PhotoΒiennale 2023 της Θεσσαλονίκης

Τα γυμνά του Man Ray, τα αυτοπορτρέτα του Martin Parr, μια μεγάλη κεντρική έκθεση με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» και πλήθος ακόμα ατομικών και ομαδικών φωτογραφικών εκθέσεων περιλαμβάνονται σε μια καλλιτεχνική πρόταση διάρκειας τεσσάρων μηνών που διοργανώνει το MOMus.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Φωτογραφία / «Δεν έχω πολλά χρόνια ακόμα»: Η Nan Goldin για την τελευταία, ίσως, αναδρομική της έκθεση

Εγκαινιάστηκε στο Άμστερνταμ η μεγάλη αναδρομική έκθεση της σπουδαίας φωτογράφου, εικαστικού και ακτιβίστριας με τον σαρκαστικά μοιρολατρικό τίτλο «This Will Not End Well».
THE LIFO TEAM

σχόλια

2 σχόλια
Η δασκαλα μου η Μισελ Βινιε, δουλευε για τον Καρτιε Μπρεσον στο ( πρωιμο ) Μαγκνουμ την δεκαετια του 50 στο Παρισι, ως υπευθυνη ευρωπα'ι'κων πωλησεων. Μου χε πει οτι ηταν πολυ δυσκολος χαρακτηρας ( κατι το οποιο εκτιμησα ).Ο Καρτιε Μπρεσον πειραματιστηκε με την μηχανη να φτιαξει ενα ημερολογιο σκιτσων κι οχι μονο τα καταφερε αλλα δημιουργησε και μια γλωσσα, μια φωτογραφικη αλφαβητο η οποια ακομη δεν εχει αποκωδικοποιηθει τελειως. Ηταν περισσοτερο Ταο’ι’στης ( εμφυτη η χιουμοριστικη διασταση του Ταοισμου στις φωτογραφιες του ) παρα βουδιστης ( απ οπου πηρε την σχεση του με τον χρονο ) 'η σουρεαλιστης ( απ οπου πηρε την πλαστικοτητα της φορμας και την οπτικη ισονομια του ).Δεν ηταν καλος στο σχεδιο, του βαζε τις φωνες ο Λοτ το 27, και οπως ο καλος του φιλος ο Λαρτιγκ, ο ηρωας του ο Εζεν Ατζε ( που σχεδιαζε σκηνικα για θεατρα ), ετσι κι αυτος μεταπηδησε απο το καρβουνο και τον γραφιτη στο πλαστικο του αρνητικου και το φως. Γυρισε στο κλασσικο ακαδημα'ι'κο σχεδιο στα 60 του μετα απο προτροπη του Ελευθεριαδη. Ηταν καλος φιλος του Τσαρουχη και μια απο τις πιο γνωστες "ελληνικες" φωτογραφιες του τραβηχτηκε αρχες του 50 στον Κεραμεικο στην οδο Ασωματων’ τραβηχτηκε οταν ο ελληνας ζωγραφος τον ξεναγουσε στα παλια νεοκλασσικα της περιοχης ( ειναι η φωτογραφια στο κτιριο με τις κολωνες-καρυατιδες και τις δυο μαυροφορεμενες να περνουν απο κατω - το κτιριο σωθηκε με ευρωπαικα κονδυλια το 2000 ).Η αγαπημενη μου φωτογραφια ( ολων των εποχων - all time favorite of mine ) ειναι η φωτογραφια που τραβηξε to 1932 στο Αλικαντε της Ισπανιας, εξω απο εναν οικο ανοχης. Το 1989 μαλιστα την ειχα δει απο κοντα στο παλιο μουσειο μοντερνας τεχνης του Σαν Φρανσισκο, σε μια εκθεση καλιφορνεζων συλλεκτων. Ειναι αυτη εδω : https://www.moma.org/collection/works/49438 . Πηγαινα επι τρεις μερες συνεχως για να την μελετησω.Ο Καρτιε Μπρεσον, ειχε αποστασιοποιηθει ιδεολογικα απο τον κινηματογραφο, γιατι - σωστα κατα την αποψη μου - δεν τον θεωρουσε φωτογραφια ( ποια ειναι τα σημεια φυγης σε μια κινουμενη εικονα ; Γιατι οι κινηματογραφικες παραγωγες χρησιμοποιουν still photography να απεικονισουν τα γυρισματα ) ; κοκ.Η Αμερικη ποτε δεν τον συμπαθησε. Οπως και τον Σαλγκαδο ( εναν οικογενειακο φιλο του γαλλου - πηγαιναν μαζι διακοπες ), γιατι προωθουνταν φωτογραφικες κουλτουρες που ειτε αφορουσαν την εμπορικοτητα, ειτε καπως μεταμοντερνα, πολιτικες ταυτοτητας, οχι καθαρα ορδοδοξης αριστερης προελευσης. Κι αν αυτο ηταν καπως κατανοητο για εναν Σαλγκαδο ( “μεταναστες”, “εργατες”, “φολκλορ”, δε μπορω να πω οτι ηταν για τον Καρτιε Μπρεσον, που η γωνια του ειναι οπτικα ουνιβερσαλιστικη και λιγοτερο ιδεολογικη ( Ο Σαλγκαδο θα φωτογραφιζε 100 καρουλια τον Μαη του 68, ο Καρτιε Μπρεσον - που ηταν εκει - εξι φωτογραφιες )…Αυτο βεβαια ειχε και μια θετικη επιπτωση : οι τιμες των Μπρεσον να ειναι ιδιαιτερα χαμηλες στην Αμερικη. Ισως και μεχρι πριν 20 χρονια, μπορουσε να βρει κανεις φωτογραφιες του κατω απ τα 5 χιλιαρικα. Στην γκαλερι “Α”, στη Νεα Ορλεανη ( μια απο τις πιο γνωστες σ ολη την Αμερικη ), θυμαμαι ολοκληρους τομους απο εκτυπωσεις με 2, 2,5, 3 χιλιαρικα.Ο Καρτιε Μπρεσον, αποτελει μια απο τις βασικες κολωνες που στηριχθηκε η μοντερνα φωτογραφια. Μαζι με τον Αντζε, τον τρελο-Λαρτιγκ, τον Κερτεζ, τον Κουντελκα, τον Σουντεκ, τον Μπουρι και λιγους ακομη αποτελουν αυτο που ονομαζουμε “οι κλασσικοι”, η γνωση των οποιων ειναι απαραιτητη για αυτους που θελουνε να λενε τους εαυτους τους φωτογραφους.Ειναι τιμη μας που αγαπησε την Ελλαδα και τον ελληνισμο.